Dagur - 11.06.1994, Blaðsíða 6

6 - DAGUR - Laugardagur 11. júní 1994
Jakob Björnsson verður næsti bæjarsljóri Akureyrar, sá áttundi í röðinni. Fyrr á öldum
hefði hann hugsanlega tekið sér sæmdarheitið Jakob VIII, en Jakob er hins vegar fyrstur
að því leyti að bæjarstjóri Akureyrar hefur ekki áður verið kjörinn pólitískri kosningu,
sem efsti maður á framboðslista. Framsóknarmenn lögðu áherslu á þessa nýjung, þeir
tefldu Jakob fram sem bæjarsljóraefni og nú er ijóst að hann verður bæjarstjóri í meiri-
hlutasamstarfi Framsóknarflokks og Alþýðuflokks næstu Ijögur árin. En hver er Jakob
Björnsson? Hver er hann, þessi nánast nýgræðingur í bæjarpólitíkinni sem hefur öðlast
svo skjótan frama? Við ætlum að kynnast verðandi bæjarstjóra og högum hans í þessu við-
tali. Þetta er ekki pólitísk yfirheyrsla, en að íjálfsögðu verður rætt um meirihlutaþreifing-
arnar og ýmis stefnumál bæjarstjórans þótt maðurinn ^jálfur verði í öndvegi.
Blaðamaóur Dags hitti Jakob á kaffihúsi í
vikunni en vegna fyrirsjáanlegs ónæðis færð-
um við okkur fljótlega yfir í skrifstofu Fram-
sóknarflokksins, þar sem hinn frækni kosn-
ingasigur var skipulagður. Og þá er að sjá
hvort andinn í húsinu hafi einhver áhrif á
viðtalið.
- Hvenær munt þú setjast í stól bæjar-
stjóra, Jakob?
„Það er nú ekki frágengið á þessari
stundu. Eg get ekki stokkið úr núverandi
starfi hjá Skinnaiðnaði hf. því ég var ekki
svo bíræfmn að segja upp í byrjun mars til
aó vera laus núna. Hins vegar er fullt sam-
komulag um þaó að tími minn þar verði eins
stuttur og hægt er, en líklegast verður það
ekki fyrr en um miðjan júlí sem ég kem al-
veg inn í bæjarstjórastarfið.“
- En þú verður náttúrlega kominn í bæjar-
stjóm sem formaður bæjarráós.
„Já, það verður frá þeim tíma sem ný bæj-
arstjóm tekur við, í næstu viku, og auðvitað
fer ég þá að huga að hinu nýja starfi.“
- Ertu búinn að máta bæjarstjórastólinn?
Heldurðu að hann sé nógu traustur?
„Reyndar er ég búinn að prófa stólinn og
hann virkar traustvekjandi. Þannig vildi til
að á bæjarráðsfundi á dögunum þurfti ég að
hringja út úr bænum og húsvörðurinn vísaði
mér inn á skrifstofu bæjarstjóra. Ég viður-
kenni að ég settist í stólinn meðan ég talaói í
símann. Bæjarlögmaður heyrði einhvern um-
gang og rak inn nefió og þegar hann sá mig í
stólnum spurði hann: „Gastu nú ekki beóið?"
En stóllinn ætti aö halda, þótt ég sé sennilega
eitthvað þyngri en Halldór. Annars höfum
við ekki vigtaó okkur saman," sagói Jakob
og hló við.
Nýir siðir með nýjum herrum
- Aður en við förum í æviferlinn, Jakob, þá
langar mig að spyrja þig aðeins um sérstöðu
þína sem bæjarstjóri úr röðum kjörinna bæj-
arfulltrúa. Kemur þessi nýbreytni til að hafa
áhrif á eðli starfsins, verðuróu e.t.v. frekar
stjómmálaleiðtogi en embættismaður bæjar-
ins?
„Þaó veróa tvímælalaust breytingar þegar
bæjarstjórinn er einn úr hópnum. Að mínu
mati skapast betri tengsl milli þeirra er
ákvarðanir taka og þeirra er framkvæma. En
auðvitað fer ég ekki þarna inn sem bæjar-
eru óþægilegar að einhverju marki. Viö
munum alls ekki ganga fram af neinu of-
forsi," sagði Jakob.
Ætlaði að vera rúmt ár í Noregi
Víkjum þá að manninum á bak við starfið.
Jakob er fæddur í Vopnafirði 27. apríl 1950.
Hann er elstur fjögurra systkina, á tvær syst-
ur og einn bróður. Foreldramir heita Val-
gerður Jakobsdóttir og Björn Víglundsson.
