Þjóðviljinn - 11.09.1953, Blaðsíða 6

6) — ÞJÓÐVILJINN — Föstudagur 11. september 1953
lllÓOyiUINN
Útgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokkurinn.
Rltstjórar: Magnús Kjartansson (áb.), Sigurður Guðmundsson.
Fréttastjóri: Jón Bjarnason.
Blaðamenn: Ásmundur Sigurjónsson, Bjarni Benediktsson, Guð-
mundur Vigfússon, Magnús Torfi Ólafsson.
Auglýsingastjóri: Jónsteinn Haraldsson.
Eitstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustíg.
19. — Simi 7500 (3 línur).
Askriftarverð kr. 20 á mánuði í Reylcjavík og nágrenni; kr. 17
annars staðar á landinu. — Lausasöluverð 1 kr. eintakið.
Prentsmiðja Þjóðviljans h.f.
Höfuðnauðsyii fyrir sjávarútveginn að
tryggja sjómönnum öruggari kjör
Lélegt og ótryggt kaup bátasjómanna
og slœm saltfiskkjör togarasjómanna
valda manneklu Wð framleiÖsluna
„Offramleiðsla"
Frá því var skýrt á aðalfundi Stéttarsambands bænda að í
iandinu væru nú um 300 tonn af óseldu smjöri. Þetta er mikið
magn, tvó kíló á hvert mannsbarn 1 landinu, 10 kíló á hverja
fimm manna fjölskyldu. En þetta er raunar engin nýung, þannig
hefur verið ástatt undanfarin ár, og hefur mikill hluti af smjör-
kiu skemmzt og verið kastað í sápu, en kostnaðinn hefur almenn
ingur borið með uppbótum úr ríkissjóði og hærra verði á hinum
sel'du landbúnaðarvörum.
Þama er sem sagt um „offramleiðslu“ að ræða, og stafar
hún iþó engan vegmn af því að landsmenn hámi í sig svo mikið
smjör að þeir geta ekki torgað meiru; þvert á móti munu flestir
telja sig neyta of lítils smjörs, enda er skammtur sá sem
seldur cr á viðunandi verði næsta lítill. Þarna er um „offram-
Jeiðslu" þá að ræða sem er eitt helzta einkenni auðvaldsþjóð-
lélagsins, ósamræmi milli framleiðslu og kaupgetu. Vörurnar
hrúgast upp og eyðileggjast þótt almenningur hafi fyllstu not
fyrir þær.
Og þetia er ekki eina dæmið. 1 sumar var mikil tómata-
framleiðsla hér á landi, en mjög mikill hluti þeirrar framleiðslu
eyðilagðist. Að nokkru leyti stafaði þetta af því að heildsalarn-
ir fengu að flytja inn suðræna ávexti til samkeppni við inn-
lendu tómatana, en meginástæðan var þó hin að verðið var
til muna of hátt; almenningur varð að spara við sig kaupin.
Og enn hefur gegnt sama máli um osta, af þeim hefur miklu
magni verið kastað.
Stéttarsamband bænda talaði um að hefja útflutning á mjólk-
urafurðum. Það gerði sér að visu ljóst að það yrði að lækka
verðið til útflutnings stórlega, en þá lækkun átti að jafna með
verðuppbótum sem teknar væru með sköttum af almenningi.
Fólkið sem ekki hefur efni á að kaupa nóg smjör og osta ætti
þannig að greiða skatta til þess að koma þessum vörum sem
ódýrustum ofan í útlendinga!
Sá hugsunarháttur sem í þessu felst hefur vaðið mjög uppi
undanfarin ár hjá mönnum sem vilja fyrir alla muni slíta sem
mest í sundur hin beinu hagsmunatengsl bænda og verkamanna.
En væri hitt ekki vitið meira að koma á samræmi milli verðlags
og kaupgjalds, tryggja það að íslenzkur almenningur gæti keypt
þarfir sínar af búnaðarafurðum. Þegar þeim væri fullnægt væri
hægt að ræða um útflutning.
