Dagur - 08.06.1988, Blaðsíða 9

8. júní 1988 - DAGUR - 9
Sinfóníuhljómsveit
íslands
Fimmtudaginn 9. júní leikur Sin-
fóníuhljómsveit íslands í Háskóla-
bíói verk eftir Sibelius, Leonca-
vallo, Verdi og Respighi. Stjórn-
andi er Petri Sakari en einsöngv-
ari er finnski baritonsöngvarinn
Jorma Hynninen. Hann er mjög
eftirsóttur söngvari og hann mun
halda tónleika á Akureyri 10.
júní ásamt Jónasi Ingimundar-
syni píanóleikara. Jorma Hynn-
inen hefur sungið í La Scala
óperunni í Mílanó, Vínaróper-
unni, Parísaróperunni og öðrum
frægum óperuhúsum um allan
heim.
Sinfóníuhljómsveitin verður
aftur á ferðinni sunnudaginn 19.
júní á lokadegi Listahátíðar í
Reykjavík. Á efnisskránni eru
Sinfónía nr. 41 í c-dúr k.551
„Júpiter“ og Exultate Jubilate
eftir Wolfgang Amadeus Mozart,
„Scene de la follie“, aría Ófelíu
úr óperunni Hamlet eftir Ambro-
ise Thomas og Jónsmessunætur-
draumur eftir Felix Mendelsohn.
Stjórnandi hljómsveitarinnar á
þessum tónleikum er Gilbert
Levine. Bandaríski hljómsveit-
arstjórinn Gilbert Levine er að
góðu kunnur hér á landi, bæði
sem stjórnandi sinfóníutónleika
og ópera. Eftir glæsilegan náms-
feril í heimalandi sínu við Yale
og Princeston háskólana og Juilli-
ard tónlistarháskólann í New
York, vakti hann athygli
umheimsins fyrir frammistöðu
sína í Karajan keppninni árið
1975. Síðan hefur hann í sívax-
?°ðu kl'n»»r hér á landi.
Debra Vanderlinde syngur
nnsveit íslands þann 19. juni.
andi mæli verið gestur fremstu
hljómsveita í Evrópu og Banda-
ríkjunum. Á sl. ári var hann ráð-
inn aðalstjórnandi og listrænn
framkvæmdastjóri Fílharmoníu-
hljómsveitarinnar í Kraká í Pól-
landi og er hann fyrsti Vestur-
landabúinn sem ráðinn er til að
stjórna einni af helstu hljómsveit-
um austantjalds. Áður hafði
hann stjórnað bæði á „Vori í
Prag“ og á tónlistarhátíðinni í
Sofíu.
Einsöngvari á tónleikunum er
sópransöngkonan Debra Vand-
erlinde en hún er ung, bandarísk
koloratur-sópran söngkona og
býr í New York. Hún stundaði
nám við Denison háskólann og
Eastman tónlistarháskólann og
kom fyrst fram í óperu árið 1979.
Síðan hefur hún sungið Papag-
enu í Töfraflautunni eftir Mozart
og Frasquitu í Carmen í New
York City óperunni. Hún hefur
einnig sungið stór hlutverk í
óperuhúsum víða um Bandarík-
in. Pessi unga söngkona hefur
fengið frábærar viðtökur og lof
gagnrýnenda og er henni spáð
glæstum ferli á óperusviðinu.
Auk þess er hún vinsæll ein-
söngvari í oratoríum og hefur
sungið inn á nokkrar hljómplöt-
ur.
Breskt popp og Cohen
sem ábætir
Fleiri tónlistaratriði mætti auðvit-
að nefna, s.s. tónleika í Háskóla-
bíói 18. júní þar sem píanóleikar-
inn góðkunni Vladimir Ashken-
azy leikur verk eftir Scumann og
Chopin. Ashkenazy er einn af
frumkvöðlum Listahátíðar í
Reykjavík og hefur hann oft sett
svip sinn á hátíðina allt frá 1970.
Nú skulum við vinda okkur í
poppið en fimmtúdaginn 16. júní
heldur breska hljómsveitin The
Blow Monkeys tónleika í Laug-
ardalshöll. Par er fremstur í
flokki laga- og textahöfundurinn,
söngvarinn og gítarleikarinn Dr.
Roberts. Hljómsveitin hefur gef-
ið út þrjár breiðskífur og kemur
sú fjórða á markað í haust.
Föstudaginn 17. júní verða
aðrir tónleikar í Laugardalshöll
en þá treður hljómsveitin The
Christians upp. Hún er ættuð frá
bítlaborginni Liverpool. Hljóm-
sveitin kom fram á sjónarsviðið
snemma á síðasta ári og vakti
verðskuldaða athygli með laginu
„Forgotten Town“. Breiðskífa
fylgdi í kjölfarið um sumarið og
bar hún nafn hljómsveitarinnar.
