Dagur - 08.06.1988, Blaðsíða 6

6 - DAGUR - 8. júní 1988
Stjómarbót er vonlaus
án persónukjörs fulltrúa
- Jónas Pétursson fyrrverandi alþingismaður hvessir röddina
Til þess að ná þeim markmiðum,
sem eru líf og framtíð íslensks
þjóðfélags: Byggð um allt ísland
í jafnvægi lífsskilyrða hvers
landshluta. f>ar sem samstilltir
kraftar náttúrlegra gilda, búvits
og félagsanda fólksins í fóstri
náttúru svæðisins til sjávar og
sveita, í þekkingu samtímans
eru siðræn lög lífsbókarinnar!
Megininntak er manngildi.
Stjórnarbót er vonlaus án pers-
ónukjörs fulltrúa. Persónukjör,
þar sem hver maður velur aðeins
hluta fulltrúa. Efling sveitarfélag-
anna verði gerð með stjórnsýslu-
stigi sem nær yfir hvert svæði,
þeir sem í það eru kjörnir eru
valdir úr sveitarstjórnarmönnum
hvers svæðis, þeirra, sem gefa
kost á sér af eigin hvötum, eða
eftir óskum annarra á svæðinu.
Allir kjósendur svæðisins velja úr
þeim hópi þrjá menn. Skrifa á
sérstakan kjörseðil nöfn þriggja
manna úr hópi þeirra sem í fram-
boði eru. Þá skiptir ekki máli
hvort þeir eru í einum hópi eða
þrernur, á einum eða þremur
listum, ef það skilst betur, og þar
raðað í stafrófsröð.
Jafnframt því að breyta í þetta
kerfi fylgir ákvörðun um alla
málaflokka úr ríkiskerfinu til
sveitarfélaganna ásamt yfirstjórn
á hverju svæði. Þar má ætla að
um verði að ræða 30-40% af
ríkisreikn. síðustu ára. Á móti
því kemur sama upphæð ríkis-
tekna, segjum t.d. 35 hundraðs-
hlutar, sem skiptast á milli svæð-
anna eftir gjaldeyrisöflun hvers
svæðis, og greiðast mánaðarlega
til hvers svæðis þ.e. þeirrar yfir-
stjórnar sem felst í viðbótar
stjórnstiginu.
Svæði! Fjórðungur! Fylki!
Þing! Flvaða nafn sem verður
valið, hefi ég ákveðið form í
huga, sem ég hefi áður kynnt, og
kynnt hefur einnig verið í stjórn-
arskrárdrögum. En hugmyndin
er: Vesturland, þ.e. núverandi 2
kjödæmin, Norðurland, eins og
stendur að Fjórðungssambandi
Norðlendinga, - Austurland, frá
Gunnólfsvík á Skeiðarársand, -
Suðurland, frá Skeiðarársandi
með Vestmannaeyjum og Reykja-
nesi, - Höfuðborgarsvæði, frá
suðurmörkum Hafnarfjarðar í
Hvalfjarðarbotn.
Það, sem styður þetta sérstak-
lega í mínum huga, er sú skipting
þess hluta ríkisteknanna, sem ég
tel í fyrstu þurfa að koma til
framkvæmda til að mæta verk-
efnahlut svæðanna.
Skiptingin milli svæðanna mið-
ist við gjaldeyrisöflun hvers
svæðis! Þess vegna þurfa svæðin
að spanna mismunandi byggðar-
lög, svo að sem mest jafnvægi
náist, sem bakhjarl hins eflda
stjórnstigs sveitarfélaganna!
Menn skulu varast, ef þetta lít-
ur nýstárlega út við fyrstu sýn, að
blása á það. Ef sérhyggja og
skæklatog á að standa að baki
björgunaraðgerða íslenskra
byggða í stað félagslegrar sam-
hyggju, þá skríður jörðin áfram
undan fótum okkar í fjármagnið
og valdafaðminn við Faxaflóann.
Þess vegna ríður á að nú þegar
Ijúki menn upp augum um allt
land, líti til allra átta og komist
að niðurstöðu um hvernig er far-
sælast að skipta í svæði. Það ger-
ist ekki í andstöðu við fólkið. En
umfram allt: Hlustið ekki á róg-
tungur sundrunaraflanna. Högg-
ormstungur sleikja sífellt! Auð-
vitað verður svæðaskiptingin að
hvíla á samhug fólksins. Með
öðrum hætti verður hún ekki það
afl, sem í henni felst. Þess vegna
lífsnauðsyn að rekja í sundur
óljósar hugmyndir sem enn hafa
einkennt orðræðu um fram-
kvæmd markmiða.
