Þjóðviljinn - 15.03.1953, Blaðsíða 6

Þjóðviljinn - 15.03.1953, Blaðsíða 6
6) — ÞJÓÐVILJINN — Simnudagur 15. maxz 1953 JUÓOVIUINN Útgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokkurinn. Ritstjórar: Magnús Kjartansson (áb.), Sigurður Guðmundsson. Fréttastjóri: Jón Bjarnason. Blaðamenn: Ásmundur Sigurjónsson, Magnús Torfi ólafsson, Guðmundur Vigfússon. Auglýsingastjóri: Jónsteinn Haraidsson. Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustíg. 19. — Sxmi 7500 (3 línur). Áskriftarverð kr. 20 á mánuði í Reykjavík og nágrenni; kr. 17 - annars staðar á landinu. — Lausasöluverð 1 kr. eintakið. Prentsmiðja Þjóðviljaiie h.f. Þjóðbúningur og frsðfiskur Meöan bandariski ráö'herrann Valdimar Bjömsson avaldist hér birtist daglega viö hann viötal í Tímanum. Dillaöi blaðið ákaflega rófunni framaní þennan vestræna valdamann og sparaði engin orö til aö mikla hann og dá- sama: „Valdimar Björnsson er alltaf sami trausti íslend- ingurinn í sjón og raun, þó að hann sé jafnframt traustui og vel metinn Bandaríkjamaður. Það leynir sér ekki, aö taugar hans liggja neim til gamla Fróns, og hann gæti eins vel verið stórbóndi ofan úr dölum íslands, eins og fjár- málaráöhepra Bandaríkjafylkis, ef ókunnugur mætti þess- um þrekvaxna manni á götunni;.“ Daginn sem Valdimar iór heim til sín átt: síðasta viðtalið sér stáð, og kom báð- um, bandaríska ráðherranum og blaðamanni Tímans, saman um að íslendingseölið væri alltaf jafn sterkt í Vesturíslendingum. Því til sönnunar sagði í'áðherrann of- urlitla sögu: ,,Tvær íslenzkar konur fundu upp snjallt auglýsinga- bragð á dögunum, þegar þær áttu að sýna íslenzka þjóð- búninginn í sjónvarpi. Sýndu þær skautbúning og upphlut góða stirnd í sjónvarpinu, en drógu síðan upp úr pilsvös- mn sínum tvo fiskpakka í fallegum umbúðum og sýndu merkin á þeim og lýstu innihaldtinu, sem var lrraðfrystur íslenzkur fiskur. Frú Svana er kona Tryggva, sem er bróð- ir hans Binna hjá símanum.“ Svona sterkt er íslendingseðlið í Vesturíslendingum, og blaöamaður Tímans er ekki síður hrifinn en bandaríski ráðherrann. Hann segir frá þessari nýstárlegu þjóðrækni undir þriggja dálka fyrirsögn: „Fundu ráö til að kynna íslenzkan fisk: Tóku íiskpakka úr pilsvasa þjóðbúning- anna og sýndu í sjónvarpi." En þrátt fyrir þessa hi’ifningu blaðamannsins og ráö- heri'ans er hætt viö að venjulegir íslendingar fyllist öörum kenndum. íslenzka þjóðbúningnum fylgir virðing, í hug- um flesti-a hefur hann á sér blæ Fjallkonu þeirrar sem er ímynd íslands, þær konur sem klæðast honum eru hluti af íslenzkum metnaði og eðlilegu stolti frjálsborinnar þjóðar. En engar slíkar hugsanir lifa meö Valdimari Björnssyni og blaöamanni Tímans. í þein’a augum er þjóðbúningurinn aðeins auglýsingabi'ellá til þess að vekja athygli á freöfiski. Og þegar Svana, kona Tryggva, bróð'ur Binna dreigur freöfiskinn upp úr pilsvasa sínum í banda- risku sjónvai'pi opnast lcks augu þeirra fyrir því að þjóö- búningurinn kunni aö hafa einhverju hlutverki að gegna í vestrænum heimi. Og þetta er raunar góð mynd af „íslendingseöli“ þess- ara manna. Öll önnur séi’kenni þjóöarinnar munu þeir meta á sama hátt, bókmenntir, tungu og sögu; allt eru þetta skringileg fyrii'bæi’i ssm í bezta lagi væri hægt áö nota til áð auglýsa freðýsu á sléttum Bandaríkjanna. Og þótt ísland verði algeclega innlimað í hið vestræna stór- veldi geta þessi isérkenni eitthvaö skrimt eins og þjóö- búningui’inn sem Svana, kona Tiyggva, bróöur Binna, notar til að geyma í freðfiskinn sinn. Þtign um stórmál Enn hefur ekkei’t heyrzt frá ríkisstjói’ninni um orðsend- ingu þá sem hún fékk frá Bretum í janúarmánuði út af landhelgismálunum. Ekki hefur ríkisstjórnin heldur feng- izt til þess að gera neina skiljanlega grein fyrir því, hvers