Dagur - 03.07.1993, Page 5

Laugardagur 3. júlí 1993 - DAGUR - 5
ísland er spennandi fyrir fjailgöngumenn
- Odd Eliassen, reyndasti íjallgöngiimaður Norðmanna, í viðtali við Dag
Odd Eliasscn kunni vci við sig við bleikjuveiðar á bökkum Fljótaár í Fljútum. Hér hcfur hann krækt í eina netta
bleikju. Hann var alveg hcillaður af náttúrufegurðinni í Fijótunum og oft varð honum litið til tjalla!
Hann heitir Odd Eliassen og er
einn þekktasti fjallgöngumaður
Norómanna - í þaó minnsta sá
norskur fjallgöngumaður sem býr
yfir mestri reynslu. Odd var fyrir
skömmu staddur hér á landi í
stuttri heimsókn.
Eiginkona hans, sem er læknir
aö mennt, sat ráðstefnu í Reykja-
vík og á meðan henni stóö flaug
Odd norður í land, gekk á fjöll, fór
á sjó og renndi fyrir silung.
í silungsveiði í Fljótum
A móti honum hér nyrðra tók Ing-
þór Bjamason, skíðagöngugarpur
og einn þremenninganna sem
gengu yfir Grænlandsjökul í vor.
Odd hefur oftar en einu sinni
gengið yfir Grænlandsjökul og því
leituðu íslensku jöklafaramir eftir
hollum ráðum frá honum við
undirbúning ferðar þeirra. Þannig
tókust ágæt kynni með þeim Ing-
þóri og Odd.
Blaðamaður hitti Odd að máli í
stofunni á Bjarnargili í Fjótum,
en þau hjónin Trausti Sveinsson
og Sigurlaug Bjarnadóttir buöu
þeim félögum næturgistingu og
silungsveiði í Fljótaá og veiddu
þeir á fáeinum klukkutímum sam-
tals um 30 silunga.
í kröppum dansi í Mongolíu
Odd Eliassen er, cins og áður seg-
ir, einn þekktasti fjallgöngumaður
Norðmanna. Hann hefur klifið
fjöll út um allan heim og mörg af
hæstu fjöllum heims hefur hann
sigraö.
Odd gekk á liðnu vori á íjöll í
Mongolíu ásamt þckktum görp-
um, þ.á.m. Vegard Ulvang, þeim
fræga norska skíðagöngmanni, og
Smirnoff, rússneska skíðagöngu-
kappanunt. Þcssi leiðangur til
Mongolíu varð sögulegur í meira
lagi og fékk öll heimsbyggðin
fregnir af því þcgar lögreglan þar í
landi hneppti leiðangursmenn í
varðhald.
Odd var í byrjun samtalsins á
Bjarnargili beðinn að rifja upp
þcnnan eftirminnilega leiðangur
til Mongolíu.
„Við vorum þarna í þrjár vik-
ur,“ sagöi Odd, „og fórum á skíði
og stunduðum fjallaklifur. Með
okkur voru fjórir aðstoðar- eða
burðarmenn frá Mongolíu. Síð-
asta daginn sem vió vorum uppi í
fjöllunum og vorum aó undirbúa
för til byggða, kom í Ijós aó einn
fjórmenninganna var týndur og
tröllum gefinn. Við skildum ekk-
ert í þessu og skimuðum í kring-
um okkur. Ekkert sást til piltsins,
sem var 26 ára gamall. Það eina
sem við fundum var orðsending
frá honum þar sem fram komu
þessi skilaboó: „Ekki leita aó
mér!“ Jafnframt sagði í orðsend-
ingunni. „Það er engin framtíð í
því aó búa í Mongolíu - frekar vil
ég deyja!“ Einnig bað hann okkur
um aó láta móóur lians í Ulan
Baator (höfuðborg Mongolíu) vita
um hvarfhans."
Löggan full efasemda
„Vió leituóum að piltinum fram á
kvöld og lengi nætur, en sáum
ekki svo mikið sem eitt einasta
spor.
Þcgar til byggða kom létum við
lögregluna vita um hvarf piltsins,
en hún var full efasemda og taldi
okkur bera ábyrgð á hvarfi hans.
Við vorum í raun tcknir fastir og
sakaðir um að hafa komið piltin-
um fyrir kattarncf. Það auðveld-
aði ekki málið að enskukunnátta
lögreglumannanna var ekki upp á
marga fiska.