Þvottur McrpnblaSsins
M.irgunblaðið gerir að umtalsefni í gær undanhald ríkisstjórn-
-arinnar varðandi byggingu sambyggðu einbýlishúsanna við
Skeiðarvog. Er blaðið hið stoltasta yfir því frjálslyeidi afturhalds-
Stjóraarinnar að renna á því að banna byggingu allra ibúðanna,
en eins og Þjóðviljinn skýrði frá í gær hefur stjórnin nú loks
rausnast til að leyfa 15 íbúðir af þeim 36 sem byggingarfélagið
áformaði að reisa
I íregn sinni reynir Morgunblaðið, þetta málgagn bygginga-
bannsins og haftanna, að hvítþvo ríkisstjórnina af sekt hennar
í þessu máli. Þetta er þó vonlaust verk. Það er staðreynd sem
ekki verður hrakin að Framsóknarfulltrúarnir í Fjárhagsráði
sýndu málinu fullan fjandskap og kröfðust þess að því yrði
skotið undir dóm ríkisstjórnarinnar. Við þeirri kröfu var orðið
með þeim afleiðingum að rikisstjórnin féllst á sjónarmið þeirra
og bannaði að húsin yrðu reist.
Það var Þjóðviljinn sem afhjúpaði þetta hneyksli og dró rík-
ísstiórnioa til ábyrgðar fyrir það að hindra að upp kæmust
36 nýjar ibúð'r í Peykjavík á sama tíma og húsnæðisneyðin
liggur eins og farg á hundruðum bæjarbúa, vegna fjandskapar
stjórnarvaldanna við byggingarstarfsemina, sem beinlínis er
elt á röndum eins og um þjóðhættulega glæpastarfsemi sé að ræða.
Það var fyrst eftir að Þjóðviljinn hafði gert hneykslið opin-
bert sem ríkisstjómin sá sit* óvænna og lyppaðist niður að
nokirru. Meirihluta íbúðanna er þó enn haldið í banni og gefur
það skýrt til kynna hve afturhaldsstjóm íhalds og Framsóknar
hefur verið Ijiift að láta undan síga í málinu.
Eftir sem áður getur i'íkisstjórnin þó hrósað sér af þeim
árangri að koma í veg fyrir að unnt yrði að byrja á íbúðunum
á s.l. vori eins og fyrirhugað var. Hindrar það vitanlega að
íbúðimar sem loks hafa verið leyfðar verði tilbúnar eins fljótt
og unnt hefði verið að öðrum íkosti. Stendur væntanlega ekki á
Morgunblaðinu að þakka stjóm flokks síns og Framsóknar það
framlag til lausnar á vanda þeirra sem við húsnæðisskortjnn búa.
Það er orðið býsna algengt
að heyra talað um, að það
vanti sjómenn.
Togarar landsmanna fá ekki
nægilega marga sjómenn og til
vissra veiða er nær ómögulegt
að fá fullskipaða skipshöfn
Nú í sumar hafa margir tog-
arar ekki komizt á Grænlands-
mið af því að sjómenn vantaði.
Þau skip, sem farið hafa -þang-
að, hafa öll farið með færri
menn en hagstætt hefir verið
talið að hafa
Mörg síldiveiðiskip fengu ekki
sjómenn og mörg fóru á veið-
arnar með of fáa menn.
Landróðrabátar í Faxaflóa og
hér í verstöðvum úti á landi
hafa sömu sögu að segja. Og
af þessum ástæðum liggja all-
margir bátar ónotaðir með ö'lu.
Þetta er a’varlegt mál og
sannariega umhugsunarvert fyr-
ir fiskveiðiþjóð eins og okkur.
Fyrir nokkrum árum síðan
var það eitt mesta gleðimál ls-
lendinga að eignast nýja báta,
nýja togara og ný flutninga-
skip.
Endurnýjun flotans var fram-
Hinn árlegi kirkjudagur og
merkjasöludagur Óháða frí-
kirkjusafnaðarins er á sunnu-
daginn kemur og vil ég með
þessum línum heita á allt safn-
aðarfólk og aðra, sem veita
vilja söfnuðinum brautargengi,
að taka höndum saman um að
koma til guðsþjónustu, sem
haldin verður á væntanlegri
kirkjulóð, koma til veizluborðs
safnaðarkvenna í Góðteniplara-
húsinu, sækja skemmtunina um
kvöldið í Kvikmyndasal Aust-
urbæjarskólans og kaupa merki
dagsins.
kvæmd. Og I aðalatriðum eigum
við nú í dag margar myndar-
legar fleytur, stórar og smáar.
Ástæðan til þess að nú vantar
sjómenn er ábyggilega ekki sú,
að flotinn sé úr sér genginn og
lélegur. Ástæðan er heldur ekki
sú að flotinn sé orðinn of stór
og sjómenn séu ekki nægilega
margir til.
Nei, ástæðan er önnur. Það
er staðreynd, sem flestir þekkja,
að á þessu og sl. ári hafa
fjölda margir sjómenn leitað í
land og gefa sig þar að annarri
vinnu.
