Þjóðviljinn - 30.07.1953, Blaðsíða 8

:£) .— jÞJÖÐVILJINN — Fimmtudagur 30. júlí 1953 —
JOSEPH STAROBIN:
iViet-Nam sækir fram til
sjáifstæðis og frelsis
Og þeir fáu sem vinna hjá öðrum fyrir kaup e,ru ekki betur
settir- Meðal þeirra eru kolanámumennirnir við ströndina í Hong-
ay, verkamennirnir í fosfórnámunum í fjalllendinu í Laocay, á
.gúmmíekrunum suður í landi, þeir, sem vinna að framleiðslu á
tei, kaffi, pipar og shellak, skógarhöggsmennirnir, og nokkrir
járnbrautarstarfsmenn og verkamenn í vélaiðnaði bæjanna. Kaup
þsirra ákveðst einnig af því verði, sem útflutningsvörur landsins
eru seldar fyrir á erlendum markaði; í landinu sjálfu fyrirfinnst
ekki sá iðnaður, sem getur hagnýtt .sér þá milma, það gúm og
þann kjörvið, sem framleiddur er þar, er eitthvað stórfyrirtæki
j Frakklandi hættir við umsamin kaup. Verkamennirnir fleyta
frfim lífinu með hjálp skyldmenna sinna í þorpunum eða svelta.
Það er varla hægt að segja, að nokkur millistétt, sem byggir
afkomu sína á iðnaði, hafi vaxið upp í landinu, meðan það hefur
lotið franskri stjóm; það væru þá helzt umboðsmenn og leppar
•eriendra verzlunarfyrirtækja. Lénsherravaldið er ríkjandi. Um
■viðskiptalíf er varla hægt að tala nema í stærri bæjum, og þar
•er það í höndum erlendra einokunarhringa.
Eignarrétturinn á jörðinni er mál málanna. í skýrslu, sem frönsk
þingnefnd samdi 1948 um umbætur í landbúnaðinum, segir, að
24% bændafjölskyldnanna í héraðinu Bacbo í norðurhluta Viet-
Nam séu jarðnæðislausar. Þetta voru 275.000 fjölskyldur.
Af þeim sem áttu jörð, voru 98% örsnauðir bændur, sem hýer
um sig átti minna en hálfan hekta,ra lands. Allir saman áttu þeir
■40% landsins. Þetta voru 946.500 fjölskyldur.
2% áttu á milli 5 og 50 hektara. Samanlagt áttu þeir 20% lands-
ins. Þetta voru 17.500 fjölskyldur.
En 180 fjölskyldur, sem hver um sig átti a. m. k. 50 hektara
lands; áttu samtals 20% landsins.
í Truong-Bo (öðru nafni Annam) áttu 50 fjölskyldur 10% lands-.
ins, en 10.900 skiptu með sér 15%.
Samtals voru í því héraði 646.700 fjölskyldur, (eða sem svarar
30% íbúanna) sem áttu minna en hálfan hektara lands, og 100.000
ijölskyldur voru jarðnæðislausar með öllu.
í Nam Bo (öðru nafni Cochinkína) var ástandið enn verra.
'Smábændurnir sem áttu innan við hálfan hektara voru þar
183.000 að tölu og skiptu með sér 15% landsins. Millibændur sem
-áttu milli 5 og 50 hektara lands voru 65.750 og skiptu með sér
■37-% landsins.
En í þessu héraði landsins voru 6.300 jarðeigendur, þar af
mörg erlend félög, áttu 45% landsins. Hins vega,r voru þar 345 000
ijolskyldur, eða 57% íbúanna, sem ekkert jarðnæði höfðu. Þetta
í'ó}k varð allt að afla sér viðurværis með því að þræla fyrir góss-
«ig$ndurna .
Nokkur hluti landsins í Viet-Nam var í eign sveita,rfélaganna,
•eða milli 20 og 30% akurlendisins. Þetta land var leigt til rækt-
unar, og venjulega voru það „stórlaxar" þorpanna, sem réðu
hverjum væri leigt og gegn hvaða skilmálum. Smám saman færðist
þetta land yfir á hendur gósseigendanna. í kaþólsku héruðunum
í Phatdiem á undirlendinu í norðurhluta landsins á kaþólska
kirkjan um þriðjung alls landsins.
Þannig* eru höfuðdrættirnir ljósir: mjög mikill hluti hinna
jarðnæðislausu bænda voru landbúnaða,rverkamenn á stóru jörð-
unum; einkum var þetta áberandi í suðurhéruðunum. Mikill hlufi
íbúanna varð að skrimta á agnar litlum jörðum, sem skiluðu varla
nægilegri uppskeru til að halda lífinu í fjölskyldunni. En nær ailir
áttU það sameiginlegt að smávægilegar breytingar í efnahagslíf-
inu gátu ráðið öllu um þeirra hag.
