Dagur - 26.05.1990, Blaðsíða 10

18*- DAObJR-*- Laugardagur'26.-maí 1-990«
Laugardagskvöld
Miðaldamenn
í sínu frískasta formi.
★
.... ogsvo þegar úrslitin liggjafyrirer upplagtað
skella sér í
SU N N U DAGSTILBOÐ
A SÚLNABERGI
Blómkálssúpa, nautainnralæri „bernaise" og/eða
reyktgrísalæri með rauðvínssósu, þú velur meðlætið
og salatið sjálf(ur) og endar þetta á glæsilegu
deserthlaðborði, verð aðeins kr. 890,-
Frítt fyrir börn 0-6 ára
1/2 gjald fyrir börn 7-12 ára.
Drögum úr hraða &>■
-ökum af skynsemi!
yUMJE^R
Danmerkur-
pistill
Himmelbjerget og
önrair flöll í Danmörku
Á Jótlandi miðju, um 10 km
austur af Silkiborg við vatnið
Julsö, rís Himmelbjerget, 147
m yfir sjávarmál. Himmelbjerg-
et er þriðja hæsta „fjall“ í Dan-
mörku. Hæst er Yding Skovhöj,
rúm 5 km suðvestur af Skander-
borg, 173 m hátt, og þar rétt
suður af Ejer Bavnehöj, sem er
næst hæst, 171 m, en bæði þessi
fjöll sjást ekki með berum aug-
um, ef svo má að orði komast,
af því að þau eru hluti af há-
sléttunni suður af Mossö sem
nær alit suður undir Horsens.
Öllu má nafn gefa, að því er
sagt er, og satt best að segja eru
engin fjöll í Danmörku. Nor-
ræna orðið fjall eða fell, í merk-
ingunni „hæð sem gnæfir hátt“,
kemur heldur hvergi fyrir í
dönskum örnefnum. Danska
orðið fjeld, sem kemur fyrir í
örnefnum í Danmörku, merkir
alls ekki „hæð sem gnæfir hátt“
heldur „skógur“ eða jafnvel
„grýtt, óræktað land“.
Vegna þessa er ef til vill
ástæðulaust að halda lengra í
skrifum sínum um „fjöll í Dan-
mörku“. En Himmelbjerget lík-
ist þó fjalli, þegar komið er að
því á bát utan af vatninu Julsö,
og lengi stóð líka í landafræði-
bókum á íslandi að Himmel-
fryggvi
Gíslason
skrifar
bjerget væri „hæsta fjali í Dan-
mörku", enda var hér áður og
fyrrum talið að þessi hæð væri
hæsti staður í Danmörku. Við
mælingar árið 1847 kom hins
vegar í ljós að Ejer Bavnehöj
sé „Danmarks höjeste punkt,
172 m“ enda þótt það sé „ikke
meget fremtrædende í Land-
skabet“. Síðustu mælingar hafa
nú leitt í ljós að Ejer Bavnehöj
er 170,95 m á hæð og lægra en
Yding Skovhöj sem er 173 m.
Þetta og annað eins getur því
lengi vafist fyrir mönnum.
Suður á Mön er Möns Klint,
yfir 100 m hengifiug eða stand-
berg úr krít. Inni á berginu er
Aborrebjerg, 143 m hátt, og
Hylledals Klint og Dronninger-
stolen, bæði 128 m há. Á þess-
um slóðum er „det yndige
Danmark“ allt að því hrikalegt
og á göngunni niður í fjöru get-
ur lofthrætt fólk átt erfiða daga.
En enginn af þessum tindum
eða spírum á Mön geta þó talist
eiginleg fjöll.
Eina hæðin í Danmörku sem
talist getur fjall eða fell er því í
raun Himmelbjerget við Silke-
borg. Þetta hæðardrag er skógi
klætt hið neðra en vaxið lyngi
hið efra. Hæðin er til orðin fyrir
veðrun. Vindar og vatn hafa í
10 þúsund ár sorfið burtu úr
jökulruðningnum sem hlaðist
hafði upp á þessum slóðum á
ísöld, svo að eftir stóð að lokum
Himmelbjerget. Á dönsku kalla
menn þetta fyrirbæri „en falsk
bakke“.
En fyrir mér er Himmebjerg-
et, „himinbjargið“, enn hæsta
fjall í Danmörku, bæði vegna
þess að ég lærði það í landa-
fræði sem barn og vegna þess að
ég hef gengið á fjallið minnugur
orða Tómasar:
Því hversu mjög sem mönnum finnast,
fjöllin há, ber hins að minnast,
sem vitur maður mælti forðum
og mótaði í þessum orðum,
að eiginlega er ekkert bratt,
aðeins mismunandi flatt.
Himmelbjerget.