vegna þagaö er um efni þessarar orösendingar meöan aði’ar eru birtar viöstöðulaust. En ástæðan getur ekki vei’- ið önnur en sú að í orðsendingunni standi eitthvaö þaö sem óþægilegt sé fyrir ríkisstjórnina og marxnorð hennai’ meðal íslendinga. Nú veit ríkisstjói’nin fullvel að þögn hennar kemur á ki*eik hverskyns oi’Örómi, og sjaldan er slíkur orðrómur skárri en staðreyndimar sjálfax*. Þó virö- ist ríkisstjórnin telja sér almannaróm sýnu hagstæðari. en staðreyndirnar í þessu máli. Má þá næi’rí geta að þær eru ekki frýnilegar. Smiður Framsóknarflokksm s Efnahagslíf íslendinga hefur sém kunmxgt er mótazt af miklum þrengingum nú um alllangt skeið. Sú atvirmu- grein er ófundin sem talin er svara kostnaði; öll útgerð er á vonarvöl, verzlunarstéttin ber sér af miklu kappi, iðn- rekendur segjast vera að taka ándvörpin, oxf hörmungar bænda eru sárari en tárum taki. Mikið hefur verið rætt og ritað um þessa óáran í at- vinnulífinu, og eru flestir á einu máli um það hvar meins- ins sé að leita: allt stafar þetta af heimtufrekju verka- lýðsins; hann gerir þær kröf- ur til lífsins að ekkert fær undir staðið. Foráttulærðir hagfræðingar hafa fært að þessu hin igildustu rök; Tím- inn hefur sýnt að framtíð ís- lenzks landbúnaðar sé háð því að þeir menn sem landbúnað- arvörur kaupa hafi sem ’minnst íé handa á milli, iMorgunblaðið hefur siannað að frjáls atvinnurekstur í bæj um standi og falli með sömu skilmálum, og Alþýðublaðið hefur rakið hvernig vei’ka- lýðnum sjálfum sé fyrir beztu iað kaup hans hækki ekki. Hafa þessar kenningar verið þeim mun áhrifaríkari sem aðstandgndur blaðanpa eru kunnir að því að stilla tekj- um sínum mjög í hóf, þótt þeir hlaði síg störfum af ó- venjulegri fórnfýsi. □ Þrátt fyrir þetta hafa þess- ar merku kenningar ekki fundið þann hljómgrunn sem skyldi, og er það sök komra- únista sem vinna að því sam- kvæmt erlendum fyrirmælum að leggja allt atvinnuiíf lands- ins í rúst. En nú standa þó loks vonir til -að upp sé að renna nýtt tímabil: það er risinn upp spámaður, fyrir- mynd allrar alþýðu í lífi sínu oig starfi. Blað foi’sætisráð- herrans flutti almenningi þessi einstæðu gleðitíðindi sem að- alfrétt á forsíðu 6. marz s.. 1. og hófst frásögnin á þess-a leið: „Undir Eyjafjöllum starf- ar maður, sem byggðarlagið er ekki í lítilli þakkarskuld við og kallast má næsta ólík- ur flestum öðrum á þessum tímum, þegar þoi’ri manna er í sífelldu kapphlaupi eftir sem mestum tekjum og fljót- gripnustum. Það er húsa- smiður, er unnið hefur þar undanfarin ár og vill ekki þiggja hæri’a kaup en þrjár krónur á dag.“ □ Það er ekki að undra þótt Tíminn sé hx’ifinn að hafa loks fundið mann sem kann að verðleggja störf sín af hóf- semi meðan aðrir eru „í sí- felldu kapphlaupi eftir sem mestum tekjum.“ Og ekki spillir það að aðrir eiginleik- ar þessa ágæta xnanns eru i samræmi við kaupið. Það er alkunna að íslenzkur verka- lýður igerir ekki .aðeins ó- hemjulegar kaupkröfur, held- iur er hann hyskinn við störf sín; fæst. ekki til gð vinna nema átta tíma á dag sex daga vikunnar fyrir venju- legt kaup. En hinn nýi verk- lýðsleiðtogi undir Eyjafjöllum hefur -annan hátt á. Frásögn Tímans heldur áfram: „Ekki slær þessi óvenjulegi maður þó slöku við. Hann er venju- lega kominn til vinnu klukk- an sex iað moi'gni og vinnur langt fram á kvöld, stundum jafnvel framundir miðnætti, og sækir öll sín störf af kappi. Ekki er þó vinnukappi hans að fullu lýst með þessu. Hann vinnur einnig alla sunnudaga og helgidaga, nema um jólin, þá hvílist hann einn dag. Þanmg hefur hann starf- að i allmörg ár, allt frá því nann kom austur undir Eyj.a- fjöll, en áður hafði hann starfað í Revkjavík, en ætt- aður mun hann vera vestan úr Bolungarvík." . □ •' Þótt blaðinu láist að geta þess hversu