Þjóðviljinn - 29.08.1953, Síða 6

®) — ÞJÓÐVItJINN — Laugardagur 29. ágúst 1953
þJÓOVIUINN
Útgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokkurinn.
Ritstjórar: Magnús Kjartansson (áb.), Sigurður Guðmundsson.
Fréttastjóri: Jón Bjarnason.
Blaðamenn: Ásmundur Sigurjónsson, Bjarni Benediktsson, Guð-
mundur Vigfússon, Magnús Torfi Ólafsson.
Aug’ýsingastjóri: Jónsteinn Haraldsson.
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustíg.
10. — Sími 7500 (3 línur).
Áskriftarverð kr. 20 á mánuði í Reykjavík og nágrenni; kr. 17
annars staðar á landinu. — Lausasöiuverð 1 kr. eintakið.
Prentsmiðja Þjóðviljans h.f.
V... -----------------------------—-----———'
Blossar Kóreustíðið aftur
upp um áramótin í vetur?
Syngman Rhee og sterk öfl I Bandarik’i-
unum róa oð því öllum árum
Tafarlausar ráSsiafanir
Bannið við karfaveiðunum er augljósasta stórhneykslið
sem orðið hefur í íslenzkum afurðasölumálum, og hafa
þau :þó verið mörg og stór. Þetta framleiðslubann stafar
sf því einu að samningarnir við Sovétríkin eru ,,of hag-
stæðir“ eins og ýtarlega hefur verið rakið hér í blaðinu
undanfarna daga. Þetta bann, sem mun gera að engu
sölur sem nema að verðmæti um 22 milljónum króna ef
ekki verður þegar gripið í taumana af fullri röggsefmi, er
framkvæmt af gæðingum ríkisstjórnarinnar og með fullu
samþykki hennar.
Það er almenn krafa að ríkisstjórnin grípi án tafar til
þeirra ráðstafana sem duga til að aflétta þessu hneykslis-
ástandi. Þessar ráðstafanir eru eftirfarandi:
1. Bannið við karfaveíðum er framkvæmanlegt sökum
jþess að alger e/nokun er á útflutnfngnum. Sölumiðstöð
hraðírystihúsanna hefui- vegna e/nokunar s/nnar vald til
þess að banna öllum fryst/húsum framleiðslu. Þessari
e/'nokun verður að aflétta. Ef ríkisstjóm/n lýs/'r yfir því í
dag að hvaða frystihús sem er hafi leyfii t/1 að framleiða
upp í karfasamn/'ngana og flytja framle/'ðsluna út, munu
ýms frystihús þegar hefja framleiðslu.
2. Beri þessi ráðstöfun ekki næg/lega skjótan árangur,
ber rík/'sstjóminni að taka leigunám/ þau frystihús sem
þörf er á til þess að hægt sé að standa við samningana
og tryggja fslendingum þau hagstæðu viðskipti sem í
þeim felast. .■,<.* , 1 1 1 ! I j ! 1 ■
3. Bannið við karfavdiðum upp í Sovétsamningana er
rökstutt með því að stórhalli sé af v/'ðskiptunum v/'ð
Bandarik/n. Þau viðskipti hafa því aðeins verið fram-
kvæmd að lagt hefur verið hið stórvægiilegasta bátagjald-
eyrisokur á almenning, og það án nokkurrar lagahe/'m-
aidar. Ef ríkisstjómin lýsir yf/'r þvi að bátagjaldeyris-
upphætur á fisk til Bandaríkjanna verði n/'ður felldar
jminu frystihúsaeigendur keppast við að framleiða fyrir
markaðinn í Sovétríkjunu.m sem er íslendingum marg-
falt hagstæðari.
4. Eíkisstjórnin á sjálf Fiskiðjuverið við Grandagarð.
Henni ber tafarlaust að láta það hefja framleiðslu á karfa
flökunum; þar hefur hún vissulega enga afsökun.
Málið er í höndum ríkisstjórnarinnar. Bannið er bein
afleiðing af einokunarkerfi hennar og bátagjaldeyrisokr-
inu sem gerir útflytjendur óháða þvi hvort samningar
eru hagstæðir eðá ekki. Ríkisstjórnin getur þegar í dag
gert þær ráðstafanir sem duga — ef hún hefur aðeins
vilja til þess. Viljinn kemur í ljós næstu daga.
Óvanalegt framferði
Morgunblaöiö birtir i gær grein sem það telur vera
frásögn íslenzkra sjómanna frá Leníngrad, en enginn
treystist þó til að bera ábyrgð á samsetningnum með
nafni sínu. Eru frásagnirnar gamalkunnar úr Morgun-
blaðinu, en þó er eitt sem vert er að benda á. Blaðið seg-
ir að myndavélar manna séu innsiglaðar í höfninni og
bætir við: „Slíku framférði eru íslenzkir sjómenn ekki
vanir og þekkja ekki í cörum höfnum, er þeir sigla til.
