Dagur - 24.01.1995, Page 5

Þriðjudagur 24. janúar 1995 - DAGUR - 5
Álitamál eða hvað?
- opið bréf til þingmannanna Steingríms Sigfússonar og Guðmundar Bjarnasonar
Fyrir einum átta árum eöa svo var
skýrt frá því í blöóum að þáverandi
menntamálaráðherra hefði krafið
ríkið um full biðlaun sem ráóherra
og þingmaður þó svo að hann tæki
viö miklu betur launuðu starfi sem
bankastjóri Landsbankans. Launin
fékk hann.
Alþýða manna fylltist heilagri
reiöi, leit svo á að líklega væri um
löglega gjörð að ræða en algjörlega
siðlausa. Líklegt er að hann hafi
sjálfur tekið þátt í þeirri lagasetn-
ingu er heimilar slíkt en það er
önnur saga. Flestir geta verið sam-
mála um þaó að biðlaun til þing-
manna eru ekki óeðlileg þegar þeir
detta út af þingi og hafa ekki að
föstu starfi að hverfa og það er
nokkuð almenn skoðun að þing-
menn séu ekki ofaldir af launum
sínum. Hitt hlýtur að orka tvímælis
að ein stétt geti sett sjálfri sér lög
um sjálftöku launa með frjálslegri
túlkun og hafi krókaleiðir til að
ganga gegn anda laganna. Launa-
mál opinberra starfsmanna hljóta
að vera komin í algjört óefni ef fara
þarf þessa leið að bættum kjörum.
En víkjum nú að því máli sem
var tilefni bréfkoms þessa. I Morg-
unpóstinum 16. janúar er gerð
nokkur úttekt á greiðslum húsa-
leigustyrks til þingmanna dreifbýl-
Morgunpósturinn
gefur í skyn, og er
ég honum sam-
mála, að það sé
sýndarmennska
hjá ykkur að hafa
lögheimili í kjör-
dæmum ykkar,
einungis gert í
þeim tilgangi að
auka tekjur.
isins kr. 100.000 á mánuði. Reglur
eru um það, eðlilega, að utanbæjar-
þingmenn fái húsaleigubætur þann
tíma er þeir þurfa að vera fjarri
heimili sínu langtímum og halda
raunar tvö heimili. Þetta er réttlæt-
ismál. Hins vegar hljóta að vakna
spumingar þegar farið er í kringum
lögin og menn nota klækina til þess
að hagnast. í Morgunpóstinum kom
fram að þið eigið stórar eignir í
Reykjavík og eigið þar heimilis-
festi, dveljið þar lungann úr árinu
Magnús Aðalbjörnsson.
með fjölskyldum ykkar, eðlilega.
Allt saman gott og gilt. Morgun-
pósturinn gefur í skyn, og er ég
honum sammála, að þaö sé sýndar-
mennska hjá ykkur að hafa lög-
heimili í kjördæmum ykkar, ein-
ungis gert í þeim tilgangi að auka
tekjur.
Þetta hefði Vilmundur heitinn
Gylfason kallað „löglegt en sið-
laust“. Vafalaust hljóta allir rétt-
sýnir menn að viðurkenna það að
ríkinu beri að standa straum af
tengslum ykkar við kjördæmið þar
sem þið búið sannarlega í Reykja-
vík. En það er engum sæmandi að
nota þá aðferð sem margir þing-
menn viðhafa. Sem betur fer eru
þeir til sem hafa þá staðfestu aö
láta ekki fallast í freistni hvað þetta
varóar.
Það hlýtur til dæmis að hljóma
nokkuð ankannalega þegar vest-
firskur höfðingi á þingi er skráður
til heimilis hjá Vélbátatryggingu
Vestfjarða en býr í glæsihúsi á Am-
amesi og gistir á hóteli þá hann
sækir Vestfirði heim. Þetta heitir að
fara kringum lögin. Þetta er ekki
þingmönnum sæmandi. Vel má
vera að eitthvað sé rangfært hjá
heimildarblaði mínu. Ef svo er tel
ég víst að Dagur muni ljá máls á
rými fyrir skýringar ykkar og hljóta
kjósendur á Norðurlandi eystra aó
fara fram á slíkt, sérstaklega þar
sem um fyrrverandi ráðherra er að
ræóa og varaformenn flokka sinna.
Þegar alþýða manna býr við
kröpp kjör og hefur tekiö á sig
byrðar krefst hún þess að landsfeð-
ur gangi á undan með góðu for-
dæmi.
Virðingarfyllst.
Magnús Aðalbjörnsson.
Höfundur er áhugamaður um bætt siðferði
stjómmálamanna og réttlátara og betra mannlíf á
íslandi.
