Dagur - 27.01.1990, Blaðsíða 8

Dagur - 27.01.1990, Blaðsíða 8
8 - DAGUR - Laugardagur 27. janúar 1990 Laugardagur 27. janúar 1990 - DAGUR - 9 „Það er spurningin, menn eiga það til að ofmetnast við svona lagað. Ég hef alltaf sagt við sjálf- an mig að vera bara ég sjálfur. Kannski hefði ég mátt fá meira frá báðum hliðum, meiri gagn- rýni, en við opnunina var svo mikið að gera við að merkja kaupendum myndirnar að ég mátti lítið vera að því að sinna gestunum. Ég stefni að því að fara í skóla næsta haust, og mér var sagt að mjög gott væri fyrir mig að halda eina sýningu áður en ég færi í skólann. Innan skólans eru nem- endurnir svo verndaðir að þegar skólanum líkur eru þeir alveg naktir og þá vantar kjarkinn. Þeir hafa engan til að leita til og verða að bjarga sér sjálfir. Þegar maður er búinn að fá smjörþefinn af sýningarhaldi veit maður betur hvað við er að eiga. Ég ætla í Myndlistaskólann í Reykjavík, hann er í námskeiðs- formi og ég ætla að taka kvöld- skólann til að geta unnið með. Nemendur geta verið allt að fjór- um árum við nám í skólanum en ég ætla bara að taka það sem smáupphitum áður en ég sæki um Myndiista- og handiðnaskólann.1' Bílslys og hákarlar - Hvert stefnirðu Rikki? „Ég er ekki einn af þeim sem langar til að verða frægur. Mér finnst allt í lagi að fólk viti af mér en ég vil ekki verða frægur. Ég ætla að halda áfram, sama hvað á bjátar og sama hvaða högg ég fæ. f raun veit ég ekki hvað ég er að gera, mín myndlist er komin frá ákveðnum mönnum og ákveðn- um stefnum sem búnar eru að koma fram og eru eiginlega úr þessum stíl, hann á eflaust eftir að breytast mikið og þróast en ég reikna með að myndefnið verði alltaf svipað.“ Kannski ætlað að vera fátækir - Nú virðist þú geðslegasti ungl- ingur þó myndefni þitt sé ekki alltaf mjög geðslegt og ýmsan óhugnað megi finna í myndun- um, hvernig ertu í rauninni? „Ég hef lesið mikið eftir Edgar Allan Poe, H.P. Lovecraft, Step- en King og alla þessa gömlu hryllingsjöfra. Einnig hef ég lesið mikið eftir Shakespeare, sem er ekki beint fallegt þó það sé gott. Ég veit ekki hvort ég er ógeðsleg- ur í mér, en mér finnst afskap- lega gaman að vera ógeðslegur í myndunum. Það eru margir sem halda að ég sé alveg snargeðveik- ur, rólegur og yfirvegaður úti á götu en bryðjandi bein og nag- andi bárujárn heima hjá mér.“ - Þér er fleira til lista lagt en að teikna. „Ég hef skrifað smásögur og í heilt ár hef ég verið að rembast við að koma frá mér leikriti og nú er ég að endurrita það í fjórða skipti. Ég veit ekki hvað ég geri í vetur, það fer eftir því hvort eitthvað rætist úr með atvinnu- leysið, en kannski er listamönn- um almennt ætlað þetta; að vera fátækir. Ég leita mikið til súrrea- listanna, þá má helst nefna Salva- dor Dali, að vísu er hann ekki minn uppáhalds súrrealisti eins og margir halda, og Max Ernst, Giorgio de Chirico, og einn af mínum uppáhalds súrrealistum er James Énsor. Ég er mjög hrif- inn af hans afskræmingum eins og ég vil kalla þær. Ég hata Pic- „Ég stefni að því að fara í skóla nœsta haust, og mér var sagt að mjög gott vœri fyrir mig að halda eina sýn- ingu óður en ég fœri í skólann. Innan skólans eru nemendurnir svo verndaðir að þegar skólanum líkur eru þeir alveg naktir og þó vantar kjarkinn. Þeir hafa engan til að leita til og verða að bjarga sér sjólfir. Þegar maður er búinn að fó smjörþefinn af sýningar- haldi veit maður betur hvað við er að eiga.