Eftir yfirheyrslu næturlangt
vorum við látnir lausir, en lög-
reglan hélt eftir vegabréfum okkur
þar til hún hefói frekari upplýs-
ingar um málið. Þegar hér var
komið sögu ákváðum við aó
freista þess að láta norsk yfirvöld
vita um ferðir okkar og það tókst
fyrir milligöngu norska sendi-
ráðsins í Peking í Kína. Sendi-
ráðsmenn höfðu síðan samband
við þýska sendiráðió í Mongolíu,
sem hefur með málefni Evrópu-
búa þar í landi að gera.
Að nokkrum dögum liðnum
hafði lögreglan loks spurnir af
ungum Mongolíumanni, vega-
bréfslausum, að reyna aó komast
norður yfir landamærin til Rúss-
lands. Þessar fregnir leystu úr
hnútnum og þýska sendiráðið
gekk í málió og fékk vegabréf
okkar á ný.
Þessi mongolski piltur hafði
lagt stund á nám í jarófræði í
Moskvu. Að námi loknu fékk
hann ekki vinnu í heimalandinu.
Örvænting greip hann og því
ákvað hann að flýja yfir landa-
mærin til Rússlands.“
Fimmtugur unglingur
Frá Mongolíu heim til Noregs.
Odd, sem cr tæplega fimmtugur,
er byggingameistari að atvinnu
og vinnur sjálfstætt. Þessa dagana
er hann einmitt uppi í fjöllum í
Noregi og byggir fjallakofa
(hytte) fyrir einkaaðila. Odd segir
þessa atvinnu henta sér vel, enda
hafi hann þá tækifæri til að sinna
sínu hjartans áhugamáli
fjallgöngunni.
„Ætli megi ekki segja að ég
hafi byrjaó á fjallaferðum þegar
ég var 16-17 ára. Jú, það er rétt -
síðan hef ég gengið á óteljandi
mörg fjöll út um allan hcim. Þetta
áhugamál gefur manni svo gott
tækifæri til þess aó skoða sig um
í heiminum, hitta skemmtilegt
fólk og kynnast ólíkri menningu.“
Hættulegt „sport“?
Leikmanni virðist fjallgöngumenn
oft tefla á tæpasta vað og oft
heyrast fréttir af hvarfi fjallgöngu-
manna víða um heim. „Vissulega
fylgir því oft töluverð hætta að
klifra upp í fleiri þúsund metra
hæð. Hins vegar er lykilatriði að
fara að settum reglum og gæta
fyllstu varúðar. Það er meó
fjallgönguna eins og t.d. akstur á
þjóðvegum, hnefaleika eða skíóa-
stökk að henni fylgir ákveðin
áhætta eða spenna. Frá mínum
bæjardyrum séð er stór hluti af
fjallgöngunni að fá tækifæri til að
sjá og upplifa stórbrotna og fjöl-
breytta náttúru"
Grænlandsjökull heillar
Eins og áóur segir var Vegard Ul-
vang einn leióangursmanna í
Tríó Herning-bæjar í Dan-
mörku heldur tónleika í Blóina-
húsinu á Akureyri annað kvöld,
sunnudagskvöld, kl. 21.
Tríóið var sett á laggirnar
snemma á áttunda áratugnum.
Það samanstendur af píanó-, fiðlu-
og sellólleik og hefur bæjarfélag-
ið í Herning veriö fjárhagslegur
bakhjarl þess frá upphafi. Tríóið
Mongolíu. Þekkir Odd vel til
hans? „Já, vió höfum áður gcngið
saman á fjöll. I fyrra tókum við
báðir þátt í leiðangri þar sem lagt
var upp með að klífa hæstu tinda
í fimm heimsálfum á sem
skemmstum tíma. Einnig höfðum
við borió saman bækur okkar
vegna ferðar hans yfir Græn-
landsjökul árið 1989.“
Odd er ágætlega kunnugur á
Grænlandsjökli. Hann hefur í tví-
gang gengið yfir jökulinn og auk
þess gerði hann þriðju tilraunina,
sem gekk ekki alveg upp. „Eg
veró að segja að ganga á Græn-
landsjökul er með því eftirminni-
legra scm ég hef tckið mér fyrir
hendur. Þaö er eitthvað ólýsan-
legt við það aó ganga dag eftir
dag eftir ísbreiðunni - með eins
lítinn mat og mögulegt er og fá-
breyttan útbúnað. Maður er svo
lítill og varnarlaus í allri þessari
víðáttu.
