Þjóðviljinn - 11.09.1953, Blaðsíða 4

4) — ÞJÓÐVILJINN — Pöstudagur 11. september 1953
XVIII.
Blaðamönnum Morgunblaðs-
ins þótti gott að fá þær fregn-
ir frá Magnúsi Valdemarssyni
og Guðmundi H. Einarssyni,
að til væru léieg búsakynni á
Rúmeníu, ,,hrörleg íátækra-
bverfi“. Enn -betra þótti þeim
að fá þau ummæli hispurslaust
frá Bjarna Benediktssyni, að
í Rúmeníu væxu enn til íbúð-
arhús sem ekki tækju fram
ÍPólunum í Reykjavík. Og blaða
tmennirnir ireiddu hátt til höggs.
Hér lá alþýðustjórnin rú-
tmenska vel við högginu: I*að
voru til Pólar i dýrðarriki
liomimúnismans!
En sum högg eru vindhögg.
Magnús Valdemarsson segir
á einum stað:
„Húsin eru f'.est gömui og
þeim er v-la haldið við og hrör-
leg orðin.“
Þama lá hundurinn grafinn:
!hin hrörlegu hús eru gömul!
Pólamir í Rúmeníu eru leifar
igamla skipulagsins sem Magnús
er þó að syngja lof og dýrð.
Hér er því ekki um að ræða á-
.rásarefni á alþýðustjómina
Di|eldur kapitajlisimann {í -Rú-
rneníu fyrir 1945.
Oig Magnús heldur áfram:
,j einu hverfanna var þó
verið að byggja nýja verka-
ma;ina b ústaði“.
Af þessu er ljóst, að ein leið
laJþýðustjórnarinnar til að bæta
Íhýbýlakost þjóðarinnar, sem
var í einu orði sa'gt hroðaleg-
iur- þegar 'hún tók við, er að
b.vggja verkamannabústaði. Á-
rásarefnið hefur því snúizt
upp i viðurkenningu á stað-
xeyndum sem nálgast lofgerð-
larrollu um alþýðustjómina.
Auðvitað hefur alþýðustjórn-
in lagt mikla áherzlu á að
ibæta úr húsnæðisvandræðun-
um þau átta ár, sem hún hef-
■ur setið að vöidum. Auk verka-
mannabústaða eru menn hvatt
ir og þeim hjálpað til að
íby’ggja smáíbúðir og vonandi
verður síðar skýrt frá, lausn
þessara v.andamália hér í blað-
ánu, því að ég veit um marga
íslenzka þátttakendur, sem
ikynntu sér þetta alveg sér-
staklega.
Stórum hóp sendinefndar-
ánnar voru sýndir nýir verka-
mannabústaðir og báru þeir
v-ott, um hagsýni og stórhug
yfirvaldanna. í fimm ára áætl-
uninni 1950—-1955 er gert ráð
fyrir, að bygja nýja verka-
mannabústaði í borgum lands-
ins með samanlagðri gólfstærð
2.8 milljónir fermetrar!
xix.
í viðtalinu við Magnús segir
á einum stað: „Menn hverfa
sporlaust . ■ •!“ Það tekur því
varla að vera að leiðrétta
svona rakalausa fullyrðingu,
en af þvi að blaðamaðurinn
r»i
Hluti nýs íbúðahverfis verkamanna í Búltarest. Forgangsrétt að þessum nýbyggingum eig.i þeir
verkamenn sem búið hafa við lakast Iiúsnæði. — Einn dag var lslendingum á Heims-
mótinu sýnt þetta liverfi. Sjást noiikrir þeirra til hægri á myndinni hópast
utan pi túlka sína og leiðsögumann er gáfu allar upplýsingar greiðlega
INGI R. HELGASON:
sem tók þetta óviðjafnanlega’
viðtal, Þorsteinn Xhorarensen,
er nýútskrifaður lögfræðingur
eins og ég, mun það ekki saka,
þótt þaer upplýsmgar séu gefn-^
ar, ,að samkvæmt 87. gr. hinn-
ar nýj-u stjómarskrár Rú-
menska alþýðulýðveldisins má
engan mann taka. fastan þar
í landi án dómsúrskurðar og j
eru þau ákvæði svipuð og hjó |
okkur. H
Magnús segir einnig: „Fólk
má ekki ferðast mLEi borga
nema það ihafi áður fyllt út
$
fjölda af margvislegum eyðu-
toiöðum á næstu lögregiustöð".
Ég hef sjaldan heyrt lélegri á-'
róður. Af hverju segir maður-3
inn ekki bara: „Fólk má ekkil
ferðast miili húsa nema o. s.J
frv. . . .“!
í viðtalinu segir ®ð lokum: |
,Fm meðfædda glaðværðj
Balkanbúans kafnar í lögreg'u-®
ríki kommúnismans“. Ekki
virðist Guðmundur H. Einars-
son hafa fundið það á rú-
menskum almenningi, að hann
lifði í lögregluríki, því að hann
svarar spumingunni: „Hvemig
er það með lögregluna?“ á
þennan hátt:
• . ekki virðist fólkið ótlast
hana svo mjög eftir því sem ég
komst næst.“
Er nú nóg komið af svo góðu
úr viðtali Magnúsar Valde-
marssonar.