“ Núna eftir áramótin fékk ég eitthvert andleysiskast og datt í einhverja andlega lægð. Ég sett- ist niður og það kom ekkert á blaðið hjá mér, ekki neitt. Ég var leiður á því sem ég var að gera, var í þunglyndiskasti, fannst myndirnar mínar ljótar, og svona. Ég sagði við sjálfan mig að ég skyldi bara teikna landslag, eða gamlan sjómann sitjandi á steini með pípuna sína niður í fjöru. En svo hugsaði ég að mig langaði ekki að teikna svoleiðis myndir, og fór að hugsa um að teikna eitthvað þægilegt, fallegt og gott og kalla myndina Þæg- indi. Þá fékk ég hugmynd og teiknaði mann sem var bundinn við stól og verið var að pína. Það sem geri núna er að teikna al- gjöra andstæðu við hugmyndirn- ar sem ég fæ. Ég gerði uppkast af mynd af Ofreusi og kallaði hana Hörmulegur líruleikur, sem er algjör andstæða við Ofreus sem lék svo fallega á líru að dýr og tré og steinar eltu hann. Mér finnst gaman að þessu, og það brjálæð- islegasta sent komið hefur á blað hjá mér núna var mynd sem ég kalláði Pyntingar, kvalræði, yfir- þyrmandi áhyggjur ásamt litlausu kynlífi. Á myndinni er feitur kall sem er með allt sem hann þarfn- ast, þ.á m. konur og peninga. Hann er eins áhyggjulaus og hugsast getur og honum líður vel. Stíllinn á myndunum hefur ekk- ert breyst, bara hugmyndin á bak við þær og þetta er ofsalega gaman." Djöfull erum viö vitlaus Rikki kallar sig Ríkarð III, og er það vegna þess að hann er sá þriðji í fjölskyldunni sem ber Ríkarður Þórhallsson heitir ungur Húsvíkingur, reyndar varð hann 17 ára sjöunda janúar. Þrátt fyrir ungan aldur er Ríkarður III farinn að setja sinn svip á bæinn. í haust, meðan enn var ratljóst fyrir skammdegi, minnist ég Rikka á ferðinni á gömlu, svörtu, veigamiklu reiðhjóli, með baskahúfu öðru megin á kollinum. Nú er hann búinn að leggja reiðhjólinu í bili, en baskahúfan er enn á sínum stað og svo er hann í jakka, sem er nokkuð við aldur og talsvert vel við vöxt. Ég minnist þess ekki að hafa séð Rikka í úlpu eða annarri yfirhöfn í vetur, hann er búinn að skapa sér sinn stíl í klæðnaði þessa mánuðina, og þá er ekkert verið að breyta út af honum þó það blási svolítið af norðan. Helgarviðtöl eru yfirleitt við athafnasamt fólk á ýmsum aldri, eða eldra fólk sem býr yfir margskonar reynslu, en ekki við ungt fólk sem á vonandi eftir að gera svo margt sem gefur lífinu gildi, bæði fyrir það sjálft og samferðarmennina. Það er forvitnilegt að heyra hvað atvinnulaus, ungur maður er að hugsa í vetur, unglingur sem tók sig til nú í desember og hélt sýningu á myndverkum sínum í Safnahúsinu á Húsavík. Og Rikki var tilbúinn í smáspjall um lífið og tilveruna. - Hvað þýðir það að 16 ára strákur skuli halda myndverka- sýningu í Safnahúsinu? Lifir hann svona hratt? „Já, ætli ég lifi ekki svona hryllilega hratt. Vinum og ætt- ingjum fannst kominn tími til að ég færi að sanna mig sem lista- mann og ýttu á mig með að fara að sýna. Síðan kom Kári Sigurðs- son, listmálari, og skoðaði hjá mér myndir og hann sagði líka að ég ætti að sýna. Þannig að ég sýndi bara, og var mjög ánægður með viðtökurnar. Það seldust átta verk á fyrstu fimm mínútun- um og fimmtán verk á fyrsta hálf- tímanum. Þetta gekk rosalega vel og ég átti engan veginn von á svona góðri sölu en bjóst við að verða rakkaður niður í svaðið. Það fer oft þannig þegar eitthvað nýtt kemur, en ég veit ekki til að neitt svona hafi komið fram hérna áður. Ekki þessi stíll. Mér finnst Húsvíkingar ekki nógu myndlistarlega sinnaðir, það kemur ekkert nýtt hérna, nema þá utanaðkomandi.