Þjóðviljinn - 17.06.1953, Blaðsíða 6

£) — ÞJÓÐVILJINN — Miðvikudagur 17. juní 1953 —-—------
þlÓÐVIUINN 1
Ötgefandl: Samelnlngarflokkur alþýðu — SósíaHstaflokkurinn.
Rltatjórar: Maguús Kjartansson (áb.), Sígurður Guðmundsson.
Fréttastjóri: Jón Bjarnason.
Blaðamenn: Ásmundur Sigurjónsson, Bjarni Benediktsson, Guð-
mundur Vigfússon, Magnús Torfi Ólafsson.
Auglýsingastjóri: Jónsteinn Haraldsson.
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustig.
19. — Sími 7600 (3 línur).
Áakriftarverð kr. 20 á mánuði I Reykjavík og nágrenni; kr. 17
annars staðar á landinu. — Lausasöluverð 1 kr. eintaklð.
Prentsmiðja Þjóðviljane h.f.
i Frelsisbaráttaa heldur áfram
1 Fyrir níu árum, 17. júní 1944, stóö þjóöin saman sem
cin heild og endurreisti lýöveldiö aö Lögbergi. Síöustu
tákn hinnar erlendu yfirdrottnunar voru afnumin.
Minnug þeirra þjáninga, sem kynslóðirnar höföu oröið
að þola sakir erlendra yfirráða tók þjóöin undir orö
skáldkonunnar, hina heitu ósk nýlenduþjóðar, sem var
að varpa af sér fjötrunum:
,,Svo aldrei framar íslands byggö
sé öðrum þjóðum háð!“
Daginn eftir, 18. júní 1944, fylktu Reykvíkingar liöi
um götur höfuðborgarinnar og á stærsta útifund, sem
liér hefur sézt. mannfundinn mikla á Lækjartorgi, til
þess að fagna lýöveldisstofnuninni.
Á þeim fundi ávarpaöi fulltrúi Sósíalistaflokksins fólk-
ið m.a. með þessum oröum:
..Það eruð þ/ð, fólkið sjálft ,sem hafzð skapað nýja lýð-
veldíð okkar.
Frá fólkinu er það komí’ð, — fólkinu á það að þjóna,
— og fólkið verður að stjórna því, vakandi og virkt, ef
hvortveggja, lýðveídinu og fólkinu, á að vegna vel.
Það er ósk mín í dag, að fólkið sjálft, fjöldinn, sem
skapaði íslenzka lýðveldið, — svo samtaka og sterkt, —
megi aldrei sleppa af því hendinni, heldur taka með
hverjum deginum sem líður fastar og ákveðnar um stjórn-
völ þess. Þá er langlífi lýðveldisins og farsæld fólksins
tryggð“.
Þaö var rökrétt afleiöing lýöveldisstofnunarinnar aö
aiþýöan, meö myndun nýsköpunarstjórnarinnar haustiö
1944, náði: þeim sterkustu áhrifum á ríkisstjórn íslands,
sem hún hefur nokkru sinni haft.
ísland haföi glataö sjálfstæöi sínu 1262, m.a. sökum
þess að höfðingjastétt landsins vanrækti aö' koma upp
skipastól, er tryggöi efnahagslegt sjálfstæði landsins. Þaö
var rökrétt afleiöing lýðveldisstofnunarinnar, aö alþýöan
beitti sér fyrir því aö skapaöur væri hinn glæsilegi skipa-
stóll til fiskveiða og flutninga, svo mikill aö slíkt þóttu
skýjaborgir, er alþýöan fyrst setti kröfur sínar fram.
Farsæld alþýðunnar óx á þessum árum, svo aldrei hef-
ur íslenzkri alþýðu liðiö betur en á fyrstu árum lýöveldis-
ins, árum nýsköpunarstjórnarinnar.
En þeir fjandmenn lýöveldisins, sem strax 1. okt. 1945
höföu reynt að leggja ísland undir sig sem herstöö til
99 ára, — auömenn Bandaríkjanna, — héldu áfram aö
brugga íslandi banaráðin. Ameríska auövaldiö geröi vold-
ugustu fjánnálamenn borgaraflokkanna handgengna sér
og hóf meö aöstoð þeirra árásina á íslenzka lýöveldiö og
íarsæld fólksins. Keflavíkursamningurinn, Marshallsamn-
ingurinn, Atlanzhafssamningurinn hjuggu hvert skaröiö
eftir annaö í varnarmúra lýöveldisins, unz erlendur her
aö lokum flæddi inn í landiö 7. maí 1951 og tók aö leggja
það undir sig. íslendingar höföu fengið yfir sig herra-
Iþjóð á ný. Og aö sama skapi og erlendur hér óx í land-
inu, magnaöi innlend yfirstétt í skjóli erlends valds árásir
sínar á lífskjör alþýöu, sem nú haföi misst tök sín á
stjórnveli lýðveldisins.
