Dagur - 07.03.1992, Blaðsíða 5

Laugardagur 7. mars 1992 - DAGUR - 5
Efst í huga
Svavar Ottesen
Er komið að íslend-
ingum að þola stór-
fellt atvinnleysi?
Það sem er efst í mínum huga þessa
dagana, og sennilega flestra lands-
manna, eru þeir samningar um kaup og
kjör sem eru vonandi í burðarliðnum
þegar þetta er skrifað. Það skal þó tekið
fram að enn getur brugðið til beggja
vona hvort samningar takast eða ekki.
Þessar samningaviöræður hafa nú stað-
ið mánuðum saman með litlum árangri,
enda erfitt um vik því spáð er miklum
samdrætti í þjóðartekjum á þessu ári,
fyrst og fremst vegna minnkandi þorsk-
afla. Það leiðir af sér minnkandi umsvif í
verslun og þjónustu sem kemur vissu-
lega harðast niður í Reykjavík þar sem
mikil þensla hefur ríkt árum saman og
verslunar- og skrifstofuhúsnæði hefur
risið með ótrúlegum hraða þrátt fyrir að
ónotað og óseljanlegt húsnæði til slíkra
nota sé til í tugþúsundum fermetra. Um
þetta hefur lítið verið fjallað í fjölmiðlum
í Reykjavík heldur er spjótunum beint að
offjárfestingu í öðrum greinum atvinnu-
lífsins og þá sérstaklega undirstöðu-
greinum eins og sjávarútvegi og land-
búnaði. Því miður er það svo með okkur
íslendinga að við kunnum ekki fótum
okkar forráð í framkvæmdagleði á öllum
sviðum og við erum nú að súpa seyðið
af því.
Það sem landsmenn eiga erfiðast
með að sætta sig við þessa dagana er
hið mikla atvinnuleysi sem fjölmiðlar
tíunda nú daglega. Atvinnuleysið þekkja
margir á landsbyggðinni og ekki síst
Akureyringar. En atvinnuleysið í Reykja-
vík og þá ekki síður á Suðurnesjum virð-
ist koma mönnum í opna skjöldu enda
hefur fólk af landsbyggðinni flykkst til
höfuðborgarsvæðisins á undanförnum
árum og áratugum og treyst á að þar yrði
látlaus uppgangur. Á það hefur þó oft
verið bent í ræðu og riti að afkoma borg-
arbúa, sem annarra landsmanna, bygg-
ist að mestu leyti á því sem úr sjónum er
dregið hverju sinni, því sjávarútvegurinn
er undirstaða velmegunar okkar íslend-
inga sem fólkið á landsbyggðinni hefur
fyrir löngu gert sér grein fyrir en höfuð-
borgarbúar margir hverjir virðast ekki
skilja. Þegar alvarlegur samdráttur verð-
ur ár eftir ár í þorskveiðum hlýtur það því
eðlilega að bitna á Reykvíkingum ekki
síður en öðrum landsmönnum.
Atvinnuleysi er mesta böl sem yfir
þjóðina getur gengið og sem betur fer
þekkja íslendingar lítið til þess. En því
má ekki gleyma að flestar þjóðir Evrópu
og Bandaríkjamenn hafa búið við
atvinnuleysi í miklum mæli árum saman
og dæmi eru um það aö fólk um þrítugt
hefur aldrei fengið launað starf á vinnu-
markaði heldur lifir á atvinnuleysisbót-
um. Landsmenn verða því allir að taka
höndum saman, ekki síður stjórnendur
ríkis og bæjarfélaga en aðrir, og gera allt
sem hægt er til að bægja viðvarandi
atvinnuleysi frá heimilunum. (slendingar
hafa sýnt það að þeir hafa getað þolað
ýmislegt og oft þurft að draga saman
seglin en viðvarandi og stórfellt atvinnu-
leysi eiga þeir erfitt með að þola.
Fjölmiðlar
Þröstur Haraldsson
Eiga fjölmiölar aö fjalla
um barnaverndarmal?
