Dagur - 22.07.1992, Blaðsíða 6

6 - DAGUR - Miðvikudagur 22. júlí 1992
Miðvikudagur 22. júlí 1992 - DAGUR - 7
Spurning vikunnar
Hefur þú farið í
utilegu í sumar?
Guðjón Ingvarsson:
Ég hef bara farið í sumarbústað
um eina helgi. Ég ætla í útilegu,
en þaö verður ekki um verslun-
armannahelgina. Já, það er
gaman í þessum helvítis hrakn-
ingum.
Heiðar Sigvaldason:
Nei, ekki í útilegu, en ég hef far-
ið í sumarbústað tvisvar eða
þrisvar. Þar er rafmagn og vatn
og þægindi. Ég ætla oftar í
bústaðinn, og á hann reyndar.
Ég reikna ekki með útilegu, þó
gæti það orðið ef mjög gott veð-
ur verður einhverja helgina.
Berglind Steinadóttir:
Enginn tími, bara vinna. Ég
ætla um verslunarmannahelg-
ina, annað hvort í Ásbyrgi eða á
Egilsstaði.
Sigurður Sölvason:
Það hefur verið lítill tími til þess,
en ég fór í útilegu upþ á heiöi
um síðustu helgi. Ég ætla ekki í
útilegu um versunarmanna-
helgina, þá verð ég heima og
slappa af.
Þóra Hallgrímsdóttir:
Ég hef ekki farið í útilegu og
ætla ekki. Ég er svo oft að vinna
um helgar og ég verð að vinna
alla verslunarmannahelgina.
Mér finnst samt gaman að fara
í útilegur.
„Ég þótti full
erótískur
í mínum myndum
Jónas Viðar Sveinsson er þrítugur myndlistarmaður frá
Akureyri. Hann stundar nú nám við Accademia di belle arti
í borginni Carrara á Ítalíu. Þar hefur hann vakið mikla
athygli, ekki síst fyrir erótískar myndir og mafíósalegt útlit og
klæðaburð. Hann segir reyndar að það hafi komið sér vel að
vera öðruvísi en aðrir, prófessorarnir taki frekar eftir honum
og það sé eins í myndlistinni og öðrum greinum að illt umtal
er betra en ekkert. En þótt erótískar myndir Jónasar Viðars
hafi farið fyrir brjóstið á kaþólskum konum í Carrara þá hef-
ur honum vegnað vel á myndlistarbrautinni.
Jónas Viðar er fjölskyldumað-
ur. Kona hans er Sólveig Bald-
ursdóttir, myndhöggvari, og telp-
urnar tvær heita Edda Hrund og
Karlotta Dögg, en sú síðarnefnda
fæddist á Italíu. Jónas er nú
heima á Akureyri í sumarleyfi og
við gripum tækifærið og fengum
hann í spjall.
- Hvenær kviknaði áhugi þinn
fyrir myndlist?
„Strax í barnæsku. Það mátti
aldrei henda neinum pappír eða
skókassa því ég vildi teikna á allt
saman. Þetta voru mest einhverj-
ar stríðsteikningar, kúrekar og
indíánar að berjast, og ég man að
það var sérstaklega gott að teikna
á skókassana. Fyrstu kynni mín
af málverki voru hins vegar á
námskeiði sem ég sótti í Glerár-
skóla 1975. Þar prófaði ég að
mála með olíulitum og ég var á
þessum námskeiðum í tvo vetur.
Síðan fór ég á námskeið í Mynd-
listaskólanum á Akureyri og var
þar alla vetur fram að 17 ára aldri
en þá kom hlé í fjögur eða fimm
ár.“
Reyndi að lifa af Iistinni
Með ökuskírteinið í vasanum
gleymdist myndlistaráhuginn í
nokkur ár og Jónas lifði í hinum
hefðbundna heimi unglingsins.
Reyndar dundaði hann eitthvað
með pensilinn heima hjá sér en
áhuginn kviknaði aftur fyrir
alvöru.
„Já, ég uppgötvaði að maður
verður að finna sér ævistarf við
hæfi. Lífið felst ekki bara í því að
vinna og eyða peningum. Á þess-
um tímamótum hugsaði ég með
mér að hæfileikar mínir lægju á
sviði myndlistar. Mér hafði alltaf
gengið vel í myndlistinni og ákvað
þvf að hella mér út í hana af
krafti. Ég hóf nám við Myndlista-
skólann á Akureyri 1983 og út-
skrifaðist þaðan 1987 eftir fjög-
urra ára nám.“
Eftir að Jónas útskrifaðist úr
málunardeild Myndlistaskólans
tók hann þátt í stofnun
Gluggans, gallerís á Akureyri, og
var stundakennari við Myndlista-
skólann auk þess sem hann vann
að list sinni og hélt sýningar.
