Þjóðviljinn - 09.04.1953, Blaðsíða 4

4) — ÞJÓÐVILJINN — Fimmtudagur 9. apríl 1953
Guðrún Guðjónsdóttir:
UM KLÆDNAÐ KVENNA
Barálta slarfsfáikslns á
Kieppi fyrir rélfi sínum
Ott heyrist það haft eftir
útlendinigum, uð íslenzka stúlk-
an sé vel klædd.
Að vísu er iglaggt gests iaug-
að, en þess iber iað igæta, að
útlendingar þeir, sem þessi um-
mseli eru höfð eftir, dveljiast
hér nær eingöngu iað sumar-
lagi, en það ©r á vetrum, sem
mér virðist klæðnaði margra
stúlkna vera ábótavant.
Þeg.ar talað er um, að kona
eða stúUca . sé vel klædd, er
auðvitað átt við það, að hún
sé í fallegum og vel sniðnum
föt*um,. sem eru í góðu sam-
ræmi við þá staði, sem dval-
izt er á.
Til dæmis er stúlka, sem not-
ar opna ag háhælaða rúskinns-
skó úti í rigningu ekki vel bú-
in, hversu fallegir sem skómir
eru, því slíkir skór eru igerðir
til þess að nota þá inni með
samkvæmisklæðnaði og geta
því tæplega notið sín annars
staðax.
Svipað er að segja um nælon-
sokkana. Þó að þeir séu falleg-
ir er ekki rétt að nota þá úti
í frosti, en það >gera samt flest-
ar stúlkur, iað minnsta kosti
hér í höfuðstaðnum.
Nú á síðustu árum hafa kom-
ið á markaðinn ýmis gerviefni,
sem eru meðal annars notuð í
kvén'Undiríatnað. S.um þessara
'gerviefna, svo sem nælon, taka
að sáralitlu leyti við svitaút-
'gufun líkamans. Það er því ó-
hollt og .í mörgum tilfellum ó-
þrifalegt að nota fatnað úr
þesisum efnum næst líkaman-
um. Samt er unga reykvíska
stúlkan búin að leggja niðu,r
nærbolinn sinn og er iaðeins í,
brjóstiahöldum undir nælonund-
irkjólnum.
Þá eru það hattarnir og
súo kápanj'-'serrr-’Ter'iaðalútiflík
konunnar.
Um hattana er það að segjia,
>að þeir eru flestir nær ónot-
hæfir í roki og rigningu, en
það er eins og aliir vita al-
gengt veðurfar á Íslandi. Höf-
uðklúturinn, sem mikið hefur
verið notaður hér á seinni ár-
um er oft hentugur, en hann
hefur aftur á móti þann ókost
iað vera óklæðilegur og ætti
því ekki að koma til greina
nema lað morgni til og þá að-
eins með vinn-ufatnaði.
Þær útlendu kápur, sem hing
að flytjast er.u sjaldnast nógu
skjólgóðar, þegar kaldast. er,
þó að verð þeirra sé eitt til tv:5
þúsund krónur.
Hina útlendu loðfeldi þýðir
ekki iað tala um, því að beir
Raddir kvenna
v____________________________*
eru svo dýrir, að aðeins fáar
konur 'geta eignazt þá.
Eig held, iað fyrir þrem til
fjórum ánatugum hafi íslenzka
kon.an verið mun betur klædd,
þega-r hún fór út í vetrarkuldri,
en nú tíðkast. Nærfötin voru
þá yfirlei'bt skjólbetri og ullar-
sokkar nær eingömgu notaðir.
í þá daga voru margar konur
á Lslenzkum búningi, og eins
og við vitum er síða klæðis-
pilsið, peysan og hið þykkia
•uUarsjal skjolgóðar flíkur. Nú
munu vera aðeins sárfáa.r kon-
•ur undir fertugsaldri, sem nota
íslenzka búninginn að staðaldri,
en nokkr-ar konur hafa eignazt
skautbúning eða upphlut til að
nota við hátíðleg tækifæri og
væri vel, ef flestar íslenzkar
konur og stúlkur. sæju sér fæit
að leigniast þjóðbúninginn. Þó
að stofnkostnaður hans sé
mokkuð mikill, þá vinnst það
fljótt ,aftur, því að með ís-
lenzka búnin'gnuro er hægt að
. spara kaup á samkvæmiskjól-
um.