XX.
Viðtal Guðmundar H. Ein-
arssonar er annars eðlis en
Maignúsar. Þar eru nokkur
. sannleikskom og upplýsingar,
sem stinga í stúf við frásögn
Magnúsar, svo að lesandi, s'em
les bæði viðtölin, kemst ósjálf-
rátt' 'að þeirri niðurstöðu að
þessir piltar séu ekki fínir
pappírar.
Það eru tvö.atriði hjá Gúð-
rhundi, sem eftir er að leið-
rétta.
iHið fyrra er sú frásöign
hans, að börnum fyrrverandi
atvinnurekenda í Rúmeníu sé
baimíað háskólanám.
* Þetta var eitt þeirra áróðurs
atriða, sém mættu mótsgestum
fhá þeim Rúmenum er vildu
rægja alþýðustjórnina og henn-
■ar verk, og það var sannarlega
vel til fundið iað flytja þann á-
róður hingað.
Það var hægurinn að rann-
saka þetta mál í Búkarest, því
að þeir 9 túlkar, sem líslenzka
sendinefndin hafði voru allir
stúdentar, og það gerir ekkert
til þótt Guðmundur viti það,
að faðir yfirtúlksins (hann
lauk hagfraeð'prófi í vor) átti
með bræðrum sínum stórt öl-
gerðarliús, sem gert var upp-
tækt af alþýðustjóm nni, —en
þar með er botninn dottinn úr
tunnunni.
Samkvæmt 80. grein rú-
mensku stjómarskrárinnar eiga
iallir þar í landii jafn-an rétt til
æðri sem lægri menntunar.
Af því ákvæði má einnig ráða
sannleiksgildi þessairar fullyrð-
ingar.
Ég spurði okkar ágæta túlk
Camillo um þetta atriði og
sagði hann þetta vera fárán-
lega ful'lyrðingu. Alþýðustjórnin
hefði að vísu tekið atvinnutæki
fyrrverandi , atvinnuii'ekenda
eíignarnámi1 fil að koma í veg
fyrir áfram'haldandi arðrán en
■hún reyndi á allan hátt að fá
þá til samstarfs og þátttöku
í ’uppbyg'gingu sósíalismans og
hún hefði' auðvitað ekkerf á
móti bömunum þeirra.
En það eru ýmsir aðrir
hlutir um stúdenta i Rúmeníu
sem Guðmundur minnist ekki
á.
Fyrir stríð voru stúdentarn-
ir aðallega úr bungeisasfétt o>g
nokkrum hluta millistéttar-
innar af iþeixri einföidu ástæðu,
að verkamannaheimilin í land-
inu höfðiu ekki efni á að setja
íbörn sín til 'mennta. Þarniig var
það þá peningalcysið, sem
bannaði börnum verkamanna
háskólanám. En á iþessu hefur
■orðið 'gagnger ibreyting síðan
1945. Stúden'tum hefir fjölgað
■geysilega, árið 1938 voru þeir
23000 en 1953 eru þeir 62000
og nú eru stúdentar úr fjöl-
mennustu stétt þjóðféiagsins
þar. í meirihluta.
Það er fróðlegt fyrir Guð-
mund 'H. 'Einarsson og laðra
stúdenta að gera sér grein fyrir
námskjörum rúmenskra stúd-
enta. Kennslan sjálf er ó-
keypis eins og hér, en kennshi-
bækurnar eru einnig ókeypis,
söfftufeiðis fá þeir ókeyp's mat
og húsnæði og 100 — 200 leí
í vasaperiinga á mánuði.
Núverandi stúdentafjöldi fuil
nægir þó hvergi nærri þörf
þjóðfélagsins fyrir háskóla-
lærða menn. ‘Hver einasti
kandidat fer beint í vinnu að
loknu prófiL Það ástand er
einniig athyglisvert fyrir ís-
lenzka stúdenta. Ti,l saman-
burðar má birta eftirfarandi
tölur úr skýrslu rúmensku
kandidata samtakianna (Gene-
ral Association of University
Graduates) árið 1933:
5% voru í öruggri vinnu
63% unnu af og til
32% algerlega atvinnulausir
XXX.
Seinna atriðið, sem þarf að
leiðrétta, er Þessi fraiögn hans;
— ..Aróðurinn Og leiðtoga-
dýrUunín var sannist sagna
gífuifeg"
Hér er um að ræða \isvit-
andi ósannindi, strn blaðamað-
urinn Matthías Jóhannesson
hefur kreist út úr Guðmundi.
Á Búkarestmó*.'i.iu i'ór enginn
pólitískur áróður fram í ferða-
laginu í heild var ekki haldið
uppi neinum pólitískum áróðri.
jBúkarestmótið v.ir opóiitiskt
friðar- og vináttumót heims-
æskunnar.
