Dagur - 13.06.1991, Page 4

4 - DAGUR - Fimmtudagur 13. júní 1991
ÚTGEFANDI: DAGSPRENT HF.
SKRIFSTOFUR: STRANDGATA 31,
PÓSTHÓLF 58, AKUREYRI, SÍMI: 24222
ÁSKRIFT KR. 1100 Á MÁNUÐI
LAUSASÖLUVERÐ 100 KR.
GRUNNVERÐ DÁLKSENTIMETRA 725 KR.
RITSTJÓRI: BRAGI V. BERGMANN (ÁBM.)
FRÉTTASTJÓRI: KRISTJÁN KRISTJÁNSSON
RITSTJÓRNARFULLTRÚI: EGILL H. BRAGASON
BLAÐAMENN:
JÓN HAUKUR BRYNJÓLFSSON (íþróttir),
SKÚLI BJÖRN GUNNARSSON (Sauðárkróki vs. 95-35960),
INGIBJÖRG MAGNÚSDÓTTIR (Húsavík vs. 41585),
JÓHANN ÓLAFUR HALLDÓRSSON, ÓLI G. JÓHANNSSON,
ÓSKAR ÞÓR HALLDÓRSSON, STEFÁN SÆMUNDSSON,
ÞÓRÐUR INGIMARSSON, LJÓSMYNDARI: KJARTAN ÞORBJÖRNSSON
PRÓFARKALESTUR: SVAVAR OTTESEN
ÚTLITSHÖNNUN: RlKARÐUR B. JÓNASSON, ÞRÖSTUR HARALDSSON
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRÍMANN FRlMANNSSON
DREIFINGARSTJÓRI:
HAFDlS FREYJA RÖGNVALDSDÓTTIR, HEIMASlMI 25165
FRAMKVÆMDASTJÓRI: HÖRÐUR BLÖNDAL
PRENTUN: DAGSPRENT HF.
SÍMFAX: 96-27639
„Förum við héðan?“
„Förum við héðan?“. Þessi spurning brennur nú á vörum
fleiri Akureyringa en oftast áður. Þótt atvinnulífið í bæn-
um hafi átt í vök að verjast um skeið hefur aldrei ríkt
meiri óvissa um framtíð jafnmargra atvinnufyrirtækja og
nú. Verkefnaskorturinn er víða yfirvofandi og margt fólk
bíður á milli vonar og ótta eftir að vita hver verði framtíð
vinnustaðar þess. Hver verði framtíð þess sjálfs í bænum
þar sem það hefur búið um sig og hugsað sér að takast á
við lífsbaráttuna í framtíðinni.
Fyrir nokkrum árum var ullar- og skinnaiðnaðurinn stór
þáttur í atvinnulífinu á Akureyri. Um átta hundruð manns
störfuðu í verksmiðjunum á Gleráreyrum á blómatíma
þessarar atvinnustarfsemi. Síðan sköpuðust ýmsir erfið-
leikar í ullariðnaðinum og sögu Álafoss hf. þarf ekki að
rekja á þessum vettvangi. Hún er flestum kunn af
fréttum. Nú starfa rúmlega tvöhundruð manns á vegum
Álafoss hf. á Akureyri og atvinnumöguleikar margra
þeirra velta alfarið á því til hvaða aðgerða verður gripið á
næstu dögum vegna mikils rekstrarvanda fyrirtækisins.
Þrátt fyrir þá ómældu erfiðleika, sem dunið hafa á ullar-
iðnaðinum á undanförnum árum, hefur skinnaiðnaðurinn
átt velgengni að fagna. Verksmiðja íslensks skinnaiðnað-
ar hf. á Akureyri vinnur nú úr mestum hluta sauðfjár-
skinna í landinu. Forsvarsmönnum fyrirtækisins hefur
tekist að afla markaða og nú hefur öll framleiðsla þess,
sem unnin var úr hráefni er féll til í sláturtíðinni á síðast-
hðnu hausti, verið seld. Verksmiðjan getur hæglega unn-
ið úr öllum þeim skinnum sem núverandi sauðfjáreign í
landinu gefur af sér. Eitt helsta áhyggjuefni fyrir skinna
iðnaðinn og þá er við hann starfa á Akureyri er því fyrir-
huguð og fyrirsjáanleg fækkun sauðfjár í landinu á næstu
þremur árum.