Hann tók þátt í samsýningu á
Listahátíð unga fólksins í Reykja-
vík 1986 og við opnun Gluggans
1987 og á árinu 1989 hélt hann
þrjár einkasýningar, í Gamla
Lundi og Alþýðubankanum á
Akureyri og Safnahúsinu á Sauð-
árkróki.
„Á þessum tíma reyndi ég að
lifa af starfi mínu sem listamaður
og vann ekki aðra launavinnu en
örlitla stundakennslu. Á endan-
um sá ég að þetta gekk ekki,
skuldirnar hrönnuðust upp, og ég
varð að endurskoða líf mitt. Á
þessum árum kynntist ég kon-
unni minni og við ákváðum að
fara út, ég í nám og hún að vinna
við list sína.“
„Það bókstaflega
þyrmdi yfir mig“
- Varstu með Ítalíu í huga þegar
þú vildir fara út?
„Nei, ég horfði fyrst og fremst
á Bandaríkin og England því ég
hafði ágætt vald á ensku og þá
kom Holland líka upp í hugann.
Ítalía var mjög fjarri mér og ég
hafði lítinn áhuga á landinu, vissi
ekkert um það nema hvað þar
störfuðu margir af þessum gömlu
og frægu í myndlistinni. En Ítalía
varð það á endanum og ég var
mjög efins um það fyrsta árið að
ég væri að gera rétt en í dag er ég
mjög ánægður og sé að þetta er
einmitt staðurinn sem hentar
mér.“
Þau Jónas og Sólveig voru pen-
ingalítil þegar þau fóru út síð-
sumars 1990. Þau fengu ódýra
ferð til Danmerkur og voru þar í
nokkra daga uns þeim bauðst að
ferja bílaleigubíl suður til Ítalíu.
Þannig komust þau ókeypis til
landsins og bjuggu fyrstu dagana
á ódýru og óþrifalegu gistiheim-
ili. Jónas fór þá í skólann til að
athuga hvort umsóknin hefði
ekki borist.
- Þetta er fornfrægur skóli,
Accademia di belle arti. Hvernig
leið þér þegar þú gekkst fyrst inn
fyrir kastalaveggina?
„Það bókstaflega þyrmdi yfir
mig, ég fékk gæsahúð og það sló
út á mér svita. Ég vildi helst snúa
við, þetta var svo rosaleg bygging
með öllum þessum listaverkum
og skúlptúrum og maður fékk
bara alla listasöguna yfir sig í
einu. En þetta hafðist. Þá fékk ég
að vita að skólinn byrjaði ekki
alveg strax og það kom sér að
nokkru leyti vel því ég fór á
þriggja mánaða ítölskunámskeið
og lærði það sem ég þurfti að
læra. Ég tók síðan inntökupróf í
skólann, varð hæstur og flaug
inn.“
✓
Italirnir reykja og
drekka í skólanum
Jónas sagði að fyrstu dagarnir í
skólanum hefðu einkennst af
skipulagsleysi en loks hefði hann
fundið strák sem hjálpaði honum
að komast inn í kerfið.
„Það var erfitt að komast inn í
þetta og ekki síður að vinna í
fjölmenni. ítalirnir kófreyktu og
Jónas Viðar hefur sérstakt dálæti á mannslíkamanum. Verk hans eru fígúratíf og mörg full djörf að mati hinna
kaþólsku ítala. Hann tók nokkur verk með sér heim, vafði þeim saman og stakk inn í klósettrör. Mynd: Goiii
„Að standa fyrir framan listaverk
sem maður er búinn að klára er
toppurinn. Þú gefur af sálinni og allt
sem þú gerir er hluti af sjálfum þér
og þínu lífi, hugsunum, fortíð og
framtíðardraumi.“ Mynd: Golli
Sólveig Baldursdóttir, myndhöggvari, eiginkona Jón-
asar, er með vinnuaðstöðu í bakgarðinum við íbúðina
sem þav. leigja í Carrara.
