Dagur - 01.03.1991, Side 12

Oii !í‘\ ♦! H —. í OfJ oiRffi i’
12 - DAGUR - Föstudagur 1. mars 1991
Dagur
XLIX. árg. — Akurevri, laugardaginn 17. sepl. 19C6 — 83. Ibl.
Ferðaskri(sloíans.".nnHÍ
ALLT 1 OVISSll LM
BÚ V ÖKUVERÐIÐ
EEXMANNANEFNDIN náöi
ckki samkumulagi um vcrMags
grundvöllinn og er málió komiö
i hcndur sáttasemjara rikisins.
Huía vcrið daglcgir fundir hjá
honum aó undanfurnu, cn án
niöurslööu, cr blaöiö siöast
frctti. Náist ckki samkomulag
fcr málió fyrir yfimcfnd, scm
skipuö cr fulltrúa frá framlciÖ-
cndum, öórum frá ncytcndum
og oddamanni frá scxmanna-
ncfndinni.
Miðaó hefur verið viÖ. að nýtt
tið
verðlagsár hcfjist 1. sept.
búvöruvcióiö hcfur jió
verið ákvcðið citthvaó siður
jafnvel svo vikum skiptir.
Nú cr sláturtió hafin og kom-
ió bráöabirgóavoró á slátur, en
kjótiö verður ckki selt fyrr cn
nýtt vcrö hcfur verið ákvcöió.
Sennilcgt cr talið, aó um |>cssa
hilgi );róist málin á )>ann vcg,
aó nióurstaóa fáist, cf ekki mcö
samkomulagi, þá mcó úrskurði
yfirncfndaiinnar.
ÖLVADUR A BiL - MEÐ
MILLJÖN IVASANUM
ÞAÐ bar til n miðvikudags-
kvóldió aó auslfirzkur niaöur
ók bil sinum á iimferóarmerki
í Hafnnrstræli hcr i baenum og
t.íónn á k.vrrstæöan bil, cr þar
stóð nærri. Lögreglan kom á
vettvang og tók ökumanninn i
rcglan tók i sina vönlu til vnrð
veizlu á mcöan eigandinn sat í
fnngageymslunni, var nálcga
ein milljón króna í seólum og
ávísiinum. .Maöur þcssi var bú-
inn að „kveöja kóng og presl‘*
i bænum og var á heimlcið er
AkanníA var.V iVlá hann felia«l
Ófærugjá i Óluísíjaróainiúla er vinna stóö þar sem liæst. (Ljósin.: I
MÚLAVEGUR VERÐUR
OPNAÐUR í DAG
þijú undi.i'faiin mi:ihi
Leiðin til ÓJafsfjarðar styttisi um 140 km. fVLk""/,^'c"rv í"m<h!r
Múlavegur var formlega opnaður fyrir umferð laugardaginn 17. september 1966. Vegurinn var um 10
ár í byggingu og við vegarlagninguna unnu 10-30 manns síðustu sumrin fyrir opnun hans. Sveinn Brynj-
ólfsson vár, verkstjóri yflr þessu verki síðustu þrjú sumrin en Guðmundur Benediktsson var yfirverk-
stjóri. Snæbjörn Jónasson, nóverandi vegamálastjóri, hafði með höndum verkfræðileg störf við Móla-
veg. Dagur birti þessa frétt um opnun vegarins á opnunardaginn.
Jarðýturnar sem notaðar voru við að ryðja Mólaveginn á sjötta og
sjöunda áratugnum þættu ekki merkilegar í dag. Þetta voru þó stór-
virkar vinnuvélar á þessum árum og dugðu ótrólega vel við erfiðar
Mynd: Óskar Pór Sigurbjörnsson.
var, að mati Ólafsfirðinga, ein-
ungis sögð hálf saga vegasam-
bands við byggðarlagið. Eftir
sem áður vantaði varanlega
vegatengingu við byggðir Eyja-
Qarðar. Og það að fá traust
vegasamband í austur, eða
inn fyrir Múlann, var í raun
mikilvægara en vegasamband
vestur á bóginn. Til þess liggja
margar ástæður.
Ólafsfirðingar þurfa margt
að sækja til þjónustu- og versl-
unarkjarnans Akureyrar. Áður
fóru þeir á eigin bátum eða
með flóabátnum Drang til Ak-
ureyrar, en þær ferðir voru
háðar duttlungum náttúrunn-
ar, einkum reyndist Ólafs-
Qörðurinn erfiður, grunnur og
brimasamur.