Þegar konur eru. komnar yfir
fertugt. fe,r þörfin fyrir síðu
kjól-ana í flestum tilfellum að
minnka. En það kemur þó oft
fyrir ,að kona, sem farin er að
reskjast, vill fara á mannamót
þar sem síðir kjólar eru noijað-
ir. Við þekkjum það margar,
að vera boðnar á slífear sam-
komur, ef til vill með littum
fyrirvara. Þá er rokið í að
kaupa tilbúinn síðan kjól, sem
kostar upp undir 15 hundr.uð
krómur. Eftir ei-tt eða tvö ár
förum við svo aftur í sam-
kvæmi, þar sem notaðir eru
eingöngu síðir kjólar, og þá sjá
um við okkur til mikillar ar-
mæðu, að kjóllinn okkar, sem
vair svo ljómandi fallegur í
fyrr,a eða hittifyrra, er nú úr
tízku og orðinn ljótur og verð-
um við þá að kaupa nýjan
kjól eða fara í þeim gamla
sáróánægðar.
Þegar svona stendur á er
gott ,að eiga fallegan íslenzkan
búning, því sú kona, sem ber
si,g vel í íslenzkum búningi mun
alltaf þykja vel klædd, og sóm-
ir sér vel, hvar sem er á manna
mótum.
Þær konur, sem hafa í hyggju
að fá sér íslenzkan búning,
ættu að íhuga vel, hvemig þær
viljia hafa hann, áður en þær
gera baupin, því að íslenzki
búningurinn getur auðvitað eins
og annar Rlæðnaður verið mis-
jafnlega fallegu.r og er smekk-
ur kvenna, sem ég hef átt tal
við um þetta mál æði marg-
víslegur.
Mér finnst til dæmis gamla
skautið fallegra og stílhreinna
en nýja skautið. Fallegast þyk-
ir mér að hafa peysuna ekki
of flegnia í hálsmálið með mjóu
slifsi 'hnýttu í tvær þverslauf-
ur, svo hið hvíta stífaða brjóst
lcomi ve.l í ljós.
. Við 'upphlutinn. þykir mér
faUegast- að nota hvítar eða
svartar skyrtur og svuntur.
Silfrið á upphlutnum ■ er full-
komið skraut og ekki má éyði-
leggja áhrif þess með mörgum
skræpóttum litum á skyrtunni
eða svuntunni.
En eins og ég sagði áðan er
smekkur fólks misjafn og mjög
á reiki, hvað þetta snertir, en
þar sem áhugi kvenna á því
'að eignast þjóðbúninginn virð-
ist ver.a iað vakna aftur, væri
gott ef listamenn þjóðarinnar og
aðrir þeir, sem vit og áhuga
hafa á íslenzka búningnum
vildu leiðbein.a í þessum efn-
um.
Allar þær konur, sem iáta
'Sig nokkru skipta þjóðleg verð-
mæti munu óska þess, ,að ís-
lenzki búningurinn megi lifa og
Framh. á 11. síðu.
Vegna þeirrar deilu sem upp
hefur risið á Kleppi milli
starfsfólksins og spítalanefnd-
arinnar út af því að ráða-
menn spítalans 'hafa neitað
fólkinu um að fá keyptar ein-
stakar mláltíðir og allur almenn-
ingur hefur litla hugmynd um
hvernig vinnu þessa fólks er
háttað og hvað það er miklum
erfiðleikum bundið að notfæra
sér fastafæði þar, skal mál
þetta hér með upplýst með
nokkrum orðum.
Starfsstúlkurnar vinna átta
stundir á dag. Vinna þyrjar kl.
7.30 árdegis Ef stulkan á að
vinna þessa átta tíma í einu
lagi þá vinnur hún til kl. 3.30
síðdegis. Vinni hún liinsvegar
vaktina í tvennu lagi þá vinn-
ur hún frá kl. 7.30 árdegis til
kl. 12.30, kemur svo aftur kl.
