Þjóðviljinn - 14.06.1953, Blaðsíða 11

Sunnudagur 14. júní 1953 — ÞJÓÐVILJINN — -.(11
Víðtal við ttarald Jóliaimss.
Framhald af 7. síðu.
að gera það að stefnuatriði
flokksins í næstu kosiiingum,
að þjóðnýta efnaiðnaðinn, sem-
entsgerð og vátryggingar áð
nokkru leyti. Mánuði síðar
héldu verkaiýðsfélögin þing
sitt. Þar beittu 'hægrisinnaðir
leiðtogar sér fyrir því, að til-
Iögur um stuðning við þessi
þjóðnýtingaráform Verkamanna
flokksins voru felklar. Þetta
var gert enda þótt verkalýðs-
félögin eigi röskan helming
fulltrúanna á þingi Verka-
mannaflokksins. En hægri
mennirnir telja þjóðnýtingará-
formin mál vinstri armsins og
heittu sér gegn þeim, einnig
á flokksþinginu. Þetta eru aðal-
ágreiningsatriðdn í innanlands-
málunum, og þau gera flokkn-
um mjög erfitt fyrir í áróðri
sínum.
Ekki eru átökin minni milli
vinstri og hægri arms Verka-
mannaflokksing á sviði utanrík-
ísmálanna. Vinstri mennirnir,
Bevan, Crossmann, Michael
Foot og þeirra fylgjendur vilja
að Brecland verði hlutlaust í
átökunum milli austurs og
vesturs, og beiti sér fyrir hlut-
leysi Vestur-Evrópu gagnvart
Soyétríkjunum og Bandaríkj-
unum. Þessi stefna hefur unn-
ið mikið á undanfarið. Á sínum
tíma fóru Bevan, Wilson og
Freeman úr ríkisstjórninni
vegna ágreinicigs um hervæð-
inguna. Nú eru Bretar ekki
farnir að fara geyst með fram-
kvæmd hervæðdogaráætlananna.
íhaldsblaðið O'bserver gekk ný-
lega svo langt að kalla sjálf-
an Churchill Bevanista, í háði.
■ ★
— Hvað er helzt framundan
í brezkum stjórnmálum?
— Undanfarið hefur mikið
verið um það rætt, að íhalds-
stjórnin kunni að efna til
skyndikosninga í haust. Til
þess gætu legið ýmsar orsakir
að íhaldsflokkurinn teldi þann
tíma sér hagstæðan. Churchill
er nú orðinn 79 ára, og kraft-
arnir teknir að þveri’a, t. d. er
heyrnardeyfa farin að verða
honum til baga á þingí. Rætt
hefur verið xirn að 'hann dragi
sig í hlé frá stjórnmálum þeg-
ar hann verður áttræður, svo
það eru að verða síðustu for-
vöð fyrir Ihaldsflokkinn að
leggja til kosninga með hann
sem leiðtoga.
Efnahagsástæður koma líka
til gx’eina. Viðskiptajöfnuðurinn
* hefur snúizt hastarlega Bi’etum
í óhag það sem af er þessu
ári, en síðastliðið ár var við-
skiptajöfnuður Breta hagstæð-
ur. Fjárhagur ríkisins virtist
góður, þegar fjárlög þessa árs
voru lögð fram, en það var
sjónblekking ein. Fx-amleiðslan
hafði dregizt saman um 3% á
árinu, hagstæði verzlunarjöfn
uðurinn stafaði af breyttu
efnahagsástandi í heiminum, að
horfið hafði verið frá út-
þeeislu til samdráttar. Útflutn-
ingur Breta minnkaði um 1%
en innflutningurinn um 5%, og
þannig fékkst hinn hagstæði
verzlunai'jöfnuður.
Ihaldsflokkurinn teldi sér ef-
laust hag í því að hafa kosa-
ingar meðan eitthvað eimir eft-
ir af krýningarvímunni. Það er
erfitt að gera sér í hugarlund
hvei’nig krýningin setti allt á
annan endann í Londoa. Bretar
enx aldir upp í dýrkun á kon-
ungsfjölskyldunni. Þó eru vin-
sældir hennar ekki gamlar.
