Dagur - 26.05.1990, Blaðsíða 9

Laugardagur 26. maí 1990 - DAGUR--c9
syni, en ég á sjó og þegar ég var í
landi tamdi ég, en Egill gamli
skrapp á bak af og til. Það var nú
ekki til að skemma það. Síðan
eignast ég Kviku gömlu og
Hrímni. Kvika varð feikna gæð-
ingur, ég á hana enn, en Hrímnir
er fallinn. Útaf Kviku komu
gæðingar svo sem stóðhesturinn
Greifinn frá Vatnsleysu og enn er
Kvika að skila gæðingsefnum.
Dætur hennar gefa þeirri gömlu
lítið eftir. Kvika kveikti þá löng-
un að stunda hestamennsku og
hestarækt og þar við situr. Ég fór
í land. Bæði var fjölskyldan orðin
þreytt á fjarverum mínum og
löngunin orðin sterk til að vera
heima og lifa eðlilegu fjölskyldu-
lífi og lífi hestamannsins.
Tilfinningin sagði mér, að ég
gæti gert góða hluti í hesta-
mennskunni."
Á Brún
„Ég fór í land og hóf störf hjá
Skipaþjónustunni, með Hirti
Fjeldsteð, og gerðist hluthafi.
Þar er ég í nokkur ár, en hætti
síðan og eftir það er hesta-
mennskan og hrossaræktunin
mitt lifibrauð.“
Þegar hér er komið sögu er
Matthías og fjölskylda flutt að
Brún, en jörðina keyptu þau af
móður Hermínu, Ólöfu.
Hestamennskan er orðin
atvinna og tamnirigar stundaðar
af kappi.
„Hér hefur alltaf verið fullt
síðan ég hóf tamningar. Fólk
sækir til mín með hestefni sín og
eins tem ég mikið fyrir mig
sjálfan. Eiður sonur minn temur
nú með mér og hér eru mörg
hestefni, sem vonandi tekst vel
með. Þetta er mikil vinna, en hún
gefur mikla ánægju, þó svo að
seint verði ég fjáður maður. Hitt
er mikilvægara að vera sáttur við
sig og sína og geta stundað þá
atvinnu sem áhuginn stendur til.“
Hekla og önnur hross
Á löngum tamningaferli hefur þú
örugglega fengið mörg hestefni
og hross til þjálfunar, sem mikið
hefur kveðið að, Matthías?
„Já, vissulega hafa komið hing-
að að Brún hross sem orðið hafa
áberandi bæði í hrossaræktuninni
og eins gæðingar á landsvísu.“
Getur þú Matthías nefnt mér
einhver, og þá hvert þeirra hefur
verið í uppáhaldi hjá þér?
„Kvika var góð eins og ég
nefndi og alltaf eru að koma efni-
leg hross út af henni. Fyrir mörg-
um árum keypti ég, af Magna í
Árgerði, jarpa meri undan
Penna. Þessi meri var systir
Brönu, sem var þekkt trunta.
Magni vildi farga trippinu, sagð-
ist annað hvort setja hana
ótamda í stóð eða fella. Svo fór
að ég keypti hryssuna. Sláturverð
var þá 100.000,- krónur, en lífið
var metið á kr. 50.000,-. Þannig
að ég fékk trippið á 150.000,-
krónur. Þessi meri var erfið í
tamningu, en opnaðist allt í einu
einn daginn og ekki þarf að orð-
lengja það, að uppfrá þeim degi
sýndi hún það eitt, að hún var
gæðingur í fremstu röð. Merina
missti ég síðan er hún veiktist
hastarlega. Áður hafði hún eign-
ast bleikálótt merfolald, sem er
hestagulí og gæðingur. Þetta er
Ósk, undan Heklu og Ófeigi frá
Flugumýri.
Ósk er mín stærsta von, nú fyr-
ir Landsmót hestamanna á Vind-
heimamelum í Skagafirði, og eins
í ræktuninni. Ég á þrjú stóðhests-
efni undan Ósk, þannig að vonin
er stór.“
Hvað um önnur hross stórbrot-
in á ferlinum og vonir sem þú
bindur við þau. Nú nálgast
úrtöku fyrir Landsmót?
„I gegnum árin hef ég verið
með hross fyrir Óla G.,vin minn,
og son hans Örn sem hafa gert
góða hluti. Má þar nefna Nótt og
Fjöður frá Tungu, Klúbb og
Kjarval. Við Óli höfum átt sam-
an gæðinga í fremstu röð, svo
sem Funa frá Vindheimum og nú
er ég að þjálfa Gulltopp, sem Óli
á og bind miklar vonir við það
gæðingsefni.
