Dagur - 21.04.1990, Blaðsíða 10

10 - DAGUR - Laugardagur 21. apríl 1990
Laugardagur 21. apríl 1990 - DAGUR - 11
Sólveig Baldursdóttir, myndhöggvari, er í
helgarviðtali að þessu sinni. Hún hefur stundað
myndlistarnám á íslandi og í Danmörku, og er
útskrifuð frá Listaakademíunni í Óðinsvéum.
Pegar í æsku sýndi Sólveig áhuga fyrir teiknun
og málun. í þessu viðtali segir hún frá
æskuárunum í Skagafirði og námi og störfum
að listgrein sinni, heima og erlendis.
Sólveig á heimili sínu, við eitt verka sinna.
Sólveig er Skagfiröingur að uppruna,
nánar tiltekiö frá Páfastöðum í Staðar-
hreppi. Foreldrar hennar eru Edda Skagfield
og Baldur Hólm. Hún er næst yngst fimm
systkina.
„Ég gekk bæði í barnaskóla og unglinga-
skóla heima í Skagafirði, en fór að heiman
sextán ára gömul. Ég kom að vísu heim tvö
eða þrjú sumur til að vinna í sveitinni, en
stundaði þá nám og atvinnu í Reykjavík,"
segir hún um þennan tíma.
Krakkarnir máluðu, teiknuðu og
gerðu leirmyndir
- En hvernig var myndlistarkennslu háttað
í heimabyggðinni?
„Hún var ekki mikil, ég man þó að við
krakkarnir fengum að teikna í skólanum
einu sinni í viku, eftir hádegi á föstudögum.
Þetta var það eina, og ég hlakkaði til þess-
ara tíma alla vikuna. Kennslan sjálf var af
skornum skammti, svo ekki sé meira sagt,
stundum fengum við að teikna frjálst en
þess á milli fengum við prentaðar myndir
sem við áttum að teikna eftir. Pá var reynt
að gera sem nákvæmasta eftirlíkingu af
fyrirmyndinni.
Ég er ekki viss um að myndlistartímarnir
í skólanum hafi haft mikið að segja, en við
krakkarnir höfðum alltaf fullt af litum og
blöðum heima á Páfastöðum, og líka leir.
Petta unduin viö krakkarnir okkur við
tímunum saman, og mér er það minnisstætt
að ég kláraði iðulega blekið úr pennanum
hans pabba."
- Þótti þér þctta kannski ennþá skemmti-
legra en venjulegir barnaleikir?
„Já, það getur verið, en við systkinin átt-
um nijög góðar stundir saman. Við gátum
verið langdvölum inni við þessa iðju, og mér
er það minnisstætt því sjálfsagt hafa ekki öll
börn dundað svona mikið við slíkt í tóm-j
stundum. Þetta var góður tími."
Sextán ára til Reykjavíkur
- Pú fórst sextán ára til Reykjavíkur.
„Já, þá fór ég að vinna í höfuðborginni.
Ég var ekki viss um hvað mig langaði til aö
læra, en tók tvö ár á listasviði í Fjölbrauta-
skólanum í Breiðholti. En ég var ekki a^
öllu leyti sátt við hversu mikið bóklegt nám
þurfi að stunda með listnáminu þarna, ogj
ákvað því að sækja um í Myndlista- og
handíðaskóla íslands.
Þar var ég í fornámi í eitt ár, og fór svo í
myndhöggvaradeildina til hans Ragnars
heitins Kjartanssonar."
- Hvernig mótaðist sú ákvörðun hjá þér
að gerast myndhöggvari?
„Ég var orðin nokkuð ákveðin seinna árið
á listasviðinu í Breiðholti. Ég var hrifin af
módelteikningunni og gekk vel í henni.
Kennari minn í módelteikningu, Helgi
Gíslason myndhöggvari, hlýtur að hafa séð
að ég hafði tilhneigingu í þessa átt, og ráð-
lagði ntér að fara í Myndlista- og handíða-
skólann. Hann taldi að nám þar væri meira
við mitt hæfi."
