Þjóðviljinn - 15.07.1953, Blaðsíða 7

Miðvikudagur '15. júlí 1953 — ÞJÓÐVILJINN — (7
Giinnar Benedikísson:
@ ©
(Niðurlag)
Þegar alþýðubyltingin steypti
rússnesku bor.garastéttinni af
Stóli, þá var þar grískkatólsku
kirkjunni að imæta. Rússneska
kirkjan var önnur sterkasta og
voldugasta kirkjustofnun í
kristnum heimi og svo íhalds-
söm og steinrunnin sem írek-
ast gat hæft í Rússlandi Zars-
ins. Við getum vel leyft okkur
,að taka ihæfilegt mark á öllum
tröllasögunum um viðureign
'kirkjunnar og bolsévikka í
Rússlandi. Ekki voru þær allar
sérlega smekklegar, og það hafa
bæði fyrr og síðav gerzt ýmsir
furðulegir hlutir austur þar.
Hver einasta kirkja var brennd
■að minnsta- kosti þr.isvur sinn-
um og hver einasti presntr
drepinn ekki sjaldnar en fjór-
■um sinnum, auk þess sem þeir
dóu svo sex sinnum úr hungri
með öllu hinu fólkinu. En þótt
við tregðumst við það að táka
þessar sögur alveg bókstaflega,
þá væri það blindur maður á
söguleg lögmál, sem þyrfti að
láta segja sér það, að baráttan
milli þessarar byltingarhreyf-
ingar og þessarar .auðugu og
kreddubundnu kirkjustofnunar
hafi verið allhörð. En þeirri
viðureign lauk með sigri bolsé-
vikkanna, eins og kunnugt er.
Nú eru rússnesku Ráðstjórn-
arlýðveldin einu ríki heims, þar
sem reynsla sögunnar gæti
gefið bendingar um, hvers
vænta mætti um starfsskilyrði
trúarsafnaða og trúarstofnana,
þar sem ríkjandi er sósíalskt
stjórnskipulag. Nú hefur mér
aldrei auðnazt að stíga mínum
fæti á þetta margumtalaða
landsvæði, og 'hef ég því ekki
■ getað kynnzt þessum hlutum
öðruvísi en í gegnum rit og
viðtöl við þá menn, sem ég tel
trúverðuga. Og í öðru lagi skal
ég hreinlega játa það, að svo
mikinn áhuga sem ég hef á því
að afla mér heimilda um þróun
mála í Ráðstjórnarlýðveldunum,
þá hefur áhugi minn ekki fyrst
og fremst beinzt að þróun
kirkjumálanna. En í tilefni af
umræðuefni fundarins, þá get
ég þó í fyrsta lagi fullyrt það,
að þegar rússnesku kommarnir
gerðu byltinguna 1917, þá gerðu
þeir það ekki i nafni kristin-
dómsins. Eg leyf; mér þvert á
móti að gera ráð fyrir. því, að
þeir hafi sagt og gert sitt af
hverju, sem einhverjir munu
hafa kallað beina árás á krist-
indóminn, og þeir þá ekkert
halt fyrir því að bera það ,af
sér. En guð lítur á hjartalagið,
og ekki munu allir þeir, sem
til mín segja: herra, herra,
koma i himnaríki, heldur þeir,
scm gera vilja föðurins, aem
er í himnunum Og því er ekki
að neita, ,að í hinum nýju ráð-
stjórnarlýðveldum taka forátt
að gerast ýmsir þeir hlutir, sem
snerta til fagnaðar hjörtu
manna, sem allur kristinn
heimur telur í flokki sann-
kristnustu manna samtíðarinn-
ar. Maður er nefndur Stanley
Jones og var til skamms tíma
einn af frægustu heiðingjatrú-
boðum heimsins og er það má-
ske enn. Hann fór til Ráðstjórn-
arríkjanna rétt eftir 1930, og í
tilefn.i af þvi skrifaði h.ann rit-
gerð, sem birtist þýdd í Kirkju-
blaðinu um 1935. Honum lýst
ljómandi vel á efnahagsþróun-
ina í Rússlandi: „Rússneska
þjóðin ætlar að nota vélina til
almannaheilla, ekki einstakl-
ingsgróða, og hættan á offram-
leiðslu á að hverfa við það, að
afurðunum verður skipt jafnt á
milli allra og til umbóta á lífs-
kjörum heildarinnar. Almanna-
hggur batnar ,að sama skapi og
framleiðslan eykst. Þannig er
haldið opnum dyrum. Svo er
ekki hjá oss — og verður ekki
fyrr en vér leggjum samstarf
•að undirstöðu í stað sam-
keppni“. Þetta geðjast þessum
sannkristna manni vitanlega
mjög vel, bví að kristnir menn
gleðjast í hjarta sínu, þegar
gerðar eru ráðstafanir til að
tryggja almannaheill, einnig á
tímanlegu sviði. En svo kemur
hann að andlegu hliðinni.