Það var því næsta eðlilegt, að algengt væri að bændur gerðust
leiguliðar. Leiguliðarnir urðu oft að afhenda gósseigendunum allt
að 70% uppskerunnar, og okrarar, sem tóku allt að 600% véxti
yíir árið, áttu ekki erfitt með að stunda iðju síria. Á eðlilegum
tímum var lífinu lifað í basli og eymd. Þegar stríðið skall á hrundi
allt í rúst.
Vegna slæmra samgangna (í Laos höfðu Frakkar aðeins lagt 10
km járnbrautar) gat ríkt hungursneyð í einu héraði landsins, þó
næg hrísgrjón væru til í öðrum. Árið 1944 neyddu Japanar marga
bændur til að rækta jute í stað hríss, þar sem þeir þurftu á því
að halda til styrjaldarrekstursins. Braskarar geymdu miklar birgð-
ir af hrísgrjónum um vorið árið eftir, 1945, í þeirri von að verð-
lagið mundi hækka eftir þau vandræði sem steðjað höfðu að land-
inu í byrjun ársins, og þetta leiddi til hungursneyðar í landinu
um sumarið: tvær milljónir manna urðu hungurmorða. Hið unga
Jýðveldi þurfti að vinna bug á þessari hryllilegu hugursneyð þegar
á fyrsta úri sínu, og það tókst aðeins með því að gripa til sérstakra
ráðstafana. Uxar og kerrur voru þannig teknar með valdboði til
.að flytja hrsígrjón til norðurhéraðanna, og þegar það nægði ekki,
%
RITSTJÓRl. FRtMANN HELGASON
Eftir Ivo .daga hefur KR 70 st., Ármann
59, IR 45 og UMFR 2 stig
Þórður B, Sigurðsson sefti uýff Ssláudsmef í sleggju
Varla er hægt að hugsa sér betra
keppnisveður en þá tvo daga, sem
þetta mót hefur staðið og þó sér-
staklega þriðjudagskvöldið.
Sum keppnin hefur verið mjög
skemmtilegt og árangur nokkuð
góður-og í flestum greinum betri
en áður í sumar.
1500 m hlaupið var sérlega
skemmtilegt, þar sem þeir áttust
við félagarnir, Kristján Jóhanns-
son og Sigurður Guðnason, og
hefðu einhverjir viljað gefa nokk-
uð til að sjá þá viðureign. Sigurð-
ur hefur forustu þar til 400 m eru
eftir, þá fer Kristján fram fyrir
hann, en Sigurður sleppir honum
ekki langt frá sér. Þegar 100 m
eru eftir fer bilið að minnka og
það kom að Kristján varð að
sleppa Sigurði framhjá sér 25 m
frá marki. í fyrri hluta hlaupsins
sérstaklega tók Svavar Markús-
son skemmtilegan þátt í þessu
stríði. Hann vantar enn meiri
þroska, en lofar góðu. Árang-
ur Sigurðar og Kri^tjáns er sá
bezti, sem þeir hafa náð.
Guðm. Lárusson hefur verið
nokkuð í sérflokki í þessu móti.
Hann hefur unnið 100 m hlaup,
200 m, 400 m og 800 m. Er Guð-
mundur sýnilega í mjög góðri
þjálfun, en þar sem hann keppir
í 'svo mörgum greinum, kemur
ekki fram það sem hann raun-
verulega getur, ef hann væri ó-
þreyttur og legði sig allan fram.
Árangur Torfa í stangarstökk
inu var góður, þegar tekið er til-
lit til þess að hann hefur lítið
keppt í vor.
Það var líka ljós punktur að
Þórður skyldi sétja met í sleggju-
kastinu- Hallgrímur Jónsson er
að verða nokkuð öruggur í
kringlukastinu. Sem gestur í mót-
inu, kastaði Þorsteinn Löve
kringlunni 44.87. Þórir Þorsteins
son hefur náð ágætum árangri, er
vel þjálfaður og á Ármann þar
gott efni á ferðinni.
Stigin voru mjög jöfn allt
kvöldið milli KR og Ármanns, og
ÍR þar rétt á eftir, en að keppni
lokinni stóðu stigin þannig: KR
70 stig, Á 59 stig, ÍR 45 stig og
UMFR 2 sitg.
Úrslit urðu:
110 m griiylahlaup:
1. Ingi Þorsteinsson KR 15.7
2. Pétur Rögnvaldsson KR 16.4
3. Rúna Bjarnason ÍR 17.0
400 m hlaup:
1. Guðmundur Lárusson Á 51.4
2. Þórir Þorsteinsson Á 51-5
3. Ingi Þorsteinsson KR 51.7
Kringlukast:
1. Hallgrímur Jónsson Á 44.50
2. Friðrik Guðmundsson KR 43.22
3. Þorsteinn Alfreðsson Á 39.23
100 m hlaup:
1. Guðmundur Lárusson Á 11.4
2. Þórir Þorsteinsson Á 11.7
3. Vilhjálmur Ólafsson ÍR 11.8
Stangarstökk:
1. Torfi Bryngeirsson KR 4.00
2. Bjarni Linnet ÍR 3.60
3. Baldvin Árnason ÍR 3.10
1500 m hlaup:
1. Sigurður Guðnason ÍR 4:03.6
2. Kristján Jóhannsson ÍR 4:04.0
3. Svavar Markússon KR 4:10.0
Sleggjukast:
1. Þórður B. Sigurðsson KR 48.02
2. Páll Jónsson KR 46.92
3. Sigurjón Ingason Á 44.92
Þrístökk:
1. Torfi Bryngeirsson KR 13.12
2. Kári Sólmundarson KR 13.03
3. Hélgi Björnsson KR 12.82
í kvöld heldur mótið áfram og
verður þá keppt í 4x100 m, 4x400
m boðhlaupum, 3000 m. hindrun-
arhlaup og fimmtarþraut.
