Dagur - 07.10.1988, Blaðsíða 4

ÚTGEFANDI: ÚTGÁFUFÉLAG DAGS
SKRIFSTOFUR: STRANDGATA 31,
PÓSTHÓLF 58, AKUREYRI, SlMI: 24222
ÁSKRIFT KR. 800 Á MÁNUÐI
LAUSASÖLUVERÐ 70 KR.
GRUNNVERÐ DÁLKSENTIMETRA 530 KR.
RITSTJÓRI:
BRAGI V. BERGMANN (ÁBM.)
FRÉTTASTJÓRI: KRISTJÁN KRISTJÁNSSON
BLAÐAMENN:
ANDRÉS PÉTURSSON (íþróttir),
ÁSLAUG MAGNÚSDÓTTIR, BJÖRN JÓHANN BJÖRNSSON
(Sauðárkróki vs. 95-5960), EGILL H. BRAGASON,
FRlMANN HILMARSSON (Blönduósi vs. 95-4070),
INGIBJÖRG MAGNÚSDÓTTIR (Húsavík vs. 41585),
JÓHANN ÓLAFUR HALLDÓRSSON
(Reykjavík vs. 91-17450, pósthólf 5452, 105 Reykjavfk),
MARGRÉT ÞÓRA ÞÓRSDÓTTIR,
STEFÁN SÆMUNDSSON, VILBORG GUNNARSDÓTTIR,
LJÓSMYNDARAR: GUÐMUNDUR HRAFN BRYNJARSSON,
TÓMAS LÁRUS VILBERGSSON,
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRÍMANN FRÍMANNSSON
ÚTBREIÐSLUSTJÓRI:
HAFDÍS FREYJA RÖGNVALDSDÓTTIR, HEIMASÍMI 25165
FRAMKVÆMDASTJÓRI: JÓHANN KARL SIGURÐSSON
PRENTUN: DAGSPRENT HF.
Söguskýringar
sjálfstæöismanna
Sjálfstæðisflokkurinn setti sjálfan sig í pólitíska ein-
angrun með framgöngu sinni í ríkisstjórn Þorsteins
Pálssonar. Tillögur Þorsteins Pálssonar á síðustu
dögum stjórnarsamstarfsins undirstrikuðu þann
djúpa málefnaágreining sem ríkir milli Sjálfstæðis-
flokks annars vegar og Framsóknarflokks og
Alþýðuflokks hins vegar. Síðarnefndu flokkarnir
höfnuðu að lokum þeirri stefnu Sjálfstæðisflokksins
að láta markaðsöflin alfarið um stjórn efnahags- og
atvinnulífsins, enda var orðið sýnt að undirstöðu-
atvinnuvegirnir voru að stöðvast. Gjaldþrotastefna
Sjálfstæðisflokksins varð honum að falli.
Síðan Þorsteinn Pálsson sprengdi ríkisstjórnina
sína hafa sjálfstæðismenn kappkostað að finna
aðrar skýringar á stjórnarslitunum. Þeir hafa reynt
að fá þjóðina til að trúa því að ríkisstjórnin hafi
sprungið vegna persónulegs ágreinings formanna
stjórnarflokkanna en ekki vegna málefnaágrein-
ings. Á eftirminnilegum fundi flokksins á Hótel
Sögu var einnig gerð tilraun til að vekja upp svo-
nefnda vinstri grýlu og skella skuldinni á hana. Sá
fundur sýnir e.t.v. betur en allt annað hversu ein-
angraður og óbilgjarn þessi stærsti stjórnmála-
flokkur landsins er í dag. Þar flykktu flokksmenn
sér um sinn fallna forsætisráðherra og formann og
veittust harkalega að fyrrum samstarfsmönnum
Sjálfstæðisflokksins í ríkisstjórn og þá sérstaklega
Steingrími Hermannssyni. Hin aldna kempa, Sigur-
laug Bjarnadóttir, fyrrum þingmaður Sjálfstæðis-
flokksins, var sú eina í salnum sem virtist meðvituð
um stöðu mála í þjóðfélaginu. Hún benti á að
Steingrímur Hermannsson hefði mikið til síns máls
er hann fullyrti að þenslan væri of mikil í Reykjavík
og borgarstjóri mætti þess vegna að ósekju fresta
framkvæmdum við skopparakringluna á Öskjuhlíð,
svo dæmi væri nefnt. Sigurlaug benti einnig á að
fjármagnskostnaður væri orðinn óheyrilega hár og
væri á góðri leið með að kollsteypa fyrirtækjarekstri
í landinu. Málflutningur Sigurlaugar fór óskaplega í
taugarnar á viðstöddum og gengu sumir út undir
ræðu hennar. Næsti ræðumaður fór háðuglegum
orðum um Sigurlaugu og hlaut ómælt lof fyrir.
