Þjóðviljinn - 05.05.1953, Qupperneq 7

Þriðjudagur 5. maí 1953 — ÞJÓÐVILJINN ~ (7
FYRIR TVEIM ÁRUM UNDIRRITAÐI BJARNI BENEDIKTSSON SAMNINGINN UM HERNÁM ÍSLANDS
• .V.V.,.V/.WAVAW.VAWW.V//^VA\W/A'/^V.V.V/.%VAV/.%VV///.V/.VV.V.V.-.V^.VAV/.V.VVWA-1 -
\ „Varanleg hersetaerlendraheria ilandinu myndi stefna\
| i svo geigvænlega hœftu allri menningu þjóðarinnar og j
i sjálfstœSri tilveru hennar oð útilokaS er oð kaupa \
öryggi svo dýru verði" l
_______ _________ _ _ _ _ _ _ _j. _ _^___ _ _ _______j.j^_ _j.__j. _^__j.j_____ ._r,j.^_rj.^j.j.j..rj-_r^^j.j.j.j.j.j.^^j.^j.j.^^j.j._rmrj.j. í
j DAG ERU LIÐIN RÉTT TVÖ ÁR síðan Bjami Benediktsson hitti í laumi sendiherra Bandaríkj-
anna á íslandi og skrifaði undir samning um hernám íslands! Tveimur dögum síðar, að morgni 7.
maí 1951, komu fyrstu hersendingamar til landsins og þá fyrst fékk þjóðin fréttir um það frá stjórn-
arvöldunum hver landráð höfðu verið framin.
Nokkrum dögum síðar itók
Hetmdallur þátt í umræ&uíundi
ungra manna í Austurbæjar-
bíói, 25. febrúar 1949. Þar var
helzti ræðumaður þeirra Magn-
íús Jónsson, núverandi alþtngis-
maður, frá Mel, og fórust hon-
um m. a. þanmig orð:
„Varanleg herseta erlendna
herja í landinu myndi
stefna í svo geigvœnlega
hættu allri menningu þjóð-
arinnar og sjálfstæðri til-
veru hennar að útilokað er
að kaupa öryggi svo dýru
verði.“
★
Hernám landsins kom þó ekki
á óvart. ÞjóðvOjinn hafði einn
tílaða - rakið hverjir atburðir
vaen.i að 'gerast, flutt þjóðinni
fregnirnar um það að allir al-
þingi'smenn hernámsflokkanna
afstaða vakti hina hörðustu
andstöðu með þjóðinni, meðal
allra flokka; formaður Sjálf-
stæðisflokksins hafði ekki gáð
að sér sem skyldi, og nú skyldi
í snatri smúið við blaðinu.
Ólafur Thors er sem kunnugt er einn slyngasti leikdri landsins.
Hér er mynd ia.f einu a-triði leibferils Ihans: liann pr þarna að
veita viðtöku Keflavíkurflugvelli úr höndum Bandaríkjamanna
fyrir jiokkrum árum!
hefðu verið kvaddir til leyni-
funda til þess að tak,a á sig
ábyrgðina á landráðum og
stjómarskrárbrotum og skýrt.
fi'á niðurstöðum. En fjölmargir
íslendinigar fenigust eklti til að
trúa þessum tiðindum, — og
er þeim það sízt láandi eftir
þær afdráttarlausu yfirlýsing-
ar ög margendurteknu svar-
daga sem ráðherrar og þing-
menn þríflokkanna höfðu birt
aimenningi þess efnis að aldrei
skyldi til þess koma að ísland
væri hernumið á friðartímum.
Þjóðviljinn mun í dag Oig næstu
daga rifja upp nokkra þessara
svardága, og er maklegt iað
Sjálfstæ.ðisflokkurinn fái fyrst-
ur orðið á tveggja ára afmæli
fyrirlltleigustu svika í sögu
landsins.
★
Um áramótin 1948—49 höfðu
hafizt 'umræður um hugsanlega
aðiild ísiands að Attanzhafs-
bandalagi þvi sem áformað var
að stofna. Ólafur Thors btrti
þá áramótagrein og komst þar
mjög óvarlega að orði í þjón-
ustusemi sinni við .Bandarikin.