Svar við „Opnu bréfi“ til Rafveitu
Akureyrar í Degi 18. janúar 1995
I Degi 18. janúar er birt „opið
bréf‘ til Rafveitu Akureyrar frá
Birgi Eiríkssyni, Snægili 5, Akur-
eyri, þar sem hann kvartar yfir of
mikilli lýsingu vió gangstíg í ná-
munda við hús sitt.
Þetta er í fyrsta skipti sem
kvörtun hefur verið komið á fram-
færi við Rafveituna, um að lýsing
sé of mikil. Hitt er algengara,
þ.e.a.s. aö lýsing þyki of lítil, en
það er þó einnig mjög sjaldan að
slíkar kvartanir berist.
Lýsing við umræddan gangstíg
er mjög hefðbundin og samkvæmt
þeim kröfum sem gerðar eru um
lýsingu við slíka gangstíga hér á
landi og víða um heim. Ljóskerin
eru framleidd í Svíþjóð og hönnuð
með lýsingu íbúðahverfa í huga,
bæði fyrir götur og göngustíga.
Ljósgjafmn er háþrýst natríum í
stað kvikasilfursgufu sem áður var
notuð og er enn víða í bænum.
Ljósið frá natríumperunni gefur
gula birtu sem talið er að hafi mun
Opið bréf
...þegar ég er bú-
inn aS hitta mig á
kvBlJin og atend k
gdlflnu k brókinnl
einni fata Ii8ur
m<r einf og gllmu-
manni rem atendur
I flóitlýsingu og
biður eftir aó
bjóðsönginn
meiri ljósgæöi en birtan frá kvika-
silfurslömpunum og þykir veru-
lega mikið betri, bæði fyrir augu
manna og gróður, auk þcss að vera
hagkvæmari fjárhagslega séð.
Þar sem þetta er eina tilfellið
sem við vitum um í bænum, þar
sem lýsing þykir of mikil, eigum
við erfitt meó að koma til móts við
bréfritara. Hann er í það afgerandi
minnihluta.
Svanbjörn Sigurðsson,
rafveitustjóri Rafveitu Akureyrar.
Skólamál
Það hefur ekki farið framhjá foreldr-
um að komið er verkfallshljóð í
kennara. Þeir segjast langþreyttir á
láglaunastefnu ríkisins og skilnings-
leysi yfirvalda á aðstæóum í skólum
og krefjast leiðréttinga á launum og
endurskoðunar á vinnutíma. Ef ekki
verður samið skellur á verkfall í
grunn- og framhaldsskólum 17.
febrúar nk. Við foreldrar getum alls
ekki sætt okkur viö að bömin okkar
verði bitbein í kjaradeilu kennara og
ríkis enda sýna mörg dæmi að slík
röskun í skólastarfi getur valdió
óbætanlegu tjóni. Mörgum er enn í
fersku minni það vonleysi og rót-
leysi sem skapaðist hjá framhalds-
skólanemendum, sem lentu í verk-
föllum fyrir nokkrum árum.
Góður skóli - góðir kennarar
Við viljum auðvitað góðan skóla
fyrir bömin okkar og góður skóli
byggist fyrst og fremst á góðum
kennurum sem geta sinnt starfi sínu
vió viðunandi skilyrði. Peningar eru
ekki allt, það er auðveldara að vera
góður kennari í sumum skólum en
öðmm. Þar ræður t.d. miklu fagleg
forysta skólastjómenda og hæfileiki
þeirra til að skipuleggja skólastarfið.
Ahugasamir og duglegir skólastjóm-
endur og kennarar sem leggja á sig
ómælda vinnu við undirbúning
kennslu og samstarf jafnvel á kvöld-
in og um helgar fá harla lágt tíma-
kaup en þeir upplifa væntanlega
meiri gleöi og árangur í starfi. Sú
gleði dugar að vísu lítt til framfærslu
fjölskyldunnar fremur en lág laun
annarra stétta.
Skemmd epli
I öllum eplatunnum leynast örfá
skemmd epli, í öllum stéttum leynast
vanhæfir einstaklingar. Þótt launin
séu hækkuð er það eitt og sér engin
trygging fyrir gæðum kennslu. Innan
kennarastéttarinnar eru aðilar sem
vinna varla fyrir laununum sínum
t.d. þeir sem telja sig hafna yfir sam-
ráð við samkennara eða þeir sækja
aldrei endurmenntun og fræðslu.
Faglegt metnaðarleysi er afleitt en
skaðlegra er þó að til em kennarar
sem alls ekki ættu að fá að koma
nærri bömunt vegna skapgerðar-
bresta s.s. hroka, harðneskju og
ónærgætni. Margir foreldrar segjast
veigra sér við að kvarta yfir þessum
kennurum af ótta við að það bitni á
bömum þeirra. Æviráðningar sem
enn tíðkast í grunnskólum gera
stjómvöldum óhægt um vik að segja
upp fólki sem betur væri komið við
önnur störf.