Sósíalistaflokkurinn varaöi allan tímann við hættunni
og skipulagði baráttuna gegn hinni erlendu ágeng-ni.
En þjóðin var ekki nógu vel á veröi í kosningunum 1946
og 1949. Þessvegna tókst fjandmönnum íslands að svipta
þjóöina svo miklu af ávöxtum lýöveldisstofnunarinnar
og alþýðusóknarinnar miklu 1942-47. Alþýöan haföi misst
íorustuna í stjórnmálunum, auöklíka Reykjavíkur hrifs-
aði hana til sín.
En nú ríður á að þjóðin fylki liðí sínu, cúvhuga og
sókndjörf. Undanhald/ð í sjálfstæð/smálunum scm ein-
k.ennt hefur ár hemámsflokkanna 1947-’53, verður að
hætta. Kjararýmunina, sem orðið hefur hlutskipti alþýð-
unnar á þessinn ámm verður að stöðva.
Frelsisbaráttan heldur áíram. Albýðan þarí að
taka forustuna á ný.
Stígum á stokk og strengjum þess heit á 9. af-
mæli lýðveldisins að sameinast um að reka erlenda
herinn úr landi voru. Sameinumst um Sósíalista-
flokkinn og bandamenn hans 28. júní.
Viitu meira,
Arngrímur?
Það kemur úr höríustu átt,
þegar formaður kennarasam-
bandsins, Arngrimur Kristjáns-
son, hlakkar yfir 'því í Alþýðu-
blaðinu í dag, og gerir mikið
úr, að raunhæfum tillögum
gegn hernámsspillingunni var
vísað frá á kennaraþinginu um
helgina. Þetta voru tillögur,
samþiykktar á þjóöarráðstefn-
unni, sem óskað var eftir að
uppeldismálaþingið tæki til um-
ræðu og styddi. Þá höfðu kom-
ið fram á þinginu tillögur friá
hinni einu nefnd þingsins, róm-
antískt plagg. Þær tillögur
sýndu bezt, hversu kennara-
þingið var óraunhæft, og má
hryggilegt teljast á slíkum ör-
lagatímum, sem íslenzka þjóð-
in lifir nú. Þingið þoldi ekki
komu kennslumálaráðherrans
innfyrir sínar dyr, en hann ba'ð
um pólitískaa hernámsfrið.
Arngrímur segir, að með tii-
lögu minni hafi aðeins verið
24 atkvæði og sýni það fylgis-
leysi, hann hefði átt að ganga
á snið viö falsanir og geta þess
að allir hinir 5 flokkamir
höfðu ekki nema 57 atkv. sam-
tals. Arngrímur ætti líka manna
sízt á íslandi að minnast á
fylgisleysi, honum mætti vera
minnisstæður hláturinn, sem
svall um allt, þegar hann ein-
hverju sinni bauð sig fram
fyrir Alþýðuflokkinn og náði
ekki fullri tö1 u meðmælenda á
kjördegi; eða náöirðu tólf,
Grímsi ?
Ég var að'eins skamma stund
á þinginu og fékk af náð að
tala í 5 mínútur, en sú stund
er pg dvaldi þar var nógu
löng til þess að ég varð áheyr-
andi að því, að Arngrímur for-
maður sambandsins hefur ekki
látið af flumbruhætti sínum og
var'ð sér til háborinnar skamm-
ar með þiví að veitast að dr.
Matthíasi Jónassyni, sem í hví-
vetna kom kurteislega fram og
var géstur þingsins. En einn
fundarmanna baðst afsökunar á
þessu fyrir hönd uppeldisþings-
ins.
Viltu meira, Amgrímur.
G. M. M.

17» juní
1044-1953
Sjá 1944.
Hve íallegt ártal, vinur, manstu það?
Þá fæddust okkar yngstu og beztu sögur
á aldagömlum þjóðarhelgistað.
