Dagblaðið Vísir - DV - 15.07.1995, Qupperneq 10

1Q
LAUGARDAGUR 15. JÚLÍ 1995
Heimsins
stærsta hagamús
- Þorfinnur Guðnason gerir kvikmynd um íslensku hagamúsina
Þó svo að einhverjum af aðalleik-
urunum þrjátíu í nýrri kvikmynd
Þorfinns Guðnasonar leiðist þófið
og stingi af er alltaf hægt að fá stað-
gengla. Aðalleikararnir eru nefni-
lega hagamýs og kvikmyndatakan
fer að hluta til fram í þéttustu músa-
byggð landsins, Vík í Mýrdal, þar
sem eru 170 mýs á hektara.
Þorfinnur Guðnason kvikmynda-
gerðarmaður, sem þekktur er fyrir
náttúrulífsmynd sína, Húsey, er
núna að gera kvikmynd um ís-
lensku hagamúsina sem er heimsins
stærsta hagamús.
„Islenska hagamúsin er þriðjungi
stærri en kynsystur hennar erlend-
is. Þeirri kenningu hefur verið
fleygt að í öndvegi hafi Keltar og
(víkingar komið með mýs hingað
sem hafi kynblandast og þess vegna
sé íslenska hagamúsin svona stór.
Rannsóknir sýna að það eru sams
konar eggjahvítusambönd í músun-
um og í Keltum og Skandinövum.
Svo er líka til sú kenning að um-
hverfið eigi sinn þátt í stærð mús-
anna, það skipti máli hversu norð-
arlega við erum, auk þess sem dýr á
eyjum hafi tilhneigingu til að
stækka,“ útskýrir Þorfinnur.
Mýsnar fara ekki allt-
af eftir handritinu
Það var í febrúar siðastliðnum
sem hann hóf náið sambýli við
mýsnar, bæði í Biskupstungum og í
Vík í Mýrdal. „Við tökum myndir á
tveimur stöðum til að sýna mun á
lifnaðarháttum túndrumúsarinnar
og hvannarmúsarinnar. Myndin
íjallar um lífsbaráttuna í gegnum
árstíðirnar. Þetta er leikstýrð heim-
ildarmynd. Hver árstíð hefur ákveð-
inn söguþráð og um leið er borið
saman líf músanna í birkiskógi inni
í landi og músanna í Mýrdalnum.
En auðvitað fara mýsnar ekki alltaf
eftir handritinu og stundum gerist
eitthvað í miðjum tökum sem þýðir
að við þurfum að endurspinna sögu-
þráðinn.“
Kapphlaup við
snjótittlinga
um brauðmola
Á Vatnsleysu í Biskupstungum
var mynduð atburðarásin þegar
mýsnar leita heim á bæ í vetrar-
harðindum. Það sem kom Þorfinni
mest á óvart var útsjónarsemi mús-
anna.
„Það var snjór yfir öllu. Undir
tröppunum í garðinum við bæinn
hélt músafjölskylda til. Snjótittling-
unum hafði verið gefið brauð úti í
garðinum og mýsnar ætluðu að
stela sér brauöbita. Snjótittlingarn-
ar réðust á eina músina með látum.
Hún hljóp að skafli, gróf sig þar nið-
ur rétt hjá brauðinu og gerði svo
skyndiáhlaup. Hún náði brauðmola
og fuglarnir fóru á eftir henni en
hún stakk sér inn í skaflinn og safn-
aði þar birgðum sem hún fór svo
með í holuna sína. Mýsnar láta
fenna yfir sig á veturna og gera síð-
an göng undir snjónum sem þær
flétta með stráum.“
■Þorfinnur segir að svo virðist sem
mýs í Mýrdalnum safni sér ekki
vetrarforða á sama hátt heldur
gangi þær í fræ hvannarinnar sem
liggi á jörðu. Snjó tekur fljótt af í
Mýrdalnum þannig að lífsbarátta
músanna þar er ekki jafnhörð á vet-
urna.