Platan rauk þegar upp breska
breiðskífulistann og hefur verið í
hópi vinsælustu platna í Bret-
landi síðan.
Pá er rétt að minnast á sérstak-
an listahátíðarauka í Laugardals-
höll föstudaginn 24. júní. Þar
heldur hinn heimsfrægi tónlistar-
maður Leonard Cohen tónleika
sem eflaust munu ylja mörgum
um hjartarætur. Aðalsmerki
kanadíska söngvarans Leonards
Cohens er skáldskapurinn, en
hann innleiddi sígildan skáldskap
í rokkheiminn með fyrstu plötu
sinni, Songs of Leonard Cohen,
sem kom út árið 1967. Hann var
þá þegar viðurkennt skáld og tal-
inn ein bjartasta vonin í kanadísk-
um bókmenntum. Hann gaf út
ljóðabækur og skáldsögur en það
var ekki fyrr en hann fór að
semja lög við ljóð sín að hjólin
fóru að snúast og lög eins og
Suzanne og So Long Marianne
færðu honum heimsfrægð.
Pessi 53ja ára gamli listamaður
er nú búinn að senda frá sér
tíundu hljómplötuna og í sumar
heldur hann 50 tónleika ásamt
hljómsveit sinni víðs vegar um
Evrópu.
Chagall sýningin
stórviðburður
Myndlist er líka áberandi á Lista-
hátíð í Reykjavík og ber þar að
sjálfsögðu hæst Chagall sýning-
una í Listasafni íslands. Hvar
sem er í heiminum er sýning á
verkum Marc Chagalls mikill list-
viðburður og þótt sýningin í
Listasafni íslands sé ekki stór
gefur hún okkur ágæta innsýn inn
í hinn fjölbreytilega heim listar
hans. Verkin sýna vel öll helstu
viðfangsefni sem Chagall hefur
beitt sér að.
Marc Chagall er af gyðingaætt-
um, fæddur í Vitebsk í Rússlandi
árið 1887. Hann hóf listnám í
heimalandi sínu en hélt síðan til
Parísar þar sem hann varð fyrir
sterkum áhrifum frá frönskunt
listamönnum. Hann settist síðar
að í Frakklandi.
Chagall hefur mikla sérstöðu
meðal listamanna 20. aldar. Frá
1907, í Pétursborg, þar til hann
dó 1985 í Suður-Frakklandi,
skapaði hann ótrúlegar myndir
sem endurvekja hugmyndaflug-
ið, drauma og minningar. List
hans hefur frá upphafi haft sterkt
sjálfsævisögulegt ívaf, sem
endurspeglar uppruna hans og
virðingu fyrir táknum og hefðum
gyðingadómsins. Hann er fyrst
og fremst sögumaður og það er
heimur Biblíunnar og hringleika-
hússins sem hefur verið honum
endalaus uppspretta hugmynda.
Aðrar sýningar á Listahátíð
eru Norræn konkretlist 1907-
1960 í Listasafni íslands, Maður-
inn í íslenskri myndlist 1965-1985
á Kjarvalsstöðum, sýning Textíl-
félagsins og sýning á verkum
Lenu Cronqvist í Norræna hús-
inu, sýning á verkum eftir Donald
Judd, Richard Long og Kristján
Guðmundsson í Nýlistasafninu
og sýning á verkum eftir Howard
Hodgkin í FÍM-salnum. Þá er í
Stofnun Árna Magnússonar sýn-
ing á handrita- og bóka„facsi-
mile“ frá 5.-18. öld víðs vegar
úr heiminum, fengin að láni frá
Austurríki. Par verður einnig
íslensk handritasýning. Gler,
keramik og batik eftir íslenska
listamenn verða til sýnis í
íslenskum heimilisiðnaði og í
Ásmundarsal er sýningin Byggt í
Berlín.
Black Ballet Jazz og
Islenski dansflokkurinn
Eitt af stærri atriðunum á Lista-
hátíð 1988 er sýning Black Ballet
Jazz í Þjóðleikhúsinu 15., 16.,
18. og 19. júní. Akureyringar eru
líka svo heppnir að fá þessa sýn-
ingu á Listahátíðardaga 20. júní.
Black Ballet Jazz er 17 manna
hópur sem með dansi, látbragðs-
leik og akróbatík sýnir sögu
dansins í Ameríku í 200 ár, allt
frá afrískum tromrnu ritúölum til
break-dansins og þeirra dansa
sem dansaðir eru í dag. Markntið
hópsins er að varðveita sögu
dansins í Ameríku og í sýningu
hópsins kemur skýrt í ljós hversu
mikil áhrif menning svertingja
hefur haft á dansinn í Ameríku.
