Dagblaðið Vísir - DV - 19.04.1995, Blaðsíða 12

12
MIÐVIKUDAGUR 19. APRÍL 1995
Útgáfufélag: FRJÁLS FJOLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri. SVEINN R. EYJÓLFSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjóri: ELlAS SNÆLAND JONSSON
Fréttastjórar: JÖNAS HARALDSSON og GUÐMUNDUR MAGNÚSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL STEFÁNSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLTI 11,
blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI 14, 105 RVlK. SlMI (91)563 2700
FAX: Auglýsingar: (91 )563 2727 - aðrar deildir: (91 )563 2999
GRÆN NÚMER: Auglýsingar: 99-6272 Askrift: 99-6270
AKUREYRI: STRANDG. 25. SlMI: (96)25013. BLAÐAM.: (96)26613.
FAX: (96)11605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
ISAFOLDARPRENTSMIÐJA HF.
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 1550 kr. m/vsk.
Verð i lausasölu virka daga 150 kr. m/vsk. - Helgarblað 200 kr. m/vsk.
Fátæktargildran
Halldór Ásgrímsson hefur aldeilis náö árangri eftir
aö hann tók viö sem formaður Framsóknarflokksins.
Flokkurinn stórbætir fylgi sitt og þó einkum á höfuöborg-
arsvæðinu og er orðinn næststærsti flokkurinn bæði í
Reykjavík og á Reykjanesi.
Halldóri er sömuleiöis aö takast að semja flokk sinn
inn í nýja ríkisstjórn. Þaö er vel af sér vikið.
Það sem hefur áreiöanlega ráöiö miklu um gengi
Framsóknarflokksins í kosningunum og sterkri stööu
um þessar mundir er sú áhersla sem framsóknarmenn
lögöu á skuldir heimilanna og úrlausn á þeim vanda.
Enginn vafi er á því aö bara þaö eitt aö beina kastljósinu
að því útbreidda vandamáli hafði sín áhrif. Þar var grip-
ið á máh sem nánast hver einasta fjölskylda finnur fyrir
en hefur ekki hátt um.
Þegar á allt er htiö og öhum kosningaklisjunum sleppt
þá eru þaö búkþarfimar og daglegu lífskjörin sem kjós-
endur spyrja um. Flokkar sem höfða til stööu fjölskyld-
unnar og skulda heimilanna fá samhljóm meðal almenn-
ings. Þar brennur eldurinn heitast.
Þessu til viðbótar og sennhega í beinum tengslum við
skuldasúpuna var sýnt fram á það á lokaspretti kosninga-
baráttunnar aö jaöarskattar eru óheyrilega háir. AUt aö
áttatíu krónur af hverjum viðbótar hundraö krónum eru
teknar af barnafjölskyldunni sem auk þess er aö koma
sér upp húsnæði og borga sín námslán. Þettapr fátæktar-
gildran sem menn uppgötvuðu seint og um síðir. Jafnvel
Alþýöusambandið, sem gefur sig út fyrir aö gæta hags-
muna launþega, kom af fjöllum.
Vinnúveitendasambandiö hefur síöar bent á aö hjón
meö tvö börn á dagvistunaraldri þurfa aö hafa 240 þús-
und krónur á mánuöi til aö hafa sömu ráðstöfunartekjur
og atvinnulaus hjón meö tvö böm. Hvers vegna? Vegna
þess aö mismunurinn er tekinn í opinber gjöld!
Nú stefnir í þaö að Framsóknarflokkurinn taki sæti í
ríkisstjóm og fái þar meö tækifæri til að hrinda kosninga-
loforðum sínum í framkvæmd. Það á aö vera næsta létt
verk enda þarf ekki framsóknarmenn eina til aö sjá og
skhja aö þessi mál þola enga bið. Þau em hafin yfir aha
flokkadrætti. Fátæktarghdran er viöfangsefni næstu rík-
isstjómar hver sem hún verður enda var ekki annaö aö
sjá og heyra en frambjóðendum flestra flokka blöskraöi
jaðarskatturinn.