Menn sáu fyrir sér úrbætur
á mörgum sviðum með til-
komu vegatengingar við
Eyjaíjörð. Nægir þar að nefna
það ótvíræða öryggi að kom-
ast skjótt undir læknishendur
ef eitthvað færi úrskeiðis. Og
fyrir útgerðina, og þar með
atvinnulíf ÓlafsQarðar, töldu
mobn tryggar ,;san)göngur, á
landi vera lykilatriði, því að
mun auðveldara yrði með öll
aðföng en áður.
Á árinu 1949, ári eftir opn-
un Lágheiðarinnar, var athug-
aður sá möguleiki að ryðja bfl-
færan veg yfir Reykjaheiði (Ól-
afsfjarðarmegin) og niður í
Böggvisstaðadal (Dalvíkur-
megin). Byrjað var að ryðja
veg upp frá Reykjum sumarið
1950. Dalvíkingar ruddu veg
fram Böggvisstaðadal og var
þannig ætlunin að vinnuflokk-
arnir mættust á miðri leið. Af
þeim mótum varð þó aldrei
þetta sumar né síðar. í ljós
kom að vegarspottinn sem
ruddur var á Reykjaheiði kom
ekki undan snjó að ári liðnu.
Það virtist því liggja ljóst fyrir
að leita yrði annarra leiða um
vegasamband við Eyjaíjarðar-
byggðir.
Baróttan við kerfið
Þess ber að geta að áður en
hugað var að vegarlagningu
yfir Reykjaheiði, kom tram su
hugmynd að leggja veg fyrir
ÓlafsQarðarmúla. Hugmyndin
byggði á þeirri staðreynd að
utan á hamragirtu stáli Múl-
ans höfðu menn ekki séð snjó
festa að ráði. Á þessum tíma
vildu sumir meira að segja
ganga svo langt að gera jarð-
göng í gegnum Múlann.
Það er ástæða til að velta
fyrir sér af hverju jarðgöng
urðu ekki strax fyrir valinu
sem framtíðarlausn í vega-
samgöngum Ólafsflarðar.
Mönnum var það auðvitað
ljóst að aldrei fengist bragar-
bót á samgöngum Ólafsíjarðar
nema fyrir hendi væri skiln-
ingur og velvilji opinberra
aðila. Ólafsfirðingar leituðu
eftir Qármagni hjá yfirvöldum
til úrbóta og komust í þeirri
leit fljótlega að því að Alþingi
myndi seint fallast á Qárveit-
ingu til svo ijárfrekrar fram-
kvæmdar sem jarðganga. Á
það skal bent að á þessum
árum hafði Sigluíjörður, sem
þá var bær í örum vexti, ekki
tengst þjóðvegakerfi landsins
með jarðgöngum. Og þar sem
að athafnabærinn SigluQörður
hafði ekki fengið úrbætur á
sínum samgöngum, töldu
Ólafsfirðingar einsýnt að þeir
myndu tæplega fá jákvæðar
undirtektir við beiðni um fjár-
magn til jarðgangagerðar.
Fyrsta skrefið og jafnframt
það erfiðasta, var að sannfæra
stjórnvöld og stjórnendur
vegamála um gagnsemi vegar
um ÓlafsQarðarmúla og ekki
síst um möguleikann á ruðn-
ingi sneiðings utan í snar-
brattri hlíð Múlans. Að áeggj-
an Ólafsfirðinga lagði þáver-
andi vegamálastjóri, Geir
Zoega, fram 10 þúsund krón-
ur úr Qallvegasjóði, sem í þá
daga taldist allgóð upphæð.
Fénu skyldi varið til lauslegra
athugana á hentugasta vegar-
stæði fyrir Múlann.
Ófœrugjáin
mönnum þyrnir
f augum
Sveinn Sveinsson, verkfræð-
ingur, hafði þessar forathug-
anir með höndum. Helstu
niðurstöður hans af þeim birt-
ust í „svartri skýrslu", þar sem
m.a. segir að kostnaður við
vegarlagningu fyrir Múlann
muni verða gífurlegur vegna
óumflýjanlegrar brúargerðar
yfir Ófærugjá.
Ólafsfirðingar voru á ann-
arri skoðun og það var líka
núverandi vegamálastjóri,
Snæbjörn Jónasson. Hann
athugaði vegarstæðið nánar á
árinu 1953 og taldi mögulegt
að leggja umræddan veg án
þess að brúa Ófærugjá.