Þá gerðist það að himinn, láð og lögur
sinn lofsöng um þau júnídægur kvað.
Ó, var þá ekki framtíð íslands fögur
að fyrirheitum? Hvílíkt titilblað!
En hvað er nú að nokkrum árum liðnum:
Sjá 1953.
Var einhver fúafeyra í máttarviðnum
og fastastólpar valtir? Skilur þú
hvað snerist við í heila á höfuðsmiðnum?
— og hvað um okkar frjálsu göngubrú? —
Sér rýnið auga feigoarsvip á frionum
og frelsi tjóðrað? Hvort er raunin sú?
Ó, júnídagur, syngur þú ei sönginn,
er sunginn var á gleðistundum Fróns?
Er hann að hverfa í geigvæn bagnargöngin,
á glapstiginn — til ævarandi tjóns? —
Ó, hvað skal dagsins her — sú heljartöngin
— sá hvoptur tímans veiðisækna ljóns?
— Er brotin niður frelsisfánastöngin,
sem fram var borin undir nafni }óns?
Að vísu er eflaust hægur hjá að svíkja
þau heit sem eru. geíin — innantóm.
— En hvað er um þann leik: að lifa og ríkja
sem lömb, er haía stungizt úlfaklóm?
Ef gott að hrapa í hneysu þá: að sníkja
sér harmabrauð, er táknar banadóm,
og glata jafnframt orðum: ,,Eigi víkja",
er einu sinni geymdu sigurhljóm?
En, góði vinur, ekki er bað þjóðin
sem afmælinu færir slíkt að gjöf,
— því ekki er henni leyít að smíÖa lóðin
sem látin eru á metin bak við höf,
og ekki er það glaða frelsisglóðin,
sem geymist enn frá dal að yztu nöf,
— og sízt af öllu stunda ljúflingsljóðin
að leggja þyrna á óskasonar gröf.
Halldór Hclgason
Ilin eindregnu mótmæli Vatnsleysustrandarbænda og aí'drátt-
arlaus krafa þeirra 'um brottför hersins af löndum sínum, varð
Jiess valdandi, að landrán Guðmundar Guðmundssonar her-
námsstjóra og bandaríska hersins var stöðvað. En til Jiess eru
skip eftir skip látin flytja hingað skotfæri að nota þau, og nú
kváðu Bandaríkjamenn hafa tekið upp skotæfingar á svæðinu
milli Sandgerðis og Leirunnar.
í búi í Leirunni skýrir svo frá
að sér hafi orðið gengið rétt
upp fyrir by@gðina og hafi hann
þá rekizt þar á nokkur hundruð
bandarískra hermanna að skotæf-
ingum.
Skotaefingasvæðið ó Vatns-
leysuströndinni var þó merkt
með stórum aðvörunarspjöldum,
— þótt hvorki Guðmundur Guð-
mundsson hemámsstjóri né
bandaríska herstjórnin hefðu
kjark til að undirrita þau fyrir-
mæli er á spjöldin voru letruð —
en svæðið þar sem Bandaríkja-
menn skutu á fvrir nokkrum
dögum er með öllu ómerkt!
Guðmundur hemámsstjóri og
Bandarikjamenn hefðu ótt að
læra eitthvað af landránsmálinu
á Vatnsleysuströndinni, en svo
virðist ekki vera, því það mega
þeir vita að hálfu ver mælist
það fyrir að laumast inn ó ó-
merkt svæði og hefja þar skot-
hríð án nokkurra aðvarana.
Það vita allir, að fái hernáms-
fiokkarnir ekki þá ráðningu sem
þeir þarfnast í kosningunum,
ætla þeir að gerast djarftækari
til landránanna eftir kosningar,
— en mikið má herraþjóðina
kitla í fingurna eftir því að hand-
leika byssugikki, að stríðsmenn-
irnir skuli ekki geta gert það
fyrir vini sína í hemámsflokkun-
um að stilla sig um slík tiltæki,
bara fram að kosningunum!!
Werkamenn á
Keflavíkurflug-
velli!
Ef þið eruð á ferðinni í
Revk.tavík. æríuð þið að
nota tækifærið osr k.iósa,
Verkamenn úr Reyk.ja-
vík ættu ekki sízt að
hafa það hugfast að
kiósa hér fyrir k.iördag,
bví það er ekki að vita
nema þeir komist ekki
til að kjósa á kiördegi.