Friðrik Sophusson flármálaráöherra kenndi tekju-
tengingunni um og Alþýöusambandið hefur komist að
sömu niöurstööu. Tekjutenging bóta getur veriö th ein-
hvers brúks varðandi hátekjufólk en hún á engan rétt á
sér fyrir fólk með meöaltekjur og þar fyrir neöan. Og
hún má ekki bitna á ungum fjölskyldum meö böm á
dagvistunaraldri, sem em aö koma sér upp þaki yfir
höfuðið, greiða niöur námslán og þurfa að láta enda ná
saman meö auknu sjálfsaflafé.
í þessum vítahring, í þessari fátæktarghdm, verða
skuldir heimhanna th og breytingar á skattkerfinu og
bótakerfinu eiga að vera forgangsverkefni stjómvalda á
næstu vikum. Almenningur, fjölmiðlar og hagsmuna-
samtök launafólks veröa aö halda uppi þrýstingi gagn-
vart stj ómmálamönnunum aö þeir láti hendur standa
fram úr ermum. Það verður fylgst með því hvort og
hvemig nýr stjómarsáttmáh tekur á þessu máh. Þaö
má undir engum kringumstæöum fara eins og svo oft
áður að góö mál og faheg kosningaloforð detti upp fyrir
í samningamakki flokkanna um völd og ráðherrastóla.
Jaðarskattana veröur aö leiðrétta og skuldir heimh-
anna veröa aö fá viöeigandi meöferö.
Ehert B. Schram
Það eiga allir rétt á jafnrétti, ekki einungis sumir.
Jöf nun á vægi at-
kvæða og f leiru
Á liðnu ári brá öðru hverju fyrir
umræðu um að vegna mismunandi
vægis atkvæða víðs vegar um land-
ið í kosningum til Alþingis, þá væri
það eitt af mikilvægustu mannrétt-
indamálum íbúa höfuðborgarinnar
og Reykjaness að fá úr þessu mis-
rétti bætt. Meðal annars var hald-
inn fundur í hátíðarsal Ráðhússins
þar sem ungt fólk innan stjórn-
málaflokkanna gat borið fram
spurningar um þessi mál og stjórn-
málaforingjar sátu fyrir svörum.
Sjónvarpið hafði svo mikiö við að
sjónvarpað var beint frá fundinum,
eins og hér væri um stórviðburð
að ræða. Ýmist vildu framsögu-
menn gera landiö að einu kjör-
dæmi, taka upp einmenningskjör-
dæmi eöa fara leið sem væri núver-
andi kerfi í endurbættri mynd.
Þannig höfðu framsögumenn ekk-
ert sameiginlegt nema aldurinn og
það að vilja einhverjar breytingar
á núverandi ástandi.
Er jafnt vægi atkvæða sjálf-
sagt?
Ýmsir hafa látiö sem svo að mis-
jafnt vægi atkvæöa í alþingiskosn-
ingum sé meiri háttar mannrétt-
indabrot sem verði úr að bæta. Að
mínu mati er það í hæsta máta
eðlilegt að atkvæði greidd í dreifð-
um byggðum landsins hafi meira
vægi til kosninga til Alþingis en í
þéttbýhnu á suðvesturhorninu.
Hvar á aö setja mörkin getur síðan
helgast af ýmsu. Eftirfarandi rök
má setja fram fyrir því aö þing-
menn séu hlutfallslega fleiri af
landsbyggðinni en höfuðborgar-
svæðinu:
í fyrsta lagi er landið stórt og
byggð um landiö dreifð. Því er yfir-
ferð yfir einstök kjördæmi geysi-
lega mikil og tírtiafrek. Til að hægt
sé að ætlast til að einstakir þing-
menn geti haft það samband við
kjósendur sína, sem eðhlegt verður
að teljast, þá verður að vera lág-
KjaUarinn
Gunnlaugur Júlíusson
sveitarstjóri Raufarhöfn
marksfjöldi þingmanna í einstök-
um kjördæmum.
í öðru lagi er því sem næst allt
stjórnkerfi landsins og helstu
stofnanir þjóðarinnar staösett í
Reykjavík. Þannig hafa íbúar höf-
uðborgarsvæðisins allt annað, auð-
veldara og ódýrara aðgengi að
stjórnkerfinu en íbúar landsbyggð-
arinnar.
Þarf að jafna fleira en at-
kvæðin?
