Dagur - 03.07.1993, Síða 13

Laugardagur 3. júlí 1993 - DAGUR - 13
kryddaða „íslandssill". Og samlík-
ing á Siglufiröi og Dawson City í
Klondyke-héraði var einkar hand-
hæg og nærtæk. Og flest húsin í
hinum hraðbyggða síldarbæ eru
klædd bárujárni, „bölgeblik", sem
í augum hins sænska húmorista er
skáldlegt og kátlegt í senn...
En í augum okkar, hinna „inn-
fæddu“, voru hin jámklæddu
timburhús tákn þess, hve framfar-
irnar komu snemma á Siglufjörð.
Norómenn og Svíar fluttu ótelj-
andi skipsfarma af timbri til Siglu-
fjaróar til að byggja síldarplönin,
bryggjur, síldarhús og íbúðarhús,
og hinir „innfæddu“ nutu góðs af.
Timburhúsin þutu upp í bænum,
flest klædd bárujárni, og þetta
voru framfarir, á sama tíma og
mikill hluti annarra landsmanna
bjó í moldarkofum. Og svo vill til,
að síóasti torfbærinn, sem reistur
var á Siglufirði, var byggóur þar
árið 1911, einmitt árið sem
Engström kom þangað.
Og tuttugu og þrjár ölknæpur
eru í síldarbænum, segir Eng-
ström, og þær allar vel sóttar af
Norðmönnum og Færeyingum í
landlegum.
En menn athugi, að það hefur
hent margan ferðalanginn að sjá
sumt tvöfalt á Siglufirði. Ekki er
heldur salt í öllum tunnum, sem
skipaö er á land í Siglufirði á
þessum árum, vitaskuld.
Og konurnar kverka og salta og
slógbingirnir flæða um plönin,
blóð og síldarhreistur þekur allt og
alla. - Hjálpræðisherinn syngur og
tárfellir í stóra samkomutjaldinu í
miðri önn hins siglfirska sumars.
„Kom - kom - kom í frelsesheren,
kom so dritafull du vill. Du maa
spise sura sill, du maa gjöra vad
du vill. Bara hvis du hörer Frels-
esheren till.“ Og hefur nokkur
fundió heita og gufumettaða grút-
arlykt frá honum Sören Goos? A
þessum tíma var Goos með
bræóslu sína í stóru járnskipi úti á
höfninni, en nokkrum árum síðar
var hann búinn að fá fótfestu í
landi, og þá hefði Engström haft
gott af því aó finna dauninn af
dúkapressunni í bræðslunni hjá
honum Sören Goos, hinum
danska.
Brúnmenguð lýsisbrák og
grútarflekkir
Ferðalangurinn Engström gengur
um plönin, þar sem síldin berst að
til löndunar. Það er sumar og síld
á Siglufirði.
Sjórinn virðist vera flösku-
grænn á milli síldarbryggjanna,
skvampið við staurana er þægi-
legt, fuglalíf mikið við höfnina,
því að nóg er um æti. Brúnmeng-
uó lýsisbrák og grútarflekkir fljóta
hér og þar á sjónum, og viö sjáv-
armálið eru allir bryggjustaurar
löðrandi í lýsi og grút. Sólargeisl-
arnir liðast glampandi um lygnan
vatnsspegil innri hafnarinnar, en
utar á firðinum er hafíð dimm-
blátt.
Fjallahlíðarnar eru fagurgræn-
ar, giljadrög og fell eru sveipuð
hinni silkimjúku blámóðu síðsum-
arsins, og víða teygja sig iðja-
grænir rindar alla leið upp undir
fjallabrúnirnar. Austan fjarðarins
eru hæstu tindarnir krýndir ný-
föllnum snjó. Langt í suðri gnæfir
Hólshyrnan, sveipuð grænni,
blárri og rauðri sumarskikkju,
tignarleg og heilsteypt. Höfnin er
full af norskum og sænskum skip-
um, það er ys og þys á síldarplön-
HRÍSALUNDUR
Opið laugardaga
kl. 10-14
unum. Hlátrasköll stúlknanna við
síldarstampana kveða við, högg
dixilmannanna eru málmhvell, og
tíðni þeirra minnir á annríki dags-
ins. Fjallahringurinn er sveipaður
furðulegum bláma, litblæ hins æv-
intýralega. Þessi tæra birta, þessir
mjúku, gagnsæu litir, þetta getur
varla verió veruleiki. - Hér eru lit-
ir, og birta, sem teiknarinn
Engström hefir ekki áður séð og
sem heilla hugann. Hann fellur í
stafi. Veruleiki eða draumur? Hin-
ir skáldlegu þankar eru truflaðir,
þar sem hann stendur hugsi og
virðir fyrir sér bæinn og umhverf-
ið. Það er klappað á öxl húmorist-
ans frá Smálöndum, því að frægð
hans í síldarbænum er þegar oröin
mikil.