Bræðsluverksmiðjurnar eiga í miklum erfiðleikum eftir
loðnulausan vetur og eru Síldarverksmiðjur ríkisins nán-
ast gjaldþrota. Erfiðleikar bræðslunnar hafa heldur ekki
farið framhjá Akureyri og nægir að minna á rekstur verk-
smiðjunnar í Krossanesi í því sambandi. Á sama hátt
snerta erfiðleikar í því lottói, sem kallast fiskeldi, fólkið
hér við fjörðinn. Norsku hluthafarnir í ístess hf. hafa nú
gengið af fyrirtækinu dauðu til þess að reyna að hirða
markað þess fyrir sjálfa sig. Við þessa upptalningu má
einnig bæta málefnum Slippstöðvarinnar hf. Skipasmíðar
eru ekki arðvænlegar í samkeppni við ríkisstyrktan skipa
iðnað Evrópulanda eða hungurlaunaiðnað Austur-Asíu.
Forráðamenn fyrirtækisns hafa lýst því yfir að komandi
vetur muni verða sá erfiðasti í sögu þess, þá er mikið
sagt. Vanda byggingariðnaðarins þarf vart að minna á,
svo samofin sem hann er annarri atvinnustarfsemi og
byggist á því að fólk eigi þess kost að skapa sér framtíð
á viðkomandi atvinnusvæði.
Þessi upptalning er ekki fögur. Hún er vel til þess fallin
að skapa kvíða í brjóstum margra íbúa Akureyrar. Á með-
an ekki tekst að skapa og byggja upp aukið atvinnulíf á
traustum grunni knýr kvíðinn dyra hjá því fólki sem ekki
veit hvort það muni hafa til hnífs og skeiðar innan tíðar.
Margir munu því velta þeirri áleitnu spurningu fyrir sér á
næstunni hvort þeir verði að fara frá Akureyri. ÞI
Lónkot - ferðamanna-
paradís við Skagafjörð
Það var vorið 1985 sem gamli
maöurinn hringdi í móður mína
og sagði að nú væri komið að því,
hann ætlaði að selja jörðina.
Heilsan og þrekið væri búið og
sæi hann ekki fram á annað
úrræði en að selja Lónkot. Hann
væri búinn að fá kaupendur og
yrði líklega gengið frá kaupunum
um miðjan júlí. Hvatti hann
móður mína og skyldfólk að
koma norður og veiða í síðasta
sinn. Ekki fór nú svo að móður
mín kæmist en við hjónin skrupp-
um norður í Sléttuhlíð ásamt
vinafólki og áttum þar góða daga
í yndislegu veðri. Jörðin Lónkot
er í Sléttuhlíð í Skagafirði, jörðin
er frekar lítil og er staðsett við
sjóinn. Þar var fyrrum útræði
mikið og sjósókn og mátti lengi
sjá Ieifar af verðbúðum og hjöll-
um hér fyrr á árum en duttlungar
og kraftur hafsins hafa séð fyrir
því að lítið sem ekkert sést frá
sjósókn fyrri tíma.
Lónkot hefur alltaf verið góð
hlunnindajörð þótt jörðin sé ekki
stór, talsvert æðavarp og mikið
kríuvarp var þar á árum áður.
Stutt var í fengsæl fiskimið, svart-
fugl og selur var skammt undan
landi. Eggjataka var í Málmey og
þangað var iðulega sóttur reka-
viður sem kom að góðuni notum
í landi. Sem unglingur átti ég
þann kost að vera þar í sveit við
leik og störf og fyrrverandi ábú-
andi, Tryggvi Guðlaugsson, sem
býr nú á öldrunarheimili Sauðár-
króksbæjar við háa elli, sá til þess
að borgarbarnið „sjóaðist“ í
sveitastörfunum.