Sagt er að þegar fólk tekur
ákvörðun um að búa úti á landi,
þá velji það að fara á mis við ýmis-
legt sem höfuðborgarsvæðið býður
upp á. Á sama hátt má segja við
þá sem kvarta mest undan því að
vega minna í kosningum til Alþing-
is en íbúar landsbyggðarinnar, að
þá geti þeir flutt út á land til að
atkvæði þeirra ööhst eftirsóknar-
verða þyngd.
í þessari umræöu gleymist oft að
taka annan aðstöðumun í reikning-
inn, kannske vegna þess að þar
hallar á íbúa landsbyggðarinnar.
Telja má upp eftirfarandi atriði:
Kostnaður við húsahitun á lands-
byggðinni er víða margfaldur við
höfuðborgarsvæðið.
Framfærslukostnaður er víðast
mun hærri en á höfuðborgarsvæð-
inu.
Kostnaður við að fylgja erindum
eftir innan stjómkerfisins er mun
meiri utan af landi en á höfuðborg-
arsvæðinu.
Kostnaður fólks við að senda
böm heiman að frá sér í skyldunám
og framhaldsskóla nemur ca 250
þús. á barn á ári.
Víða er erfitt að losna við eignir
ef fólk viU flytja sig um set.
LangUnusamtöl eru dýrari en
símtöl innan höfuðborgarsvæðis-
ias.
Ég hef reynt að færa rök fyrir því
að það hangir fleira á spýtunni og
máhð er ekki eins einfalt og látið
er í veðri vaka. Það eiga allir rétt
á jafnrétti, ekki einungis sumir.
Gunnlaugur Júlíusson
„Aö mínu mati er það í hæsta máta
eðlilegt að atkvæði greidd 1 dreifðum
byggðum landsins hafi meira vægi til
kosninga til Alþingis en 1 þéttbýlinu á
suðvesturhorninu. Hvar á að setja
mörkin getur síðan helgast af ýmsu.“
Skoðanir annarra
Mistök Ólaffs Ragnars
„Eftir fjögurra ára harða stjórnarandstöðu átti
Alþýðubandalagið mikla möguleika á fylgisaukn-
ingu. Kosningabarátta flokksins lofaði enda góðu í
upphafi. Ólafur Ragnar Grímsson gerði hins vegar
þau reginmistök, að róa til vinstri, samtímis því að
gefa sterklega í skyn að hann stefndi á ríkisstjórn
með Sjálfstæðisflokknum."
Leiðari Alþýðublaðsins 12. april
Hjákátlegt hugtak
„Hætta er á að í stað kristins samhjálparsamfé-
lags, þar sem menn bera annars vegar ábyrgð á eig-
in gerðum og koma hins vegar eins fram við aðra
og þeir vildu að komið væri fram við þá, komi samfé-
lag, þar sem gerðar eru kröfur um frelsi og réttindi
á sem flestum sviðum en enginn hefur skyldur nema
ríkisvaldiö. í ópersónulegum samskiptum þiggjand-
ans, þegnsins, og veitandans, ríkisins, verður jafnvel
þakklæti hjákátlegt hugtak. Og ef ábyrgðartilfmning
er ekki fyrir hendi er hætta á að athafnafrelsi snúist
upp í frelsi manna til að gera á hlut annarra án þess
að taka ábyrgð á geröum sínum.“
Leiðari Mbl. 13. apríl.
Stjórnmálamenn viðurkenna
„Það hefur löngum veriö talið að aukin menntun
sé forsenda fjárhagslegra og félagslegra framfara,
að íslendingar séu mikil menntaþjóð, menntamálin
eigi að hafa forgang, það verði að auka gæöi mennt-
unar, kennarar verði að fá hærri laun, þeir hafl dreg-
ist svo langt aftur úr, o.s.frv. Allt eru þetta fögur orð
en verða orðin tóm ef framkvæmdin fylgir ekki í
kjölfarið. Þetta viðurkenna alhr stjórnmálamenn,
allavega í kosningaslagnum. Það er þörf á skipulags-
breytingum í skólakerfmu samhhða breytingum í
þjóðfélaginu."
Björk Jónsd. aðstskólastj. í Mbl. 13. april.