Hann kom til Rússlands á
páskadagsmorgun. „Þetta voru
einkennilegustu páskarnir, sem
ég hef lifað“, segir hann. „Við
vorum seinni hluta dagsins í
St. ísaks-dómkirkjunni, sem nú
er orðið safn andstætt trúar-
brögðunum. Um kvöldið reynd-
um við að komast í einhverja
’kirkju, en fundum enga opna,
nema eina þýzka kirkju. Trúin
virtist hrunin eins og spilaborg.
Kristur var krossfestur á ný —
dáinn og grafinn og letrað á
gröf hans: Engin upprísa. Þann-
ig voru fyrstu .áhrifin, sem ég
varð fyrir. En þegar ég var
kominn .austur yfir Rússland,
þá fannst mér samt, að hlut-
tekningin með lítilmögnunum,
traustið á mönnunum og sam-
eignin á jarðargæðunum minna
mig á nálægð anda Krists og
páskaboðskapinn: „Hann er
upprisinn", og yrði oss kristn-
um mönnum áskorun um það
að láta guðs ríki á jöi'ðu verða
að veruleika“.
Þetta þykir mér ákaflega
merkilegur vitnisburður af
munni manns, sem vígt hefur
líf sitt þeirri hugsjón að út-
breiða kristindóminn. Þótt hann
reyndar æti þetta allt ofan í sig
síðar,, þegar endurminningin
um það, sem hann heyrði og
sá, var farin að dofna, þá eru
þessi orð hans skýr vitnisburð-
ur þess, hve öreigauppruni
kristindómsins á sterkar rætur
í kristni nútímans, þar sem
hún er annað og , meira en
hræsnin einber, stríðsgróðabrall
eða morðsýki „Hluttekningin
með lítilmögnunum, traustið á
mönnunum og sameignin á
jarðargæðunum“ höfðu minnt
hann á hans fegurstu drauma:
„nálægð anda Krists“. — Þann-
iig getur farið fyrir sannkristn-
um mönnum.
Síðan hafa verið stigin stór
þróunarskref í Rússlandi, og
smar.gt er þar á ,annan veg en
áður. Enn munu þó forustu-
menn þar vera lítt kirkjulegir.
En nú munu trúaðir menn þó
eiga greiðari leið að njóta guðs-
þjónustu en var fyrir fullum
20 árum. Nú eru komnar á
fullar sættir með rikisstjórninni
og kirkjunni. Nú hefur kirkjan
sætt sig við að halla sér að
guði sínum og svala trúarþrá
safnaða sinna, en gefa frá sér
allt leynimakk v.ið óvini rikis-
• ins um að vinna því tjón. Það
fer vist ekki milli mála, að í
Rússlandi einu allra ríkja í
Evrópu er fullkomið trúfrelsi.
Þar geta menn dýrkað guð sinn
á hvern þann hátt, er þeir girn-
ast, svo lengi sem þeir gera
ekki öðrurn mönnum mein, og
stofnað með sér félög um sitt
guðsþjónustuhald. Þar liggja
refsingar við, ef verið er með
glannaskap að trufla guðsþjón-
ustuhald manna, hversu spreng-
hlægilegt sem foað kann að
vera, því að þar er litið svo á,
,að það eigi ekki að svívirða
helgidóma annarra manna. En
þar sem fullkomið trúfrelsi er í
Ráðstjórnarríkjunum, þá geta
menn líka óhindrað stofnað fé-
lög til að vinna gegn trúar-
brögðum, og ég hef grun um,
livarvetna i heiminum að leita
heilbrigðs lífsfagnaðar, vilja
vera þar sem lixið gerist,
sækia þangað sem fyrirheit
framtiðarinnar gefast. Sumt af
þessu unga fólki sviptir sig
sumarleyfi næsta ár fyrir
þessa för, sumir fá aðra til
að vinna fyrir sig og leggja
síðan nótt við dag er héijn
kemur að vinna af sér skuld-
ina. Það fer enginn til Búka-
rest til að vinna sér ftr.na
að þess háttar félagsskapur sé
stjórnarvöldunum þar sízt á
móti skapi. En út af því ættum
við kristninnar menn eklti að
-bera neinar áhyggjur, því að
svo þékkjum við mátt drottins,
að það væri hið hróplegasta
guðlast að efast um sigur hans,
þar sem barizt er á jafnréttis-
grundvelli. En það er eins og
mörgum kristnum manni hins.
