Þjóðviljinn - 15.03.1953, Blaðsíða 10

10) — ÞJÓÐVTLJINN — Sunnudagur 15. .marz 1953
Léleg eldhús og bogi8 bak.
Húsmóðirin hugsar ekki oft
um, hvaða skilyrði eldhús þarf
að uppfylla til þess að vera
gott eldhús. Það eru miklu
fremur áhrifin, tilfinning um
velliðan — eða hið gagnstæða
— sem fella dóminn um það.
Það er sjálfsagt vegna þess
að vinnudagur hennar skiptist
milli óvæntra atvika, veikinda
harnanna, kaupa á gleymdum
nauðsynjum, dyrabjöllu og
sima, og aðéins örfáar hafa
tækifæri til að kynna sér ná-
Ikvæmlega vinnuskilyrði, vinnu-
hraða og vinnuaðferðir.
Þetta hefur þó verið rann-
sakað í ýmsum löndum og þær
tölur sem rannsóknirnar hafa
leitt í ljós sýna að þaö er ekki
sama hvernig hlutunum er rað-
að innbyrðis, þegar gera á gott
■eldhús.
Hvort sem um stóra eða litla
f jölskyldu er að ræða, kýs hús-
móðirin að hægt sé að borða í
eldhúsinu. Þá er hægt að
matast, strjúka þvott og gera
við fatnað í herbergi, þar sem
ekki þarf sífellt að hafa á-
hyggjur af gólfi eða húsgögn-
um og það er mikill tímasparn-
aður. Ef húsmóðirin gerir sér
ljóst, að þrjár máltíðir á dag
útheimta 25 ferðir milli mat-
(borðs og eldhúss, verður þessi
ósk hennar að kröfu.
Ef hún veit að 30 sinnum á
dag tekur hún út hluti og set-
ur þá aftur inn í skáp, gerir
hún einnig kröfu um það að
Nevil Sbute:
Rafmagnstakmörkun
Sunnudagur 15. marz
Kl. 10.45-12.30:
■Vesturbærinn frá Aðalstr., Tjarn-
argötu og Bjai'kargötu. Melarnir,
■Grímsstaðaholtið með flugvailar-
£væðinu, Vesturhöfnin með örfir-
isey, Kaplaskjól og Seltjarnarnes
íram eftir.
MATURINN
Á
MORGUN
Bauksósa: Laukur er skor-1
inn í sneiðar, 1—2 bacon-sneið-
ar eru skornar á mjög smáa ^
bita. Laukur og bacon brún- ^
að saman í potti, 2 dl af(
kartöflusoði hellt á, 30 g af (
! hveiti hrærð út í 1% dl af (
, mjólk og sósan jöfnuð með .
1 því. Krydda má með ögn af (
> karrý, tómatkrafti, HP-sósu (
> eða. kjötkrafti. Borðuð með j
> soðnum eða steiktum fiski, og |
> fiskbúðingi.
' ■ *
1 Soðsúpa með þurrkuðum gul-
\ rótum — Soðinn fiskur, karh]
, öflur, lauksósa.
* * * *
< Feitin er tekin ofanaf soð-/
1 inu og beinin soðin i %—1 (
' klst. Gott er að láta þurrkað-/
’ ar súpujurtir út í. 1—2 msk. af (
■ g-ulrótum eru lagðar í bleyti (
' í lítið vatn. Beinin tekin upp
úr soðinu, soðið síað, gulræt- ,
urnar látnar út í. Soðið í 5-10 \
I mín. Jafnað, kryddað. Brauð j
! borjð jneð .súpunni..
skápamir séu á góðum stað og
í.góðri hæð og. ennfremúr að
læsingar á hurðum séu þannig
að fitugar hendur þurfi ekki
sífellt að bletta sjálfa hurðina.
44, sinnum á dag fer hún á
milli eldavélarinnar og vasks-
ins, og hún veit að ekki er um
fyrirmyndareldhús að ræða ef
meira en metri er á milli elda-
vélarinnar og vasksins.
Ef húsmóðirin gerir sér ljóst
að hún gengur 55 sinnum á
dag á milli matarskiáps og
vinnuborðs, sættir hún sig ekki
við eldhús, þar sem matar-
skápur og nýlenduvöruskápur
er ekki við vinnuborðið. Ef
vinnuborðið og viðkomandi
skápar eru sitt hvorum megin
í eldhúsi sem er átta fermetr-
ar að stærð, gengur hún hálf-
um öðrum kílómetra lengra en
nauðsyn krefur á hverjum
mánuði.
Það vill svo heppilega til að
venjuleg húsmóðir veit ekki
þetta allt og hún veit því ekki,
hversu mörg óþarfa skref hún
stígur. Og „það sem hún veit
ekki, sakar hana ekki“, nema
ef til vill í fótunum. En gigt-
in sem hún fær í köldu eld-
húsi norðan í móti dylst hvorki
henni né sjúkrasamlaginu. Og
sýnilegt er bogna bakið og
framsettur magi, sem stafar af
því að þurfa að vinna þriðjung
vinnutímans í eldhúsinu við
vask, sem er í rauninni ekki
hærri en botninn segir til um.