Hann talaði um nauðsyn þess
að fá hingað mikilvirkustu
morðtól og vígvélar, og var
mjög opinskár og £a®iandi. En
það kotn fljótt i ,ljós að þessi
15. febrúar 1949 tilkynnti
Morgunblaðið með miklum
fögnuði að á hínum
„geysifjölmenna fundi sem
Sjálfstæðisfélögin hér í
Reykjavík héldu í gær í
Sjálfstæðishúsinu bar for-
imaður ílokksins, Ólafur
Thors, fram í fundarbyrjun
eftirfanandi ályktun í ör-
yggismálunq landsins, sem
áðun 'hafði verið samþykkt
samhljóða í flokksráði Sjálf
stæðisflokksins:
„Flokksráðið telur að ís-
lendingum sé eigi fremur
en öðrum sjálfstæðum þjóð-
um fært að komiast hjá því
tað gera ráðstafanir til að
tryggja ciryggi lands síns og
beri að stefna að því þann-
ig að fullt tillit sé tekið til
sérstöðu íslendinga sem fá-
mennrar þjóðar og óvíg'bú-
innar og þó einkum að hér
verði ekki herseta á friðar-
tímum. og ekki herskylda.“
Daginn eítir, 16. fébniar' 1949,
birtj Morgunbláðið ýtarlegri út-
drátt úr framsöguræðtv Ólafs
á fundinum. Fyrri daginn var
ein undirfyrirsögn blaðsins:
„Eikki herseta eða her-
skylda.“
og' SÍðari'. doginn:
„Hvorki herseta né her-
skylda.“
Var lÖgð mjög rík áherzla á
þetta atriði:
„Ólafur sýndi fram á, að
herseta á friðartímum er
með öllu óviðunandi. Eng-
an her á friðartímurri, það
væri og hefði alltaf verið
höfuðkrafa Sjálfstæðis-
manna. Enda 'væri flokkur-
inn þar í samræmi við vilja
flestra íslendinga.“
Leiðari Morgunblaðsins þenn-
,an sama daig heitir „Skýlaus
yfirlýsing Sjá fstæðisflokksins’’
og þar var m a. komizt þannig
iað orði:
„Stefna Sjálfstæðisflokks-
ins í öryggismálum íslend-
inga liggur nú skýlaus fyr-
ir... Hann álítur að íslend-
ingun'i sé eigi fremur en
öðrum sjálfstæðum þjóðum
fært að komiast hjá því að
gera ráðstafanir tíl að
tryggja öryggi lands síns,
og beri að stefna að því
þannig að fullt tillit sé' tek-
ið til sérstöðu íslendinga
sem fámennriax þjóðar og
óvígbúinnar og þá einkurri,
að hér verði ekki herseta á
friðartímum og ekki her-
skylda... Hann vill miða
'þátttöku íslendinga við sér-
stöðu þeirra sem fámennrar
og vopnlausrar þjóðar. Þess
vegna er Sjálfstæðisflokk-
urinn mótfallinn því að hér
verði herstöðvar eða her-
skylda á friðartín: um...
Sjálfstæðisflokkurinn hefur
alltaf verið á móti herstöðv-
um í landinu á friðartím-
um... Komrr.únistar og dós-
entar og prófessorar ein-
feldninnar hafa dreift út
;þeim lygum að ríkisstjórn-
in væri ýmist í þann miund
að „selja landið“ eða leigja
það undir her stöðvar. ..
Þessa menn varðar ekkert
um stefnuyfirlýsingar og
þáð þótt þær séu í beinu
samræmi við allar aðgerðir
þeirra flokka serr, gefa þaer
í sjálfstæðis- og öryggismál-
um þjóðarinnar.. . Sjálf-
stæðisflokikurinn mun hins
vegar halda áfram að vinna
að eflingu íslenzks sjálf-
• stæðis og öryggis þjóðarinn-
iar. Hahn heíur lagt stefnu.
sína fyrir landsmenn og
rr/jn standa við hana. Hann
hefur engu að leyna.“
Næsta dag gengur Bjami
Benediktsson fram fvrir skjöldu
og sver:
„Er hægt að fá aukið ör-
yggi án þess að láta nokkuð
það af 'hendi sem við viljum
ekki með neinu móti fórna?
íslendingar vilja ekki er-
lendan her í landi sínu. Á
friðartómum getum við
komið í veg fyrir hersetu.“
Ungir Sjálfstæðismenn vildu
að sjálf'sögðu ekki liggja á liði
sínu, heldur sóru engu síður
ákaflega en eldri forsprakkarn-
ir. Þeir sögðu svo í síðu sinni
í Morgunblaðinu 16. febrúar
1949:
„Það dylst engum að við
íslendingar viljum engan er
lendan ’her hér á friðartím-
um. Slíkt kemur ekki til
mála.“
Hér hafa verið tíndir til
nokkrir svardagar Sjálfstæðis-
flokksmanna sem birtust á
rúmri viku snemma árs 1949.
Síðan héildu meinsærin áfram
linnulausit viku eftir viku, og
væri hægt að fylla af þeim
margar bækur. En jafnframt
því isem eiðarnir hljómuðu hélt
atburðarásin áfram, em 'hún er
í svo fersku minni að óþarft er
:að rifja hana upp. Ríkisstjómin
fékk mútugjöf frá Bandaríkj-
unum og um leið var þremur
ráðhermm stefnt utan, Bjarna
Benedik'tssyni, Eysteini Jóns-
syni og Emil Jónssyni. Þeir
komu aftur heim, en slíkt v.ar
mat þeirra á eiigi.n gerðum að
þeir íengu lögreiglulið til að
taka á móti sér á vellinum og
vernda sig þaðan, en aldrei
voi’u svardagarnir háværari en
þá cg hafði nú einnig verið
tekinn eiður af mr. Acheson,
utanríkisráðherra Bandaríkj-
. anna, um iað til þess kæmi
aldrei að ísland yrði hemumið
Framhald á 11. síðu.
C. ’
Sjaldan hefur eðli manns birzt ,eins eftirminnilega á ljósmynila-
plötu og á þessari mynd af Bjarna Benediktssyni í hópi Banda-
ríkjamanna. Þania er aS finna J»á afstöðii sem stjórnar öKum
athöfnum Bjarna í viðskiptunum Aið hið erlenda lið, og skiptir
þá engu hverja svardaga ráðherrann hefur ffutt Islendingum.