Dagur - 12.05.1989, Qupperneq 8

8 - DAGUR - Föstudagur 12. maí 1989
Danssýningin
Slrutting frá New York
verður sýnd föstudags-
kvöldið 12. maí í
Dynheimum.
Fjórir dansarar úr
Dans6túdíói Alice munu
flytja verkiö undir stjórn
Jamale Graves.
Rafvirki óskast!
Rafveita Akureyrar vill ráða rafvirkja til starfa nú
þegar.
Laun samkv. kjarasamningum Akureyrarbæjar.
Upplýsingar um laun gefnar hjá starfsmannastjóra.
Rafveitustjóri veitir upplýsingar um starfiö.
Rafveitustjóri.
Frá Tollgæslunni
á Akureyri
Maður óskast til starfa í sumar.
Stúdentspróf eða sambærileg menntun nauösynleg.
Umsóknarfrestur er til 25. maí n.k.
Umsóknir sendist yfirtollveröi sem gefur allar nauösyn-
legar upplýsingar.
Laugardagur 13. maí
Dansleikur
Hljómsveit
Geirmundar Valtýssonar
heldur uppi fjörinu á
föstudagskvöld
★
Sigfús Arnþórsson
leikur fyrir matargesti

Vegna forfalla eru örfá borð laus fyrir matargesti.^-
Verið velkomin. ★ Miðaverð kr. 600 -
Borðapantanir í síma 22200
Angantýr H. Hjálmarsson:
Það þarf sterk bein
til að þola góðæri
Pað er staðreynd, að mikið
góðæri hefur gengið yfir Island á
undanförnuni áratugum, og þrátt
fyrir þetta góðæri virðast allir
atvinnuvegir vera í kaldakoli og
flestir menn eru sammála um, að
þeir geti ekki lengur lifað af þeim
launum sem nú eru í boði. Pað er
líka hið eina sem allir eru sam-
mála um.
Það sjá allir að eitthvað er bog-
ið við þetta. Góðæri og yfirvof-
andi gjaldþrot þjóðarbúsins eiga
ekki að geta farið saman. Þess
vegna er fólk sífellt að leita að
sökudólgum og sjá þá reyndar á
hverju strái, en engum dettur í
hug að þeir séu sjálfir sökudólg-
ar. Menn sjá bara flísina í auga
bróður síns.
Þannig er ástandið í landsmál-
um í dag.
Harðindi á fyrri tímum
Það hafa margs konar harðindi
gengið yfir landið á undanförnum
öldum, sem oftast stöfuðu af eld-
gosum, eða hafísum og snjóalög-
um. Ekki er þeim um að kenna
núna, en samt held ég að það
gæti verið hollt fyrir okkur að
bera það ástand saman við kring-
umstæður okkar í dag. Þá dó fólk
úr hungri svo hundruðum og þús-
undum skipti, svo eitt sinn komst
tala landsmanna niður fyrir
40.000. Þá var fólk ekki í vafa um
orsök mannfellisins og gerði sér
fulla grein fyrir, að það varð að
beita ýtrustu hyggindum við að
halda lífinu. Það dugði hjá
sumum, en því miður hjá alltof
fáum.
Mjólkurkýrin
Það þótti sjálfsagt að halda lífi í
mjólkurkúnni svo lengi sem hægt
var í harðindum. Þegar allt var í
heyþroti, varð fyrst að fella hesta
og kindur, en mjólkurkúnni var
haldið lifandi svo lengi sem kost-
ur var. Þegar síðasta heytuggan
var þrotin, var gripið til þess ráðs
að rífa upp fjalldrapa og lyng
handa henni, berja bein úr þorsk-
hausum og jafnvel að taka eitt-
hvað af mat sveltandi fólksins til
að halda í henni líftórunni þar til
að hægt væri að koma henni á
beit.
Ykkur finnst þetta vafalaust
eiga lítið erindi til okkar, nútíma-
fólksins, en þó hygg ég að það sé
hægt að draga nokkra samlíkingu
af því til vorra daga.
Það valt mest á því að skapa
mjólkurkúnni lífvænleg skilyrði
til þess að hún gæti svo breytt
gróðri jarðar í fæðu handa fólk-
inu. Nú eru það framleiðslu-
atvinnuvegir þjóðarinnar (aðal-
lega sjávarútvegur, iðnaður og
landbúnaður), sem allt veltur á
að haldi velli. Þeir skapa tekjurn-
ar í landinu og eru sem sagt
komnir í hlutverk mjólkurkýr-
innar. Fólk í þjónustustörfum
(verslun, hótelrekstur, flutninga-
þjónusta o.m.fl.), embættismenn
og kennarar fá sitt lifibrauð af
verðmætasköpun þeirra.
Á hverju eigum við svo að lifa,
þegar þessir atvinnuvegir eru
orðnir gjaldþrota, eins og allt
stefnir að núna?
Mér finnst svarið liggja í aug-
um uppi. Við sveltum öll í hel
eins og þeir sem ekki gátu haldið
líftórunni í mjólkurkúnni
forðum, eða þá að lánadrottn-
arnir taka hér við stjórn á öllum
hlutum líkt og var á dögum ein-
okunarverslananna, nema þvf
aðeins að hver og einn íslending-
ur fari strax ai) spara við sig til að
geta borgað skuldirnar í tæka tíð.'
Skuldirnar
Nú vík ég aftur að upphafi þess-
arar greinar.
