Dagur - 22.12.1993, Blaðsíða 10

10 B - DAGUR - Miðvikudagur 22. desember 1993
BÓKARKYNNINC
„í viðjum vímu og vændis“ nefnist bók sem
Bókaútgáfan Skjaldborg hefur sent frá sér. í
bókinni rekur Matthildur Jónsdóttir Campbell
lífsferill sinn, sem sannast sagna er með ólík-
indum. lúttugu og eins árs að aldri hélt hún
vestur um haf og ætlaði að höndla hamingjuna
með manninum sem hún elskaði. En örlögin
urðu allt önnur. Hún leiddist út í eiturlyfja-
neyslu og vændi. Börnin voru tekin af henni og
hún sökk dýpra og dýpra. Einn daginn ákvað
hún loks að reyna að snúa við blaðinu og
hverfa frá villu síns vegar...
í viðjum vímu
og vændis
Hafdís L. Pétursdóttir skráði sögu
Matthildar Jónsdóttur Campell.
Hér á eftir fara brot úr tveimur
köflum bókarinnar. Millifyrir-
sagnirnar „Ameríka“ og „Lífið
með Bob“ eru kaflaheiti úr bók-
inni. Aðrar millifyrirsagnir eru
blaðsins.
Ameríka
„Flugiö til Ameríku varð mér
mikil þolraun. Það var bæði langt
og strangt, mér leið hörmulega,
kveið því ókomna og þegar vélin
hóf sig á loft hágrét ég eins og
smábam. Ég herti mig upp og
reyndi að bera mig mannalega,
saug upp í nefió og lagfærði augn-
málninguna, sem hafði lekið út
um allt. Ég hafði ekki aflað mér
nægilegra upplýsinga áður en ég
lagði af stað svo ég vissi ekki
hvort ég þyrfti að borga matinn,
sem ég fékk á Ieióinni.
Innflytjendaeftirlitið í New
York reyndist mér önnur þolraun,
því ég talaði ekki ensku og starfs-
menn þess vildu vita allt um til-
gang dvalar minnar í Ameríku.
Loks gat ég komió þeim í skilning
um að ég ætlaði að heimsækja vin
minn og dvelja í landinu um
tveggja mánaða skeið. Síðan elti
ég annað fólk þar til komið var að
farangursafgreiðslunni. Þá kom í
ljós að þar átti ég engan farangur,
hann hafði fariö á flakk, Guð má
vita hvert. Þetta endaði þannig aó
mér var boðið aö gista á hóteli
þessa nótt á meðan reynt var að
hafa uppi á farangrinum. Ég fékk
góða aðhlynningu, farangurinn
kom í leitirnar daginn eftir, mér
var ekkert til fyrirstöðu og ég hélt
áfram flugleióis til Chicago. Ég
var peningalítil þegar ég lagði af
stað til Ameríku, átti aðeins eftir
20 dollara þegar ég var búin aó
borga miðann. Hvílík bjartsýni -
eóa örvænting, aó leggja út í
óvissuna, næstum því peninga-
laus.
Ég kom til Chicago á sólríkum
apríldegi. Loftió var ekki eins
hreint og bjart og á Islandi en mér
fannst ég hafa himin höndum tek-
ió. Aður en ég fór að heiman
breytti ég um hárgreiðslu, keypti
ný föt og mér fannst ég líta vel út,
enda langaði mig til að skarta
mínu fegursta þegar ég hitti Bob
aftur. Ég fékk mér leigubíl, rétti
bílstjóranum blaósnepil meó nafni
og heimilisfangi mannsins, sem ég
hélt að ég elskaði. Leigubíllinn
stoppaði fyrir utan eitthvert hús,
og bílstjórinn bankaði upp á. Ekki
veit ég hvaö hann sagði en ég held
að hann hafi sagt húsráðanda að
úti í bíl væri stúlka, sem talaði
ekki orð í ensku og vildi ná sam-
bandi við þennan mann, um leið
og hann vísaði til miðans, sem ég
hafói fengið honum.
Ut úr húsinu kom stór og mikil
kona, svarthærð, og sá ég ekki
betur en að hún væri tannlaus í
efri gómi, þar sem hún dansaði
stríðsdans kringum bílinn.
Mamma Bobs kom þarna fyrir
augu mín í fyrsta sinn. Roberta
var alltaf dálítið sérstök, og ég sé
hana fyrir mér öskrandi og vein-
andi. Nema hvað, hún dró mig út
úr bílnum og bauó mér inn í stofu.