Og botninn er yfirleitt 16—20
cm undir meðal borðhæð, sem
er 81 cm., og af því leiðir að
hún þarf að standa eins og
hún væri að vinna við sófa-
borjð.
Aðeins fyrir rauð-
hærðar stúlkur
Rauðhærð stúlka þarf að
gæta sin í litavali. Flestar
rau’ðhærðar stúlkur vita iað
þær þurfa að gæta sin, þegar
þær velja lit á kjól, en margar
gleyma því, að þær þurfa ekki
síður að gæta sín í vali á and-
litsfarða. Flestar ungar stúlk-
ur nota varalit og velja litinn
eftir hörundslit sínum, en
rauðhærðu stúlkurnar verða
líka að hugsa um að liturinn
fari vel við háralitinn. Rauð-
gult hár og blárauður varalitur
fer ekki vel saman. Rauðhærða
stúlkan þarf að nota lit sem er
með gulleitum, hlýjum blæ og
forðast allt sem nálgast blá-
rautt eða lilla. Að visu er
rautt hár og rautt hár tvennt
ólíkt og þótt sumar hafi rauð-
gullið hár hafa aðrar dökk-
rautt og kastaníubrúnt hár og
varalitinn þarf að velja í sam-
ræmi við það. Því Ijósara sem
hárið er, því gulleitari þarf
varaliturinn að vera. Við dökk-
rauða hárið er fremur hægt
að nota hárauðari varalit, en
umfram allt verða rauðhærðar
stúlkur að forðast alltof sterka
liti. ' * '■ — «f, *:
gæti ráðið til sín góða konu til að annast þá,
af því að ég óska þess — og þeir fengju gott
heimili í Ameríku — fjarri öllu þessu.“ Hann
bandaði ’hendinni. „Og ekki skortir þau fé.“
Frakkinn .þagði um stund og starði niður í
glasið sitt.
„Þetta óþverra stríð er illt fyrir börnin,“
sagði hann loks. ,,Og ekki batnar það við það
að Frakkland hefur beðið ósigur. Englendingar
setja hafnbann á okkur eins og á Þjóðverja
1918.“
Howard þagði.
„Eg álasa ykkur ekki fyrir það. En bornun-
um hér er vorkunn.“
„Það er hætt við því,“ sagði gamli maður-
inn. „Þess vegna vil ég reyna að koma böm-
unum héðan. Eg vil gera allt sem unnt er.“
Arvers yppti öxlum. „I þessu húsi eru eng-
in börn, guði sé lof. Eiða — aðeins eitt.“ Plann
þagnaði. „Það var sorgarsaga."
Howard horfði spyrjandi á hann. Frakkinn
hellti aftur í glasið hans. „Vinur minn í París
spurði mig, livort ég hef5i atvinnu handa Pól-
verja,“ sagði hann. „Það var í desember —-
rétt um jólaleytið. Pólskan gyðing, sem hafði
vit á hestum og hafði komizt undan til Rúmeníu
og þaðan sjóleiðis til Marseilles. Og fimm af
'átta vinnumönnum mínum voru í hernum, svo
að mig skorti vinnuafl.“
Howard kinkaði kolli. „Þér hafið tekið við
honum?"
„Já Símon Estreicher hét hann og einn góð-
an veðurdag kom hann með tíu ára gamlan
son sinn. Hann hafði líka átt konu, en ég skal
ekki þreyta yður með þeirri sögu. Hún hafði
ekki sloppið imdan Þjóðverjunum."
Gamli maðurinn kinkaði kolli.
„Já, pessi Estreicher vann héntia þangað til
í vikunni sem leið og hann var prýðis verk-
maður. Hann var rólegur og engum til ama,
og drengurinn vann líka í hesthúsunum. En í
vikunni sem leið komu Þjóðverjamir og fóru
burt með hann.“
„Fóru burt með hann?“
„Fóru með hann til Þýzkalands í nauðungar-
vinnu. Hann var Pólverji og gyðingur þai' að
auki, monsieur. Við gátum ekkert fvrir hann
gert. Einhver óþokki. inni í borgimii hafði gef-
ið upplýsingar um hann, þvi að þeir komu
beint hingað og spurðu eftir honum. Þeir hand-
járnuðu hann og.fóru burt með hann.“
„Tóku þeir soninn líka?“
„Þeir spurðu ekki um hatnn, og hann var
ekki heima við þá stundina, svo að ég sagði
ekki neitt. En drengurinn átti mjög bágt.“
Howard samsinnti því. „Er hann þá enn lijá
yður?“
„Hvert gat hann svo sem farið? Og hann
gerir gagn í hesthúsunum. Eq það má búast
við því, að þeir frétti bráðlega um hann og
komi hingað til að sækja hann líka.“
1 þessu kom Nicole til að segja þeim að mat-
urinn væri tilbúinn. Hún var búin að gefa
börnunum að borða og hátta þau í svefnstæði,
sem frú Arvcrs hafði útbúið uppi á loftinu.