Þetta fyrirkomulag er ólíkt al-
mennum vinnumarkaði, þar sem
hæfni í starfi t.d. í hárgreiðslu eða
bílasprautun skilar sér í fleiri kúnn-
um og auknum tekjum. Starfsmaóur
í verslun eóa á verkstæði nýtur ekki
vemdar æviráðningarinnar ef hann
sinnir starfi sínu illa og óskiljanlegt
að sama gildi ekki í svo mikilvægu
starfi sem kennsla er.
Einsetinn skóli-
nýr vinnutími
Einsetinn skóli og fjölgun kennslu-
stunda er grundvallarforsenda þess
að eitthvaó rofi til í skólamálum á
Islandi. Þá er átt við skóla þar sem
hver kennari hefur umsjón með ein-
um bekk, öll böm byrja skóladaginn
sinn að morgni og kennarar vinna
saman að undirbúningi skólastarfs-
ins í skólanum þegar bömin eru far-
in heim. Hingað til hefur þessi sjálf-
sagða skipulagsbreyting strandað á
tvennu, húsnæðisskorti og skilgrein-
ingu á vinnutíma kennara. Nú em
sveitarfélögin sem óðast aö byggja
skólahúsnæði til að geta einsett skól-
ana en sú fjárfesting skilar litlum
arði ef ekkert breytist í skólahaldi.
Það hlýtur að eiga að teljast fullt
starf að kenna einum bekk í bama-
skóla en svo er ekki í dag. Kennar-
inn þarf að sinna fleiru en beinni
kennslu, s.s. skipulagningu og undir-
búningi, samstarfi við aðra kennara,
sálfræðinga, sérkennara að
ógleymdu samstarfi vió foreldra.
Með lengri daglegri viðveru kennara
í skólanum eftir að kennslu lýkur má
konia þessum verkefnum fyrir og þá
ættu hinir óvinsælu starfsdagar
kennara að heyra sögunni til að
mestu a.m.k.
Allir vilja breytingar, því
þarf verkfall?
Æ fleiri kennarar hafa áttað sig á því
að núverandi vinnutími er hrein og
klár hindmn í samstarfi og faglegum
vinnubrögðum í skóla. Nefnd um
mótun menntastefnu komst aó sömu
niðurstöðu í skýrslu sinni, sem birt
var á síðasta ári. Foreldrar og at-
vinnurekendur vilja sjá starfsdagana
hverfa í núverandi mynd.
Hvers vegna þarf verkfall lil aö
þrýsta á eftir sjálfsögðum breyting-
um á vinnutíma kennara, breyting-
um sem flestir em sammála um að
séu stórt framfaraskref í skólamálum
á Islandi?
Unnur Halldórsdóttir,
formaður Heimilis og skóla.
LANDSSAMTÖKIN
HEIMILI OG SKÓLI
44IKAUPÞING
NORÐURLANDS HF
FÉSÝSLA
Vikuna 15.-21. jan. voru viöskipti með
hlutabréf 45,5 milljónir króna. Mest voru
viðskipti með hlutabréf i eftirtöldum fé-
lögum: íslandsbanka hf., fyrir 24,9 millj-
ónir króna á genginu 1,18-1,20, Olíu-
félaginu hf., fyrir 11,8 milljónir króna á
genginu 5,85-6,0 og Vinnslustöðinni hf.,
fyrir 2,4 milljón króna á genginu 1,00-
1,05.
Viðskipti með Húsbréf voru engin, Spari-
skírteini rfkissjóðs 41 milljón, Ríkisvíxla
1.747 milljónir og Ríkisbréf 11 milljónir.
Ávöxtunarkrafa Húsbréfa var ( vikunni
5,83-5,87%.
SPARISKÍRTEINI
RÍKISSJÓÐS
Tegund K gengi Káv.kr.
91/1D5 1,4635 4,75%
92/1D5 1,2944 4,89%
93/1D5 1,2023 5,01%
93/2D5 1,1343 5,04%
94/1D5 1,0380 5,05%
HÚSBRÉF
Flokkur K gengi K áv.kr.
94/2 0,9380 5,90%
94/3 0,9183 5,90%
94/4 0,9131 5,90%
95/1 0,8927 5,90%
VERÐBRÉFASJÓÐIR
Ávðitun 1. jan. umlr.
verðbólgu siðustu: pk)
Kaupg. Sðlug. 6mán. 12 mán.
Fjárlestingarlélagid Skandia hl.