Þegar heilsan bilaði hjá
Tryggva gamla varð hann að
hætta búskap og jörð og íítihús
stóðu auð og ónýtt. Vindar regn
og vetrarveður settu fljótlega
mark sitt á íbúðar og útihús og
þegar ég gekk um íbúðarhúsið
vorið 1985, sem hafði veriö heim-
ilið mitt til fjöldra sumra, sló mig
óhug því þar sem áður hafði ver-
ið hlý og notaleg stofa var nú
heldur óhrjárlegt að litast um.
Vindur næddi um brotið gler og
ryðgað bárujárn. Frá mínum
bæjardyrum séð var þetta allt
ónýtt, það myndi ekki borga sig
að gera þetta upp.
í huga mínum kvaddi ég
Lónkot, hér hafði ég eytt stórum
hluta unglingsára minna í gleði
Stefán S. Svavarsson.
og sorg, hér voru spor æskunnar,
hér voru minningar æskunnar
sem myndu seint gleymast.
Jörðin var seld hjónum frá
Reykjavík, þeim Jóni Torfa Snæ-
björnssyni, ættuðum frá Grund í
Eyjafirði, og Ólöfu Ólafsdóttur
frá Siglufirði.
Fljótlega bárust fréttir um að
ábúendur í Lónkoti væru að gera
upp íbúðar og útihús og það sem
meira var, stórvirk vinnutæki
væru að gera hafnarmannvirki
með því að rjúfa malarkambinn
og gera þar góða aðstöðu fyrir
smábáta. Þetta voru ótrúlegar
fréttir og iðaði ég í skinninu að fá
að heimsækja hjónin í Lónkoti.
Það var á fögrum sumardegi
sem við hjónin komum í Lónkot.
Okkur var tekið sem heiðurgest-
um og boðið inn í kaffi. Ekki
hefði mig grunað fyrir finim árum
að við hjónin ættum eftir að
koma í Lónkoti og þiggja veiting-
ar í glæsilegu nýuppgerðu íbúð-
arhúsi, þetta var ótrúlegt. En þar
með var ekki allt búið. Jón og
Ólöf vildu nú sýna okkur hlöð-
una sem var búið að breyta í bað-
stofu fyrir ferðamenn og geta þar
ferðahópar sofið. Parket er á
gólfum og ný eldhúsinnrétting er
staðsett í öðrum enda bað-
stofunnar og var auðséð að það
ætti ekki að væsa um gesti á
hlöðuloftinu.
En þar með var sagan ekki öll
því fjárhúsin voru eftir. Þar sem
áður voru fallandi fjárhús með
brotna glugga og brostna útveggi
var nú búið að gera litlar íbúðar-
einingar með svefnaðstöðu fyrir
fjölda manns. Ekki grunaði mig
að ég ætti eftir að ganga um fjár-
húsgólfin í Lónkoti á sokka-
leistunum, parkett á gólfum, fall-
egar innréttingar sem smíðaðir
voru af heimamönnum, hand-
laugar, tvíbreið fururúm í hverju
herbergi. Setustofan er svo glæsi-
lega gerð að orð fá ekki lýst.
Þetta er eins og á flottasta hóteli
og í huganum reikaði ég til fína
hótelsins sem við hjónin vorum á
í Amsterdam fyrir tveimur árum,
það komst ekki í hálfkvist við
þetta.
Þau hjónin Jón og Ólöf hafa
komiö upp feröaþjónustu bænda
og hafa þau, ásamt syni sínum og
smið sveitarinnar, smíðað og gert
upp þessa stórkostlegu aðstöðu
fyrir ferðamenn. Engir innan-
húss- eða landslagsarkitektar,
hvað þá fræðingar í smíði bygg-
inga, hafa lagt hönd á plóginn,
þess var ekki þörf. Feðgarnir í
Lónkoti voru sjálfir smiðirnir og
arkitektarnir, það þurfti ekki
verkfræðinga og tæknifræðinga
til að gera hafnaraðstöðuna, hug-
vit og meðfæddir verkfræðihæfi-
leikar feðgana hafa dugað og má
segja að hafnaraðstaðan sé listi-
lega vel gerð en þar eru nú
geymdar trillur sveitunga Jóns.
Feðgarnir í Lónkoti hafa
franiið, að mínum dómi, það
óyfirstíganlega og með krafti,
þrautseigju og verkunnáttu hafa
þeir t sameiningu búið til gjörn-
ing sem örugglega fáir leika eftir.