Accademia di belle arti, listaskólinn
í Carrara, er í gömlum kastala og
viðbyggingu. Skólinn er frægur fyrir
myndhöggvaranám enda eru þekkt-
ustu marmaranámur heims í Carrara.
drukku bjór eða rauðvín þegar
þeir voru að mála og það er
óþægilegt þegar maður reykir
ekki sjálfur. Fyrsta árið var erfitt
að mörgu leyti en síðasta vetur
vissi ég alveg að hverju ég gekk
og kom vel undirbúinn. Ég fór að
mála strax fyrsta daginn og það'
þótti ítölsku nemendunum gróft
því þeir byrja yfirleitt ekki að
mála af viti fyrr en eftir mánuð
og þá er komið jólafrí.
í skólanum eru nemendur frá
mörgum löndum en ég er fyrsti
íslendingurinn sem stunda þar
nám. Útlendingarnir vinna jafn-
an betur en ítalirnir enda er and-
rúmsloftið þannig að við þurfum
ekki bara að vera jafngóðir og
ítalirnir til að ná athygli prófess-
oranna heldur betri.“
Jónas sagði að undirbúningur-
inn úr Myndlistaskólanum á
Akureyri hefði komið að góðum
notum á Ítalíu og einnig reynslan
af gallerírekstrinum. En það
voru ekki bara hæfileikarnir sem
hjálpuðu honurn til að komast
áfram, eins og Jónas greinir frá
hér á eftir.
Hinir komu til að skoða
„klikkaða“ Islendinginn
„Ég vakti athygli strax fyrsta vet-
urinn. Þeir kalla mig „blond“
þótt ég sá langt frá því að vera
ljóshærður og auk þess þótti ég
full erótískur í mínum myndum,
sem helgast sjálfsagt af hinu
kaþólska umhverfi. Einn morg-
uninn kallaði prófessorinn mig
fyrir og sagði að ræstingakonan
neitaði að þrífa vinnustofuna
meðan verið væri að mála þessar
myndir. Þá var ég að teikna engla-
myndir þar sem englarnir voru í
erótískum leik með skrattanum
og þetta fór auðvitað herfilega
fyrir brjóstið á litlu, kaþólsku
ræstingakonunni.
Ég frétti líka seinna að fólk
hefði komið úr öðrum deildum
skólans til að skoða hvað þessi
klikkaði íslendingur var að gera.
En það má segja að þetta hafi
verið með ráðum gert því mér
tókst að ná athygli prófessor-
anna. Ég var ekki lengur einn af
fjöldanum.
- Jónas Viðar segir frá
myndlistamámi á ftalíu
og framtíðaráformum
í vetur hélt ég áfram, setti upp
svartan hatt og svört sólgleraugu
og gekk um í síðum frakka. Ég
þótti óskaplega virðulegur og
jafnvel vígalegur og sumir héldu
að ég væri í mafíunni. Satt að
segja er þetta bara brynja sem
litli íslendingurinn notar í
útlöndum. Carrara er samt ekki
stór borg, svipuð og Reykjavík,
og lítið um glæpi. Þó var einn
sprengdur í loft upp í bíl rétt hjá
skólanum þar sem eldri dóttir
okkar er og vissulega er mafían
þarna eins og annars staðar.“
Viðurkenningin
opnar ýmsar dyr
Borgin Carrara er vinsæll ferða-
mannastaður. Hún er á milli
fjalls og fjöru, þar er góð bað-
strönd og í fjöllunum eru fræg-
ustu marmaranámur í heimi.
Marmarinn er tákn borgarinnar
og skólinn Accademia di belle
arti er þekktur fyrir myndhöggv-
aranám. Carrara er skammt frá
Pisa og Flórens og líkar Jónasi
vel að búa þarna. Hann segir að
loftslagið sé gott en sér hafi kom-
ið á óvart hvað sóðaskapurinn er
mikill á Ítalíu.
- Víkjum þá aftur að náminu.
Eins og Dagur greindi frá fékkstu
styrk í vetur. Var það ekki mikil
viðurkenning?
„Jú, þótt þetta sé ekki há upp-
hæð er þetta heilmikil viðurkenn-
ing og styrkirnir eru veittir við
hátíðlega athöfn sem allir prófess-
orarnir eru viðstaddir. Það er
banki í Flórens sem veitir efnileg-
um nemendum þessa viðurkenn-
ingu í upphafi hvers skólaárs og
þeir sem fá styrkina verða
þekktir, það opnast fyrir þeim
ýmsar dyr.“
- Nú ertu búinn að vera tvo
vetur í skólanum. Hvert er fram-
haldið?
„Ég á eftir tvö ár í skólanum
og þeir nemendur sem útskrifast
með góðar einkunnir eiga mögu-
leika á að fara í svokallað prófess-
orapróf haustið á eftir. Ég hef
áhuga á að komast þessa leið og
fá þannig réttindi til að kenna við
ítölsku Iistaakademíuna, en slík-
ur pappír myndi hjálpa mér mik-
ið víða um heim.“
„Ætla að komast
eins nálægt toppnum
og ég mögulega get“
- Ertu þá ekkert á leiðinni heim?