“ Blóö og nekt - án vinsælda Það voru 150 manns sem komu á sýninguna hans Rikka. Alls sýndi hann 29 myndir; tvær í einkaeign en 27 voru til sölu og af þeim seldust 25. Sýningin var tileinkuð minningu myndlistarmannanna Alfreðs Flóka og Salvador Dali. í sýningarskrá fá foreldrar Rikka, Safnahúsið og Kári Sigðurðsson sérstakar þakkir fyrir tilsögn, stuðning og aðstoð við uppsetn- ingu sýningarinnar. Myndirnar eru penna- og krítarteikningar og var verði þeirra stillt mjög í hóf. Sýningin hét Tunglhrif eftir einni myndanna og sem dæmi um nöfn fleiri mynda má nefna: Illskan uppmáluð, Myrkraverk, Martrað- argyðjan, Ástlaus, íslensk nótt, Ljóð eftir Baudelaire, Fæðing, Eymd, Dansinn og Hamlett. Eft- ir nöfnunum er nokkuð hægt að geta sér til um myndefnið, en Rikki hefur auðugt ímyndunarafl og er flinkur teiknari. ógeöslegur í myndunum“ vera - spjallað við Ríkarð Þórhallsson, ungan myndlistarmann ó Húsavík „Ég var ánægður með hvað mikið af jafnöldrum mínum lét sjá sig, fleiri hefðu mátt koma en ég var ánægður með þá sem komu. Annars kom allavega fólk á sýninguna og keypti myndirnar. Fólk tók sýningunni misjafnlega, meirihlutinn var ánægður en einn og einn gat ekki stillt sig um að segja eitthvað. Einn sagði að þetta væri engin list og annar að ég væri ágætur penni en enginn mótívasmiður.“ - Það var haft eftir þér fyrir sýninguna að þú yrðir fyrir von- brigðum ef einhver yrði ekki hneykslaður. Tókst þér að hneyksla fólk? „Áð segja svona gerði það að heilmargir hneyksluðust, svo ég varð engan veginn fyrir vonbrigð- um. Það var einn og einn sem hneykslaðist á sýningunni og allt sem var blóðugt eða nakið féll ekki í kramið hjá fólki.“ Sá verkin fjúka út - Nú varst þú ekki dýrseldur á verkin þín, sérðu eftir að hafa ekki sett hærra verð á þau fyrst svona vel gekk að selja? „Þegar ég sá verkin fjúka svona út hugsaði ég um af hverju ég hefði ekki haft þau aðeins dýr- ari, en þá var spurningin hvort þau hefðu selst. Mér fannst allt í lagi að halda eina sýningu þar sem almenningur hefði virkilega efni á að kaupa myndverk. Það er svo sjaldan sem slíkar sýningar eru haldnar.“ - Þú ert ungur, og þó myndim- ar hafi verið ódýrar þá hefði fólk ekki keypt þær nema af því að það vildi eiga þær einhverra hluta vegna. Heldurðu að það sé betra eða verra fyrir þig að fá svona góðar viðtökur við þinni fyrstu sýningu? Er hætta á að þú ofmetnist eða hvetur þetta þig til dáða? dauðar. Þannig er spurning hvort þetta sé afturhvarf." - Þú hefur dundað við ýmis- legt fleira en teikningu, en hve- nær byrjaðir þú að teikna? „Ég er búinn að teikna frá því ég man eftir mér, en ég fór að þróa minn stíl fyrir einum sex árum, þá fór ég að pæla í Alfreði Flóka eins og sjá má á mínum myndum. Ég komst í bók sem heitir Hrollvekja og Flóki mynd- skreytti, það var þegar ég var tíu ára, en svo var það ekki fyrr en ég varð tólf ára sem ég fór virki- lega að pæla í honum og skoða myndskreytingar eftir hann í Les- bók Morgunblaðsins. Þegar ég var krakki voru myndirnar mínar samt alltaf frekar óhugnanlegar. Ég var mikið hjá ömmu minni og afa þegar ég var lítill og þau áttu risastóran bókaskáp, sem var fullur af bókum og mjög safarík- ur. í þessum