Á meðan þrastamamma bregður sér frá laumast mýsnar út úr holunni sinni til kanna hvort ekki leynist einhvers
staðar ánamaðkur.
„Svo sáum við skógarþröstinn og hagamúsina fara að
kljást." Þorgeir Guðmundsson, Þorfinnur Guðnason
og Þorvaldur Björnsson við tökur við þrastarhreiðrið
og músarholuna í rabarbarabeðinu.
Hagamýs leggjast á hræ.
Yrkja níðvísur
um keppinautana
Munurinn á hátterni kvenmúsa
og karlmúsa kom kvikmyndagerðar-
mönnum einnig á óvart. „Kven-
mýsnar eru miklu rólegri en karl-
mýsnar sem eru stressaðar.
Skemmtilegast er atferlið um fengi-
tímann. Þá yrkja karlarnir niðvísur
um keppinautana en syngja ástar-
ljóð fyrir unnusturnar. Það er svo
hetjutenórinn sem stendur með
pálmann í höndunum. Þetta er víst
mjög falleg tónlist. Ég vonast til að
hægt verði að taka þetta hátíðni-
hljóð upp og með því að hægja á því
verður hægt að hlusta á það. Mýsn-
ar spjaila mikið saman og ungarnir
skæla eftir mæðrum sínum,“ grein-
ir Þorfinnur frá.
Geðveikisleg
bjartsýni
Oftast er hann einn í sveitinni að
fylgjast með músunum en með hon-
um hefur einnig starfað Þorvaldur
Björnsson frá Náttúrufræðistofnun
íslands. Náttúrufræðistofnunin er
meðframleiðandi að myndinni og er
það mikill fengur, að mati Þorfinns.
Kvikmyndatökumennirnir eru Þor-
geir Guðmundsson, Sigurður Sverr-
ir Pálsson og Helgi Sverrisson. Þeir
sem fjármagna kvikmyndina auk
Þorfinns sjálfs eru Kvikmyndasjóð-
ur, Náttúrufræðistofnun íslands,
Námsgagnastofnun og Sjónvarpið.
Viðræður standa einnig yfir við
Landvernd um styrk til kvikmynd-
arinnar sem gert er ráð fyrir að
kosti um 15 milljónir króna. Enn er
ekki búið að fjármagna nema um 60
prósent af áætluðum heildarkostn-
aði. „Það er geðveikisleg bjartsýni
að leggja af stað án þess að vera bú-
inn að fjármagna myndina að fuflu,“
segir Þorfinnur en vonast til að með
sölu á kvikmyndinni Húsey til út-
landa fáist eitthvert fé. Verið er að
selja myndina til Hollands og við-
ræður standa yfir við dreifingarfyr-
irtæki í Bandaríkjunum.
Stundum einmana
í sveitinni
Þorfinnur stundaði nám í kvik-
myndagerð í Kaliforníu og starfaði
síðan hjá Sjónvarpinu um fimm ára
skeið. Um leið og gerð kvikmyndar-
innar Húseyjar, sem Þorfinnur
hlaut menningarverðlaun DV fyrir í
fyrra, var lokið hófst hann handa
við að skrifa handrit að heimildar-
myndinni um hagamúsina. Að fylgj-
ast með músunum er mikið þolin-
mæðisverk. Þorfinnur viðurkennir
að hann verði stundum einmana í
sveitinni þó gott sé að leita til fólks-
ins þar. En hann skreppur stundum
heim til höfuðborgarinnar því hann
þarf meðal annars að sinna banka-
erindum og svo fær hann fjölskyld-
una í heimsókn um helgar.
Músarholan við
þrastarhreiðrið
Það var einmitt eina helgina sem
Þorfinnur var í útreiðartúr með
konu sinni sem hann fann góðan
efnivið' í músasöguna. „Við sáum
þröst fljúga upp undan rabarbara.
Við nánari athugun sáum við hreið-
ur með ungum. En þarna var ekki
bara hreiður heldur einnig músar-