4.30 og vinnur til 7.30. Vinni
stúlkan kvöldvakt byrjar hún
einnig kl. 7.30 og vinnur þá til
kl. 11.30, en kemur aftur kl.
5.30 og vinnur til kl. 9.30 að
kvöldi.
Þegar unnið er samfellt 8
stunda vakt sem þráfaldlega er
gert verður útkoman sú, áð ef
stúlkur ekki fá keyptar einstak-
ar máltíðir á staðnum verða
þær að vera án matar allan
daginn.
Margar stúlkur búa í bænum
hjá foreldrum sínum eða öðru
venzlafólki, og er ekki nema
eðlilegt að þær borði heima,
þámi tíma sem þær eru ekki í
vinnu, én fái keyptar einstak-
ar máltí'ðir á staðnum þar sem
þær viíiha, enda til þess ætlast
í gildandi kjarasamningum
starfsfólksins. Það er því aug-
Ijóst að með því að neita starfs
stúlkunum um að fá keyptan
mat á vinnustaðnum þegar sam
felld vakt er unnin nema að
þær kaupi fast mánaðarfæði,
þá er verið áð beita þær þving-
unum í bág við gildandi kjara-
samning svo ekki sé minnzt á
almenna réttlætistilfinningu.
Öðru máli gegnir þegar um
fyrrnefndar skiptivaktir er að
ræða, því þá geta stúlkur borð-
að heima og liagnýtt sér stræt-
isvagnaferðir og dvalið heima
þann tíma. dagsins sem hlé er
á vöktum.
Það gegnir fv.rðu að stjórn
ríkisspítalanna skuli láta sér
sæma að brjóta á þennan hátt
samninga á starfsstúlkumfc spít-
alanna, því saanarlega eru þær
ékki ofsælar af kjörum sínum
þarna !á Kleppi. Líf þeirra er
á margan hátt tiikostnaðarsam-
ara en fólks, sem vinnur í
bænum, því fjórar ferðir á dag,
að og frá vinnustað, eru út-
gjöld, sem stúlkurnar munar
mikið um, og þó tekur út yfir
á helgidögum þegar þær þurfa
áð kaupa sér bíl til að kom-
ast í vinnuna. Þá er og þess
að geta að á öllum frídögum
hafa stúlkurnar orðið að kaupa
sér fæði í bænum á sama tíma
og þær liafa verið til neyddar
að greiða sitt fasta fæði á
vinnusta'ðnum. Loks er vert að
minna á það, að stúlkur, semi
hafa verið í svonefndu hálfu
fæði, hafa orðið að greiða tals-
vert meira en helming af verði
fastafæðisins, og hefur þetta
ekki mælzt vel fyrir, sem ekki
er heldur von.
Þa'ð er sannarlega ekki furða
þótt mörgum þyki meira en
mál til komið að ráðameim
spítalanna fari að sjá að sér
í þessu máli og veita starfs-
fólkinu ótvíræðan rétt þess.
Starfsstúlka.
n— ----------——---------------------------------\
Tilkynning um þátttöku í Búkarestmótinu
Nafn ................................
Heimili .............................
Fæðingardagur og ár .................
(Sendist til Eiðs Bergmanns, Skólavörðustíg 19, Rvík)
V_____________________________ y
„Fegurstur garða er þó sveitin, hún
er garður
REYKVtKINGUR hefur orðið
í dag, og honum liggur þetta
helzt á hjarta! „Nýlega átti
ég tal við skynugan krakka
rétt innan við fermingu. Hann
sýndi mér teikningar eftir sig,
bæði þær sem hann gerði í
slcólanum og eins aírar, sem
Hann dundaði við heima 'hjá
sér tilsagnarlaust. Mér þótti,
í fáum orðum sagt, teikningar
drengsins hreinasta afbragð,
frágangurinn og handbragðið,
en einkum þótti mér gaman
að þeirri fantasíu, sem þær
leiddu í Ijós. Mér þykir mik-
ið, ef þar er ekki efni i húsa-
meistara. 'En eins og gerist og
gengur, leiðir hugmyndaflugið
snjöllustu hugsuði í gönur oft
og tíðum, og eins er ég hrædd
ur um, að teiknarinn minn
hafi ek'ki alltaf vita'ð, hvað
hann var að fara, þegar hann
gerði updrætti að „framtíðar-
vélum,“ „framtíðarmönnum“
og „framtíðarhúsum“.
