Dagur - 31.01.1990, Blaðsíða 4

4 - DAGUR - Miðvikudagur 31. janúar 1990
ÚTGEFANDI: ÚTGÁFUFÉLAG DAGS
SKRIFSTOFUR: STRANDGATA 31,
PÓSTHÚLF 58, AKUREYRI, SlMI: 24222
ÁSKRIFT KR. 1000 Á MÁNUÐI
LAUSASÖLUVERÐ 90 KR.
GRUNNVERÐ DÁLKSENTIMETRA 660 KR.
RITSTJÓRI: BRAGI V. BERGMANN (ÁBM.)
FRÉTTASTJÓRI: KRISTJÁN KRISTJÁNSSON
RITSTJÓRNARFULLTRÚI: EGILL H. BRAGASON
BLAÐAMENN:
ANDRÉS PÉTURSSON (íþróttir),
KARL JÓNSSON (Sauöárkróki vs. 95-35960),
INGIBJÖRG MAGNÚSDÓTTIR (Húsavík vs. 41585),
JÓHANN ÓLAFUR HALLDÓRSSON, ÓSKAR ÞÓR HALLDÓRSSON,
STEFÁN SÆMUNDSSON, VILBORG GUNNARSDÓTTIR,
LJÓSMYNDARI: KRISTJÁN LOGASON
PRÓFARKALESTUR: SVAVAR OTTESEN
ÚTLITSHÖNNUN: RlKARÐUR B. JÓNASSON
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRIMANN FRlMANNSSON
DREIFINGARSTJÓRI:
HAFDlS FREYJA RÖGNVALDSDÓTTIR, HEIMASÍMI 25165
FRAMKVÆMDASTJÓRI: HÖRÐUR BLÖNDAL
PRENTUN: DAGSPRENT HF.
SÍMFAX: 96-27639
Byltingin étur
bömin sín
Könnun sú sem Gallup gerði um útvarpshlustun
þann 12. janúar sl. hefur ekki fengið mikla
umfjöllun í fjölmiðlum. Þó hafa forráðamenn
Ríkisútvarpsins eðlilega vakið athygli á því að
ríkisrásirnar tvær, Rás 1 og Rás 2, komu best út
úr könnuninni, það er að segja sem þær útvarps-
stöðvar sem mestrar hlustunar nutu þann dag
sem könnunin var gerð. Það er þó fjarri lagi að
halda því fram að ríkisrásirnar njóti mjög mikillar
og almennrar hylli, þótt þær séu mun vinsælli en
aðrar útvarpsrásir, ef marka má niðurstöður
könnunarinnar.
Niðurstöður þeirra kannana, sem gerðar hafa
verið síðustu árin til að mæla útvarpshlustun,
bera allar að sama brunni: Útvarpshlustun hefur
minnkað jafnt og þétt frá þeim degi sem einokun
Ríkisútvarpsins var aflétt og útvarpsrekstur gef-
inn frjáls. Það er liðin tíð að 80-90% þjóðarinnar
hlusti á einhvern tiltekinn útvarpsþátt, eins og
stundum gerðist hér í eina tíð. í dag telst það
framúrskarandi árangur ef 30-40% þátttakenda í
einhverri skoðanakönnuninni segjast hlusta á
vinsælasta dagskrárlið Ríkisútvarpsins, fréttirn-
ar. Aðrir dagskrárliðir þess njóta minni hylli
hlustenda, ef marka má kannanir. Einkastöðv-
arnar standa rásum Ríkisútvarpsins síðan langt
að baki. í Gallup-könnuninni mældust þær til
dæmis með 0 og upp í 9% hlustun.
Þessar niðurstöður hljóta að vera forráða-
mönnum útvarpsstöðvanna í landinu umhugs-
unarefni. Svo virðist sem hlustendum fækki eftir
því sem útvarpsstöðvunum fjölgar og útsend-
ingartíminn lengist. Æ fleiri virðast bregðast við
aukinni samkeppni útvarpsstöðvanna með því
einfaldlega að slökkva á viðtækinu sínu og njóta
kyrrðarinnar. Það verður líka að segjast eins og
er að síbyljan á sumum útvarpsstöðvanna er
hvimleið til lengdar og metnaðarleysið mikið.
Þessi nýjasta könnun á útvarpshlustun bendir
eindregið til þess að almenningur sé búinn að fá
sig fullsaddan á tónlistarlegri síbylju daginn út
og inn. Þær rásir sem bjóða upp á mest af töluðu
máli og sýna hvað mestan metnað í dagskrár-
gerð koma best út.
Þær niðurstöður, sem raktar hafa verið hér að
framan, hljóta einnig að vera auglýsendum ærið
umhugsunarefni. Minnkandi útvarpshlustun
hlýtur að leiða til þess að þeir snúi sér í auknum
mæli til prentmiðlanna og þá sérstaklega dag-
blaðanna. Þegar fjölmiðlabyltingin svonefnda
hófst var því m.a. spáð að þróunin gæti einmitt
orðið sú, þ.e. að hagur dagblaðanna í samkeppni
um auglýsendur ætti eftir að vaxa þegar frá liði.