„Það er óráðið hvað ég geri
eftir skólann. Við erum tveir
listamenn með tvö börn og
afkomumöguleikarnir eru ekki
miklir á íslandi. Kennsla er mun
betur borguð úti og það er alveg
inni í dæminu að vera áfram á
Ítalíu. Ef maður kemst áfram þar
eða annars staðar í Evrópu þá á
maður fyrir salti í grautinn.
Annars þarf ég ekki að kvarta.
Mér hefur gengið vel miðað við
ungan listamann. Fólk sýnir
verkurn mínum yfirleitt mikinn
áhuga og langar til að kaupa þau
en hefur kannski ekki peninga.
Ég þarf að finna fólkið sem á
peningana. Listamaður verður
líka að vera bisnessmaður, það er
bláköld staðreynd.
Þetta er endalaus tröppugang-
ur upp á við og ég ætla að komast
eins hátt og eins nálægt toppnum
og ég mögulega get. Maður tapar
aldrei, en til þess að ná langt þarf
maður að vera jákvæður, trúa á
sjálfan sig og Iíka efast um sjálfan
sig. Listamaður sem efast ekki
um eigin getu er á hættulegri
braut. Listaverk sem þú málar í
dag getur verið í þínum huga
mesta listaverk sögunnar en þeg-
ar þú sérð það daginn eftir getur
það verið það lélegasta í sögunni
og koll af kolli. En að standa fyrir
framan listaverk sem maður er
búinn að klára er toppurinn. Þú
gefur af sálinni og allt sem þú
gerir er hluti af sjálfum þér og
þínu lífi, hugsunum, fortíð og
framtíðardraumi.“
Listagiliö verður aldrei
betra en þeir sem starfa þar
- Aðeins nánar um þig sem
myndlistarmann. Hvernig mynd-
irðu lýsa verkum þínum?
„Áður en ég fór út voru mál-
verkin fígúratíf, ég fjallaði um
fortíð, nútíð og framttð. Ég not-
aði mikið af svörtum, bláum og
rauðum litum, þessum sterku lit-
um úr íslenskri náttúru. Þegar ég
kom út í grænt, brúnt og mósku-
legt umhverfi þá breyttist lita-
skynið nokkuð. Litirnir eru orðn-
ir mildari, ég er aðeins mýkri.
Samt finnst ítölunum ég vera ansi
grófur en ég held að það sé ekki
rétt. Ég er frekar erótískur."
- Er formið þá ennþá manns-
líkaminn?
„Já, og mannslíkaminn er ég
sjálfur í listaverkum mínum. Það
sem er að gerast í kringum
mannslíkamann er það sem ég er
að hugsa, það sem er að gerast í
kringum mig. Verkin tjá lífs-
reynslusögu, ekki endilega per-
sónulega heldur eitthvað sem ég
hef upplifað eða heyrt. Ég tek
hlutina inn, breyti þeim og
endurvarpa á strigann.“
Jónas Viðar lýsti því hvað það
veitti honum mikla gleði að koma
í hús og sjá málverk eftir sjálfan
sig. Það væri eins og að hitta
gamlan vin. Ég spurði liann að
lokum hvort hann ætlaði ekki að
halda sýningu á Akureyri á næst-
unni. Hann tók þátt í samsýningu
í Carrara í fyrra þar sem fjallað
var um ástina, andann og holdið
og önnur samsýning verður opn-
uð innan tíðar úti.
„Nei, ég mála það stórar
myndir að það er enn enginn
nógu góður salur á Akureyri til
að hengja mínar myndir upp í.
Sumir hafa hins vegar verið að
naga í hælana á mér fyrir að hafa
verið að láta hina og þessa
selja málverk fyrir mig á hin-
um og þessum stöðum. I þessum
bransa er mikið bakkjaftað og
það kemur berlega í ljós um leið
og þú ert farinn að fara fram úr
meðalmennskunni. Hér á Akur-
eyri hefur samt margt gott verið
að gerast. Ég hef fylgst með þró-
uninni í Listagilinu og hún er
mjög jákvæð. Á hinn bóginn má
segja að sú starfsemi sem þar
fer fram verður aldrei betri en
þeir listamenn sem koma til með
að starfa þar,“ sagði hinn hægláti
myndlistarmaður, Jónas Viðar,
að lokum. SS