Dagur - 27.04.1989, Blaðsíða 7

Fimmtudagur 27. apríl 1989 - DAGUR - 7

Þröstur Eiríksson, organisti í Garðabæ, vigði orgelið með eftirminnilegum
hætti á sérstökum VÍgSÍUtÓnleÍkum 9. apríl Sl. Mynd: Óskar IV>r Sigurbjörsson.
Björgvin Tómasson á vinnustofu sinn í Mosfellsbæ.
Mynd: JÓH
hljómburði verður mun auðveld-
ari.
Orgelin eins og manns
eigin börn
Orgelið sem vígt var fyrr í mán-
uðinum í Ólafsfjarðarkirkju hef-
ur 9 raddir. Þetta orgel átti upp-
haflega að vera með 8 röddum en
Björgvin segist hafa bætt einni
rödd við „bæði til þess að gera
þetta að enn betra hljóðfæri og
einnig til að sýna Ólafsfirðingum
þakklæti fyrir að gefa mér tæki-
færi,“ segir Björgvin. Eiginlega
má segja að hann eigi „hvert ein-
asta bein“ í þessu orgeli því
orgelið er sérstaklega smíðað fyr-
ir kirkjuna. Stærðin á orgelinu
gerði þeim félögum Peter og
Björgvin erfitt fyrir því lofthæðin
í vinnustofunni var ekki nægjan-
leg til að orgelið gæti staðið upp-
sett á gólfinu. Því var ekki um
annað að velja en brjóta gat á
gólfið og grafa því næst gryfju til
að láta orgelið standa í! Björgvin
segir að við þessi fyrstu orgel hafi
verið unnið 10-12 tíma á dag en
nú sé kominn tími til að fara að
vinna af einhverri skynsemi.
„Það var gaman að fá að smíða
þessi orgel af því að maður smíð-
ar þetta undir eigin nafni þá eru
þessir gripir eins og börnin manns.
Maður hefur fylgst með þeim allt
frá teikniborðinu og þar til þau
koma upp en veit jafnframt að
maður á eftir að sinna þeim
seinna. Þó maður tæki þátt í að
smíða orgelin úti í Þýskalandi þá
sá maður þau kannski ekki nema
einu sinni uppsett og vissi síðan
aldrei meira af þeim. Hérna er
þetta allt öðruvísi," bætir Björg-
vin við.
Hræðilegt að setja
rafmagnsorgel í kirkjur
Ekki er laust við að orgelsmiður-
inn verði hálf súr á svipinn þegar
hann er spurður hvernig honum
líði þegar hann frétti af rafmagns-
orgelum sem sett liafi verið upp í
kirkjur.
„Þetta finnst mér alveg hræði-
legt. Eg held að fólk geri sér enga
grein fyrir hvað það er að kaupa
með svona hljóðfærum. Það er
sagt að til séu rafmagnsorgel sem
hljómi eins og pípuorgel en í
raun er alltaf verið að herma eftir
pípuorgelinu. Bara það að fá tón-
inn út úr hátalara eftir að hafa
farið í gegnum magnara og eitt-
hvert þess háttar dót sýnir að
þarna getur ekki verið á ferðinni
alvöru pípa. Það er ekki hægt að
líkja saman tónum úr einhverri
góðri trépípu við einhvern tón
sem kemur út úr hátalaraboxi. Þá
finnst mér betra að menn fái sér
venjulegt harmoníum, eins og er
Peter Fuclis, aöstoöarmaður Björgvins Tómassonar, Þröstur Eiríksson,
organisti, Jón Þorsteinsson, söngvari og Björgvin Tómasson.
Mynd: Óskar Þór Sigurbjörnsson
í mörgum kirkjum, frekar heldur
en að kaupa rafmagnshljóðfæri.
Slíkt á bara ekki heima í kirkjun-
um. Þessu til viðbótar endast
þessi rafmagnsorgel ekki nema
15-20 ár, í mesta lagi. Gott pípu-
orgel endist hins vegar í 100-120
ár. Þetta er augljós hagkvæmni."
- Eruð þið ekki að grafa ykkur
gröf með því að smíða hljóðfæri
sem endist í 120 ár?
„Jú, það má kannski segja
það,“ svarar Björgvin um hæl.