vestræna heims finnist sem
guði séu allar bjar.gir bannaðar,
nema honum sé fenginn stuðn-
ingur ríkisstjórnanna, svo fé-
legar sem þær eru margar
hverjar. Og þar sem nú er svo
komið, að það sem Stanley
Jones sá aðeins sem framtíðar-
draum og áætlanir um almenn-
ingsheill, það getum við nú séð
augliti til auglitis, þá ætti
hverjum kristnum manni ekki
að vera þungt um hjarta, þegar
við lítum til þeirrar framtíðar,
sem guðsrikið á í vændum í
skauti sósíalisma og síðar
kommúnisma.
Þróun kirkjumála í Ráð-
stjórnarríkjunum er aleina
bendingin, sem sagan hefur enn
gefið okkur um það, hvernig
takast megi sambúð trúar-
bragðastofnana og ríkisvalds í
sósíölsku ríki. Alþýðuríkin í
Mið-Evrópu eru enn á stigi
stéttabaráttunnar og innrásar-
slyrjaldanna frá auðvaldsheim-
inum, þótt nú sé sú innrásar-
styrjöld háð með öðrum vopn-
um en á tímum rússnesku bylt-
ingarinnar. Kirkjuleg öfl innan
þessara ríkja voru miklu meira
á bandi .alþýðunnar en átt hafði
sér stað í Rússlandi á sinni tíð,
en einstakir kirkjunnar menn
hafa þó staðið þar í andskota-
flokkinum miðjum, og er það
sízt að undra, þar sem margir
þeirra standa beint undir and-
legri og embættislegri forustu
páfans í Róm, sem er erkifjandi
alls kristindóms og allra menn-
Jafnmargar símastúlkur á-
samt einum loftskeytamanni
munu annast sambaadið við
ættjörðina þaðan að sunnan.
Svo eru 2 hjúkrunarkonur með
sérstöku tilliti til sjóveikinn-
ar. Það eru prentarar, póst-
menn, vélamenn, skómakari,
logsuðumaður, hljómlistar-
menn til. að efla fjörið um
borð, jafnvel 1 sútari, fjöl-
margir iðnnemar og kennarar
;—,og 2 listmálarar til að sýna
ingarmála um allan heim. Við
kristninnar menn hér úti á Is-
landi biðjum þess af öllu okkar
hjarta, að alþýðu þessara landa
takist sem fyrst að vinna bug
á þess konar skemmdaröflum,
svo að þar geti sem fyrst dafn-
■að trúarlíf með eðlilegum hætti
í samræmi við andlegar Þarfir
fólksins í landinu.