Þegar Victoría di’ottning tók
við ríki, gat hún varla hætt
sér út í vagcxi sínum án þess að
eiga von á gi’jótkasti. Það var
ekki fyrr en Victoría hafði set-
ið að völdum í hálfa öld, aö
hún varð vinsæl meðal almenn-
ings, og var það fyrst og
fremst verk Disraelis. Vinsæld-
ir konungsfjölskyldunnar eru
sterkar stoðir undír rikjandi
þjóðskipulag í Bi’etlandi. Menn
tala um nýtt Elísabetartímabil,
eada þótt mestar líkur virðist
til að iieimsveldi það sem reis
á dögum Elísabetar fyrstu
hrynji á dögum Elísa-betar ann-
arrar! Ihaldsmenn ' telja að
krýningarlætin verki hagstætt
fyrir flokk sina, og gæti það
verið ein ástæðan til þess að
þeir efni til skyndikosninga
haust, en kosniagar er hægt að
halda í Bretlandi með nokkurra
vikna fyrirvara. Ýmsir forystu-
menn Verkamannaflokks. hafa
varað við þeim möguleika.
öllu iliu. Samvizka skipstjórans
bannar honum að taka við farm-
inum og hann fyrirlítur vopna-
smyglarana. En hvað á hann að
gera? Ef hann gerir uppreisn á
móti útgerðarfélaginu, veit hann
að honum mun veitast erfitt að
sjá fjölskyldu sinni farborða í
framtíðinni. Hann lætur undan,
en þegar áhöfnin verður þess vör
hvað henni er ætlað, gengur hún
í land. Skipverjar kjósa heldur
að vei’ða af skipinu i bæ, þar sem
lögreglan vakir yfir hverri hreyf-
ingu þeirra, en svikja bræðra-
lagshugsjón öreiganna.
myndinni sé hulið slæðu óraun-
veruleikans, þá fáum við ræki-
lega útlistuð af mikilli fræði-
mennsku öll vandamál, sem tengd
eru framhaldi þess — og vel að
merkja ekki sizt hvernig hægt
sé að komast hjá framhaldi þcss,
sem eins og kunnugt er, getur oft
komið sér ilia".
•
MARIE Bryant, blökkustúlkan,
sem var hér á ferð í vetur, hefur
vakið mikla athygli i Londonj en
þar kemur hún fram í revíu um
þessar mundir. Hún syngur þar
söng sem heitir „Don’t malign
Malan“, Engar svívirðingar um
Malan. Malan þessi er náttúrlega
svertingjahatarinn, sem nú rteður,
lögum og lofum í brezka sam-
veldislandinu Suður-Afríku, og því
er ekki ástæða til að taka hciti
söngsins alvarlega. Marie segir í
viðtali við eitt Londonarblaðanna,
að hún hafi flúið Bandaríkin, þar
sem hún er fædd, i leit að Stað,
þar sem hún gæti verið óþult fyi'-
irikynþáttaofsóknum.
fdolf Jahr í hlutverki skipstjórans
VIÐ sögðum hér á sunnudagirin
var frá nokkrum nýjum erlend-
um kvikmyndum, tveim ítölskum
og einni ungverskri. Hér verður
nú sagt frá tveim nýlegum sænsk
um myndum. Sænskar kvikmyndir
eftir striðið hafa yfirleitt ekki
haft gott orð á sér, en þar hafa
ÞETTA ætti að nægja, þó :ö|l : ság-
an sé ekki sögð, til að sýria að
þessi rnynd er einstök i sinni röð; . . .....
, * ... EKKI er vist, að Mane hafi lei-t-
ot*ulegt að kvikmynd með slik- ’ „ '
eru fimm ár síðan hún var tekin,
manni liggur við að fullyrða, að
það gæti ekki komið fyrií- í dag.
Hinn gamalkunni sænski leikari,
Adolf Jahr, er sagður hafa feng*-
ið mesta hlutverk sitt í þessari
mynd; hann leikur skipstjórann.
Georg Fant leikur byltingarsinn-
þó verið lieiðarlegar undantekn-| aðan sjómann, Hákon. Werner
um boðskap skuli hafa verið gerð' aö ^ógu langt, ef hún þykist kom-
á Norðurlöndum eftir stríð. Það 'n ,a ^angastað . hofuðbprg
brezka heimsveldisms. A.m.k. feklc
ingar. Fyrri myndin sem við segj-
um frá til.heyrir undantekning-
unum. Hún er gerð árið 1948 af
Hampe Faustman. Ef segja ætti
í stuttu máli um hvað hún fjall-
ar, væri það samhugur farmanna
allra þjóða með spánska lýðveld-
inu, sem barðist gegn uppreisn-
arher Francos.
•
MYNDIN gerist fyrir stríð, með-
an borgarastyrjöldin á Spáni
geisai’. Hún heitir í erlendri liöfn.
