Dagur - 18.01.1992, Blaðsíða 16

16 - DAGUR - Laugardagur 18. janúar 1992
Tómstundir
Skyggnst á bak við starf bókasafnsfræðinga:
Sitjum ekki irnii
á bókasöfnum
og segjum uss
- segir Sigrún Magnúsdóttir, bókasafns-
fræðingur við Háskólann á Akureyri
Bókasafnsfræði er til þess að
gera ung fræðigrein hér á
landi. Jafnframt má fullyrða
að hún sé illa kynnt meðal
almennings. Margir ímynda
sér að bókasafnsfræðingar sitji
sem steinrunnir inni á milli
bókahillanna og sjái til þess að
safnnotendur hafi hægt um sig.
Þögn skal jú ríkja á bókasöfn-
um. En málið er bara ekki
svona einfalt. Stööuheitið
bókasafnsfræðingur segir ekki
nema hálfa söguna. Þeir eru
ekkert síður upplýsinga-
fræðingar. Til þess að ræða um
verksvið bókasafnsfræðinga og
fleira því tengt ræddi blaða-
maður við Sigrúnu Magnús-
dóttur, bókasafnsfræðing á
bókasafni Háskólans á Akur-
eyri, sem jafnframt veitir því
forstöðu. Gefum henni orðið.
Bókasafnsfræðin hefur
tekið breytingum
„Bókasafnsfræðin er grein sem
hefur þróast mjög hratt undan-
farin ár. Frá því ég Iauk prófi frá
Háskóla íslands árið 1976 hefur
hún gjörbreyst. Tölvan á þar
stærstan hlut að máli. Með auk-
inni útgáfu og efni í tölvutæku
formi hefur starf okkar bóka-
safnsfræðinga tekið umtaisverð-
um breytingum. Almenningur
hefur hins vegar þá hugmynd um
okkur að við séum fyrst og fremst
bókaverðir. En staðreyndin er sú
að við erum lítið í því að verja
bækur. Við sitjum ekki inni á
bókasöfnunum og segjum uss.“
Að gera upplýsingar
aðgengilegar
fyrir notandann
„Bókasafnsfræðin fjallar í sem
stystu máli um það að gera upp-
lýsingar aðgengilegar fyrir not-
andann og gildir þá einu á hvaða
formi upplýsingarnar eru. Þær
þurfa ekkert endilega að eiga
skylt við bækur eða tímarit og því
vinna bókasafnsfræðingar ekki
bara á bókasöfnum. Bókasafns-
fræðingar hafa það hlutverk að
koma á framfæri réttum upplýs-
ingum, til réttra aðila á réttum
tíma,“ sagði Sigrún. Hún lagði
ríka áherslu á að nauðsynlegt
væri að breyta ímynd bókasafns-
fræðinga. Kannski hefði fólk
rangar hugmyndir um starf þeirra
vegna þess að þeir hefðu sjálfir
ekki verið nægilega vakandi yfir
því að koma á framfæri uppíýs-
ingum um hvað þeir í raun
aðhefðust. Sigrún nefndi að í
Bretlandi væri farið að tala um
„Information and library
science“, sem mætti þýða „upp-
lýsinga- og bókasafnsfræði".
Þessi skilgreining á faginu væri
mun nær raunveruleikanum.
Tölvan mikilvægt
hjálpartæki
Hver einasta bók á bókasafni er
flokkuð og skráð eftir alþjóðlega
viðurkenndum reglum og
stöðlum. Þetta er gert til þess að
tryggja að hægt sé að nálgast
hana eftir ótal leiðum, „eftir fleiri
leiðum en notandann grunar,“
eins og Sigrún orðar það. Hér á
árum áður var spjaldskrá sú leið
sem snéri beint að notandanum,
þegar hann var að leita að bók.
Þetta hefur breyst með tilkomu
tölvutækninnar. Nú eru bækur
skráðar inn á tölvur og með einni
skipun er hægt að athuga hvort
bókin er til, eða hvar hana er að
finna. Sigrún segir að tölvan
verði æ mikilvægara tæki í starfi
bókasfnsfræðinga og hún telur að
henni sé e.t.v. ekki nægjanlega
mikill gaumur gefinn í bókasafns-
fræðinámi í Háskóla íslands.
Nauðsynlegt sé að allir bóka-
safnsfræðingar hafi grundvallar-
þekkingu í notkun tölva. Að öðr-
um kosti lendi þeir fljótlega uppi
á skeri.
Tölvubyltingin gerir það einnig
að verkum að án lítilla vand-
kvæða er unnt að tengjast upplýs-
ingabönkum út um allan heim.