Ég var eins og undanvillingur,
skildi hvorki upp né niður, en eitt
vissi ég þó.
Ég var komin til Ameríku!“
Trúlofaður annarri
„Ég var komin til Ameríku, mál-
laus, peningalaus og skelfingu
lostin yfir þessari mikilúðlegu
konu, sem hafði dregið mig inn í
hús sitt. Ég átti 8 dollara eftir af
farareyrinum, var bókstaflega á
kúpunni en ég hélt að ég væri ást-
fangin og það virtist í þá tíð bæta
allt. Ég veit ekki hvaða blindu ég
hef verið slegin eða hvað var að
gerast innra með mér. Ég sat
þarna eins og illa gerður hlutur og
skildi ekki orð af því, sem bless-
unin hún Roberta sagði. Vinur
minn, Robert, v'ar ekki heima þeg-
ar ég kom, og ég sat eins og klessa
inni í stofu og beið. Fólk, sem ég
þekkti ekki, kom þarna, skoðaói
mig í krók og kring og aó sjálf-
sögðu skildi ég ekki orð af því
sem það sagði. Stofan var ekki
stór en yfirfull af alls kyns dóti.
Ég hafði aldrei á ævi minni séð
annað eins samsafn af prjáli. Ég
beió bara þarna og vonaði að
minn heittelskaói færi að láta sjá
sig. Seint og um síðir birtist prins
drauma minna með aðra konu upp
á arminn. Ég stökk á fætur og
henti mér um hálsinn á honum yf-
ir mig fegin að sjá hann. Hann
stífnaði allur, varð eins og tré-
drumbur og sagði ekki eitt einasta
orð. Ég skildi ekki neitt, skynjaði
ekki hvað var að gerast. Stúlkan,
sem kom með honum, kastaöi úri
á gólfið og ég sá út undan mér að
upphafsstafir hans voru á því.
Stúlkan snerist á hæli og strunsaði
út en ég skildi ekki orð í þeim
samræðum, sem fram fóru í kring-
um mig. Það eina sem ég vissi var
að ég var ástfangin og hélt aó
hann væri ástfanginn af mér. Ég
komst að sannleikanum um síóir
og ekki var hann fagur. Hann
hafði logið aö mér í bréfunum,
sem hann sendi, ekkert var eins og
ég átti von á. Stúlkan, sem var í
fylgd með honum daginn sem ég
kom, var unnusta hans, þau höfðu
nýverið trúlofað sig. Ég hafði ekki
haft hugmynd um stöðu mála þeg-
ar ég lagði upp í ferðina til fyrir-
heitna landsins. Trúlofaður var
sem sé fyrsta oróið, sem ég lærði
- lífsreynslu-
saga
Matthildar
Jónsdóttur
Campbell
eftir að ég kom til Chicago. Þetta
var erfió aðstaða en það voru eng-
in tök á aó senda mig til baka, því
ég átti enga peninga og þau ekki
heldur.
Mér var komió fyrir í herberg-
inu hans og hann látinn sofa í
stofunnni, því Roberta tengda-
mamma kærói sig ekki um ólifnaó
í sínu húsi. Bob var atvinnulaus
þegar ég kom út svo í fyrstu lifð-
um við af launum Robertu og
þurftum að lifa sparlega. Ég var
ekki óvön því frá fyrri tíð og þrátt
fyrir erfiöa byrjun, var ég mjög
sæl með mig og Bob minn.
Tengdamamma kom því til leiðar
aö vió giftumst í júní þetta sama
ár en það var ekkert kampavín og
enginn siffonkjóll.
Ég skrifaði oft heim, sendi til
dæmis myndir frá hjónavígslunni,
því mér fannst ég verða að sýna
fólkinu heima fram á að allt væri í
lukkunnar elstandi, að minnsta
kosti reyna það. I fyrstu fékk ég
cngin svör, því allir voru svo reió-
ir. Það skánaði þó smátt og smátt,
og fjölskyldan sætti sig að mestu
við orðinn hlut.
Þegar ég gifti mig hafði ég tak-
markaó dvalarleyfi, aðeins það
sem kallað er „feróamannavisa“
og þar af leiðandi í raun engin
réttindi. Hetjan hún Roberta
tengdamamma hjálpaði mér síðar
við að nálgast rétt skilríki, til þess
að ég teldist löglegur innflytjandi,
og á hún á alla blessun skilda fyrir
þaó.
