Þjóðviljinn - 17.06.1953, Blaðsíða 11

Miðvikudagur 17. júní 1953 — ÞJÓÐVILJINN — (11
Grein Halldórs Laxness
Framh. af 7. síðu.
þá sjálfa; þeir fyrirgera vin-
sældum sínum sakir skorts á
háttvísi, sérlega lagnir í því að
nauðþreyta viní sína og banda-
menn, uns þeir hafa gert sig
að pest meðal þeirra.
Ég hef dvalist leingur í
Bandaríkjum en nokkru öðru
iandí u;tan míns heimalands.
Ég hef átt fleiri vini í Banda-
ríkjium en nokkru landi öðru.
Bækur mínar hafa verið lesnar
í hundruðum þúsunda í Banda-
ríkjum. Ég tel miig altaf standa
í þakkarskuld við það land af
því það gerði mig að sósíalista,
— Bandaríkin eru nefnilega eitt
af þeim fáu löndum þar sem
ekki er hægt að komast hjá
því að verða sósíalisti ef maður
notar heilann. Evrópumenn,
sem daglega heyra óminn af
hrópunum sem berast úr hinu
sérkennilega fátækrahæli am-
rískra stjórnmála, hljóta að
halda að handarískur hugsunar-
háttur ber; einkum og sérílagi
einkenni óþektar krakka, mál-
óðs kellínigarsvarks eða slepju-
legs klerks einhversstaðar lángt
ofanúr afdölum. En það er mik-
il vaniþekkíng á Ameriku að
halda að bandiaríkjaþjóðin líkist
þessum æpandi, froðufellandi og
prédikandi stríðstrumbuslögur-
um stjórnmálanna; iþó sú kunni
iað vera reglan, að stjó.rnmála-
menn séu undanlás mannlegs
félags, lægstur sameiginlegur
nefnari manna hver í sínu
kjördæmi, þá fer því fiarri að
hver veniuleigur bandaríkja-
miaður sé fáráðlíngur með
stríðsbumibu. Hver venjulegur
bandaríkjamaður er framar öllu
snj.all verkmaður sem veit al-
veg eins vel og ég og þú að
það er- ekki hægt áð drepa
vandamál með öðrum hætti en
leysa þau. Ég hef þekt banda-
ríkjamenn úr ótal starfsigrein-
um, en aldrei rakst ég á mann
þar í landi, sem ekki fyrirliti
stríð.
Hversvegna fáum vér svo
sjaldan að hevra hvernig venju-
legt fólk í aBndaríkjum, frið-
samt og greint, lítur á málin?
Hversvegna erum vér dæmdir
til að hlusta endalaUst é þessar
undarlegu fígúrur úr „nefnd-
unum“ frægu og spekíngunum
úr „the big syndicates?“ Hvað
i er orðið af öllum greindu,
mentuðu hugsjónamönnunum í
Bandaríkjum? Er minn góði
j igamli vinur Upton Sinclair nú
kanski kominn í kompaníið
líka? Og hvar er málgagnið
þar sem heyrast kynni rödd
hinna glæsilegu amrísku æsku-
rnanna, sem stríðsæsingamenn-
irnir vilja fyrir hvem m.un láta
slátra 1 einhverium ógestrisn-
ast við að selja bækur mínar
um allan heim. En nú á dögum
er einsog búið sé að spilla ein-
drægni jafnvel meðal kaup-
manna, stjórnmálamenn láta
■róginn gánga fyrir öllu, menn
þverfóta varla fyrir bakburði
úr yfirvöldunum. Ég er reiðu-
búinn að styðja hvaða hreyf-
íngu sem er, ef hún aðeins hef-
ur að markmiði vináttu meðal
þjóða.
Oft hef ég verið að brjóta
heilann um hvernig á bví
standi, að mannleg snilligáfa
skuli enn ekki hafa hrokkið til
þess að siá ráð Við herskáum
stjórnmálamönnum. f síðas*a
höfuðstríði gegn mannkyninu
■tókst þeim að lífláta nær tutt-
ugu miljónum manna. Hvers-
vegna hafa ekki ve.rið fundin
með.ul við þessum óþverra í
m.annsmynd á sama hátt og
við samherium þeirra og hlið-
i'stæðum í mynd drepsóttar-
sýkla? Því það er eingin lausn
á neinu að fara að heingja
þessi gerpi eftir á, einsog gert.
var í lok siðasta stríðs, begar
iþeir eru búnir að ná vilia sin-
um, slátra og brenna lifum
hluta mannkyms. Vér venjulegir
menn vi'tum að vandamál, hvort
heldiur innlend eða alþjóðleg,
verða ekki leyst ineð morði,
hvorki einföldu né margföldu.
Lærdómur sögunnar er sá, að
hversu marga menn sem þú
rnyrðir, þá bíða öll vandamál
þín jafnóleyst og fyr að morð-
verkinu loknu. Hversu má þuð
veu’a að vér stöndum jafnar. í
hættu að vera í heimsmálum
leiddir og láta stjórnast af þeim
einum mannvenum sem ei’u það
lakar innrættir og rneira rakk-
arapakk en annað fólk, að þeim
det'ba .aldrei önnur. íáð i hug til
þess að leysa vandamál en
murka lífið úr saklausu fólki í
styrjöldum, — nema þeir séu
kúgaðir til hins gagnstæða. Á
mannkynið sér þá engrar und-
ankomu auðið frá þessari land-
plágu sem hefur þrúgað heim-
i.nn frá ómunatíð?
Trúarhetjur og siðaspekíngar
vilja telja okkur trú ,um að
menskt eðli, ' eðli venjuleés
fólks, sé svo gerspilt frá upp-
hafi að heimsfriður isé óhugs-
andi nema hver og einn taki sig
til iað endurbæta siálfan sig
frá rótum samkvæmt þeim
m.argví.slegu trúarbragðakerfum
og siðarollum sem finn.ast
kunn,a í veröldinni. Vel má
vera að feður og mæður, systur
og bræður, synir og dætur trú-
arhetja og siðspekínga séu að
eðlisfari gerspilt fólk einsog
þessum rógberum mannkyns er
svo mikið í mun að telja oss
trú um; við verðum að taka
orð þeirna gild í þessu efni. En
krakkar hafa ekkj heyrt nefnda
fyr fremur en íslenzkur bóndi.
Ég ‘hef altaf verið að bíða eftir
því að gáfaðir og mentaðir
amrískrar friðarhreyfíngar.
Margir vin,a minna í Ameriku
eru að vísu kapítalistar, satt
er það, en ekki þarf það að
verða til fyrirstöðu; k.apítalistar
gáhga um hús mitt einsog
heima hjá sér; ýmsir bestu
vina minna eru kapítalistiar, og
sjálfur er ég kapítalisti og leit-
Markmiðið með hernáminu
að leysa vandamálin í stað þess
að fiara á stað og myrða náunga
sinn, og afþakkaði þarmeð leið-
sögn herskárra þjóðskörúnga,
þá mundi veröldin eflaust batna
frá rótum og mannkynið ekki
vera í meiri hættu af stríði en
til dæmis af bólunni. Tregða
almennings í því að standa
gegn 'Stjórnmálahetjum sem
kjósia að drepa fólk fremur en
ráða framúr vandamálum, og
vilja heita fararbroddur þjóða
eða jafnvel vaxtarbroddur
mannkyns, einmitt þessi tregða
venjulegs- fólks hefur valdið
meiri slysum en öll ógæfa önn-
ur sem steðjað hefur að m.ann-
kyninu; og ef til er erfðasynd,
einsog trúarspekíngar halda
fram, þá er hún falin einmitt
í þessari tregðu. Kynslóð vor
hefur nú séð djarfa fyrir dag-
renníngu, samtökum venjulegs
fólks um gervallán heim gegn
vélum styrjaldardrotna. Þessi
dagrenníng er Heimsfriðarhreyf
íngin sem nær til meira e.n
helmíngs af íbúum jarðar, og
færir út kvíarnar sem óðast,
einnig í þeim heimshlutum þar
sem stríðsvillimenn enn ráða
'ögum og lofum.
M
'Bt'nh'ciacfS*
AUAO QCfWia