vakti þetta mig samt til um-
hugsunar og hugleiðingar um
það, sem hið ókomna ber í
skauti sínu, jafnvel fyrr en
varir. Og sökum þess að mér
er tamt aö liugsa um líðandi
stund í Ijósi hins liðna eða
hins ókomna, fór ég að reyna
að ímynda mér, hvernig hér
verði umhorfs í okkar kæru
höfuðborg eftir nokkra ára-
tugi (lengra fram í tímann
þorði ég ekki að hugsa); og
’komst náttúrlega. að jieirri nið
urstö'ðu, að breytingarnar
hljóti að verða geysimiklar á
l \
garða
skiptir að sjálfsögðu, hvaða
stjórnskipulag ríkir, og hvort
til gereyðingarstyrjaldar kem
ur eða ekki. En fremur hef ég
nú trú á því, að hér eigl eftir
að rísa blómleg bygg'ð, enn
blómlegri en þegar er, og
allt öðruvísi en okkur órar
fyrir. Við höfum nefnilega
ekki gert okkur það Ijóst enn-
þá, að við erum komin inn í
kjamorkuöldina, þar sem það
verður með tímanum eins auð
velt og fljótlegt a'ð rífa og
'byggja hús eins og það er
núna að setja hurð á hjarir.
Þá verður útlit og fyrirkomu-
Allt öllum sviðum. Miklu mláii
lag mannvirkja með allt öðru
sni'ði en við getum ímyndað
okkur nú, sennilega komin
allt önnur byggingarefni til
sögunnar og steinsteypa með
allri fyrirfer'ðinni og jarð-
skjálftahættunni talin hlæg:-
legt fyrirbæri liðins tíma. Ein-
hverjum kann að detta í hug,
að Reykjavík framtíðarinnar
verði hópur skýjakljufa. En
ekki hef ég trú á þvi. Eg held,
að tækní framtíðarinnar geri
mögulega dreifingu byggðar-
innar, þanhig að óhodust.a
þéttbýlisins verði me'ð öllu úti
lokuð. Samgöngutækin verða
‘það fullkomin, að fjarlægðirn-
ar þykja sízt til óþæginda. Þá
mun manni nú ekki finnast
langt frá Lækjartorgi upp í
Hlfðar, maður minn! (Ef þessi
staðarnöfn verða þá til). Og
ef til vill rætast þá or'ð org-
anistans í- Atómstöðinni þar
sem hann segir: „Menn telja
iborgir því fegurri sem í þeim
eru stærri garðar, svo manna-
bústaðir hverfi milli apaldra
og rósarunna og spegli sig f
kyrrum vötnum. Fegurstur
garða er þó sveitin, hún er
garðu" garða. Þegar kjarn-
orkusprengja n hefur jafnað
•borgirnar við jörðu í þessari
■heimsbyltingu sem nú stend-
ur, af bví þær oru orðnar á
eftir -þróuninni, ■] 'í hefst menn
ing sveitanna, jör'ðin verður
sá garður sem hún aldrei var
fyr nema í dvatimum og ijóð-
um —Allt þetta kom mér
til hugar, þsgar ég sá teikn-
ingar kunningja míns. Hann ú
vonandi eftir a* upplifa sjálf-
ur mikið af þessum stófelldu
breytingum. Og jafnvel við,
sem eldri erum, eigum eftir að
sjá mikið af þeim líka.
Kannske þeir finni líka upp
töframeðalið til langlífis um
leið og þeir setja saman ný
byggingarefni. ...;.. Hver
veit!‘.‘ — Reykvíkingur.