En lögregluríkið lætur ekki að sér hæða“ o.s.frv.
Nú er Þjóðviljanum spurn: Var framkvæmd einhver
pólitísk rannsókn á skipverjum áður en farið var til
Leníngrad? Þurfti að senda skrá yfir skipshöfnina á
sovétsend'ráðið þar sem framkvæmd væri pólitísk könn-
un? Þurfti að hreinsa til á skipunum samkvæmt erlend-
um fyrirmælum áður en ferðir gætu hafizt? Þurftu sjó-
menn að sætta sig við lítillækkandi hnýsni McCarran-
lagarma?
Allt er þetta fraímferði sem íslenzkir sjómenn eru van'r
frá lögregluríkinu fyrir vestan haf. Og þar þætti það
vissulega óvenjuleg kurteisi ef þaö eitt væri látið nægja
aö innsigla myndavélar á svæði sem talið er hernaðar-
lega mikilvægt.
FYRIR hálfum mánuði var
Skipt um menn á yfinherráði
Bandarikjanna. Hershöfðingjar
og aðmiírálar, sem öEiseniiowe r
forseti hefur skipað, tóku við af
'þeim sem Trurnan fyrirrennari
Ihang útnefndi á sínum tima.
Porseti nýja yfirherráðsins er
flotaforingi að nafni Radford.
Eins og margir aðrir banda-
rískir herstjórnendur hefur
hann verið óspar á það um
dagana að láta ljós sitt ekina
á vandamál samtímans. Kunn-
astur er (hann fvrir að hann
var fremstur i flokki flotafor-
ingja, sem hófu ákafa gagnrýni
á það sem þeim þótti óþarfa
fjóreyðsla flughersins á kostmað
flotans. Sú deila er nú jöfnuð
að mestu. Síðan hefur Radford
orðið t'íðræddast um hermála-
stefnu Bandaríkjanna á Kyrra-
hafi. Hann er óþreytandi mái-
S'vari Sj.ang Kaiséks og Syng-
man Rhees. Það ei’ í stytztu
máli álit Radfords að Bandarík-
in eigi að gera allt Kyrr.ahafs-
svæðið sér undirgefið hvað sem
það kostar. Skýrast kom þetta
álit hans fram er hann sagði,
að öryggi BandaHÍkjanna væri
isifelid hætta búin meðan Kína
værj sameiuað undir sterkri,
kommúnistiskri stjóm. Slíkt
Kína verði Bandaríkin að sígra
hvað sem það kostar, „jafnvel
þótt við verðum að þerjast í
fimmtíu ár,“ sagði Radford.
SYNGMAN RHEE
FIMMTÍU ára stríðið við Kína
er ekkert smáræðis fyrir-
tæki, en því fer þó fjarri að
Radford flotaforingi og yfir-
heiiráðsforingi 'sé einn i hópi
bandarískra ráðamanna um að
hvetja til þess. Ýmsir mestu
óhrifamenn í flokki republikana
á þingi Bandaríkjanna eru a£
isama sauðahúsi. Nægir að
nefna menn eins og Knowland
öld'ungadeilda.rmann, sem tók
við forystu republikana á öld-
rungadeildinni þegar Taft féll
frá. Knowland hefur fengið við
urnefnið „öldungadeildannaður-
inn frá Formósu" fyrir fylgi-
spekt eína við Sjang Kaisék.
Staða Knowlands gerir hann
áhrifamestan allra bandarískra
þingmanna; hann er cengiliður-
inn milQí forsetaembættisins og
deiildarinnar. Nú er Knowland
nýlagður af stað til Asíu til að
beimsækja Sjang, Rhee og aðra
vini síína þar. Þeim ber varla
mikið á milli. Á fundi einnar
af nefndum öldungadeUdarinnar
sagði Knowiand, þegar verið
var að raeða vopnahléssamning-
ana í Kóreu og óánægju banda-
manna Bandaríkjanna í Vestur
Evrópu yfir þvergirðingshætti
bandarísku samningamannanna:
,Ef þessir svoköHuðu banda
menn okkar vita ekki hvað
kluikkan slær, þá er það að
rikisstjóm okkar og utanríkis-
stefna á að vera bundin af því,
hvað þeim finnsit.“ Dulles utan-
ríkisráðherra, sem sat nefndar-
fundinn, kvað athugasemdir
Knowlands „mjög tímabærar."