Sú spá er óðum að rætast. Kenningin um að bylt-
ingin éti börnin sín virðist því enn í fullu gildi. BB.
tannverndarvika
Egill Jónsson, tannlæknir:
Forvamir gegn taimskemmdum
Akureyri
Skipulag tannlækninga er með
ýmsu móti hér á landi. Á Akur-
eyri og í nágrenni hefur komist á
ákveðið skipulag tannlækninga
fyrir börn frá 6 til 16 ára, með
samstarfi starfsfólks heilsugæslu-
stöðvar og tannlækna. Ekki er
neitt skipulagt eftirlit tannlækna
með börnum yngri en 6 ára og er
það því undir foreldrum þeirra
komið að sækjast eftir þeirri
þjónustu, sem börn þeirra þurfa
óneitanlega á að halda.
Reykjavík
í Reykjavík hafa verið starfrækt-
ar skipulegar skólatannlækningar
um langt árabil, þar sem tann-
læknastofur eru í skólunum, slíkt
fyrirkomulag er á margan hátt
gott þar sem auðvelt er að nálgast
börnin og minna álag er fyrir for-
eldra að koma þeim til tannlækn-
is og síður á að vera hætta á að
krakkar komi of seint til með-
ferðar.
Árangur til þessa
Borið saman við Reykjavík þá
hefur það fyrirkomulag, sem hér
er viðhaft, skilað betri árangri á
síðustu árum hvað varðar fækkun
á tannskemmdum. Fjöldi við-
gerðra tanna hér er með því
lægsta sem þekkist á landinu.
Þetta hefði ekki tekist nema fyrir
gott samstarf foreldra, barna og
skólahjúkrunarfræðinga með
tannlæknum. Hafa foreldrar sýnt
aukinn skilning á nauðsyn þess
að börn þeirra fari reglulega til
eftirlits og meðferðar. Búast má
við að kostnaður þessara barna,
sem nú eru að vaxa úr grasi, verði
á fullorðinsárum ekki þungur í
skauti hvað varðar tannlækning-
ar, því lengi býr að fyrstu gerð.
Þessi árangur, sem oröinn er á
Egill Jónsson.
heilsugæslusvæðinu, er mjög
góður á landsmælikvarða en gera
verður betur, bæði verða tann-
læknar og foreldrar að leggja
meiri áherslu á forvarnir. Ekki cr
að leyna að nokkur mismunur er
á því milli tannlækna hvað börn
hafa margar viðgerðar tennur og
ekki síður hitt að mismunur
barna cr all verulegur hvað tann-
hirðu og eftirlit heimafyrir varð-
ar. Þetta þarf að bæta því hægt
er að gera enn betur til fækkunar
á tannskemmdum og stöndum
við enn nokkuð að baki þeim
þjóðum sem lengst hafa náð í því
efni.
Svíar eru meðal þeirra þjóða,
sem lengst hafa náð í fyrirbyggj-
andi starfi í sambandi við tann-
lækningar og í nýlegri könnun,
sem gerð var á því hversu vel
börn bursta tennur sínar kom í
ljós að sænsk börn bursta best
þcirra barna sem þátt tóku í
könnuninni en 10 þjóðir tóku
þátt í gerð þessara rannsókna.
Markmið
Hvað er þá hægt að gera til að
koma enn frekar í veg fyrir tann-
skemmdir?
Spurt er: Hvernig er hægt að
draga enn frekar úr
tannskemmdum?
Svar: 1. Fækka millimálum.
2. Draga úr sykuráti og
gosþambi.
3. Bursta betur og oftar.
4. Nota tannþráð.
Afleiðing þessara þátta skilar
sér fljótt í fækkun tannskemmda
fyrir alla, sem á annað borð hafa
tennur.
Slæmar matarvenjur stuðla að
tannskemmdum. Sérstaklega er
slæmt, ef sykurríkrar fæðu er
neytt miHi mála.
Bakteríur í munni breyta sykr-
inum í sýrur, sem leysa upp gler-
unginn, svo holur myndast undir
bakteríuskáninni.
Tennurnar liggja í sýrubaði í
u.þ.b. hálftíma í hvert sinn, seni
sykurs er neytt.
Hér að neðan eru tvær klukku-
skífur. Sú fyrri sýnir reglulega
matmáistíma. Morgunverður,
hádegisverður, síðdegiskaffi og
kvöldverður eru þcir matmáls-
tímar, sem heppilegir eru. Á
klukkunni sést að sá tími, seni
glerungurinn er að leysast upp er
takmarkaður við fjögur skipti.
Á seinni klukkunni sést hvaö
gerist, ef millimál bætast við
reglulega mata. Hér kemur
glöggt í Ijós allur sá tími, sem
tennurnar eru að leysast upp.
Nánast allan þann tíma sem við-
komandi er vakandi og nartandi
er glerungurinn að leysast upp.
Ekki skiptir höfuðmáli hversu
mikils er neytt, hinn minnsti biti
er sem sykurfjall í „augum" þess-
ara örsmáu baktcría.
Höl'undiir er tannlæknir á Akureyri.
HÁDEGISMATUR