Lítið sænslct kaupskip liggur í
höfninni i Gdynia. Það er beðið
eftir farmi. Þegar hann berst,
kemur í ljós að hann er dulbúin
vopnasending til hersveita Fran-
cos. Útgerðarfélagið hefur fyi’ir-
. slcipað slcipstjóranum að taka á
móti farm-inum og fulltrúi „út-
flytjendanna" ógnar honum með
Skíþar
Framhald
-af 5. síðu.
Unnið er nú að rannsóknum á
þvi mikla ef'ni, sem kom upp úr
gröfinni. Þegar er ljósf að Skí-
þar hafa haft fasta bústaði ’eh
ékki verið eingöngu hirðingjar
eias og talið hefur verið. Hand-
verk þeirra hefur verið á háu
stigi og gripir og vefnaður, sem
þarna fannst, sannar að þeir
hafa átt viðskipti bæði við Iran
og Kína.
Thierry segir í Land og Folk um
þessa mynd: Hún vekur fólk til
umhugsunar: Stríðið á Spáni er
nú endurtekið í Indókina, á Mal-
akkaskaga og í Kóreu.
•
HIN sænska kvilcmyndin, sem við
ætlum að minnast á, er í „hefð-
Baker
Siglufjörður
Framhald a£ 1. síðu.
bannig atvinnuvegi
landsmanna, og leitar sér
biargar í bétlistefnu oV
afsali landsréttinda; sé
ekki fær að stiórna land
inu, að þeir flokkar sem
að henni standa hafi
fyrirgert því trausti sem
menn hafa til þeirra
borið.
Þá ályktun munu þús-
undi'r af fyrri fylgjend-
um Framsóknar og Sjálf-
stæðisflokksins hafa í
huga er þeir ganga að
kjörborðinu 28. júní.
kynsystir henn-
| ar og landi, Jo-
sephine Baker,
sem einnig hef-
ur sagt skilið
við Bandar'ki
kynþáttaofsókn-
. anna, að kenna
á þessu sér-
1 stæða fyrirbæri
: vestrænnar
menningar, sem
einkum hefur
sprottið upp úr
bandarískum
jarðvegi, þegar
hún. kom til London fyrir skömmu,
en þar var hún ráðin á einum
kunnasta skemmtistað borgarinn-
'ar. Henni veittist nefnilega ómögu-
legt að fá inni á nokkru g'isti-
húsi í „betri“ borgarhlutanum,
West End. Ekki var henni bein-
linis sagt, a.ð það væri vegna þess
að hörund hennar hefur sama lit
og lávarðadætur og auðkýfinga-
frúr reyna með mikilli fyrirhöfn
og ærnum kostnaði að fá, en —-
þvi miður, alit upptekið, okkur
þykir það leitt....
Doris Svedlund í Lifinu mætt
bundnum sænskum stil“. Um hana
segir Thierry: „Ef til er einn
og -eirin maður á stangli, sem
kominn er af fermingaraldvi og
ekki þekkir seiðandi leyndarmál
æxlunarinnar, þá er það a.m.k
elcki Svium að kenna. Þeir hafa
nú í ómunatíð af einstalcri elju og
trúmennsku sent okkur hverja
kvikmyndina á fætur annarri um
þetta óslitandi efni; nú er komin
enn ein. Lífinu mætt, og endá
þótt það líf -sem við mætum í
ÞÓ nokkuð sé iiðið síðan málari
lífsgleðinnar, Raoul Dufy, lézt
verður það aldrei um seinan að
birta myndir hans. Myndin hér að
ofan 'lýsir handbragði hans vel.
Hún heitir: Baðandi stúlka á
hestbaki. — ás.
Almemiur
veriiir haldinn I ipamhi
ttíé |#i°idj ladagiiiu Ml- Jíani
klukkan 9. e Ji.
Ingi H. Helgason: Æskan og sigui C-lisiaus
Sigiirðisr Gsðnasen: Mþmgiskosningamar — Sækiíæri verkaSýðsins
Gmrnar M. Magnúss: Sameining ísiendinga í siálfisfiæðisbaráttunm
Erla Egiisson: fil þeina, sesn npu fyrir vonferigðum
lagstar Gunnarsson: Við, sem sfóSum verkfalisvakt
Síeíán ðgmundsson: Til þeirra, sem hafia kosningarétt
Sverrií Kiistjánsson: Hlutverk íslenzkra menntamanna
Esnar Oigeixsson: Það þarfi nýja sljórn
Fundazstjóri: lakofe Benediktsson
Mtísik í f itndarhyrjjun