Þröngsýnin reið greinilega ekki við einteyming.
í Morgublaðinu í gær hampar Friðrik Sophusson,
varaformaður Sjálfstæðisflokksins, enn á ný fyrr-
nefndri söguskýringu. Hann biðlar þar til Alþýðu-
flokks og segir að viðreisnarstjórn sé tvímælalaust
heppilegasta stjórnarmynstrið. Ástæða stjórnar-
slitanna er að hans mati eftirfarandi: „Þriðji flokk-
urinn, Framsóknarflokkurinn, gróf undan stjórnar-
samstarfinu og sjálfstrausti Alþýðuflokksmanna,
sem farið var að dvína vegna slæmrar stöðu í skoð-
anakönnunum..." Slík er söguskýring varafor-
manns Sjálfstæðisflokksins. Ef hann heldur að ein-
hver leggi trúnað á svo barnalegan boðskap, fer
hann villur vegar. Það sama má reyndar segja um
alla forystu flokksins. BB.
bœndur & búfé
Holdanautarækt á uppleið
- Sænskir neytendur kaupa nú mun meira af nautakjöti
Bóndinn á Backa með eina af SRB-kúm sínum.
Á bænum Bergby í nágrenni
Arlanda-flugvallar hefur verið
mikil nautakjötsframleiðsla frá
því um miðjan sjötta áratuginn.
Þetta er aðeins nokkra tugi kíló-
metra norður af Stokkhólmi. Á
jörðinni eru 100 hektarar ræktað-
ir og þar stunduð akuryrkja, en
126 ha. eru skógur sem einnig er
nýttur.
Clas Johansson og kona hans
Gudrun sem eru ábúendur á
Bergby hafa í nokkur ár haft
heldur lítið upp úr starfi sínu sem
framleiðendur kjöts en nú virðist
mjög að rætast úr, því neysla
nautakjöts hefur mjög aukist og
þar af leiðandi eftirspurnin. Eitt
vandamál fylgir þó og það er að
ekki gengur mjög vel að fá
keypta kálfa. í fyrra voru pantað-
ir 250 en einungis fengust 170.
Það er erfitt að halda öllu í
fullri starfsemi þegar skortur á
kálfum er þetta mikill en um 95%
af tekjunum á Bergby hafa hing-
að til komið frá nautauppeldinu.
1975 var byggt fjós á Bergby
sem tekur 210 stærri gripi og yfir
áttatíu smákálfa. Byggingarkostn-
aður er ekki hár og segir Clas að
það hafi verið létt fyrir sig því vel
gekk í þessari grein á þeim tíma.
Sláturvigt þessara nautgripa er
yfirleitt frá 225-250 kg og
árlega hefur verið slátrað um 250
gripum að meðaltali nú undan-
farin ár.
Skortur á kálfum gerir
greininni erfitt fyrir
Þar sem framboð af kálfum er
mjög lítið þá verður það til þess
að Clas og Gudrun þurfa að
kaupa kálfa sem ekki eru af holda-
kynjum, en þeir kálfar eru ódýr-
ari í innkaupi heldur en holda-
kálfarnir en verð á þeim hefur
hækkað mjög nú undanfarið.
Clas segir að fólk þurfi ekki að
gera svo mikinn greinarmun á
kjöti holdagripa og annarra teg-
unda því enginn munur sé á
bragði þegar á borðið sé komið.
Hann segist hafa af því áhyggjur
að þegar verð á kálfum sé orðið
svona hátt, eða um 9000 kr. ísl.
fyrir stykkið, að þá aukist svartur
markaður með kálfa og verðið
hækki enn meir. Það tekur um
fjórar vikur að bíða eftir hverjum
kálfi sem pantaður er, svo mikil
er eftirspurnin og þessi langi bið-
tími kemur til með að minnka
umsvifin á Bergby í bili að
minnsta kosti. Aukist skorturinn
enn, þá hyggjast sænskir bændur
slátra gripum sínum seinna og
hafa þá þyngri til þess að kjöt-
kílóin verði ekki allt of fá. Bænd-
ur sem byggja búskap sinn á því
að kaupa kálfana verða að sætta
sig við að auka ekki umsvif sín
Charolais fer fjölgandi í Svíþjóð enda
sem toppgripir.