Hin íslenska gestrisni söm
við sig
„Svensker?"
„Javisst.“
Það er spurt hvort hann vilja
vera svo góður að koma og fá einn
dramm. Nokkrir Islendingar og
Norðmenn ætla að gera sér daga-
mun.
Það er spurt hvort hann vilji
vera svo góður að koma og taka
upp liti sína og teikna fjörðinn í
hinni tæru birtu, og það má gera
sér í hugarlund, aó freistingin og
staðfestan hafi háð snarpa sennu í
hugskoti hins slynga húmorista í
nokkur augnablik, en auðvitað fór
hin fyrrnefnda með sigur af hólmi.
Það var setst inn í stofu, senni-
lega stássstofuna, og glös tekin
fram. Hin íslenska gestrisni var
söm við sig. Það á ekki aó gera
það endasleppt við mig hér í firð-
inum. Þannig er líklegt að hinn
drátthagi Svíi hafi hugsað. Maður
hefur sannarlega átt góða daga hér
á Siglufirói. - Gestgjafmn Wedin
er ætíð sami höfðinginn og Sören
Goos sömuleiðis. Engström hefur
átt mjög ánægjulegar stundir meó
þeim Guðmundi T. Hallgrímssyni,
héraðslækni og séra Bjarna Þor-
steinssyni, sóknarpresti og tón-
skáldi og ennfremur Hafliða Guð-
mundssyni, hreppstjóra. Hann hef-
ur rætt við helstu síldarmenn stað-
arins, þá Söbstad, Bakkevig,
Jacobsen, Tynes og marga fleiri.
Þetta eru „Gúbbar“, sem gott er að
tala við.
Hann hefur farið í fjallgöngu
og indæla útreiðartúra suður í
fjörðinn, „lautatúra", eins og þeir
eru nefndir í þá daga, ásamt fólki
staðarins. Þar í faðmi fjallanna var
áð og drukkið portvín, og svo var
farið í leiki. Ennfremur hefur hann
farið á síldveiðar og handfæra-
veiðar, farió í hnefaleik, sagt sög-
ur úr Smálöndum í Svíþjóð, teikn-
að lítilsháttar, og brandararnir
hafa fokið af honum jafn létt og
fjaðrirnar af reyttum hana. Og
milli alls þessa hefur púnsið og
koníakið streymt niður kverkarnar
og sent yl út í fingurgóma og nið-
ur í tær.
„Bara ef ég fær staupið
fullt“
Það er svo sem nóg að skrifa um,
þegar heim kemur og nógir brand-
arar í gamanblaóið „Strix“, þegar
gruggió er sest af þessu öllu, sem
maður hefur heyrt og séð. - Og þá
er bara að strá kryddi fyndninnar á
allt saman, svo bragðið finnist af
réttunum.
„Jo, jag tackar,“ það er ekki
hægt að slá hendi á móti glasi af
koníaki, og góðra vina fundur
fæöir jafnan af sér nokkra brand-
ara í safn hins snjalla húmorista.
„Skál í stuen“ - Glösin klingja
og það er setið og spjallað um
síldina og heima og geima góða
stund. Allir eru góðglaðir, þegar
risið er úr sætum. Að lokum segir
svo hinn gestrisni húsbóndi við
Svíann:
„Má ekki bjóða hr. Engström
hálft staup af koníaki til?“
Engström leikur nú á als oddi
og kann vel aö meta það, sem vel
er boðið, og svarar hárri röddu,
sem þrungin er hinum sænska-
Engströmska húmor, eins og hann
gerist bestur suður í Smálöndum:
„Mér er sama, hvað þér kallið
það, bara ef ég fæ staupið fullt.“
Landnám Svía á Siglufirói
hafói heppnast. Saltsíldarverslunin
komst í þeirra hendur. Og frægð
Siglufjarðar haföi aukist til stórra
muna. Héðan í frá myndu margir
vel upplýstir Svíar þekkja Siglu-
fjörð og sögueyjuna að einhverju
leyti. Svo er fyrir að þakka norð-
lensku síldinni. En fleir eiga hér
þakkir skilið. Höfðingsskapur
John Wedins stuðlaði einnig að
frægö staðarins. Hið sama gerði
þessi gestur hans og landi ekki
hvaó síst.
Og kannski hefur enginn aukið
hróður Siglufjarðar utan land-
steina í ríkari mæli en hinn lipri
og gáskafulli penni húmoristans
Alberts Engströms.
Ýmis tilboð í matvöru
I kjallara:
Mikið úrval af góðum vörum á góðu verði
Vinsælu bolirnir „Mjólk er góð“
aftur fáanlegir
Verð frá kr. 350
Sjón er sögu ríkari
Sælkeraverslun a
stórmarkaðsverði
■F
Macintosh 1
og PC tölvum á
filmur eða pappír
Skönnum teikningar
og merki
Flytjum texta úr
Macintosh
í PC og PC
í Macintosh