Kjarabrél 5,500 5,555 7,3 8,0
Tekjubrél 1,561 1,578 7,3 11,1
Markbréf 2,974 3,004 5,9 8,6
Skyndibréf 2,168 2,168 3,9 4,5
Fjölþjódasjóður Kaupþing hf. 1,212 1,250
Emgabréft 7,330 7,465 3,8 3,3
Einingabréf 2 4,188 4,209 0,3 0,3
Einingabrél 3 4,692 4,778 -1,3 0,7
Skammtímabréf 2,588 2,588 2,4 3,7
Einingabréf 6 1,129 1,163 2,0 •7,3
Verðbréfam. Islandsbanka hf.
Sj. 1 Vaxtarsj. 3,655 3,673 4,4 5,3
Sj. 2 Tekjusj. 2,025 2,025 62 8,1
Sj. 3 Skammt. 2,518 4,4 5,3
Sj. 4 langtsj. 1,731 4,4 5,3
Sj. 5 Eignask.frj. 1,648 1,648 -1,7 9,3
Sj. 6 island Sj. 7 Þýsk hlbr. Sj. 10 Evr.hlbr. 1,027 1,058 46,1 21,6
Vaxtarbr. 2,5756 4,4 5,3
Valbr. Landsbréf hf. 2,4142 4,4 5,3
islandsbréf 1,620 1,650 3,0 5,7
Fjórðungsbréf 1,185 1,202 4,3 8,6
Þingbréf 1,888 1,912 32 8,1
Öndvegisbréf 1,718 1,740 1,7 5,6
Sýslubrél 1,618 1,639 7,7 20,4
Reiðubréf 1,551 1,551 1,7 3,5
Launabréf 1,053 1,069 1,6 5,8
Heimsbréf 1,419 1,462 2,5 -9,8
HLUTABREF
Sölu- og kaupgengi á Verðbréfaþingi islands:
Hagst tilboð
Lokaverð Kaup Sala
Auðlindarbréf 120 1,16 120
Eimskip 4,70 4,68 4,93
Flugleidir 1,52 1,53 1,58
Grandi hf. 1,99 1,93 2,08
Hampiðjan 1,75 1,76 1,85
Haraldur Bödv. 1,65 1,60 1,61
Hlutabréfasjóðurinn 1,40 1,30 1,39
Hlutabréfasj. Norðurl. 1,26 1,22 126
Hlutabréfasj. VlB 1,23 1,17 123
Islandsbanki hf. 1,19 1,20 122
l'sl. hlutabréfasj. 1,30 1,25 1,30
Jarðboranir hf. 1,79 1,70 1,80
Kaupfélag Eyf. 2,20 220 2,40
Marel hf. 2,70 2,54 2,66
Olís 2,75 2,51 2,85
Olíufélagið hf. 5,85 5,95 6,00
Síldarvinnslan hf. 2,70 2,55 2,70
Skagstrendingurhf. 2,50 2,15 2,60
Skeljungur hl. 4,40 4,11 4,48
Sæplast 2,80 2,83 2,95
Útgerðarfélag Ak. 2,60 2,75 3,40
Vinnslustöðin 1,00 1,00 1,05
Þormóður rammi hf. 2,05 2,05 2,15
Sðlu- og kaupgengi á Opna tilboðsmarkaðinum:
Alm. hlutabr.sj. hf. 1,00 0,95 1,00
Ármannsfell hf. 0,97 0,75 1,00
Ámes hf. 1,85
Bifreiðaskoðun ísl. 2,15 1,00
Eignfél. Alþýðub. 1.11 1,00
Hraðfrystihús Eskiljarðar 1,70
jsl. sjávarafurðir 1,24 1,08 125
ísl. útvarpslél. 3,00 2,80
Pharmaco 8,20 4,00 8,90
Samein. verktakar hl. 6,98 6,85
Samskip hf. 1,12 0,90
Sjóvá-Almennar hf. 6,60 5,50 11,90
Softfs hf. 6,00 0,50 5,00
Sölusamb. Isl. fisklraml. 1,20 1,18 125
Tangi
Tollvörug. hl. 1,00 1,05 120
Tryggingarmiðst. hl. 4,80
Tæknival hl. 1,19 1,00 1,30
Tðlvusamskípli hf. 3,60 3,25 3,75
Þróunartélag íslands hl. 1,10
DRATTARVEXTIR
Desember 14,00%
Janúar 14,00%
MEÐALVEXTIR
Alm. skuktabr. lán desember 10,90%
Alm. skuldabr. lán janúar 10,90%
Verdtryggð lán desember 8,30%
Verdtryggð lán janúar 8,30%
lAnskjaravísitala
Januar 3385
Febrúar 3396