Umsjón:
Atli
Vigfússon
þótt þeir hafi til þess nægileg hús,
en kálfar í þau eru einfaldlega
ekki til.
Smákálfaslátrun
er í lágmarki
Eftir langvarandi offramleiðslu á
nautakjöti, standa Svíar nú
frammi fyrir því að neysla þessa
kjöts er orðin meiri heldur en
framleiðslan og kemur margt til.
Sláturkostnaðurinn var lengi
vel gífurlega hár og byrði á bæði
framleiðendum og neytendum,
en nú hefur hann lækkað mjög
mikið, eða allt að sexfalt sem er
kærkomin breyting og lækkar
það kjötið í verði. Það kann
neytandinn vel að meta og eykur
um leið kjötkaup sín. Sláturleyf-
ishafar reka fyrir því áróður að
bændur komi sér upp holdakúm
og láti mjólkurkýr eiga holda-
blendinga. Smákálfaslátrun er
einnig í algeru lágmarki til að
bregðast við aukinni neyslu.
En það þarf að líta til framtíð-
arinnar og koma á góðu skipulagi
en margir óttast það að nú verði
fjölgun búa af þessari tegund of
mikil og nýtt offramleiðslutíma-!
bil hefjist. Það mun þó nokkur
hafa þeir fengið þar mörg verðlaun
tími líða því skortur á kálfum er
það mikill að erfitt er að byrja í
greininni.
Aukapeningar
mjólkurframleiðenda
Nokkuð er misjafnt hvort mjólk-
urframleiðendur ali kálfa sína
sjálfir og stundi kjötbúskap. Mun
því líkt farið og hér á landi. Á
bænum Backa sem er 50 km
norður af Stokkhólmi eru allir
kálfar seldir jafnóðum og þeir
fæðast, þ.e.a.s. þeir sem ekki eru
ætlaðir til endurnýjunar í eigin
búi.
Backa er 250 ha. býli og eign
skógræktarfyrirtækis en þar eru
yfir 50 mjólkurkýr af sænska
kúastofninum SRB með meðal-
nyt um 6000 kg. Bændur á Backa
segja smákálfana vera góðan
aukapening með litlum tilkostn-
aði meðan verðið sé svona hátt.
Áherslan liggur á kornrækt sem
bændurnir segja að gefi mun bet-
ur af sér heldur en kálfaeldið.
Hverjir eru stærstir
og bestir?
Sænskir bændur sem byggja holda
nautarækt sína á eigin holdakúm
keppast nú við að koma sér upp
sem bestum bústofni og nokkrir
þeirra hafa nýlega flutt gripi inn í
landið. Hinn 1. júlí sl. komu fjór-
ar kvígur og eitt naut af franska
kyninu Blonde d’Aquitaine frá
Durham á Englandi. Þetta eru
dýrir gripir og kostuðu alls sem
Inemur um 900 þús. ísl. Hlutfall
kjöts á þessum skepnum er mjög
mikið og meira heldur en á mörg-
um þekktum tegundum holda-
nauta. Afkomendur þessara inn-
flytjenda koma til með að vera
seldir dýrum dómum en það mun
vera hagkvæmt að blanda þessum
stofni við sænsku SRB kýrnar og
ala blendingana í sláturstærð.
Alls eru nú 54 gripir af þessari
tegund í Svíþjóð.
Aðrir hafa veðjað á Charolais
og segja að þeir séu stærstir og
bestir. Naut af þessum stofni
vega allt að 1400 kg. Síðustu
tuttugu ár hefur kyn þetta dreifst
víða um lönd enda mjög eftirsótt.
Tvö naut sem komu frá Dan-
mörku til Svíþjóðar í sumar kost-
uðu u.þ.b. 280 þús. ísl. hvort og
eins árs alikálfur gerir rúmar 90
þús. krónur. Bændur sem búa
með Charolais segja að mjög
hagkvæmt sé að búa með þennan
stofn og kjötgæði séu ótvíræð og
það sé það sem neytandinn vilji.