skáp fann ég risa- stóra bók sem heitir Art Treasure of the World, í henni grúskaði ég og skoðaði myndirnar. Ein myndin, eftir Brequel eldri, hét The Thriump of Death og á henni eru mörg þúsund beina- grindur að eyða heiminum, vopn- aðar orfum og ljáum. Síðan var þarna altaristafla eftir Boch. Þessar myndir var ég alltaf að skoða af því að það var svo mikið á þeim, og þar held ég að ég hafi fyrst orðið fyrir áhrifum. Mínar myndir voru af bílslysum, hákörl- um að sökkva skipum, sjó- skrímslum og þess háttar. Ég efast um að ég eigi eftir að detta „Þegar ég sá verkin fjúka svona út hugsaði ég um af hverju ég hefði ekki haft þau aðeins dýrari, en þá var spurningin hvorf þau hefðu selst. Mér fannst allt í lagi að halda eina sýningu þar sem almenningur hefði virkilega efni á að kaupa myndverk. Það er svo sjaldan sem slíkar sýningar eru haldnar." asso, bara af því hann er kubismi, sem mér er mjög illa við. Annars vil ég gjarna gera orð Alfreðs Flóka að mínum, þegar hann segist velja myrkrið frekar en birtuna og tunglið frekar en sólina.“ - Hvernig tilfinning var það að opna sína fyrstu myndlistarsýn- ingu? Varstu ekki kvíðinn, og hvernig fannst þér svo að þurfa að láta frá þér myndirnar þínar? Myndir sem eru hluti af mér „Þetta var góð tilfinning og ég var ekki kvíðinn. Um kvöldið, þegar allir voru farnir og ég var að loka og labba út varð mér óvart litið á myndirnar mínar og hugs- aði: „Guð minn góður, allar þess- ar myndir sem eru hluti af mér, ég er búinn að selja myndirnar mínar og á þær ekki lengur og fæ aldrei að sjá sumar þeirra aftur." Ég settist niður og horfði vel á myndirnar, en akkúrat þá vakn- aði önnur tilfinning í öllum þess- um söknuði og ég fór að hugsa um allt þetta fólk sem yrði með myndir eftir mig uppi á vegg hjá sér. Þannig að það kemur önnur mjög góð tilfinning í staðinn fyrir söknuðinn." - Ertu farinn að teikna aftur eftir sýniguna? „Já, ég hætti aldrei að teikna. þetta nafn og hefur einnig til að bera listræna hæfileika. Það vcrð- ur forvitnilegt að fylgjast með hvernig þessum unga manni tekst að virkja þá hæfileika sem hann ómótmælanlega býr yfir. í sýn- ingarskrá sína ritaði Rikki grein sem hann nefnir Örfá orð um myndlist. Viðtalinu lýkur með niðurlagsorðum þess kafla: „Þeg- ar litið er yfir farinn veg mynd- listar, hvarflar óneitanlega sú hugsun að manni hvort nú sé ekki allt komið til skila í myndlist. Allt frá veggjakroti steinaldar- manna til framúrstefnupopplist- ar. Ef til vill á allt eftir að koma aftur, ef til vill er þetta nokkurs konar hringrás, fólk hefur jú, á tímum sem núna, tilhneigingu til að líta um öxl til gamla heimsins. Það ef til vill borgar sig að byrja upp á nýtt, þó ekki alveg eins. Tuttugasta öldin er án efa önn- ur endurreisn. Kannski kemur sú þriðja. Kannski kallast næsta tímabil „afturhvarf“ eða „ný byrjun“. En oft hugsar maður sem svo að nú séu endalok mynd- listar í nánd. Nú er þetta svo mikið peningaspursmál. Kannski þarf kreppu til að lagfæra þetta. En ef til vill hugsuðu forverar okkar á svipaðan hátt aftur í grárri forneskju. Að nú væri allt búið. En þróunin heldur áfram, eða það teljum við a.m.k. Djöf- ull erum við vitlaus." Myndir og texti: Ingibjörg Magnúsdóttir

x

Dagur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagur
https://timarit.is/publication/256

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.