Þar sem sér,a Jóhann Hannes-
son, sem flutt hefur sitt fram-
söguerindi, þegar ég flyt þessar
línur, hefur he’gað meginhluta
lífsstarfs síns kristniboði í Kína
og hefur nú orðið að hverfa
frá því starfi, eðlilega með
miklum sársauka, fyrir aðgerð-
,ir kommúnista þar, þá þykir
mér það sennilegt, þegar ég er
að semja þessi orð mín austan
fjalls, að ástandið í Kina hafi
eitthvað borið á góma í frarn-
söguerindi hans. Og hvort svo
er eða ekki, þá er á allan hátt
rétt að minn.ast á þetta 500
imilljón.a alþýðu'ýðveldi í sam-
bandi við umræðuefni fund.ar-
ins. Kína stendur enn á byit-
ingarstlginu á sama hátt og
áður nefnd hlþýðulýðveldi í
Austur- og iMið-Evrópu. En
þegs verður að gæta, að Kína
er ekki og hefur ekki verið
kristið þjóðfélag. Árekstrar ,al-
þýðubyltingarinnar við kristnar
félagsstofnanir hljóta því að
verða annars eðlis þar og með
öðrum hætti en í löndum, þar
sem kristin kirkja hefur verið
ríkiskirkja eð.a kristindómurinn
að minnsta kosti ríkjandí trú-
arbrögð. í Kína er kristindóm-
urinn enn erlend stefna og þar
boðuð af mönnum, sem hafa
sín sterkustu tengsl, menningar-
lega iOg fjárhagslega, við þá
hluta heims, þaðan sem fæst
hefur komið af góðu til þessar-
ar langkúguðu þjóðar og kín-
versk alþýða á sízt góðs frá að
vænt,a í yfirstandaridi frelsis-
Framh. á 11. síðu.
þess raunar sáran að geta ekki
komið upp einhverju ámóta
fyrirtæki fyrir sig'. Mun því
hafa ver'ð skor.ið g.ð Heimdell-
ingum að gangast fyrir alþjóð
legu. móti ungra glerdúfna-
safnai'a, og mætti til dæmis
halda það á Galapagoseyjum.
Er þó allt í óvissu um fram-
kvæmd'r enn sem komið er.
Hverjir eru það sem heilsa
okkur í Búkarest? Alþýðu-
Pramhald at tl. síðu.
fora á heimsmótið?
Hverjir
Þeir sem af íslandi sækja
IV. heimsmót æskunnar, er
stendur í Búkarest, tilheyra
elcki þeim stéttum manna sem
hingað til hafa gert viðreist-
ast um heiminn. í þessum
stóra hópi fyrirfinnst engin sú
tignarfrúva er lætur bera sér
kaffið í rúmið á morgnana,
sem lesið verður í Atómstöð-
inni. Það er heldur engina Búi
Árland í förinni, enginn heild-
sali með einkabíl, enginn af
þeirri stétt sem ekki gctur
verið þekkt fyrir ófrægari
dvalarstað í sumarleyfi en
Rívíeru. Þeir sem fara til
Búkarest eru flestir af kyni
Uglu úr Eystridal, fólk sem
vinnur fyrir sér hörðum hcad-
um, hefur ekki farið til út-
landa áður, býst ekki frekar
við að fara það oftar. Það er
á aldrinum 14 til 35 ára, og á
það sameiginlegt ungu fólki
nafn, þeldur til þess að vera
með í lífinu — þar sem fvam-
tiðina hillir upp í varma og
gleði.
Það befur verið gert laus-
legt yfirlit yfir það hvernig
þessi 200 manaa hópur skipt-
ist eftir atvinnugreinum.
Verkamenn eru fjölmennastir:
38 samtals. Þar næst kemur
skrifstofufólk, 2G manns alls.
Búkarestþættir
Stúdentar eru 12 að tölu. Það
eru 9 sjómenn með í förinni.
Svo eru 5 bílstjórar sem lang-
ar til að læra á járabraut á
leiðinni. Þá höfum við með
okkur eina 3 skipasmiði ef
leki skyldi koma að skútunni.
Það eru 3 saumakonur til að
rimpa saman þau göt sem
kunna að detta á flíkur vorar.
okkur í réttu ljósi er heim
kemur. Margar stúlkur nefna
enga atvinnu á vegabréfum
síaum, og ótaldir eru enn full-
trúar margra atvinnugreina.
Er of langt að rekja það.
Ungu fólki voru að sjálf-
sögðu engin skilyrði sett um
þátttöku. Allir miili 14 og 35
ára aldurs gátu af þeim sök-
um sótt mótið. Þetta var
margauglýst og t'lkynnt í vet-
ur og vor. En eins og sjá má
af þcssarl upptalningu eru það
verkamennirnir og aanað starf
andi fólk úr alþýðustéttum
sem mestan áhuga hafa á mót-
inu. Ræður það að líkum að
það verður fyrst og fremst
nrikil lyftistöng alþýðuæsku
landanna, hinni starfandi
hendi, hinni v.'.iaandi önd. Mál-
svörum yfirstcttanna vítt um
Iieim er líka heldur kalt í þeli
til heimsmótsins, og sakna