Hvers iregnci topcsSI
Hkrcmes 10:0?
_ Eins og ég bjóst við fyrir-
fram, sögðu flest blaðanna, að
Alcranes hefði tapað vegna for-
falla Þórðar og Ríkharðs. —
Þetta er ekki rétt. Liðið veikt-
ist auðvitað við það, að þeir
léku ekki nleð, en úrslitaþýð-
ingu hafði það ekki. Eg held
að Akranes hefði ekki unnið
þó Þórður og Ríkharður hefðu
verið með í þessum leik og ég
vil reyna að rökstyðja þessa
skoðun mína.
Eg hef fylgst með leik Akra-
nesliðsias bæði hér á landi og
í nok'krum leikjum í Noregi.
Frá því fyrsta hef.ur mér verið
ljóst að liðið hefur að vissu
leyti verið rangt byggt upp.
Ekkert lið getur byggt allt á
einum eða tveim leikmönnum.
Fyrr eða síðar mun það hefna
sín, og svo var hér. Akranes-
liðið hefur byggt allt skipulag
sitt á tveim mönnum, sem sé:
Þórði og Ríkharði. Það hefur
alltaf gengið vel þar til mót-
herjinn kemst að raun um
hinar veiku hiiðar þessara
manna. Eg hef leyft mér nokkr
um sinnum, að benda á, að
leikni og skipulagsþekking
Þórðar og Ríkharðs er nokkuð
takmörkuð og einhæf, og að
með því að gæta þeirra rétt er
hægt að gera þá að venjuleg-
um leikmönnum. Þessi skoðun
mín held ég að sé rétt.
Lið. skal heldur ekki byggja
einhliða á sóknarleik, byggðum
á aðeins einum eða tveim
mönnum, þeim sem eiga að
gera mörkin. Það er einmitt
þetta sem Akranes gerir, og
þegár þessir tveir menn eru
ekki á vellinum er liðið hreint
fyrir góðan samleik á miðju
vallarins. Það virðist svo að
enginn hafi haft leyfi til að
kkjóta á mark nema þessir
þar einbeittu þeir sér að
greinilega fram í leik þess við
B-1903. Að undanteknum
tveim eða þrem skotum var
enginn áf framherjum sem
þorðu að skjóta. Það urðu því
spörk fram og aftur.
Það var þetta sem Danimir
fundu, og þeir létu Akranes
leika sinn eigin leik, sem öft
var ágætur, upp að vjtateig, en
þar einbeittu þeir sér, að
stöðvun sóknarinnar síðan fór
knötturinn aftur til baka og
allt í einu var öll framlína
Dana komin í sókn gegn 3
varnarmönnum.
Það hlaut áð fara illa, og
það gerði það líka.
Ályktunin af þessu er sú áð
mínu áliti, að Akranes-liðið er
rangt (takiskt) þjálfað. Liðið
verður að vinna að því að fá
11 leikmenn sem jafaasta og
nægilega marga varamenn sem
ekki standa hinum að baki.
Allir verða að þjálfast jafnt
og allir í franilínunni verða að
geta skotið.
Auk þess er það grundvallar-
atriði hvað skipulag snertir,
að halda varnarskipulagi.
Varnarleikurinn hefur alltaf
verið hin veika hlið Akranes-
liðsias, og það kom bezt fram
í leiknum við B-1903. Strax og
sóknin brást, féll allt saman.
Liðið gerði lí'ka stóra skipu-
lags- og sálfræðilega skissu
þegar það skipti um markmann.
Eg yrði ekkert undrandi þó
fyrri markmaðurinn, hafi feng
ið áfall, minnimáttarkennd,
sem gæti hefnt sín í framtíð-
inni, og gert haan óöruggan og
misjafnan. Hann var ekki þann-
ig orsök maikanna, hana var
annars staðar að finna, og fyrir
það mátti ekki ásaka mark-
manninn.
Markmaðurinn ungi, sem
settur var inn gerði ekkert bet-
ur.
Hann er líka settur í andlega
raun alvarlegá raun með því
að vera settur í markið fyrir
annan, sem vikið er vegna „ó-
dugnaðar" með þá kvöð á sér
að gera betur. Það er stór
Framhald ó 11. siSu, - . •