Þrátt fyrir áhuga vegamála-
stjóra á málinu, fékkst ekki
opinbert fé til vegagerðarinn-
ar. Þolinmæði heimamanna
brast og síðsumars 1953 var
byrjað að ryðja veg út í Múl-
ann frá byggðinni í Ólafsfirði
fyrir samskotafé nokkurra
áhugamanna. Á árinu 1954
söfnuðu Óíafsfirðingar fé til
að kosta komu norsks verk-
fræðings sem þekkti vel til
lagningar vega í hamragirtum
ijallshlíðum. Norðmaðurinn
féllst í stórum dráttum á áður
framkomnar tillögur Snæ-
bjarnar Jónassonar en kvaðst
þó vera hlynntastur gerð jarð-
ganga í gegnum Múlann.
Þrátt fyrir þessa jákvæðu
umsögn Norðmannsins var
björninn ekki að fullu unninn.
Málinu hafði ekki verið unnið
fylgi á Alþingi. En á þinginu
1954 lögðu tveir af þingmönn-
um Norðlendinga fram frum-
varp til laga um vegarlagn-
ingu fyrir Ólafsíjarðarmúla.
Engin teljandi andstaða var
gegn málinu á þingi og var
það staðfest í vegalögum á
vordögum 1955.
Sama ár var síðan fyrstu
fjármununum veitt í vegar-
gerðina af hendi opinberra
aðstæður.
aðila. Framkvæmdir hófust
norðan Dalvíkur það ár.
Björninn unninn
- að hálfu leyti
Segja má að Múlavegi hafi að
mestu verið lokið 11 árum
síðar, árið 1966. Umferð um
veginn var fyrst leyfð á haust-
dögum 1965. Gerð Múlavegar
var tímafrekt fyrirtæki. Stór-
virk vinnutæki, sem nú á tím-
um eru notuð við sambærileg
verk, voru þá ekki fyrir hendi.
En ónógar fjárveitingar frá
ríki settu verkinu einnig veru-
legar skorður.
Þrátt fyrir að vegur um
ÓlafsQarðarmúla yrði fyrir
valinu sem úrbót á einangrun
Ólafs^arðar var þó ljóst að
hann gæti aldrei orðið fram-
tíðarlausn, jarðgöng yrðu að
koma í gegnum Múlann ein-
hverntímann í náinni framtíð.
Málið kom hvað eftir annað
til umræðu á Fjórðungsþing-
um Norðlendinga og þar
minntu Ólafsfirðingar ræki-
lega á ófremdarástand í sam-
göngumálum sínum. Jarð-
göngum var hampað í þessari
umræðu.
Á árinu 1980 vann Jón B.
Jónasson hjá Vegagerð ríkis-
ins stutta skýrslu þar sem gef-
ið var yfirlit um hugsanlegar
leiðir til að bæta vetrarsam-
göngur milli Ólafsfjarðar og
Dalvíkur. Að beiðni þáverandi
samgönguráðherra lét Vega-
gerðin árið 1981 gera ítarlegri
úttekt á mögulegum valkost-
um. Sama ár unnu jarðfræðing-
arnir Þorleifur Einarsson og
Sveinn Björnsson greinargerð
um jarðfræði og jarðfræðileg-
ar aðstæður við jarðganga-
gerð í Ólafsijarðarmúla.
Ó-vegaáœtlunin
mikilvœgt skref
Á vordögum 1981 samþykkti
Alþingi þingsályktunartillögu
um gerð langtímaáætlunar í
vegagerð til 12 ára. Með henni
má segja að staðfestur hafi
verið skilningur ráðamanna á
mikilvægi samgönguúrbóta
við Ólafsijörð. ÓlafsQarðar-
múli var settur undir sérstak-
an lið í áætlunni, svokallaða
Ó-vegi. Hinir tveir Ó-vegirnir
voru Ólafsvíkurenni og Óshlíð.
Allir eiga þessir vegir það
sammerkt að vera beinlínis
hættulegir umferð, vegna m.a.
snjóflóða og grjóthruns. í
langtímaáætlunni var vegun-
um raðað upp í framkvæmda-
röð; Ólafsvíkurenni, Óshlíð og
Ólafsfjarðarmúli. Þó svo að
Múlinn hafi hér lent aftast var
þeim merka áfanga náð að
þörfin fyrir trygga tengingu
ÓlafsQarðar við Eyjaijarðar-
svæðið var staðfest.