Talsverð umræöa hefur orðið í sumum fjölmiðlum
að undanförnu um barnaverndarmál. Er svo komið
að Barnaverndarráð íslands hefur kært nokkra
fréttamenn á Stöð 2,_DV og Bylgjunni fyrir siðanefnd
Blaðamannafólags íslands. Helsta ástæða kær-
unnar er umfjöllun þessara fjölmiðla um svonefnt
Sandgerðismál þar sem lögregla heimti dreng úr
höndum móður sinnar en hún haföi veriö dæmd
óhæf til aö annast um hann.
Barnaverndarmál eru einhver viðkvæmustu mál
sem hægt er að hugsa sér að fjalla um opinberlega.
Helgast það ekki síst af því að í miðpunkti slíkra
mála eru börn sem ekki geta borið hönd fyrir höfuð
sér og líður alveg nógu illa þótt ekki sé verið að
opinbera vanlíðan þeirra i fjölmiðlum. Þegar allt
kemur til alls er raunar aö heita má útiiokaö að fjalla
um þessi mál í fjölmiðlum án þess að gerast nær-
göngull við siðareglur blaðamanna.
Astæðan fyrir því er fyrst og fremst sú að þeir
sem starfa sinna vegna hafa besta yfirsýn yfir málið
eru bundnir þagnarskyldu. Þar á ég viö þá emb-
ættismenn rfkis og sveitarfélaga sem kveða upp úr-
skurði i forsjárdeilum eða um hæfni foreldra til þess
að annast um börn sín. Sama gildir einnig um þá
sérfræðinga sem kallaðir eru til að leggja mat á ein-
staka þætti hvers máls.
Því miöur hefur þeim málum fariö ört fjölgandi
þar sem hagsmunir barna eru í tvísýnu þannig að
yfirvöld eru kvödd til eða skerast í leikinn að eigin
frumkvæði. Flestir þekkja til slíkra mála og vita að
hvergi eru tilfinningarnar kraþpari eða hlutleysið fjar-
lægara en í barnaverndarmálum. Þegar deilt er um
forræði yfir barni er vonlaust að ætla sér aö fá mynd
sem eitthvað nálgast veruleikann með því að tala
einungis við annan deiluaðilann. Það nægir ekki
einu sinni að tala við báöa foreldra og deila með
tveim því þar stendur yfirleitt orö gegn orði.
Eðli málsins samkvæmt er það í langflestum til-
vikum sá deiluaðilinn sem hallað er á sem bregður á
það ráð þegar allt annað þrýtur að leita til fjölmiðla.
Og þá reynir á viöbrögö fjölmiðla og siðferðisstyrk.
Blöðin geta brugðist viö á tvennan hátt. Hlutlausa af-
greiðslan er sú að bjóða viðkomandi að skrifa grein
í blaöið, jafnvel aö aðstoöa hann við þaö. Það er að
mínu viti eina raunhæfa afgreiöslan í langflestum
tilvikum. Hinn kosturinn er sá að ritstjórnin gangi í
máliö og fjalli um það í greinum sem eru á ábyrgð
hennar.
[ Ijósi þess sem ég sagði áöan um að útilokað er
að fá fram raunsanna mynd af atburðarás barna-
verndarmála er það vondur kostur. Hvað getur
blaðamaður gert? Hann getur birt frásögn þess sem
leitar til blaðsins og leitað til hins deiluaðilans ef um
hann er að ræða. Ekki þýðir að tala við barnavernd-
aryfirvöld því þau mega ekkert segja. Niðurstaöan
er sú aö þaö er vonlaust aö taka fagiega á einstök-
um barnaverndarmálum.
Morgunblaðiö hefur lýst því yfir í forystugrein að
blaðiö fjalli ekki um barnaverndarmál og flestir fjöl-
miölar hafa í raun fylgt þeirri stefnu. Af blöðunum er
ein hávær undantekning: DV. Ellert B. Schram rit-
stjóri skrifaði leiöara um málið sl. mánudag þar sem
hann reynir að verja þá ákvörðun ritstjórnar DV að
rétt sé að fjalla um slik mál í fjölmiðlum. Reynir, segi
ég, vegna þess að mér finnst honum ekki takast sér-
lega vel upp í málsvörn sinni.