- Reyndist hann sannspár?
„Já, hann hafði rétt fyrir sér. í Myndlista-
og handíðaskólann settist ég en þegar ég
hugsa til baka nú finnst mér að ég hafi verið
alltof ung til að setjast í skólann. Mér gekk
vel í náminu sem slíku, en einhvern veginn
fannst mér ég aldrci ná sambandi viö fólkið
sem var með mér í skólanum. Ég var eigin-
lega í allt öðrum heirni.
En eftir fyrsta veturinn settist ég í mynd-
„Steinninn er ekta, það fer ekki á milli mála hvað myndhöggvarinn er að fara." Sólveig heíur haft nokkra aðstöðu að Naustiiin í vetur, nánar tiltekið
í gamla tjósinu. Annars kjósa niyndhöggvarar helst að vinna úti vegna ryksins. Myndir: t:nn
höggvaradeildina, og þá líkaði mér mik'lu
betur. Ragnar var yndislegur kennari og ég
lærði rnikið, tel ég."
Haldiö til Danmerkur
- En það átti þó ekki fyri.r þér að liggja að
vera mikið lengur í skólanum.
„Nei, það er rétt. Ég var ófrísk um þetta
leyti, og hætti í febrúar, á miðjum náms-
vetri, með það fyrir augunt að hefja námið
aftur næsta haust. Sambýlismaður minn
þurfti að fara utan til framhaldsnáms á þcss-
um tíma, og ég ákvað að fara með honum til
Danmerkur. Petta var ekki erfið ákvörðun,
því ég vissi að ég myndi geta haldið mynd-
listarnáminu áfram þar. Pað var svo sumar-
ið 1982 sem við héldum til Dánmerkur."
- Til hvaða borgar t'luttuð þið?
„Við fórum til Odense, eða Óðinsvéa,
eins og íslendingar nefna borgina. Ég stund-
að vinnu á elliheimili fyrsta veturinn, og lík-
aði það að mörgu leyti vel. Ég ætlaði ekki
strax í skóla, en sótti haustið '83 um inn-
göngu í Listaakademíuna í Óðinsvéum,
mest fyrir forvitnissakir. Ég sýndi þeim
nokkrar myndir og fékk þau svör að ég
mætti byrja strax. Pað var ekki á dagskrá,
eins og ég sagði, en vegna þess að mér var
svona vel tekið ákvað ég að setjast strax á
skólabekk. Ég fékk að sleppa fyrsta árinu í
grunnámi, en fór á annað ár og settist að því
loknu beint í sérdeildina, myndhöggvara-
deild."
Stóð vel að vígi eftir námið í
Myndlista- og handíðaskólanum
- Hvernig var námið byggt upp?
„Kennararnir sáu að ég stóð vel að vígi
eftir námið í Mvndlista- og handíðaskólan-
um, sérstaklega iivað snerti módelteikningu
og slíkt. En Danir leggja meira upp úr
klassískri módelteikningu en íslendingar,
og ég var heilan vetur við að teikna eftir
brjóstmyndum og styttum að Juliusi Cesari
og fleiri rómverskum og grískum fyrirmönn-
um.
Ég hefði ekki viljaö missa af þessari
reynslu, því þessi þáttur í náminu er ákaf-
lega mikilvægur. En ég get ekki sagt að mér
hafi fundist þetta skemmtilegt, öðru nær, en
nauðsynlegt. Margir nemendur féllu á þess-
ari teikningu, prófessorarnir voru með
prjónana á lofti til að mæla hlutföllin í
myndunum og kanna hvort þau væru rétt.
En svo settist ég í myndhöggvaradeild
akademíunnar. Listaakademían fékk um
þetta leyti annað húsnæði til umráða, gamla
verksmiðjubyggingu með stórum gluggum
og mikilli lofthæð, sem hentaði myndhöggv-
urum ákaflega vel. Parna vorum við, sjö til
tíu nemendur.
