Þjóðviljinn - 15.07.1953, Blaðsíða 6

8) — ÞJÓÐVILJINN — Miðvikudagur 15. júlí 1953
JMÓ0VIUINN
Útgsfandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokkurinn.
Ritstjórar: Magnús Kjartansson (áb.), SigurÖur Guðmundsson.
Fréttastjóri: Jón Bjarnason.
Blaðamenn: Ásmundur Sigurjónsson, Bjarni Benediktsson, Guð-
mundur Vigfússon, Magnús Torfi Ólafsson.
Auglýsingastjóri: Jónsteinn Haraldsson.
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustíg.
19. — Síml 7500 (3 línur).
Áakriftarverð kr. 20 á mánuði í Reykjavík og nágrennl; kr. 17
annsra staðar á landinu. — Lausasöiuverð 1 kr. eintakið.
Prentsmiðja Þjóðviljane h.f.
Nauðsyi! á einleigy verkaiýðssns
Úrslit síðustu alþingiskosninga hljóta að vekja ugg hjá
hverjum þeim, sem ber verkalýðshreyfinguna og framtíð
hennar fyrir brjósti. Það getur ekki hjá því farið að verka-
lýðurinn taki xjAjjfaftur tii alvarlegrar athugunar og um-
i'æðu hvað gáp^skuli til þess að koma á einingu verka-
lýðsins, einingu í röðum allra þeirra, sem vilja berjast
fyrir bættum kjörum verkalýðsins og vaxandi áhrifum
verkalýðsstéttarinnar í þjóðfélaginu.
★
Viö síðustu alþingiskosningar náði íhaJdið öllum þing-
sætum í bæjunum utan Reykjavíkur. Öll þessi þingsæti
hefur ýmist Alþýðuflokkurinn eða Sósíalistaflokkurinn
haft um lengra eða skemmra skeið á undanförnum 20 til
30 árum, að Vestmannaeyjum undanteknum. Sósíalista-
flokkurinn hafði Siglufjörð frá þvi það kjördæmi var
myndað, þar til nú. Alþýöuflokkurinn haföi ísafjörð frá
]927 (raunverulega frá 1923) þar til nú. Alþýðuflokkurinn
hefur lengst af haft Hafnarfjörð, og um tíma líka þing'-
mann fyrir Akureyri og Seyðisfjörð. Flest, líklega öll, þessi
bingsæti myndu vinnast, ef verkalýðurinn stæði saman,
sum væru strax örugg, önnur myndú vinnast á skömmum
tíma, ef eining væri milli flokkanna.
★
í Reykjavík þarf verkalýðurinn ekki síður aö athuga
sinn gang. Fyrir tæpum 20 árum, árið 1934, náöi Alþýðu-
úokkurinn hæstu atkvæöatölu, sem hann hefur náð í
Reykjavík. Það voru 5029 atkvæði og það var þá 34,1%
greiddra atkvæöa. Nú eftir 20 ár hlaut Alþýðuflokkurinn
4936 atkvæði og er það 15,4% greiddra atkvæða. — 1934
höfðu Alþýðuflokkurinn og Kommúnistaflokkurinn til
samans 41% greiddra atkvæða í Reykjavík. Nú hefur
Sósíalistaflokkui-inn og Alþýðuflokkurinn til samans 37%
(Sósfl. 21,5, Alþfl. 15,4), en höfðu 1949 samanlagt 44%.
En þó blandast engum hugur um, að ef Sósíalistaflobkurinn og
Alþýðuflokkurinn berðust saman fyrir málefnum verkalýðsins,
þá er það sterkasta aflið í Iandinu, fyrst og fremst vegna þess
að slík eining þýðir að Alþýðusambandið með sínum 25 þúsund
meðlimum er í einu vetfangi orðin voldugasta samtakaheild á Is-
Iandi, en einnig vegna liins að einliuga verkalýður myndi fylkja
utan um sig óírum vjnnandi stóttum landsins, fiskimönnum,
bændum og millistéttum bæjanna.
★
En eining verkalýðsins getur aldrei skapast um það, að leiða
yfir hann þrælalög, gengislækbun, vísitölubindingu og atvinnu-
leysi. Eining verkalýðsins get'ur aðeins orðið til um baráttu fyrir
að bæta kjör hans, hækka laun hans, auka tryggingar hans og
mannréttindi í hvívetna. Og fr'umskilyrðið til slíks er eining um
slík mál í verkalýðshreyfingunni, samhugur í Alþýðusambandimi
um hagsmunaharáttu verlialýðsins, en eindregin barátta gegn
auðvaldinu og afturhaldinu og ríkisstjórnum þess.