AFSTAÐA bandariísku fulltrú-
anna á aukaþingi SÞ sem
fjalíar um friðarráðstefnu í Kó-
reu sýnir Það svart á hvítu, að
það er stefna manna eins' og
Radfords og Knowlands sem
Bandaríkjastjóm fylgir. Til
þess að gera Syngman Rhee til
geðs berst bandariskj fulltrúinn
gegn þvi með hnúum og hnef-
um að Indland fái fulltrúa á
ráðslefnunni. Veigamiklar á-
istæður hljóta ,að vera fyrir því
að Bandariikja&tjóm tekur þann
| Erl end j
| tíðindi J
kost að stórmóðga annað öflug-
asta ríki Asíu til þess ,að hafa
tindáta eins og Syngman Rhee
góðan. Ef Bandaríkjamenn
istefndu að samkomulagi í Kó-
reu og varanLegri friðargerð í
Austur-Asiu væri þeim fyrir
miklu að hafa Indland á sínu
handi. Sé hins vegar stefnt að
þvií að grípa bar til vopna á ný
við fyrsta tsekifæri er eðli’egt
að þeir hafi sem nanasta sam-
vinnu við Syngman Rhee en láti
Indland sigla sinn sjó.
SYNGMAN RHEE hefur ekki
farið dult með það að vopna
hléð í Kóreu er í hans augum
ekki undanfarj friðar, heldur
logn á milli bylja í Kóreustríð-
inu. Hann hefur lýst því yfir
hvað eftir annað, að ef norðan-
menn hafi ekki fallizt á allar
kröfur hans þegar friðarráð-
stefnan he£ur staðið í þrjá mán
uði, muni hann kalla fulltrúa
s’ina í brott af henni og skipa
her sínum að hefia sókn norður
■að landamæirum Kína. í ræðu
15. ágúst á fimm ára afmæli
úikissfcof nunar :í S-uður-iKóreu
sagði Rhee: „Það er ósk olckar
og staðfastur ásetningur að
hefja hergöngu norður á bóg-
inn sem allra fyrst.“ Áður hafði
hann sagt, að ekki gæti farið
hjá þvli -að Bandaríkjamenn
kæmu her sínum til hjálpar
þegar bardagar við norðan-
menn væru einu sinni byrjaðir
á ný. Rhee hefur einnig gert
það lýðum lióst, að sú eina frið-
samlega sameinin.g Kóreu. sem
hann getur hugsað sér, er að
Norður-Kórea verði iögð undir
hans stjóm.
ESSI krafa verður vafalaust
borin fram á Kóreuráðstefn-
unni, sem á að hefjast eikki
síðar en um miðjan október. 4
hana fallast norðanmenn auð-
vitað aldrei. Þá kallar Rhée
menn sína af ráðstefnunni og
toúast má við að Bandarílkja-
menn 'gangi af henni lika. Eitt
af því sem DulQes lofaði Rhee
þegar þeir raeddust við í Seoul
JOHN FOSTER DULLES
fyrir nokkrum vikum var að
Bandaiiíkjamenn skyldu gang.a
af friðairráðstefnunni ef þeir
teidu einskis árangurs af henni
að vænta. Það er Þvl allt ann-
að en fjarstæða að álykta, að
um áramótin í vetur hef ji Syng-
man Rhee Kóreustríðið að
nýju. Ekki ein einasta rödd á-
byrgra manna I Bandaníkjun-
um, hvorki á þingi né í ríkis-
'stjórninni, hefur heyrzt mót-
mæla þeirri yfirlýsingu hans.
EKKERT er I'íiklegra en að
Rhee og Dulles reyni að
leika sama ieikinn og sumarið
1950, þegar þeir fengu meiri-
híuta SÞ til .að samþykkja það
sannanalaust að upphaf Kóreu-
stríðsins hefðj verið tilefnis-
laus árás norðanmanna. Það
hefur nú ótvírætt komið á dag-
inn að það er Rhee og menn
hans, sem umfram allt vilja
stríð og beittu öllum brögðum
tiil ,að reyna að eyðileggj'a vopna
'hQéssamningana. Bandaríkja-
menn haifa meira að segja feng
ið stjóimir þeirra fimmtán ríkja
sem sendu liðsafla tiil Kóreu til
fulltingis við þá til að undirrita
skuldlbindingu um að gripa til
vopna á ný yerði vopnah'lé rofið
ög hóta því jafnframt að þá
verði stríðið ekki bundið við
Kóreu eina, heldur einnig lagt
fil atlögu við Klina. Þesisi hótun
va'kti svó a'mennan ugg í Bret-
iandi að rikisstjómin varð að
'gefia út yfirlýsingu um að hún
teldj sig lausa alQra roála, ef
Sy.ngman Rhee yrði til þess að
rjúfa vopnahléð.
MARKMIÐIÐ með þvi að úti-
loka Indland af Kóreuráð-
istefnunni, þótt það væri milli-
ganga Ind'andsstjómar sem
drýgst reyndist til að koma
vopnahiéinu á, getur ekki verið
annað en það að gera ráðstefn-
un;a að framJhaldi stríðsins með
öðrum aðferðum. Indverskur
fulltrúi myndi líta á það sem
hlutvenk sitt að mið'a málum,
en ijóst er að slíkt er eitur
(í ibeinum Bandaitíkjastjómar.
Aillar lLkUir eru ti'l að henni
Framhald á ð. síðu.