Þau búa í Vopnafirði sem og tvö systkini
hans, en önnur systirin býr í Gautaborg.
,Já, ég ólst upp í Vopnafirði en frá árinu
1966 hef ég aðeins komið þangað sem gest-
ur. Það ár fór ég í Laugaskóla í Reykjadal og
útskrifaóist þaðan með gagnfræðapróf og
landspróf, eins og kerfið var þá, árið 1968.
Þaóan fór ég í Samvinnuskólann á Bifröst og
útskrifaðist 1970. Síðan fór ég í framhalds-
nám á vegum Samvinnuskólans, en það fólst
í námskeiði í viðskiptadeild Háskólans,
vinnu úti í fyrirtækjum og kennslu á Bifröst.
Um þetta leyti var ég líka næturvörður á
Hótel Reynihlíð, sem var mjög gaman, en að
þessu loknu vann ég sem gjaldkeri hjá Kaup-
félaginu í Hornafiröi.
í mars 1973 fór ég til Noregs í framhalds-
nám vió Norska samvinnuskólann. Þetta var
eins árs nám sem skiptist jafnt í vinnu hjá
fyrirtækjum og bóklegt nám í skólanum.
Þama ætlaði ég sumsé að vera í rúmt ár en
kom ekki aftur til Islands fyrr en 1982."
- Hvað var þaó sem hélt þér föstum í
Noregi?
„Það var náttúrlega fyrst og fremst konan,
ég giftist þama úti 1974. Eiginkonan heitir
Linda og er skrifuó Bjömsson á norska vísu.
Ég taldi hana á að flytja til Akureyrar 1982 og
vera hér í tvö ár til reynslu, en við erum hér
enn og ekkert fararsnið á okkur næstu árin.“
ÁhrifamiWar breytmgar
Jakob og Linda eiga einn son, Sverri, og
fjölskyldan býr í blokkaríbúó uppi í Tjarnar-
lundi. Það er oft mikið átak að flytja á milli
landa og ég spurði Jakob nánar um viðhorf
hans til Noregs og viðhorf eiginkonunnar til
íslands.
„Linda fékk hálfgert „menningarsjokk“
fyrst eftir að viö komum hingað en það hefur
breyst. Hins vegar togar heimþráin alltaf í
mann, sama hvar maóur er. Linda á aldraða
„Já, já og þrátt fyrir allt sem á hefur geng-
ið verður hann sennilega aldrei af mér skaf-
inn eða þveginn, enda ekki víst að ég kæri
mig um það.“
Blendnar tilfínningar
- Og þú fórst svo beint í faöm samvinnu-
hreyfingarinnar þegar þú fluttist til Islands.
„Já, ég hóf störf hjá Iðnaðardeild Sam-
bandsins í ársbyrjun 1982 og hef fylgt
skinnaiðnaðinum síðan gegnum allar svipt-
ingarnar. Ég var fjármálastjóri hjá Islenskum
skinnaiönaði hf. þar til yfir lauk, síðan hjá
rekstarfélaginu og loks hjá Skinnaiðnaði hf.
þar sem ég vinn við bókhald.“
- En pólitíkin, skelltirðu þér beint í hana?
„Ég fór fljótlega að fylgjast með bæjar-
pólitíkinni og gekk í Framsóknarfélag Akur-
eyrar þar sem ég kom inn í stjóm sem gjald-
keri. Afskipti mín af pólitík voru þó Htil
framan af, eða þangað til fyrir fjórum árum
að mér bauðst að taka þriðja sætið á lista
Framsóknarflokksins og náói kosningu í
bæjarstjórn."
Hlutskipti Jakobs á þessu fyrsta kjörtíma-
bili hans í bæjarstjórn var að sitja í minni-
hluta ásamt flokkssystkinum sínum og full-
trúa Alþýðuflokks, en nú var hann í efsta
sæti B-listans og verður næsti bæjarstjóri
Akureyrar. Frami hans í pólitík hlýtur því að
teljast skjótur, eða er ekki svo, Jakob?
„Þaó má ef til vill orða það svo, en vandi
fylgir vegsemd hverri og það má segja að ég
hafi staðist inntökuprófið þokkalega en síðan
er skólagangan eftir og spurning með út-
skriftina. Hafi mönnum fundist kosningabar-
áttan strembin þá er það fyrst núna sem ríður
á að vinna vel og auðvitað gera blendnar til-
finningar vart vió sig, eins og alltaf þegar
miklar breytingar verða á högum manns.“
Aðeins stundað íþróttir tilneyddur
- Segðu mér eitthvað um áhugamál þín og
tómstundir. Hefurður áhuga á listum eða
íþróttum eða ertu jafnvel dellukarl á
einhverju sviöi?