Framhald af 1. síðu.
hlutaðeigandi ríkja.
Fréttaritarinn skýrir frá því
aS í þessum stöðvum sitja nú
250.000 manns en það er fjórð-
ungur bandaríska flughersins.
Þessi tala á eftir að hækka
verulega, segir Beach.
100 lokið, 50 eftir
,,Að minnsta kosti helmingur
af þieim bandarísku flugstöðv-
um sem áætlanir hafa verið
gerðar um verða utan Amer-
íku“, segir Beach. , Dreifing
sprengju- og orustuflugsveita
umhverfis jaðra hins kommún-
istíska heimsveldis er þýðing-
armikill þáttur í hernaðaráætl-
un Bandaríkjanna. Sem stendur
er búið að koma upp um 100
stöðvum erlendis en gert er ráð
fyrir í áætlununum að þeim
verði fjölgað í 150“.
„Vernd flugstöðvanna“
„Þar í Evrópu“, heldur Bea-
ch áfram, „sem bandarískar
flugstöðvar eru, er ætlazt til
áð ,,gestgjafaþjóðin“ taki að
sér vörn stöðvanna á jörðu
súðri.
Á stöðvum eins og Græn-
landi og íslandi, þar sem
enginn her er fyrir hendi,
sér bandarískt lierlið um
VERND HERSTÖÐV-
ANNA“. (Leturbr. Þjóðv.)
Eins og menn sjá eru það
ekki Islendingar, sem taldir
I
fyrir 1953, um Mýrasýslu er komin út. Félagsmenn eru
beðnir að vitja bókarinnar í skrifstofu félagsins, Tún-
götu 5. Hafmfirðingar eru beðnir að vitja bókarinnar
í Verzlun Valdimars Long. Fimm fyrstu ljósprentuðu
árbækur félagsins, 1928—1932, eru einnig afgreiddar í
skrifstofunni. Félagsmenn og nýir áskrifendur fá eldri
árganga félagsins, sem til eru, fyrir hálfvirði, séu þeir
keyptir í einu lagi.