Þrátt fyrir þessa ákvörðun
fannst heimamönnum málinu
miða seint. Ýtt var á eftir jarð-
gangagerðinni með samhljóða
þingsályktunartillögu árin
1982 og 1983. í tillögunni var
gert ráð fyrir að göngin yrðu
opnuð fyrir umferð eigi síðar
en árið 1988.
í ræðu Árna Gunnarssonar,
fyrsta flutningsmanns þings-
ályktunartillögunnar á Alþingi
árið 1983, komu skýrt fram
rök fyrir gerð Ólafsfjarðar-
ganganna. Vísað var til
samantektar um umferðarslys
í Múlanum frá árinu 1976.
Þar kemur m.a. fram að ijórir
menn hafi látið lífið í umferð-
arslysum á veginum, tveir í
þvífyrra 13. júní 1979 ogtveir
í því síðara 13. október 1982.
I þingræðunni sagði Árni
orðrétt: „Það er kunnara en
frá þurfi að segja, að eftir að
fyrstu snjóar falla á haustin
lokast Lágheiði til Sigluijarðar
þannig að öll umferð frá Ólafs-
firði þeim megin er úr sög-
unni. Síðan er Ólafsíjarðar-
múli fljótur að lokast í snjóum
og þá er ekkert annað eftir en
sjóleiðin, því að flugvöllurinn
lokast fljótlega í snjóum og þar
er aðflug nánast úr einni átt,
þannig að lítið er á það treyst-
andi.“
Margar leiðir
kannaðar
Núverandi samgönguráð-
herra, Steingrímur J. Sigfús-
son, þá óbreyttur þingmaður,
flutti í tvígang þingsályktunar-
tillögu um jarðgöng um Ólafs-
Qarðarmúla á þingunum
1984-1985 og : 1985-1986,
Málinu óx greinijega fylgi á
Alþingi og árið 1987 má segja
að staðfestur hafi verið vilji og
ásetningur þess opinbera að
ráðast í gerð jarðganganna
um Ólafsijarðarmúla.
Fleiri en ein leið kom til
greina í gegnum ijallið. Fyrst
skal þó nefndur sá möguleiki
að bora göng í gengnum
Drangaskarð. Þessi kostur var
fljótlega lagður á hilluna sök-
um gífurlegs kostnaðar.
í Múlanum sjálfum komu
fimm leiðir til greina, auk
þeirrar leiðar sem að lokum
var valin, Flag-Bríkargil (1,6
km löng göng), Vogagjá-Brík-
argil (2 km löng göng), Voga-
gjá-Kúhagagil (2,5 km löng
göng), Mígandi-Kúhagagil og
Mígandi-Brimnesdalur (4,2
km löng göng). Endanlegt val
á þeirri jarðgangaleið sem
varð fyrir valinu, Kúhagagil
Ólafsfjarðarmegin í Tófugjá
Dalvíkurmegin, réðist fyrst og
fremst af jákvæðum niður-
stöðum jarðfræðirannsókna,
sem lauk árið 1984. Þá var
talið sannað að með þessari
staðsetningu gangaopanna
væri sneitt hjá illræmdum
snjóflóðastöðum í Múlanum
bæði austan megin og vestan.
Slysahœtta,
stopular vetrar-
samgöngur og
byggðasjónarmið
Eins og áður hefur verið getið
um bendir margt til að
ákvörðun um gerð jarðganga
um Ólafsijarðarmúla hafi ver-
ið býggð á þrem meginþátt-
um. í fyrsta lagi til að bæta úr
erfiðum vetrarsamgöngum
við Ólafsfjörð, í öðru lagi til að
koma í veg fyrir alla þá hættu
sem er því samfara að keyra
fyrir Múlann og í þriðja lagi er
ljóst að byggðasjónarmið réðu
þar miklu um.
Lítum fyrst á stopular sam-
göngur við Ólafsfjörð að
vetrarlagi.
Tölur frá Vegagerð ríkisins
sýna svart á hvítu að Ólafs-
Qarðarmúli hefur að jafnaði
verið ófær daglangt vegna
snjóa í rúman mánuð ár
hvert. Að auki hefur Múlinn
að jafnaði verið lokaður hluta
úr degi svo vikum skipti.
Lengsta samfellda lokun Múla-
vegar vegna snjóa var í 14
daga. Mestu ófærðarmánuð-
urnir hafa verið nóvember,
desember og janúar. Ástandið