Sé bókin, tímaritsgreinin eða
aðrar þær upplýsingar sem not-
andinn leitar að, ekki til hér á
landi, þá eru allar líkur á að
bókasafnsfræðingurinn geti með
aðstoð tölvunnar og símalína
leitað þær uppi erlendis. „Það er
allt hægt,“ segir Sigrún og brosir.
Sigrún bendir líka á að stjórn-
un sé sá þáttur í starfí margra
bókasafnsfræðinga, sem hafi ver-
ið vanræktur í námi þeirra.
„Bókasafn er eins og fyrirtæki,
það þarf að reka það skv. grund-
vallarlögmálum stjórnunar ef vel
á vera. Ekki síst á tímum aðhalds
í fjármálum hjá hinu opinbera
eins og nú er.“
Góöur skilningur
á mikilvægi safnsins
Bókasafn Háskólans á Akureyri
hefur slitið barnsskónum og er
ómissandi þáttur í starfi ört vax-
andi háskóla. Auk Sigrúnar vinn-
ur annar bókasafnsfræðingur við
safnið, Astrid Margrét Magnús-
dóttir, og Inga Margrét Arna-
dóttir, sem annast útlán og
afgreiðslu. Sigrún segir að henn-
ar starf hafi í vetur þróast meira
yfir í vera stjórnunarstarf, þ.m.t.
samskipti við þrjár deildir
skólans, heilbrigðisdeild, sjávar-
útvegsdeild og rekstrardeild.
Einnig sér hún um að leita upp-
lýsinga frá erlendum gagnabönk-
um.
„Við höfum vissulega lagt
áherslu á að kaupa bækur og
tímarit sem tengjast þessum
þrem deildum, en í safninu er
einnig að finna mikið af öðrum
bókum. Það hefur verið draumur
minn að veita góða þjónustu til
allra hér á Akureyri og nágrenni,
þ.e. einstaklinga, en þó sérstak-
lega fyrirtækja, en þau hafa vax-
andi þörf fyrir aðgang að upplýs-
ingum m.a. vegna aukinnar sam-
keppni og þeirra öru breytinga
sem eru á öllum sviðum í dag.
Hingað geta allir komið og fengið
þá þjónustu sem þeir þurfa á að
halda. Amtsbókasafnið er
almenningsbókasafn, sem miðast
við þarfir almennings, menntun á
lægri skólastigum og afþreyingar-
bókmenntir, en þetta bókasafn
þjónar frekar þörfum atvinnulífs-
ins. Vissulega eigum við gott
samstarf við Amtsbókasafnið og
það er okkur mjög mikilvægt að
hafa safn sem hefur svo mikið af
íslensku efni,“ sagði Sigrún.
Háskólabókasafnið er ungt að
árum, en býr samt sem áður nú
þegar við allgóðan bókakost og
sömuleiðis er það nokkuð vel
tækjum búið. Sigrún segir að
góður skilningur hafi verið á því
að til þess að geta staðið undir
nafni þyrfti að gera safninu kleift
að kaupa mikinn fjölda bóka og
tímarita.
Ætlaði aldrei að fara
í bókasafnsfræði
En hvað varð til þess að Sigrún
ákvað að læra bókasafnsfræði?
„Eftir stúdentspróf var ég
Tónlist
Mánudaginn 13. janúar bauð
söngdeild Tónlistarskólans á
Akureyri áhugamönnum um tón-
list og einkum söng á tónleika
söngnemenda skólans. Fram
komu nemendur á fjórða til átt-
unda stigi í námi sínu. Undir-
leikarar á tónleikunum voru
Guðrún A. Kristinsdóttir og
Richard Simm.
Hverjum áhugamanni um tón-
listarlíf á Akureyri og framtíð
þess ætti að vera kærkomið að fá
tækifæri til þess að heyra, hvernig
starfið gengur hjá þeim, sem
leggja stund á tónlistarnám í
skólum bæjarins. Svo var líka að
sjá, að ýmsir teldu svo vera. Sal-
urinn í Safnaðarheimili Akureyr-
arkirkju var sem næst fullsetinn.
Vitanlega var þarna margur
aðstandandi nemendanna, sem
fram komu, en svo var engan
veginn um alla.
Fyrst kom fram kór söngnema.
í honum eru tæpir þrír tugir
söngmanna. Kórinn flutti tvö lög
og gerði það mjög áheyrilega.
Hinu fyrra stjórnaði Hólmfríður
Benediktsdóttir, en hinu síðara
Margrét Bóasdóttir.