„Orgelsmiður getur hins vegar
ekki leyft sér að láta eitthvað
lélegt frá sér. Ég leyfi mér ekki
að láta einhverja hrákasmíð frá
mér. Slík hljóðfæri hljóma ekki
vel og hafi smiðurinn ekki
ánægju af hljóðfærinu þá hafa
aðrir það ekki heidur. Núna er
t.d. verksmiðja í Þýskalandi sem
berst í bökkum eftir að hafa farið
út í fjöldaframleiðslu á orgelum
sem ekki voru nógu vönduð og
lítið í þau lagt. Þess vegna er
þetta eins og með aðra iðnaðar-
menn að þeir gera sjálfum sér
mest ógagn með þvt' að láta frá
sér fara óvandaða vinnu,“ bætir
Björgvin við.
Ur tónmenntakennslu í
orgelsmíö
Björgvin segir að í þessu fagi
gildi svipaðar reglur og annars
staðar, þ.e. að við þetta eigi þeir
að fást sem hafi þekkingu til.
Hann segir að vissulega finnist
þeir sem komið hafi nálægt orgel-
smíðum og viðgerðum en oft
megi greinilega sjá á viðgerðum
þeirra að þar lari ekki kunnáttu-
menn. Þeim scm fáist við við-
gerðir á orgelum af einskærum
áhuga ráðleggur hann eindregið
að fara í nám enda sýni sig að
þörf á kunnáttumönnum sé fyrir
hendi. En hvers vegna fór hann
sjálfur í nám í orgelsmíðum?
„Ég var búinn að vera í Tón-
listarskólanum í Reykjavík þar
sem ég lauk tónmenntakennara-
prófi árið 1977. Eftir það kenndi
ég hérna í Mosfellssveit en hafði
alltaf liaft mikinn áhuga á hljóð-
færum og hljóðfærasmíðum. Þá
var ég í miklum kynnum við
píanóstillingamann í Reykjavík
og fékk þá hugmyndina að þvt' að
fara í nám í stillingum eða ein-
hverju þess háttar og hafa það að
starfi yfir sumarið en kenna á vet-
urna. Hlutirnir atvikuðust hins
vegar þannig að ég fór út í orgel-
smíðar og það er nokkuð sem ég
sé alls ekki eftir. Ég gæti ails ekki
hugsað mér núna að vinna ein-
göngu við stillingarnar, manni
finnst það hálfgert „straff“ að
vera í stillingunum. Smíðarnar
hressa hins vegar upp á mann
þrátt fyrir að meðan á þeim
stendur sé þetta mikiö puð.
Anægjan er hins vegar þægileg
þegar maður sér loks spilað á
hljóðfærið sem maður hefur
srm'ðað," segir orgelsmiðurinn
Björgvin Tómasson. JÓH
VIÐ STÆKKUM
Nú bjóðum við viðskiptavinum okkar fjöl-
breyttarar vöruúrval á tveimur hæðum.
Höfum tekið að okkur söluumboð fyrir:
CANDY - BRAUN - og PHAFF raftæki, merki
meö áratuga reynslu fyrir gæði og gott verð.
Kjör við allra hæfi.
ATH. Bakinngangur frá Hvannavöllum, þar sem eru næg
bílastæði.
Opið á laugardögum frá kl. 10.00 til 12.00.
Frá og með 2. maí
verður afgreiðsla Dags
opin í hádegimi.
auglýsingadeild, Strandgötu 31, sími 24222
Almennir
stjórnmálafundir
Guðmundur Bjarnason heilbrigðis- og tryggingaráð-
herra og Valgerður Sverrisdóttir alþingismaður halda
almenna stjórnmálafundi í Ljósvetningabúð laugardag-
inn 29. apríl kl. 21.00 og í Arskógsskóla sunnudagínn
30. apríl kl. 21.00.
Allir velkomnir.
Kjördæmissambandið.
Urval af nýjum og
sóluðum sumarhjólbörðum
Hjólbarðaverkstæði
Óseyri 2, símar 23084 og 21400
Bifreiðaeigendur
Nú er rétti tíminn til að
setja sumardekkin undir
Athugið! Opið á laugardögum kl. 9-12 f.h.