Engin leiðtogadýrkun fór
fram á mótinu. Ein einasta
standmynd af Stalin i Búkarest,
afhjúpuð þar fyrir mörgum ór-
um, kom ekkert mótinu við.
Hvergi héngu myndir aí Stabn,
eða Malenkov utan á húsum
í þorginni og ihvexgi sáust
slíkar myndir á samkomum
mótsins, opnunarhátíðinni, i-
þrótta'leikjum eða lokahátið-
inni. Fáeinar myndir af forseta
Rúmeníu og forsætisráðherra
utan á opinberum byggingum
borgarinnar eru ekki meiri
ileiðtogadýrkun en Þegar verið
er að setj.a Ásgeir Ásgeirsson
út í búðarglug'ga við Laugaveg-
inn.
XXII.
Ég hef nú lokið við að leið-
rétta ýmsar villandi upplýsing-
ar tveg'gja. ferðafélaga minna
úr Búk'arestferðinni. Ég vona
að það ihafi orðið til nokkurs
gagns fyrir lesendur Þjóð-
viljans.
Þessr tveir piltar létu sig
vanta á skilngðarhóf Búkarest-
farannia af einhverjum ástæð-
um og gat ég þvd ekki þakkað
þeim sem öðrum fyrir sam-
veruna, en það geri ég hér
“með.
Löggiliir prófarkalesarar — Götuljós hjá vatns-
geymimim. — Boulevard Bingo
NÚ FER að líða að því að nýjar
bækur streyma á markaðinn ef
að vanda lætur. Undanfarin ár
'hafa komið út firnin öll af bók-
um, misjöfnum að gæðum, en
eíít hefur viljað brenna við í
þeim öllum: prófarkalestur að
þeim hefur verið lélegur. Auð-
vitað eru til heiðarlegar undan-
tekningar en þær eru því miður
a'Jlt of fáar. Nú hefur einn vel-
unnari Bæjarpóstsins borið fram
tillögu sem hann álítur að mætti
verða til að ráða bót á þessu og
tillagan er í stuttu máli á þessa
leið: Það á að birta nafn próf-
arkalesara á titilblaði hverrar
bókar sem út kemur. Eftir á-
kveðið árabil eiga stjórnir rit-
höfundafélaganna og útgáfufyr-
. ixtækjanna að fara yfir. bæk-
urnar, athuga þær gaumgæfi-
lega og ganga úr skugga um
hvaða prófarkalesarar hafa
staðið bezt í stykkinu. Þeir
beztu yrðu síðan valdir' úr og
löggiltir sem slíkir. — Þetta
þykir mér afbragðs tillaga og
ég er víss um að það eitt að
nafn prófarkalesarans yrði birt,
gæti orðið til þess að hann vand
aði vinnubrögð sín að miklum
mun.
S.S. SKRIFAR eftirfarandi:
„Það væri mjög vel þegið af
mörgum, ekki sízt af þeim sem
búa við Kringlumýrarveg og í
Kringlumýrinni, ef háttvirtir
ráðamenn Reykjavíkurbæjar
sæu sér fært að láta setja upp
götuljós við Háteigsveginn ná-
lægt Vatnsgeyminum. Vegurinn
liggur þarna yfir hæðina og
niður í Kringlumýrina, og eiga
því æðimargir þama leið um
bæði í birtu og myrkri; þarna er
ekkert ljós á mjög löngu færi,
en bílaumferð er þarna oft mik-
il og í rauninni merkilegt að
þarna skuli ekki verða slys. Þá
væri ekki að lasta að sómasam-
leg lýsing væri við brautina
heim að svo veglegri og mynd-
arlegri byggingu eins og Sjó-
mannaskólanum, og farið væri
að gera eitthvað til að prýða
skólalóðina. S S.“
★
OFANVERT VIÐ Hlíðahverfið
mun í framtíðinni liggja glæsi-
leg breiðgata. Þaðan verður dýr
legt útsýni yfir Reykjavíkur-
borg. Með götu þessari verða
gróðursett fögur tré til þess að
æska Reykjavíkur geti á sið-
kvöldum gert framtíðaráætlanir
***■ VírSB
undir skuggsælum trjákrónum.
Og við þessa glæsigötu munu
auðmenn og valdamenn lands-
ins okkar eiga villur sínar og
skrauthýsi, þar sem þeir njóta
rikulega ávatxanna af fórnfúsu
starfi fyrir land og þjóð. Þessi
gata mun verða stolt, bæjarbúa
og það er þegar búið að gefa
henni nafn. Það hefur sem sé
flogið fyrir að einn víðfrægasti
stjórnmálamaður okkar hafi í
hyggju að reisa hús sitt við
þetta stræti framliðarinnar. Og
þið getið ef til vill gizkað á
hver sá maður er, þegar þið
fáið að vita hvað gatan heitir í
munni almennings. Henni hefur
sem sé verið gefið nafnið
Boulevard Bingo, sem útleggst
Bingóstræti.