Átján söngnemendur komu
fram og fluttu fjölbreytta
dagskrá. Eins og gefur að skilja,
var ýmislegt að athuga við frammi-
stöðu margra og jafnvel allra.
atvinnulaus og auglýsti eftir
vinnu. Ég fékk svar frá tveimur
aðilum og annar þeirra var Borg-
arbókasafnið í Reykjavík. Eg
sagði strax að þangað færi ég
aldrei, því bókasafn væri sá
ömurlegasti vinnustaður sem ég
gæti hugsað mér. Ég kannaði því
hinn möguleikann, en leist ekki á
hann þegar til kom. Það var því
ekki um annað að ræða en að
taka vinnuna á Borgarbókasafn-
inu. Mér til mikillar furðu var ég
strax mjög ánægð og komst að
því að starf á bókasafni felst í allt
öðru en fólk almennt heldur.
Þetta er svo ótrúlega fjölbreytt
starf. í framhaldi af því innritað-
ist ég í bókasafnsfræði í Háskóla
íslands og lauk þaðan prófi árið
1976.“
Við slíku er að búast, þegar um
nemendur er að ræða og sumir
eru að syngja í fyrsta eða allt að
því í fyrsta skipti fyrir fjölda
áheyrenda. Það þarf dug til slíks
og því engin undur, þó að ýmsir
væru nokkuð klemmdir og spenntir
og að þess gætti í flutningi þeirra.
Sama ástæða gæti að stórum
hluta skýrt óstyrka raddbeitingu,
sem gætti hjá mörgum, og einnig
hljómlítinn söng, sem var nokk-
uð áberandi og almennur. Hitt
var samt ljóst, að í mörgum
nemendanna er greinilega efni í
vel frambærilega og allt upp í
góða söngvara.
Hvað sem líður þeim atriðum,
sem nefnd hafa verið, voru tón-
leikar söngnem^ndanna ánægju-
legir fyrir margra hluta sakir.
Skemmtilegt var að sjá, hve stór
hópur karla og kvenna er við
söngnám. Ekki síður er ánægju-
legt að finna, hve vel á veg marg-
ir nemendanna eru komnir.
Nokkrir skáru sig úr hvað þetta
snerti. Þar má nefna Benedikt
Sigurðarson, bassa, Guðnýju Erlu
Guðmundsdóttur, mezzosópran,
Hildi Tryggvadóttur, sópran,
Óskar Pétursson, tenór, og Sól-
veigu Hjálmarsdóttur, sópran.
Þó hér séu ekki fleiri nafngreind-
ir, táknar það ekki, að ekki hafi
í fjarnámi við
háskóla í Wales
Þó svo að Sigrún hafi meira en
nóg að gera í starfi sínu við
Háskólann á Akureyri hefur hún
ekki alveg lagt námsbækurnar á
hilluna. Síðastliðið haust hóf hún
fjarnám í stjórnun við háskóla í
Wales. „Þarna er um að ræða
masternám og ég verð þrjú ár að
Ijúka því. Ég fer út einu sinni á
ári, en vinn allt hér heima. Ég
sendi verkefni út og fæ reglulega
sendan leslista og fyrirlestra á
snældum," sagði Sigrún. Hún
sagði að vissulega væri þetta mik-
il vinna. Hún yrði að nýta kvöld-
in og helgarnar vel, en með góðri
aðstoð fjölskyldunnar gengi þetta
upp. óþh
fleiri staðið sig, og reyndar ekki
heldur, að frammistaða þeirra,
sem nafngreindir voru, hafi verið
gallalaus.
Hólmfríður Benediktsdóttir,
söngkennari, stýrði tónleikunum
fyrir hönd söngkennaranna, en
þeir eru auk hennar, Margrét
Bóasdóttir og Michael J. Clarke.
Undirleikarar á tónleikunum,
Guðrún A. Kristinsdóttir og
Richard Simm, voru stoð og
stytta nemendanna, sem fram
komu. Þau studdu þá í hvívetna
og gáfu flutningi þeirra þann lit,
sem við átti.
Tónleikar söngnema á fyrri
stigum náms verða haldnir laug-
ardaginn 18. janúar klukkan
15.00 á Sal Tónlistarskólans á
Akureyri.
Að lokum: Fer ekki að verða
ástæða til þess að íhuga í alvöru
að setja upp heila óperu, óperettu
eða söngleik á vegum söngdeild-
ar Tónlistarskólans á Akureyri;
ef til vill í samvinnu við Leikfélag
Akureyrar? Uppsetningin gæti
verið samfellt vetrarverkefni
deildarinnar og þeirra nemenda,
sem lengst eru komnir í til dæmis
strengjahljóðfæraleik. Efnið til
þessa hvað söngvara áhrærir virð-
ist vera orðið til.
Haukur Ágústsson.
Söngdeildartónleikar