Innilegt þakklæti fyrir auðsýnda samúð við and-
lát og jarðarför
Þorbjargar GuðmundsdótSur
Sigrún Sigurðardóttir
Kristinn Sigurðsson
eru þurfa verndar, heldur
bandarísku herstöðvarnar á Is-
landi. Öllu skýrar verður eliki
sagt áð ef einhver árásarhætta
vofir yfir landinu þá stafar hún
frá bandarísku hersetunni.
Til kjarnorkuárása
Hinn bandaríski fréttaritarí
fer ekki í neina launkofa méð
það, til hvers nota á banda-
rísku flugstöðvarnar í lönd-
um annarra þjóða. Hann segir;
„Hernaðaráætlun þessi gerir
ráð fyrir miklum flugstöðvum
á Grænlandi, í Bretlandi, Norð-
ur-Áfriku, Okinawa, Japan, Al-
aska og á meginlandi Ameríku,
þaðan sem stórar sprengjuflug-
vélar geta farið í árasarfei'ð-
ir. .. . Meginihluti Iangfleygu
sprengiflugvélanna hefur áðset-
ur í Ameríku en í liernaðarlega
mikilvægum flugstöðvum er-
lendis er reiðubúið fluglið, sem
hægt er að senda á loft með
augnabliks fyrirvara, einnig
með kjarnorkusprengjur".
Staðfestir fyrri frásagnir
Uppljóstranir Beach komá
heim við fyrri frásagnir banda-
rískra herfræðinga og blaða-
manna, sem hika ekki við að
segja það í Bandaríkjunum að
Island hafi verið hernumið til
þess eins að fullkomna flug-
stöovakerfi Bandaríkjanna í
norðlægum löndum. Nægir þar
að minna á grein eftir Hanson
Baldwin, hinn víðkunna her-
málafréttaritara New York
Times, sem birtist i því blaði
22. marz i vetur. Flann vék ekki
að því einu orði að herseta á
Islandi stafi af þörf á að
vernda landið fyrir árás en
segir að landið sé „þýðingar-
mikil veðurathugana- og rad-
arstöð og gæti ef til stríðs
kæmi orðíð mikilvæg flugstöð
til sóknar og larnar og flota-
stöð“.
Baldwin segir að Island sé
ihlekkur í handarískri flug-
stöSvakeðju, sem liggi héðan
yfir Grænland, Nýfundnaland,
Labrador, Kanada og Alaska.
Þýðing þessara landa stafi af
því að um þau liggi stytzta leið-
in frá Bandaríkjunum til Sov-
étríkjanna. Þegar langfleygar,
þrýstiloftsknúðar sprengjuflug-
vélar og fjarstýrð skeyti komi
til sögunnar rnuni stöðvar þar
fá úrslitaþýðlngu tii loftárása.

Urslit í A-riðli.
um stöðum í Austurlöndum,
stöðum sem þessir veslíngs 'það eitt veit ég með vissu, mitt jj
. 1. , n -i 11 _ A 1 .1 1 „ 1' T1 3
fólk á Islandi var ekki af því
tagi. iMér þykir .ekki ólíklegt
,að óg hafi um dagana kynst >|
álíka mörgu fólki og meðal-
Annað kvröld (fimmtudagskvöld) kl.
8,30 keppa
vinir minir amrískir gerðu mér trúarhetja eða siðspekíngur; en ^
orð að gerast stuðníngsmaður ég hef aldrei kynst venjulegum >)
manni sem væri spiltur að eðl- >J
ifari eða hugsunarhætti. í ^
einni igrein er ég þó reiðubúinn -
að samþykkja trúarhetjunni og
hinum ömurlegu skyldmennum
hans: ef sérhver venjulegur
maður í héiminum væri i því
ráðinn að fylgja fram stefnu
vénjulegra manna, sem er sú
Akurnesiigar og K R,
Þetta er leikuriim sem atlir hafa
beðið eftir!
Verð aögöngumiða StæÖi kr. 5.00, stúkusæti
kr. 10.00 og barnamiöar kr. 2.00.
Mótanefndfin
Dómari:
Hannes Sigurðsson

!

bix