Námið var frekar strangt. Pað fór þannig
fram að módel voru teiknuð, síðan höfðurn
við módel hjá okkur sent við áttum að móta
eftir, allt frá litlum líkönum upp í fulla
líkamsstærð. Þannig fór fyrsta árið í sér-
deildinni fram, við fengurn ákveðin verkefni
sem við urðum að skila og höfðum unt fátt
að velja. Þarna unnum við að gerð brjóst-
mynda, og stundum sjálfsmynda."
Yill ekki flokka sig undir
ákveðna listastefnu
- Nú ríkja ótal stefnur og straumar í högg-
myndagerð, er hægt að segja að þú hafir
aðhyllst einhverja ákveðna stefnu?
„Ég tel ekki að mín verk hafi falliö undir
neina sérstaka stefnu, því ég geri það sem
ég hef áhuga fyrir hverju sinni og spái þá alls
ekki í hvort það flokkist undir hina eða aðra
stefnuna. Mér finnst það hinsvegar bera
vott um ákveðinn hégóma þegarfólk flokk-
ar sig undir slíkt.
Fyrsta áriö í sérdeild akademíunnar
fengumst við einkum við mannslíkámann,
eins og ég sagði, en seinni tvö árin kom
meira frelsi til sögunnar í vali á verkefnum.
Við höfðuni sérstakt svæði fyrir utan skóla-
húsið þar sem við gátum athafnað okkur, og
þá fór ég að höggva í stein. Parna rétt hjá
var gamall kirkjugarður, og við fengum
gamla legsteina til að spreyta okkur á. í
Danmörku borgar fólk fyrir legsteina,
kannski í 10 eða 20 ár, cn steinunum er
hent, þegar enginn vill borga af þeim
lengur.
Það vildi svo til að enginn af kennurunum
þarna stundaði að höggva út í stein. Þeir
voru í bronsmyndum o.fl. Fyrsta veturinn
minn í garðinum, þar scm við áttum að
höggva út, fékk ég ekki rnikla hjálp frá
kennurunum við skólann. Parna stóð ég og
lamdi upp á von og óvon, hvort ég bæri mig
rétt að eða ekki. En í Óðinsvéum er starf-
andi myndhöggvarafélag, og japanskur
myndhöggvari sern átti stundum leið þarna
um kíkti oft á það sem ég var að gera. Hann
leiðbeindi ntér þó nokkuð, og seinna átti
það fyrir mér að liggja aö vinna hjá honum.
Eftir þennan vetur var náminu þannig
háttað að ég var í læri hjá myndhöggvara,
en þó í tengslum við akademíuna.
Þessi myndhöggvari bjó rétt hjá Kalund-
borg. en það er bær á Sjálandi, um 110 km
frá Kaupmannahöfn. Ég vann í skúlptúrum
með honum, og fékk líka steina sem ég hjó
til sjálf þegar tími gafst til. Þetta var nijög
lærdómsríkt."
Námsferðir til Ítalíu og fleiri landa
- Hvað gerðist eftir að námstímanum lauk?
„Þá fór ég að vinna á listasafni sem er í
sömu byggingu og akademían í Óðinsvéum.
Ég fékk inngöngu í danska myndhöggvara-
félagið, en félögum þess stendur til boða að
nýta sér verkstæðispláss eftir hentugleikum.
En meðfram vinnunni á listasafninu vann ég
að höggmyndagerð.
Nemendurnir viö listaakademíuna fóru
reglulega í námsferðir, á hverjum vetri,
venjulega til Parísar, London eða til Ítalíu.
Ferðirnar til Ítalíu eru mér minnisstæðar,
því þá dvaldi maður þar í tvo til þrjá rnánuði
innan um listafólk sem vann að verkúm
sínum. Ég kunni svo vel viö mig á Ítalíu að
ég hef ákveöið að flytja þangað í nokkur
ár."
- Hvernig var hlutfall kynjanna í mynd-
höggvaradeildinni?