Hjónabandið var gott í fyrstu
en þaó stóðst ekki væntingar mín-
ar á nokkurn hátt. Fljótlega kom í
ljós að við áttum engan veginn
Matthildur, Bob og nýfætt barn
þeirra, Angelique.
saman og að lokum varó sambúð-
in mér hreint helvíti og Bob áreið-
anlega líka. Hann var ungur og
undir miklu álagi.“
Lífíð með Bob
„Samband okkar Bobs einkenndist
af mikilli togstreitu og þegar ég lít
til baka og reyni að finna viðhlít-
andi skýringu er fátt um fína
drætti. Ég tel ástæðuna vera helst
þá, að hann var trúlofaður annarri
stúlku þegar ég kom út og neydd-
ist til að slíta því sambandi.
Kannski hæfði ég honum alls
ekki, ég veit það ekki svo glöggt.
Við tókum fljótlega íbúó á
leigu eftir að við giftum okkur,
keyptum húsgögn og komum okk-
ur fyrir. Þá taldi ég mig vera
komna í örugga höfn, en ekki er
allt gull sem glóir. Ibúðin var í
fjölbýlishúsi ekki langt frá húsinu
þar sem tengdamamma bjó. Hún
var tvö svefnherbergi, borðstofa
og stofa fyrir utan eldhús og bað,
stór og falleg íbúð, sem ég var
mjög ánægð með. Húsnæðið
þurfti reyndar ekki að vera merki-
legt til að teljast skárra en þaö,
sem ég bjó í áður en ég fiutti utan.
Ég reyndi aö búa Bob hlýlegt
heimili og þegar ég lít til baka
finnst mér ég hafa verið góð eig-
inkona, kannski ekki drottning
drauma hans, en heivíti góð þrátt
fyrir þaó.
Þegar ég kom fyrst út var ég af-
skaplega hrifin af honum en til-
finningarnar breyttust eftir því
sem á leið. Þegar ég fór aö skilja
meira af því sem sagt var komst
ég að því að flest sem hann sagði,
þegar hann var á Islandi, var hrein
og klár lygi. Hann átti ekki íbúð
eins og hann hafði sagt, engan bíl
og var atvinnulaus, eins og ég hef
imprað á fyrr. Ekkert var eins og
hann hafði sagt, þegar hann var að
biója mig um að korna á eftir sér
út, hann var aðeins fátækur Amcr-
íkani, kominn af fátæku og mjög
mislitu fólki, sem flest drakk mik-
ið, sérstaklega karlpeningurinn.
Samstaða var í fjölskyldunni um
drykkju og að hlaupa undir bagga
ef í nauðir rak. Ég man ekki eftir
mörgum frá þessum tíma, því ald-
urinn og eiturlyfin hafa tekið sinn
toll. Þegar við Bob fórum að geta
talað saman, komumst vió aö því
að vió áttum ekkert sameiginlegt,
hreint út sagt ekkert. Við vorum
eins og pipar og salt og hristumst
ekki saman.
Ég er að eðlisfari dugleg viö
fiest, sem ég tek mér fyrir hendur
og reyni aó sinna verkum mínum
af natni. Vera má aó það sé ekki
allra álit en ég kýs að halda í það,
sem ég tel vera rétt. Ég hélt heim-
ilinu eins fallegu og mér var unnt,
sinnti fjölskyldu hans sem best ég
gat enda var oft gestkvæmt hjá
okkur, að minnsta kosti áður en ég
fór að vinna utan heimilis. Mér
var mikið í mun að ganga í augun
á ættingjum hans og vinurn og auk
þess skorti mig félagsskap.
Þegar ég kom til Ameríku átti
ég mér þann draum aö læra hár-
greiðslu en hann rættist ekki. Að-
alkosturinn við drauma er að þeir
kosta ekki ncitt.“
Ófrísk
„Það var eiginlega sjálfsagður
hlutur að eignast að minnsta kosti
eitt barn og mér fannst ég verða
fyrir miklum þrýstingi frá tengda-
mömmu fyrrverandi, sem var og
Matthildur á „dópárunum“. Þegar þar var komið sögu var hún byrjuð að
selja sig til að fjármagna neysluna.