Ég vil þakka þeim sæmdarhjón-
um í Lónkoti móttökurnar og
gestrisni sem þau hafa sýnt okkur
hjónunum og gert mér það kleift
að koma í Lónkot og rifja upp
minningar æskunnar sem við eig-
um öll í hjarta okkar. Er það
alveg öruggt að við komum aftur
og vil ég skora á alla Norðlend-
inga að fara og gista í Lónkoti og
njóta náttúrufegurðar og kvöld-
sólar sem hvergi sést betur en í
Lónkoti. Einnig er hægt að veiða
silung og þegar liggur vel í sjó er
Jón Torfi tilbúinn að fara með
ferðalanga í veiðitúr á trillu sinni.
Stefán S. Svavarsson.
Höfundur er sjúkraliöi á Akureyri og var
mörg sumur í sveit í Lónkoti á æskuár-
um.
Ár söngsíns á íslandi
- september 1991 - ágúst 1992
íslendingar hafa ætíð verið söng-
elsk þjóð. Fram til þessa hefur
söngur verið ómissandi á flestum
samkomum og mannamótum,
bæði á gleði- og sorgartímum.
Sönglög hafa hjálpað þjóðinni að
festa ljóð í minni og styrkt þannig
stoðir íslenskrar tungu. Söngur
mildar mannleg samskipti og
sættir fólk. Samsöngur tengir
kynslóðir saman og eflir
samkennd. Með söng gerist ein-
staklingur virkur þátttakandi.
Þegar best lætur, er söngur meðal
áhrifaríkustu tjáningarforma.
Á síðustu árum hefur þó dreg-
ið nokkuð úr söngiðkun meðal
almennings. Ástæðan er m.a.
aukin tónlistarmötun sem leiðir
til minni þátttöku einstaklinga í
söng. Ef þjóðin gleymir að rækta
þennan þjóðlega arf er hætt við
að sönghefð og sönggleði glatist
þegar tímar líða. Þeir sem starfa
að uppeldi og kennslu yngri kyn-
slóða gera sér grein fyrir þessari
þróun.
Af þessum sökum hefur Tónlist-
arbandalag íslands ákveðið að
hrinda af stað margþættu átaki til
að hefja almennan söng til vegs
og virðingar á ný. Það er ásetn-
ingur bandalagsins að allir aðilar
sem með einhverjum hætti hafa
áhuga á söng taki höndum saman
um að gera þetta átak sem árang-
ursríkast. Leitast verður við að
ná til allra aldurshópa, til
nemenda í skólum, til heimilanna
og til allra þeirra sem syngja sér
til skemmtunar og yndisauka,
áhugamannahópa, kóra og
almennings.
Bandalagið hefur ákveðið að
hefja þetta átak við upphaf næsta
skólaárs, þ.e. í haust n.k. Opn-
unarhátíð söngársins verður á
íslenska tónlistardeginum 26.
október n.k. Tíminn fram til
hausts verður því notaður til
undirbúnings, skipulags og æf-
inga, þar sem það á við. Stefnt er
að margvíslegum uppákomum er
byggjast á söng allan næsta vetur.
Á vordögum 1992 verður haldin
„Uppskeruhátíð", söngvika um
allt land.
Á næstunni mun Tónlistar-
bandalagið hafa samband við
fjölmiðlafólk, félög tónlistar-
manna, fræðsluyfirvöld, sveitar-
stjórnir, skólastjórnendur,
kennara og aðra sem áhuga
kynnu að haa á framgangi þessa
máls. Nánari fregnir af einstök-
um viðburðum söngársins verða
birtar þegar þar að kemur.
Umsjón með verkefninu hefur
Tónlistarbandalag íslands, Fram-
kvæmdanefnd um Ár söngsins,
Pósthólf 5421, 125 Reykjavík.
Formaður Bandalagsins er
Símon H. ívarsson. Fram-
kvæmdastjóri Árs Söngsins er
María Jóhanna ívarsdóttir, s.
667634.
(Fréttatilkynning frá Tónlistar-
bandalagi fslands, 27.5.91).