lengi þessi smið- ur Framsóknarflokksins unir við mat og drykk, má -ganga að því sem vísu að hann tefji ekki tímann við þá iðju, er.da, ekki • íburðarmikil fæða eða þung í maga sem hægt er að kaupa fyrir þi’jár kx-ónur á dag, ekki sízt ef einnig þarf að greiða húsaskjól af þeirri upphæð. Það munu því vart ýkjur að vinnutími hans sé fimmtán stundir á dag að jafnaði, og kaupið þannig 20 iaurar um tímann, Enda fær hann að launum þá umbun sem hann verðskuldar. Hinn kröfu- harði verkalýð.ur verður lang- tímum saman að eigra um atvinnulaus, en smiður Fram- , sóknarflokksins sker upp á- vexti hófsemi sinnar: „Þó að smiður þessi vinni svo til ein- vörðungu undir Eyjafjöllum og lxafi lítið sem ekki farið út fyrir sveitirnar þar, hefur hann ærið að gera og meira en hann annar með sínum löngu vinnudögum og fáu hvíldarstundum. Mun vera bú- ið að fala hann þar til bygg- ingarstarfa og smíða mörg misseri frsm í tímann.“ □ Þannig sagðist Tímanum frá og mikil var gleði blaðs- ins yfir því að loks hefði upp- tendrazt maður til að meta að verðleikum kenningar lærðra riagfræðinga og ábyrgra stjórn xtíálamanna, enda ekki að efa að mörgum lesandanum hefur hlýnað um hjartaræturnar við að kynnast þessum nýja leið- töga vinnandi alþýðu. Ekki Sízt mun bændum Framsókn- arflokksins hafa létt, enda þurfa þeir ekki að hafa mikl- ar áhyggjur af lafurðasölu sinni þegar hið nýja fardæmi hefur verið tekið upp. Og ekki eru óglæsilegri viðbrigð- in sem blasa við stoðum þjóð- félagsins í 'bæjum, kaupsýslu- mönnum og iðnrekendum. , □ . Allt er þetta þeim mun á- nægjulegra sem nú eru að verða þáttaskil .í íslenzku at- •• vinnulífi. Hingað til hefur það verið helzta iðja íslend- iniga að draga fisk úr sjó, huga að búsmala og vinna önnur hversdagsleg störf sem æra upp í fólki kröfusýki. En nú hefur þjóðin fengið ,, tækifæri til að vinna í þágu ,, vestrænnar menningar, fyrir lýðræði, mannréttindum og frelsi. Hafa nú þeigar meira en þrjár þúsundir manna ver- “ ið fluttar suður á Keflavíkur- flugvöll til þess að starfa í þágu hugsjónanna, og ó.taldar þúsundir munu bætast við á næstunni, enda fór það sem betur fer saman að hugsjón- ixnar fengu hér fótfestú í þann mund sem hinir fornu atvinnuvegir í'iðuðu til fialls. Hefur það lað vonum verið brýnt fyrir mönnum að það komi illa heim við hugsjón- irnar föigru að, gera kaup- kröfur, enda hefur talsvert á- unnizt á því sviði. íslenzkur .. verkamaður hefur nú t. d. 0,89 dollara á klukkustund, á sama tíma og bandarískir verkamenn hafa 2,10 dollara, én þeir höfðu jafnhátt kaup 1947. En betur má ef duga skal í baráttunni gegn kúgun þeirri sem vofir yfir ve'-træn- um heimi, og væntanlega verður þess ekki langt að bíða að almennt verið farið eftir kauptaxta þeim sem §miður Framsóknarflokksins starfar eftir og að vinnutími hans verði öðrum fyrirmynd. Þá verður sælt .að hvíla sig um jólin. □ fslendingar eru ekki einir um að vinna í þágu göfugra hugsjóna, aðrar nýlenduþjóðir hafa lengi unnið hin fómfús- ustu störf í þágu vestursins og verið fyrirmyndir um kaup greiðslur og vinnutíma. Hefur ein af stofnunum samein.iðu þjóðanna reiknað út að hver innborinn maður í þessum Jöndum þiggi að jafnaði 1350 kr. í kaup á ári. Smiður Framsóknarflokksins lætur sér hins vegar nægja 1092 kr. á ári og þrernur krónum bet- ur þegar hlaupár er. Fordæmi hans má þannig kallast heims- sögulegur viðburður, og ef fs- lendingar fylgdu því hlytu þeir heiðurssess meðal þessara hófsömu þjóða. Mundi þá " aukast hróður þeirra manna sem af mlkilli framsýni hafa brýnt fyrir íslendingum hóf í kröfumpg vinnusemi og verða nú eflaust fyrstir til að sýna trú sína í verki þegar smiður Fr.amsóknar- flokksins hef- ur brotið ís- inn.

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.