„Það var nú svo skrýtið að við stúlkurnar
vorum í meirihluta. Ég var að vísu eini
nemandinn frá íslandi. En það þótti mér
athyglisvert að karlarnir völdu yfirleitt
grafík sem sérgrein, og fóru í málunardeild.
Við stelpurnar fórtim liins vcgar frekar í
skúlptúrinn.
Framan af var ég sú eina sem sumdaði
eiginlegt myndhögg. hinar voru meira í gerð
listaverka úr tré eða gifsi. En undir lokin
vorum við þrjár sem vorum eingöngu í
grjótinu."
- Hver eru viðbrögð fólks þegar það
heyrir að þú sér myndhöggvari. og vinnir
með hamar og meitil við listsköpun?
„Flestum finnst það dálítið skrýtiö, og
margir hafa orðið undrandi. Konurnar sem
ég hitti eru margar forvitnar um þetta og
spyrja margs, en sumir karlmenn vita ekki
hvort ég sé að gera grín að þeirn. Þeir vita
ekki hvernig þeir eiga aö taka þessu."
Flestir reikna með að mynd-
höggvarar hljóti að vera karlmenn
- Er ímynd fólks sú að myndhöggvari hljóti
að vera karimaöur?
„Já, ég held það. Það er ákatlega lítið um
að myndhöggvarar séu beinlínis í því að
höggva út úr grjóti. Þegar minnst er á
skúlptúr þá er algengast að átt sé við brons-
myndir. leirmyndir eöa slíkt, en fáum dettur
í hug ;iö einhver standi með hamar og meitil
við að höggva mynd út úr steini."
- Hvað er svona heillandi við grjótið sem
efnivið?
„Steinninn er ekta, ef svo rná að orði
komast. og það fer ekki á milli mála hvað
listamaðurinn er að gera. Það þarf ekki að
útskýra neitt, steininn bara er. Mér finnst
það mikilíenglegt og sterkt."
- Þú hefur nú dvalið í tvö ár á íslandi.
Komst þú með því hugarfari að geta stund-
að listgrein þína með annarri vinnu?
„Það er rétt, en reyndin hefur orðið
önnur. í fyrra kenndi ég myndlist í Síðu-
skóla, og þá gat ég ekki höggvið neitt. í vet-
ur hef ég unnið í Starfsdeildunum í Löngu-
mýri, og var svo lánsöm að fá úthlutað
aöstöðu hjá Akureyrarbæ að Naustunt III. í
gamla fjósinu. En það er margt sent tefur.
ég hef ekki komist uppeftir nema örfáar
helgar í vetur, og þaö er óskaplega erfitt að
eiga við listsköpun hér á landi. Ég get ekki
lifað at' listinni hér á landi eins og er, m.a.
vegna þess að efniö. steinninn. er svo
óskaplega dýr í innkaupi. Steinsmiðjan i
Reykjavík hefur verið ntér innan handar, en
margir samverkandi þættir gera aö verkum
að afar erfitt er unt vik fyrir fólk í minni
aðstöðu, aö stunda alvöru höggmyndalist á
fslandi."
- Hvað þarf að vera fyrir hendi?
„Fyrst og fremst ódýrir steinar, en í verk-
um eins og ég hef með höndum er ekki sama
hvaða steintegundir eru notaðar. Granít og
marmari eru bestu tegundirnar fyrir mig, en
það fæst ekki nema innflutt. aö sjálfsögðu.
Blágrýti er of hart, ég hef samt nýtt það í
vetur."
- Er ekki þreytandi að standa dögum
saman við að höggva, verður maður ekki
þreyttur í höndunum?
„Jú. aö vísu, en þessi tækni lærist. Fyrst,
þegar ég var að byrja, var ég margvafin
með sinaskeiðabólgu og blöðrur, að deyja
úr verkjum. Maður lærir að láta hamarinn
vinna. Auövitað fær rnaður nteiri vöðva, en
ég er þeirrar skoðunar að til að geta veriö
góður myndhöggvari þurfi meira á andleg-
um styrk að halda en líkamlegum." EHB