í góðæri undanfarinna ára höf-
um við safnað geigvænlegum
skuldaböggum. Erlendu skuld-
irnar eru orðnar svo mikiar, að
það nemur hundruðum þúsunda
á hvert marinsbarn í landinu. í
stað þess að borga eitthvað af
þessum skuldum, er sífellt verið
að bæta við þær. Eldri skuldirnar
eru borgaðar með nýjum lánum
og stundum eru einnig tekin lán
til að borga vextina af þeim. Við
erum sem sé ekki megnug þess að
borga þessi lán með núverandi
lífssniði.
Eins og nú er, erum við að
reyna að velta vandanum yfir á
börn okkar og afkomendur og
láta skuldirnar skella á þeim.
Hvaða umsögn fáum við svo
hjá þeim?
Hvað verður skráð um okkur á
blöðum íslandssögunnar í fram-
tíðinni?
Svo kemur ein spurningin enn.
Var nauðsynlegt að taka öll
þessi erlendu lán?
Þessari spurningu vil ég gera
tilraun til að svara.
Það var óhjákvæmilegt að taka
mikinn hluta þessara erlendu
lána, vegna þess að almenningur
heimtaði stöðugt meiri tekjur, en
vildi þó ekki safna sparifé, sem
hefði þá verið hægt að nota til
nauðsynlegra framkvæmda. Lán
voru svo tekin til framkvæmd-
anna, sumar þeirra voru þó tals-
vert ónauðsynlegri en aðrar. En
lánin sköpuðu verðbólgu og fólk
var svo hrætt við verðbólguna, að
það kepptist við að eyða fé sínu
sem fyrst svo það rýrnaði ekki í
verðbólgunni, en það gætti þess
ekki, að þessi ónauðsynlega eyðsla
var sérstaklega verðbólguhvetj-
andi og þar með skapaðist órof-
inn vítahringur.
Þáttur
stjórnmálamannanna
Ýmsir liggja stjórnmálamönnum
okkar á hálsi fyrir að hafa ekki
haft stjórn á þessum málum og
stöðvað verðbólguna og lántök-
urnar í tíma, en þar var við
ramman reipi að draga. Fólk
heimtaði stöðugt hærri og hærri
laun til að vinna upp á móti verð-
bólgunni og helst af öllu að auka
kaupmátt launanna. Atvinnurek-
endur létu undan kröfunum til að
láta framleiðsluna ekki stöðvast
og svo kröfðust þeir gengislækk-
unar til að vinna upp á móti
hækkandi launakostnaði, og
stjórnmálamenn samþykktu
gengislækkun til að koma í veg
fyrir gjaldþrot og framleiðslu-
stöðvun. Eftir sátu launamenn án
aukins kaupmáttar og árangurinn
varð aðeins enn magnaðri verð-
bólga.
Flestir alþingismenn okkar eru
vafalaust bráðgreindir og fram-
sýnir menn. Þar af leiðandi var
þeim fullkomlega ljóst, að þeir
máttu ekki stöðva þennan hruna-
dans. Almenningur vildi hafa
þetta svona og hvaða alþingis-
maður þorir að ganga móti vilja
kjósenda sinna?
Hræðsla alþingismanna við
„Krakkarnir leita til okkar
með allt mögulegt“
- rætt við skólahjúkrunarfræðingana
Katrínu Friðriksdóttur og Guðfinnu Gunnarsdóttur
í tilefni af Alþjóðadegi hjúkrunarfræðinga
í dag, föstudaginn 12. maí, er
Alþjóöadagur hjúkrunarfræð-
inga. Hann er haldinn til
minningar um Florence Night-
ingalc sem var fædd þennan
dag árið 1820. Að þessu sinni
er dagurinn helgaður heilsu-
gæslu í skólum og af því tilefni
var rætt við Katrínu Friðriks-
dóttur og Guðfinnu Gunnars-
dóttur skólahjúkrunarfræð-
inga.
Skólahjúkrun hófst árið 1930 á
Akureyri í Barnaskólanum og
hefur smám saman verið að auka
starfsemi sína. Nú eru starfandi
10 hjúkrunarfræðingar í 5,7
stöðugildum við Heilsugæslu-
stöðina á Akureyri, en Heilsu-
gæslustöðin sér um að samræma
starf hjúkrunarfræðinganna.
En það eru ekki einungis
grunnskólarnir sex á Akureyri
sem njóta krafta hjúkrunar-
fræðinganna, því undir heilsu-
gæslustöðina heyra líka grunn-
skólarnir í Eyjafirðinum, Grunn-
skólinn í Grímsey og þrír litlir
sérskólar á Akureyri.
Hjúkrunarfræðingarnir hafa
allir fastan viðverutíma í grunn-
skólunum á Akureyri, en í sveita-
skólunum keyrir hjúkrunar-
fræðingur á milli og er með nokk-
uð reglulega viðtalstíma, þó mis-
munandi eftir stærð skólanna.
Mjög gott samstarf er með
læknum og hjúkrunarfræðingum
og er hver skóli með sinn skóla-
lækni. Hann kemur reglulega í
skólann til skrafs og ráðagerða
með starfsfólki skólans og svo að
sjálfsögðu til að ræða við
nemendur.
- En með aukinni starfsemi
Heilsugæslustöðvanna er þá ekki
óþarfi að vera með fastan hjúkr-