Valdimar Kjartansson, útgerð-
armaður og frændi, hefur átt og á
stórbrotin hross hér hjá mér, sem
ég vona að eigi eftir að gera góða
hluti á Landsmóti.
Hér eru 4-5 merar og 2-3 stóð-
hestar, sem eru athyglisverð og
verða sett fyrir kynbótadóm, en
hver útkoman verður get ég ekk-
ert sagt um. Þar eru svo margir
þættir sem spila inní og sumir
þess eðlis, að ég vil helst ekki tala
um þá.“
Matthías, þú getur ekki legið á
skoðun þinni, þá þekkjum við þig
ekki sem hinn rétta Matthías á
Brún.
Hrossadómar, þar verður
margt að breytast
„Jæja, þá segi ég þetta. Oft á tíð-
um hefur mér þótt kynbótadóm-
ar haldlitlir og ekki á rökum
reistir. Við getum nefnt ævintýrið
um Kolskör, sem var dæmd hér í
Eyjafirði fullorðin og fékk í
byggingareinkunn 7,70. Hún var
síðan seld til Reykjavíkur til
þekkts hestamanns og fáum mán-
uðum síðar dæmd sem Eva frá
Kolkuósi og fær þá byggingar-
einkunnina 8,16 hæst. Þetta er
lítið sniðugt og ber mönnum í
kynbótadómi ekki gott vitni.
Eins má nefna dóma sem stóð-
hesturinn Prúður fékk í fyrra hjá
mér og nú aftur á Stóðhestastöð-
inni að Hólum og margt fleira
mætti nefna.
Vor hvert er ég með fjölda
kynbótahrossa fyrir dómi og
mjög oft botna ég ekkert í
dómum, þegar ég ber niðurstöð-
ur dóma saman milli hrossa. Ég
sem hef tamið og sýnt hrossin hef
samanburðinn og verð því að
segja eins og er, að mjög oft er ég
vonsvikinn og leiður vegna
nefndarstarfa sérfræðinganna.
Þegar hross er dæmt og
skoðað, verður hrossið eitt að
vera í dómi og dagsformið verður
að ráða. Annarlegir hlutir, svo
sem hver á hrossið, hver sýnir
það, hvort það er sýnt á stóð-
hestastöðvum ríkisins eða úti í
sveit hjá bóndanum, hvort for-
eldrar séu þekkt eða hvernig syst-
kini hafa komið út úr dómum,
skiptir ekki máli. Við erum að
skoða og dæma einstaklinginn og
annað er ekki til umfjöllunar.
Þetta skulu menn athuga, annað
gengur ekki. Hlutdrægni á ekki
heima hér fremur en annarsstað-
ar og þann veikleika geta dóm-
nefndarmenn ekki sýnt. Ég vona
að allt gangi eðlilega fyrir sig nú í
vor og þá er vel. Ég hef heyrt á
máli margra hestamanna, að þeir
eru orðnir ansi þreyttir og leiðir á
þessu kynbótavafstri, eins og það
getur samt verið skemmtilegt og
uppbyggjandi. Þar ræður mest
um léleg vinnubrögð dómnefnda.
Að vísu er dómnefndinni
vorkunn, því álagið er mikið og
alltaf geta menn gert mistök, en
þá er að læra af þeim og viður-
kenna þau og breyta skipulaginu.
Ég vil treysta þeim mönnum,
sem sitja dómnefndirnar, til að
lagfæra hlutina, það verður að
gerast og þá er mikið fengið."
Vinna tamningamannsins
er mikil
„Ég vil segja um hestamennsk-
una. Þetta er erfitt starf en mjög
uppbyggjandi. Kynbótastarfið er
afar krefjandi og menn verða að
njóta verka sinna. Oft gleymist
tamningamaðurinn, þegar hross
er selt og orðið gæðingur. Upp-
áklæddur og pússaður reiðmaður
úr Reykjavík fær mjög oft allt
lofið þegar vel tekst til. Nafn
tamningamannsins ætti að fylgja,
á sama hátt og eigandans, þá þeg-
ar árangur er birtur. Auðvita á
sýnandinn stóran hlut, en mótun-
in og vinnan mikla er oftast
tamningamannsins. Þetta er
hagsmuna- og baráttuniál þeirra
mörgu, sem að tamningum
vinna. Þeir gleymast oftast.
Eins finnst mér að hestamenn
ættu að standa betur saman. Ég
tala nú ekki um hér á Akureyri,
og vera ekki eins umtalsillir um
hesta og menn. Við eigum að
vinna í sameiningu að framgangi
íslenska hestsins. Hesturinn okk-
ar er gullmoli, sem við eigum að
varðveita og hampa. Því gerum
okkur ljóst, að íslenski gæðingur-
inn er einn hesta himingengur.
ój