„A mínum yngri árum var ég í kórum og
ég hef gaman af því að hlusta á slíka tónlist
og yfirleitt alls kyns tónlist. Ég get ekki stært
mig af því aó vera duglegur að sækja menn-
ingarvióburði en ég hef ákaflega gaman af
því að fara í leikhús, en smekkur minn á
leiklist sem og myndlist flokkast sennilega
undir það að vera hefóbundinn eöa gamal-
dags. Iþróttir hef ég aldrei stundaó, nema til-
neyddur í skóla. A hinn bóginn hcfur áhug-
inn aukist mikið eftir að strákurinn fór að
stunda boltaíþróttir og hann þykir efnilegur í
handboltanum. Vió höfum reynt aö styðja
hann í þessu, farið með honum í keppnis-
ferðir og fylgst með leikjum hér. Þetta hefur
sannfært mig um gildi þess að styðja við það
starf sem íþróttafélögin vinna fyrir ungt
fólk.“
fyrra og fór 4-5 sinnum í röð. Eins lét ég
hafa mig í það eitt sinn að setjast upp í svif-
flugvél en því miður hélst hún illa á lofti og
ég kenndi leióinlegu veðri um! Reyndar
gekk frekar illa að troða mér inn í þröngt
sætið en það var virkilega skemmtileg til-
finning aó svífa um loftið án þess aó heyra
nokkurt vélarhljóð.“
Skoðanakannanir og
meirihlutaviðræður
- Jæja, stökkvum aðeins yfir í pólitíkina á
ný. Er ekki eitthvað hæft í því aö Framsókn
og kratar hafi í rauninni gengið frá væntan-
legu meirihlutasamstarfi þegar skoðanakann-
anir birtust um fylgi flokkanna?
„Nei, þetta gerðist nú ekki þannig. Hins
vegar er því ekki að Ieyna aó þessi mögu-
leiki blasti við þegar skoðanakannanir lágu
fyrir og markmið Framsóknarflokksins í
kosningabaráttunni var að koma sem sterk-
astur út, fella meirihlutann og komast til
áhrifa sem leiðandi afl við stjórn bæjarins.
Það er því ekki óeólilegt þótt við höfum
horft til Alþýðuflokksins, en það var ekki frá
neinu gengið fyrr en kosningaúrslit lágu fyrir
og þá var ekki annað á borðinu en að við
myndum hefja viðræður við Alþýðuflokkinn
og ekki ræða við aðra á meðan.“
Þáttur Fiat-bifreiðar Gísla Braga Hjartar-
son, bæjarfulltrúa A-listans, í meirihlutavið-
ræóunum er alþekktur og verður ekki tíund-
aður frekar hér, en það vakti athygli að Gísli
Bragi og Jakob komu gjarnan saman í bíln-
um á framboðsfundi og var skýringin sú að
þeir búa báðir á Brekkunni og bíll Jakobs var
á verkstæði.
- En meirihutinn er orðinn að veruleika,
þar sem Framsóknarflokkurinn er í forystu.
Þió hvöttuó kjósendur til að krossa við B-
listann ef þeir vildu breytingar. Hvaða breyt-
ingar eru þetta sem þið hafió helst í huga?
Bæjarstjóm Akureyrar hefur fengiö orð á sig
fyrir samheldni og litlar pólitískar þrætur og
kannski varla við miklum breytingum að bú-
ast.
„Vonandi vinnur bæjarstjórn áfram í sátt
og samlyndi að góðum málum. Fjöldi mála
er þannig aó sá hópur sem þarna hefur valist
sest yfir þau og reynir aó leysa þau eftir
bestu getu með hag bæjarbúa og bæjarfé-
lagsins í huga. Hins vegar voru ýmsar
áherslur sem við vildum breyta. Við vildum
efla starf bæjarins aó öllu sem lýtur aó at-
vinnumálum. Okkur fannst að það starf
þyrfti að skipuleggja mun betur og ætlum
okkur aö efla starfsemi Atvinnuskrifstofu
bæjarins. Við viljum að bærinn hafi meira
frumkvæði. Möguleikarnir liggja víða, svo
sem í vinnslu sjávarafurða, ferðaþjónustu,
uppbyggingu á skólaþjónustu og heilsugæslu
og hvaðeina. Við viljum koma upp þeim
vettvangi sem Atvinnuskrifstofan er til að
vinna að þessum málum eins skipulega og
„Nauðsynlegt að hlusta
á skoðanir almennings“
stjóri framsóknarmanna eöa meirihlutans
eingöngu, hcldur allra bæjarbúa. Þó koma aö
einhverju marki nýir siðir með nýjum herr-
um og ég hef hugsað mér að koma í veg fyrir
að á bæjarstjórann hlaðist seta í alls kyns
stjórnum, nefndum og ráóum. Ég tel það
óheppilegt að því leyti, aó ég held að bæjar-
stjórastarfið og þaó sem því fylgir krefjist
óskiptra krafta og aó bæjarstjórinn eigi ekki
aó bæta á sig trúnaðarstörfum sem hægt er
að fá hæfa menn til að gegna. Þá hef ég litla
löngun til að festast í daglegum skrifstofu-
störfum heldur virka frekar sem verkstjóri
hópsins, en þetta veróur auðvitað að spila
eftir eyranu að hluta til. Mér skilst á forvera
mínum að það sé endalaust hægt að eyóa
tíma í starfið."