Árið 1988 tók ég þátt í leið-
angri á Grænlandsjökul, sem var
farinn í minningu Roalds Amund-
hcldur minnst 6 tónlcika á ári í
hcimabænum og nágrenni en hef-
ur auk þess leikið á tónleikum
víðar í Evrópu, Bandaríkjunum
og Kanada.
Við píanóið situr Hcnrik Bo
Hansen, sem hefur haldið fjölda
tónleika bæði austan hafs og vest-
an. Fiðluleikarinn heitir Jcns
Astrup, sem m.a. hefur verið
konsertmeistari sinfóníuhljóm-
Viðtal og mynd:
Óskar Pór Halldórsson.
sens. Þetta var afar sérstakur leið-
angur vegna þess aö við notuóum
einungis samskonar útbúnað og
Roald hafði yfir að ráða á sínum
tíma; gamaldags skíði, tjald
o.s.frv. Eg vióurkenni að þetta var
erfitt.“
24 leiðangrar að baki
Leiðangrarnir sem Odd hefur tek-
ið þátt í eru orðnir 24 talsins.
Löndin sem hann hefur kornið til
eru að sama skapi mörg.
Odd var spurður um hvort
þessir tíðu leiðangrar væru ekki
dýrir - hvort þetta væri ekki dýrt
„sport“? Hann kvaö svo ekki
vera. „Þaó vil ég ekki segja.
Sjáðu til - fólk fer í sumarleyfis-
ferðir á sólarströnd og borgar fyr-
ir þær tugi þúsunda íslenskra
króna. Fyrir töluvert lægri upp-
hæðir förum vió fjallgöngumenn
til fjarlægari heimshluta. Kostn-
aður vió uppihald, fæði og gist-
ingu, er hverfandi vegna þess að
við erum bróðurpartinn af tíman-
um einhvcrs staðar uppi í fjöllum.
Sumir leiðangrarnir njóta styrkja
frá fyrirtækjum og því þurfum
við ekki alltaf að bera allan
kostnaó."
Andstæðurnar í íslenskri
náttúru
Og nú í aðra sálnta. Odd tjáði
blaðamanni að þetta væri ekki
hans fyrsta heimsókn til Islands -
hann hcföi kornið áóur og gengið
víða um hálendi Islands, bæði á
skíðum og tveim jafnfljótum.
Hann sagði að sér hafi fundist
mikið til koma, andstæðurnar í ís-
lenskri náttúru væru svo heillandi
- snjór, gróóur, jökull og heitar
lindir.
„Eg fullyrði að Island er afar
spennandi fyrir fjallgöngumenn
vegna þess cinfaldlega að það er
svo ólíkt öðrum löndum. Eg er
ekki í vafa um að möguleikar
landsins á þessu sviði cru miklir.“
Til Suðurskautsins í janúar
1994
Undirbúningur fyrir næsta leið-
angur er þcgar kominn vel á veg.
Ferðinni er hcitið til Suðurskauts-
landsins og er ætlunin að klífa
hæsta tindinn á því fjarlæga landi.
Miðað er við að taka skip frá Cape
Town í Suður-Afríku þann 8.
janúar nk. niður til Suðurskauts-
ins og aftur til baka mcð skipi til
Argentínu 26. febrúar 1994. Odd
sagði að gert væri ráð fyrir aó
með í för yrðu sjónvarpsmenn frá
Noregi og væri hugmynd þeirra
sú að vera rneð beinar sjónvarps-
sendingar frá Suðurskautslandinu
heim til Noregs.
Um lció og blaðamaður þakkar
þessum geðþekka norska fjall-
göngumanni fyrir spjallið fylgja
honum bestu óskir um gott gcngi
í fjallgönguferðum á komandi ár-
sveitarinnar í Árósum og oft leik-
ið cinleik meó henni. Á selló leik-
ur Hane Höj Houengaard, sent
m.a. hefur lcikið með sinfóníu-
hljómsvcit Álaborgar og oft kom-
ið fram sem einleikari.
Á efnisskrá tónleikanna í
Blómahúsinu eru verk eftir Vagn
Holmboe, Mozart, Alberto Ginast-
era og Beethoven.
(Úr fréttatilkynningu)
um.
Tríó Herning-bæjar í Blómahúsinu