Stjórnandi hópsins og choreo-
grapher, stepp-dansarinn Chest-
er Whitmore, komst fyrir tilvilj-
un í læri hjá einum besta stepp-
dansara heims, Fayard Nicholas,
þegar hann fór að hjálpa ókunn-
um manni með sprungið dekk er
hann var á leið heim af dans-
æfingu sumarið 1974. Hann lærði
einnig ballet, choreography og
nútímadans og hefur fengið verð-
launin Los Angeles Dance
Alliance Award fyrir choreo-
graphy. Hann er einnig leikari og
söngvari og hefur leikið í mörg-
um söngleikjum vestra og komið
fram í kvikmyndum.
Meðal annarra í hópnum er
söng- og leikkonan, dansarinn og
choreographerinn Trina Parks,
en hún hefur komið fram víða í
Bandaríkjunum og Frakklandi, á
tónleikum, í sjónvarpsþáttum og
kvikmyndum. Trina Parks er
kunn fyrir leik sinn í sjónvarps-
þáttunum Fame og einnig fyrir
hlutverk í James Bond mynd.
Black Ballet Jazz hópurinn
hefur verið styrktur af America’s
National Endowment for the
Arts og útnefndur sem „menn-
ingarlegir sendiherrar" Los
Angeles borgar, en þar er hópur-
inn upprunninn. Sýningar hóps-
ins hafa fengið frábæra dóma og
ætti enginn að láta þennan við-
burð fram hjá sér fara.
Þann 7. og 8. júní sýnir
íslenski dansflokkurinn nýtt verk
eftir Hlíf Svavarsdóttur, listdans-
inn Af mönnum. Tónlistin er eft-
ir Þorkel Sigurbjörnsson en Hlíf
Svavarsdóttir er st jórnandi. Sýn-
ingarnar verða í Islensku óper-
unni.
Dansarar í Af mönnum eru:
Birgitte Heide, Guðmunda
Jóhannesdóttir, Helena Jóhanns-
dóttir, Helga Bernhard, Katrín
Hall, Lára Stefánsdóttir og gesta-
dansararnir Patrick Dady og
Hany Hadaya. Sjö manna hljóm-
sveit undir stjórn Jóhanns G.
Jóhannssonar leikur undir dans-
inunt og er hún þannig skipuð:
Laufey Sigurðardóttir (fiðla),
Óskar Ingólfsson (klarinett), Pét-
ur Grétarsson (slagverk), Rúnar
Vilbergsson (fagott), Sverrir
Birgisson (trompet), Edward J.
Frederiksen (básúna) og Richard
Corn (kontrabassi). Búningana
hannaði Sigrún Úlfarsdóttir.
Á undan sýningu dansflokksins
syngur Hamrahlíðarkórinn kór-
verkið Tíminn og vatnið eftir Jón
Ásgeirsson við ljóð Steins Stein-
arr. Stjórnandi er Þorgerður Ing-
ólfsdóttir.
Marmari í nýrri leikgerð
Leiklist af ýrnsunt toga er á með-
al atriða á Listahátíð í Reykja-
vík. Auk hefðbundinnar leikrit-
unar má nefna látbragsleik, leik-
brúðuland og brúðuleikhús.
Stærsti viðburðurinn á þessu sviði
er efalítið Marmari eftir Guð-
mund Kamban og verður leikrit-
ið sýnt í Þjóðleikhúsinu 8. og 10.
júní.
Leikgerð og leikstjórn er í
höndum Helgu Bachmann, Karl
Aspelund hannaði leikmynd og
búninga og tónlistin er eftir
Hjálmar H. Ragnarsson. Tuttugu
leikarar taka þátt í sýningunni,
en aðalhlutverkið, hugsjóna-
manninn Robert Belford, leikur
Helgi Skúlason. Með sýningunni
á Marmara er Þjóðleikhúsið að
minnast aldarafmælis skáldsins.
Guðmundur Kamban hóf að
skrifa Marmara í Ameríku, en
lauk verkinu í Kaupmannahöfn
sumarið 1918 og kom leikurinn
þar út á prenti sama ár. Leikur-
inn gerist í Bandaríkjunum
snemma á öldinni og í honum
felst ádeila á réttarfar og brot á
mannréttindum. Viðteknar þjóð-
félags- og siðgæðishugmyndir
manna eru oft gagnrýndar á eftir-
Áttræður snillingur, franski djassfiðlulcikarinn Stéphane Grappelli.