Að fengnum þessum breyting-
um á formi til afls og ábyrgðar í
stjórnstigi sveitarfélaganna og
með aigjöru valdi yfir þeim sam-
félagsþáttum, þeim verkefnum,
sem koma heim í byggðarlögin,
þá koma til breytingar á skipan
Alþingis, sem myndar ríkisstjórn
og fer með löggjöfina.
Deilt er um atkvæðavaldið:
Alkunn er setningin: Einn maður
eitt atkvæði. Ég hefi sett fram til-
lögu. Hið fyrsta: Algjört pers-
ónukjör: Kosið í einu lagi fyrir
landið allt. Hver kjósandi velur
þrjú nöfn. Framboð eða tilnefn-
ing á hópum (listum) og úr hópi
þeirra velur hver kjósandi þrjú
nöfn, hvorki færri né fleiri og
kjörseðill aðeins með þremur
línum, sem kjósandi skrifar nöfn-
in á í kjörklefa (eða vélritar).
Þingmenn verði 45, ekki fleiri.
Framboðshópar (listar) eru í
Skiptingin milli
svæðanna miðist við
gjaldeyrisöflun hvers
svæðis! Þess vegna
þurfa svæðin að
spanr mismunandi
bygg íög, svo að
sem jst jafnvægi
náist m bakhjarl
hins t a stjórnstigs
svei álaganna!
stafrófsröð. Kjósandi velur þrjá,
af þremur Iistum, tveimur, eða
einum lista. Aðeins þrjú nöfn.
Allir 45 þingmennirnir persónu-
kjörnir - þeir 45 er flest atkvæði
fá. Flokkar, eða samtök munu
standa að framboðunum og fjöldi
hvers hóps takmarkaður við visst
hámark. Það yrði með þessum
hætti ómetanleg endurbót á
stjórnmálalegu siðgæði, þegar
enginn frambjóðandi er fyrirfram
kosinn, í stað listakosninganna
nú, þar sem út úr áflogum próf-
kjöranna koma að mestu Ieyti
sjálfkjörnir þingmenn peninga-
legra valdahópa!
Markmið Byggðahreyfingar,
sem ég átti mestan þátt í að
móta. Þannig sett fram 1985:
1. Að styðja og vernda byggð
um allt land.
2. Að styðja og vernda þjóðlíf
sem byggir á hemaöflun í sam-
ræmi við lífbeltin tvö, gróður-
beltið og hafið umhverfis, í
ljósi þekkingar á samhengi
nota og verndar.
3. Að í stjórnarskrá komi svæða-
skipting, fylki eða þing og
stjórnun og vald á svæðunum
hvíli á sveitarfélögunum. Þar
tilheyri land, vatns- og hita-
orka, sem ekki er í einkaeign
hverju svæði, og verður sam-
eign fólksins þar. Megin
þeirra umsvifa í samfélags-
málum sem nú eru á valdi
ríkisins falli í hlut sveitarfé-
laga á hverju svæði í réttlátu
hlutfalli skyldu og réttar.
Reyna skal til hlítar hvort enn
er traust í því sem forðum hét:
„Bestu manna yfirsýn.“
4. Að á hverju svæði komi sjálf-
stæður viðskipta- og gjaldeyr-
isbanki og verði staða þeirra
banka, skyldur og réttur,
tryggður í stjórnarskrá.
5. Manngildi er meira en auð-
gildi.
Að lokum þetta:
Ég hefi ekki komist hjá að læra
allt lífið. Hugsjónir mínar hafa
ekkert breyst. Þingvera mín var
minn háskóli. Þingveran hefir
gert námið auðveldara árin á
eftir. Mesti styrkur minn nú er
sá, að tæpast getur nokkur núið
mér því um nasir að ég sé með
persónupot!
Takið mark á mér lesendur!
Þessi ritsmíð, tillögurnar, eru
þrauthugsaðar fyrir íslenska
velferð!
Á fyrstu sumardögum 1988.
Jónas Pétursson.