Jakob ræddi líka um stjórnkerfi bæjarins
og hugsanlegar áherslubreytingar. Hann vill
gera kerfið skilvirkara og telur aó ný sjónar-
hom og hugmyndir leiói til breytinga. „Það
er ekki meiningin að rústa því sem fyrir er,
þótt vissulega geti komið til ákvarðana sem
foreldra í Noregi og vill að sjálfsögóu eyða
tíma með þeim. Svo er alltaf öðruvísi aó vera
fjarri heimalandinu, jafnvel þótt þjóðir séu
líkar. Það skapar óhjákvæmilega tilfinninga-
Ieg vandamál aó flytja sig um set.
Við bjuggum í Bærum, rétt utan við Osló,
og mér líkaöi ekki alls kostar við umhverfið
í fyrstu. Þarna er allt þakið trjám og ég sakn-
aði þess að geta ekki komist upp úr þykkn-
inu og horft yfir landslagió. Það tekur langan
tíma að aðlagast nýju umhverfi og þótt maó-
ur læri tungumálið fljótt fannst mér ég ekki
vera gjaldgengur fyrr en ég fór að skilja
orðatiltæki og hugsanagang Norðmanna,
sem tekur mun lengri tíma en að gera sig
þokkalega skiljanlcgan.“
- Við hvað vannstu þarna úti í Noregi?
„Ég vann hjá samvinnufyrirtækjum, bæði í
Bærum og Osló, og síðustu árin vann ég hjá
fyrirtæki sem flutti inn Ijósmyndavörur, skart-
gripi, fatnað og fleira frá Austurlöndum."
- Samvinnustimpillinn hefur þá löngum
loðað við þig.
- segir Jakob
Björnsson,
áttundi bæjar-
stjóri Akureyrar
Lionsklúbburinn Hængur hefur notið
krafta Jakobs síðastliðinn áratug og hann
segir félagsskapinn góðan og starliö áhuga-
vert, en síðustu tvö árin hafi hann þó lítið
sem ekkert getað sótt fundi.
„Ég hef verið í erilssömu starli og frí-
stundirnar hafa flestar farið í pólitíkina. Að
öðru leyti er ég heimakær og enginn dcllu-
karl. Þó hefur mér verið strítt á því hvað ég
hef mikinn áhuga á því aó fljúga, sérstaklega
í litlum flugvélum. Ég var eins og ákafur
krakki þegar þeir voru með flugdag 17. júní í
kostur er, en um útfærsluna er erfitt að segja
til um í smáatriðum á þessari stundu.“
Hef áhuga á að gefa meira
færi á mér
„Ég er líka sannfærður um að þaó er hægt að
breyta vióhorfinu töluvcrt og koma að ýms-
um hlutum án þess aó til komi bein fjárút-
lát,“ hélt Jakob áfram. „Þá komum við aftur
aö stjórnkcrfinu, án þess aö ég sé á nokkurn
hátt að áfellast þá menn scm þar sitja í emb-
ættum. Ég tel aö það sé hægt að gcra kerfið á
mjög mörgum sviðum aógengilegra og
sveigjanlegra, cfla þjónustulund og gera
menn opnari fyrir nýjungum og áherslu-
breytingum. Það er ekki síst á þessu sviói
sem mig langar til að sjá breytingar til að
byrja meó. Síðan munum við koma að for-
gangsröðun verkefna og möguleikum á að
flýta stærri verkum mcð það fyrir augum að
auka atvinnu. Þetta þarf allt aó skoða, en
fjármunirnir til góðra mála eru ekki ótak-