Þau borðuðu í eldhúsinu við langbprð, ásamt
tveim vínnumönnum og svarthærðum gyðinga-
dreng, sem frúin kallaði Marjan og sagði lítið
eða ckkert meðan á máltíðinni stóð.
Þegar máltíðinni var lokið bauð Arvers
Nicole og Howard aftur inn í setustofuna, hann
kom með dómínó og Howard spilaði við hann/
Bóndinn var viðutaci í leik sínum, og virtist
vera að hugsa um allt annað. .
Loks leysti hann frá skjóðunni. „Fer mikið
af börnum til Ameríku, monsieur? Eg skil ekki,
hvers vegna þér eruð svo viss um, að þeim
verði tekið opnum örmum. Ameríka er mjög
63.
langt í burtu. Fólkið þar hefur engar áhyggjur
af erfiðieikum okkar.“
4
Howard yppti öxlum. „Eg veit að þessum
bömum er óhætt, af því að dóttir mín mun
annast þau. En þótt svo væri ekki, þá væri
hægt að finna annað fólk sem tæki þau að sér.“
Maðurinn horfði vantrúaður á hann. „Það
er dýrt að sjá fyrir barni, ef til vill ái-um
saman. Fólk gerir það ekki upp úr þurru fyrir
útlent bam, sem það veit engin deili á.“
„Það getur dottið í Ameríkanana," sagði
gamli maðurinn.
Bóndinn horfði hugsandi á hann. .Alyndu
þeir s]á ^fyrir Marjan Estreicher ?“, spurði
hann loks. .„Myndu þeir sjá fyrir gyðinga-
dreng.“
„Dóttir mín myndi ekki setja það fyrir sig.“
Nicol; bærði á sér við hlið hans. „Monsieur
... . “ sagði hún en hann þaggaði niður í henni
með þvi að banda hendinni. Hún þagnaði og
hlustaði með athygli.
Howard sagði: „Eg skal taka hann með mér,
ef þér eruð að hugsa um það. Eg gæti sent
hann til 'Bandarikjanna með hinum bömunum.
En fyrst og fremst þyrfti ég að fá hjálp til
að koma þeim öllum í burtu.“
„Jón Hinrik?"
„Já, vissulega, monsieur."
Maðurinn reis á fætur og ruglaði öllum spila-
peningunum með jakkaermiimi sinni. Hann
sótti Pemodflöskuna, glösin og vatnið og hellti
í glas handa Howard. Hann bauð stúlkunni að
drekka, en hún afþakkaði það.
„Þetta er afar mikil áhætta,“ sagði hann
þrákelknislega. „Hvað yrði um dóttur mína, ef
þeir næðu í ykkur?“
„Og hvað yrði um drenginn ef í hann næð-
ist,“ sagði gamli maðurinn. „Þeir tækju hann
í nauðungarvinnu og létu hann vinna sig í hel.
Það gera Þjóðverjar við pólsk börn.“
Arvers sagði: „Eg veit það. Þess vegna el’
ég í vandræðum.“
Nicole sagði allt í einu: „Vill Marjan fara?
Það er ekki hægt að neyða hann til þess, ef
hann vill það ekki. Hann er orðinn of stálpf
aður til þess.“
„Hann er ekki nema tíu ára,“ sagði Arvers.
„Samt sem áður er hann þroskaður," sagði
hún. „Við getum ekki tekið hann með nema
liann vilji það sjálfur.“
Arvers fór út úr herberginu j^innan skamms
kom hann aftur og drengurinn í fylgS með
honum. Hann sagði við hann: „Hlustaðu nú á,
Marjan.' Þessi maður er að fara til Englands,
ef hanu kemst undan Þjóðverjunum, og frá
Englaudi ætla börnin sem með honum eru til
CE
'rC
jr v rr -vvi
L ^ I ia >. 1
En hversvegna komið þér til mín að leita
eftir peningnm? Ekki veit ég neitt um fjár-
hagsástæður yðar.
Nei, einmitt þessvegna, einmitt þessvegna --
Hugsarðu aUtaf jafnmikið um mig?
Nei, alls ekki, nú er ég að láta mér vaxa
skegg — það heimtar sitt.
Kona Gottfreðs sjómanns lá á sæng að
þrettúnda barni sínu. Eiginmaðurinn er að
ræöa málið við granna. sinn:
Eitt barna á ávi, það er ekki svo há taíá,
en samt er ég nú stundum hissa á því hvað
þetta er að verða margt.
Svo var það fiðluspilarinn Sem lék á einn
stfeng með einum fingri allan tímann.
Hafið þér ekki tekið eftir því að aðrir fiðlu-
leikarar nota fleiri fingur og meira að segja
fleiri strengi? spurði loks píndur áheyrandi.
Ójú, en ég náði laginu strax með þessum
eina, svaraði listamaðurinn hinn rólegasti.