★
Sósíalistaílokkurinn hefur löngum barist fyrir því að
skapa einingu í verkalýðshreyfingunni. Alþýðuflokkurinn
hefur fengið slíka reynslu á tveim síðustu áratugum. aö
hún ætti aö vera öllum verkalýðssinnum innan hans um-
hugsunarefni. Samstarf hans við Framsóknarflokkinn
1934-’37 var upphafið aö tapi hans. Og Framsókn var
orðinn íhaldssamur flokkur þá, þótt hún væri stofnuð sem
flokkur fátækra bænda. En nú er hún orðin afturhalds-
flokkur, stjórnað af auðmannaklíku í Reykjavík, sem hat-
ar verkalýðssamtökin. Mestu fylgi hafa Sósíalistaflokkur-
inn og Alþýöuflokkurinn þó náö, er þeir voru saman í rík-
isstjórn og Alþýðusambandsstjórn, þó ekki væri sam-
vinnan góð, ef samvinnu skyldi kalla.
Skipulagt, heilbrigt samstarf þessara tveggja ílokka
um framgang hagsmuna- og réttindamála verkalýðsins er
allri íslenzkri alþýðu lífsnauðsyn. Það er brýnasta við-
íangsefni verkalýðsins að koma því á.
JEAN LAÍTTTE, franskur rithöfundui', aðalritarl heimsfriSarráösins
Knstinn E. Andrésson:
Ofar öllum málefnum öðr-
um er að vernda friðinn í
heiminum.
íslendingar hafa sem toetur
fer litla reynslu af styrjöld-
um og tala því og rita oft
gáleysislega um stríð og frið.
En. dæmið af Hiróshima er
myrt voru með atómsprengju
30 þúsund börn ætti eitt að
nægja til að leiða mönnum
fyrir sjónir hvað bíða mimdi
mannkynsins 1 nýju styrjald-
arbáli.
En hverjir eiga aö tryggja
friðkm ?
Fram á síðustu ár hefurþví
verið trúað að slíkt sé ein-
göngu á færi þeirra sem með
völdin fara í ríkjunum, stjórn-
málamanna og þjóðhöfðingja.
Þar geti almenningur engu
um ráðið.
Eigi skal dregið í efa að
fróðlegt sé t. d. að vera kunn-
ugur innan dyra í Atlants-
hafsbanda'aginu, hafa setið
þar ráðsfu.ndi og átt m. a.
kost á að greiða atkvæði eins
og í vor með því að fram-
lengja til 20 ára 28 miljarða
sterlingspunda (iun 1300 milj-
aría ísl. kr.) útgjöld til hern-
aðar. En hver er sá vtan ráðs-
ins er muni telja slikar ráð-
stafanir til verndar friöi i
he!m!num ?
Þær þjóðir úti í Evrópu er
beðið hafa fómir tveggja
heimsstyrjalda og þolað of-
be’di fasismans þeim samfara
á einum mannsaldri hafa kom.
izt áþreifanlega að raun um
að lítið öryggi sé í því fólgið
að treysta hervaldi og ríkis-
stjórnum fyrir lífi sínu og
verndun friðarins. Og þær
urðu óhug gripnar er þær sáu
að styrjöldin síðari var ekki
fyrr dunin lijá og nazisminn
sigraður e.n voldug öfl voru
komin á stúfana til að reisa
fasismann úr gröfinni og ryðjá
braut þriðju heimsstyrjöldinni.
Þá er þaí, árið 1949, að
menn af þessum hióðum, und-
ir forystu franska vísinda-
man.nsins Frédéric Joliot-
Curie, tóku að boða t!l funda
þar sem fulltrúar alþýðu og
menntamanna úr ýmsum lönd-
um í austri og vestri kæmu
saman til að hugsa ráð sin,
ný ráð til að koma í veg fyr-
ir að heiminum yrði aftur
hleypt i toál.
Þessi eru upptökin að frið-
arhrej'fingu þeirri sem hefur
eftir aðeins fjögurra ál'á starf
nær tveim þriðju hlutum
mannkynsins innan vébanda
sinna og hlotið hefur nafnið
heimsfriðarhreyfingin.