Helsta röksemd Ellerts er sú að ekki megi
„gleymast að hér eigast oftast við foreldrar eða for-
eldri annars vegar og yfirvöld hins vegar...'1 Og síðar
segir Ellert að það hafi komið fram í nýlegri doktors-
ritgerð og í umsögnum geðlækna „að meðferð
barnaverndarmála orkar tvímælis. Svo vill til að nú
er veriö að leggja fram frumvarp til laga um breyt-
ingar á meðferð barnaverndarmála sem undirstrikar
þá staðreynd að úrbóta er þörf.“
Allt er þetta satt og rétt hjá Ellert, en þetta er bara
engin réttlæting á því að lýsa lögregluaðgerðum í
barnaverndarmálum í beinni útsendingu eða
smjatta á þeim í baksíöufréttum. Ellert færir rök fyrir
þvi að fjallað sé málefnalega um barnaverndarmál
og stööu þeirra hér á landi. Það er ekki slík umfjöllun
sem nú hefur veriö kærð til siöanefndar.
Ég hef á tilfinningunni að það sem ráði afstöðu
DV til barnaverndarmála sé ekki eingöngu sannur
vilji til að styðja viö bakið á lítilmagnanum sem á í
höggi við kerfið. Eins og i fleiri /nálum sem snerta
siðareglur Blaöamannafélags íslands finnst mér
gæta tvískinnungs i afstöðu blaösins. Þar er flíkað
fögrum hugsjónum til þess aö réttlæta aöferöir viö
að selja blaöiö sem hljóta að teljast vera á mörkum
velsæmisins. Þær eru frekar á kostnað lítilmagnans
en að þær styrki hann í lífsbaráttunni.
Enskunám í Englandi
Við bjóðum enskunám við einn virtasta málaskóla
Englands.
Skólinn sér þér fyrir fæði og húsnæði hjá enskri fjöl-
skyldu.
Um er að ræða:
Alhliða ensku - 18 ára og eldri, 4ra til 10 vikna annir.
Unglingaskóla, júlí og ágúst - 13-17 ára, 4ra vikna
annir.
Viðskiptaenska - 2ja til 8 vikna annir.
Allar nánari upplýsingar gefa:
Júlíus Snorrason og Linda Ragnarsdóttir í síma 96-
23509 og 21173, Bæjarsíðu 3, 603 Akureyri.
Auglýsing
um styrki Evrópuráðsins á sviði læknisfræði
og heilbrigðisþjónustu fyrir árið 1993.
Evrópuráðið mun á árinu 1993 veita starfsfólki í heil-
brigðisþjónustu styrki til námsferða í þeim tilgangi að
styrkþegar kynni sér nýjungar í starfsgreinum sínum
í löndum Evrópuráðsins.
Styrktímabilið hefst 1. janúar 1993 og lýkur 31. des-
ember 1993. Um er að ræða greiðslu ferðakostnað-
ar og dagpeninga er nema 270 frönskum frönkum á
dag. Hvorki kemur til greiðslu dagpeninga né ferða-
kostnaðar af hálfu ríkisins. Umsækjendur skulu ekki
vera eldri en 55 ára, hafa gott vald á tungumáli þess
lands sem sótt er um dvöl í og ekki vera í launaðri
vinnu í því landi.
Umsóknareyðublöð fást í heilbrigðis- og trygginga-
málaráðuneytinu, sem veitir nánari upplýsingar um
styrkina.
Umsóknir skulu hafa borist ráðuneytinu fyrir 1. apríl
nk.
Ákvörðun um styrkveitingar verður tekin í Evrópu-
ráðinu í lok nóvember nk.
Heilbrigðis- og tryggingamálaráðuneytið,
2. mars 1992.
Landsbanki
íslands
Landsbanki fslands auglýsir
til sölu eða leigu
eftirtaldar eignir sínar
á Gleráreyrum,
Akureyri (áður eign Álafoss):
1. Svonefnt austurhús, um 1240
m2 auk ca. 200 m2 kjallara.
2. Svonefnt lagerhús um 550 m2.
3. 2. hæð í Gefjunarhúsi um 670
m2.
4. 3. hæð í Gefjunarhúsi, sam-
komusalir, um 580 m2.
Upplýsingar gefur Sæmundur
Hrólfsson, símar 96-21900 og
96-27888.
Tilboð sendist eignaumsýslustjóra
Landsbankans, Sturlu Haraldssyni,
byggingadeildj Álfabakka 10,
109 Reykjavík.