Islendingar hafa ekki farið
varhluta af að vera fræddir
um Atlantshafsbandalagið og
verið látnir fylgjast mcð
hverju skrefi sem hershöft-
ingjar þess stíga. Á heimsfrið-
arhreyfinguntii hefur hins
vegar legið bann svo, að op-
inberar fréttastofnanir liér á
landi hafa ekki leyfi til að
minnast á hana, ekki þó hún
heyi alþjóðleg þing sem allar
þjóðir heims taka þátt í og
erlendis sé jafavel meira um
þau ritað en þing Sameinuðu
þjóðanna (eins og átti sér
stað um friíarþingið mikla i
Vínarborg í des. sl.). I saman.
burði við heimsfriðarhreyfing-
una er þó Atla.ntshafsbanda-
lagið mjög ómerk stofaun og
lítils megnug, fyrir utan gag.i-
stæðan tilgang. Um þann sem
trúir á Atlantshafsbandalagið
sem friðartæki má segja :vð
þáð litið sem hann sér af
heimi.num snvái öfugt við hon-
um, eða sagt á góðri íslenzku:
að hsc.in komi eins og á’fur út
úr hól. Friðarhreyfingin lítur
á heiminn frá sjónarmiði ai-
mennings er þráir frið en
ekki nokkurra a.uðkarla sem
vilja græða.
Hverjar hugmyndir gerir
sér þá heimsfriðarhreyfingin
um að takast megi að vernda
friðinn, nú fremur en áður i
sösru mahnfélagsfeis?
Hafa ekki á vorrm tímum
verið stofnuð bandaiög, Þjóða-
bandalagið, Sameinuðu þjóð-
imar. sem hafa tekizt á hend-
m- aó tryggia heimsfriðinn,
og hvernig tókst? En þar er
á að minna að hvortveggja
þessi samtök eru mv-iduð ofan
frá, og i Þióðahandaiaginu og
eing rm skeið innan Samrin-
uðu þjóðanna liafa r'kisstjárn-
ir auðva’dsins með vopmi-
kónga að stíórnendum náð
undirtökum. Hingað til hefur
almenningur látið stjórnmála.
mönnum einum eftir að á-
kveða örlög sín, stríð og frið.
Heimsfriðarhreyfingin segir
hkis vegar: Það er hjátrú að
halda aö stríð séu óhjákvæmi-
leg. Styrjaldir eru manna
verk. Eins er það manna verk
að afnema þær. Það er ósam-
boðið þjóðum að leysa deilu-
mál sín með vopnavaldi. Til
er önnur leið en leið mann-
drápa. Leií friðarins er til.
Hkin nýi boðskapur sem
heimsfriðarhreyfi.ngin flytur
er einfaldlega þessi: að al-
menningur heimsins hafi sjálf-
ur á valdi sínu með nógu víð-
tækum og öflugum samtökum
að koma í veg fyrir styrjaldir
og knýja forráðamenn þjóð-
anna til að gera með sér frið.
1 stað þess að láta halda uppi
áróðri fjaadskapar milli ríkja
og þjóða til að eitra andrúms-
loftið í styrjaldartilga.ngi veröi
að skapa andrúmsloft friíár í
heiminum, skilning á því og
sannfæring um að til sé leið
að komast hjá styrjöldum, að
öll alþjóð’eg deilumál megi
Jevsa friðsamlega, þjóðir með
ólík hagkerfi geti átt sambúð
í fricd á hnettinum, hægt sé
að vimia friðina með sam-
starfi og átökum fjöldans.
Þessi er li'nn óbrotni kjarni
í boðskap heimsfriðarhreyf-
ingarinnar og útbreiðsla hrnn-
ar hefur sýnt að bessi boð-
skapur er í samræmi við vi'ja
og óskir meg’nþiorr.a mann-
kyns, allra bióða, a.'mennings
um- gervö’i lönd. Og samtímis
hefur friíarhreyfinein vakið
bá trú og sa.nnfæringu sem
hún ætlaði sér. t.rúna á mátt
a'memvnv- og hlutverk hans
nð vernda be'msfriðinn og
knýja stórveldin til sarrkomu-
Iacrn.
Eirí fvrsta verkef.ní hcims-
friðarhrevfir’varinnar var að
cpfnn nnd’rskriftum undir liið
fræga, Stokkhólmsávarp með
banni við bebms'u atómvopna
í ctvriö'dum. T.Jndi>- boð ávarp
rituðu yfir 600 milljónir manna
um öll lö.nd. Árangur af þvn
rt.arfi er a’ Bandaríkin bafa
ekki ti' hessn dags borað a.ð
framfy'gja hótunum sínum um
Framhald á 11. síðu.