Sú vinna, sem tvímælalaust
hefir dregið mest til sín, er
hernaðarvinnan
Á Keflavíkurflugvelli starfa
nú nokkur hundruð sjómanna.
Þangað hafa ráðizt, ekki að-
eins hásetar .heldur skipstjórar,
stýrimenn, loftskeytamenn, mat-
sveinar, vélamenn og sem sagt
flestir starfshópar sjómanna.
Önnur landvinna hefur einnig
dregið tiil sín sjómenn af þeirri
einföldu ástæðu að landvinna er
hægari vinna en sjómennskan.
Þó skiptir líklega mestu má’.i
fram undir berum himni ef
veður leyfir, en í rúmgóðu
tjaldi á staðnum ef eitthvað er
að veðri. Á þessa guðsþjón-
ustu ber fyrst og fremst að
líta sem táknræna athöfn, með
þátttöku í henni kynnist söfn-
uðurinn af eigin raun væntan-
legum kirkjustað, helgar sér
hann og heitir því að byggja
þar upp og starfa í kristnum
anda. Eg hefi mikla trú á því,
Framhald á 11. síöu
með þessa óheiliaþróun, að kaup
sjómanna og þó fyrst og fremst
bátasjómanna er lægra en ann-
arra starfsstétta.
Og til viðbótar við lélegt kaup
bátasjómanna hefur svo bætzt
öryggisleysið í að fá kaupið
greitt.
Hvað eftir annað hefur kom-
ið til þess, að sjómenn hafa
orðið að fara lagaleiðina -til þess
að ná sínu kaupi og þá ekki
fengið það fyrr en eftir 1—2 ár.
Þannig aðbúnaður launþega
þekkist ekki, sem betur fer, hjá
neinni annarri starfsstétt á Is-
landi.
Afleiðing þessa hlýtur að
koma fram.
Togarasjómenn hafa verið
betur launaðir hingað til en
bátasjómenn En vinna þeirra
hefur líka verið meiri og oftast
þurfa þeir að vera fjarri heim-
ilum sínum langtímum.
Saltfiskkjör togarasjómanna
eru þó verst í launakjöi;um
þeirra og augljóst má hverjum
manni vera, að á slikum veiðum
getur togarasjómaður því aðeins
haft gott kaup, að veiðin sé
mjög góð.
Ef ekki á svo að fara á næst-
unni, að mikill hluti íslenzkra
fiskiskipa verði iátinn liggja. ó-
notaður eða mannaður með út-
lendingum, þá verður að gcra
mjög stórfelldar breytingar sjó-
mönnum til hagsbóta.
Laun bátasjómanna verða að
hækka og öryggi að fást fyrir
skilvisri greiðslu.
Laun togarasjómanna þurfa
einnig að batna einkum við
saltfisk.
Og stjórnarvöld landsins
verða að sjá svo um að enginn
sjómaður þurfi að flýja frá at-
vinnu sinni til erlendra hernað-
araðila til þess að fá gott og
öruggt kaup. Siikri öfugþróun
verður að snúa við.
(Úr Austurlandi),
Alþýðublaðinu stendur
Emil Bjömsson:
Kirkjudagur Óháða fríkirkjusafnað-
arins er á sunnudaginn kentur
Eg heiti á ykkur öll í söfnuð-
inum að taka virkan þátt í
þessari safnaðarhátíð og
tryggja um leið að markmiði
dagsins verði náð, en það er að
vekja verðskuldaða athygli á
kirkjulegu starfi intian safnað-
arins og afla samtímis nokk-
urs starfsfjár. Stjórn safnað-
arins ráðstafar söfnunarfénu
hverju sinni eftir því sem hún
telur bezt gegna, t.d. merkja-
söhifé til safnaðarsjóðs og
tekjum af kaffisölunni til
kirkjusjóðs.
Kirkjudagurinn, eða safnað-
arhátíðin, verður með sérstök-
um hætti hátíðlegri nú en und-
anfarin ár. Á kirkjudaginn i
fyrra hafði söfnuðurlnn ekki
fengið ákveðna kirkjulóð, en
ciú er hún fengin á horni
Stakkahlíðar og Háteigsvegs,
gegnt Vatnsgeyminum, og
verður messað í fyrsta sinn á
þessum stað á sunnudagúm
kemur. Guðsþjónustan fer
stuggur of íslandsklukkunni
íslandsklukkan er nýkomin út
í Austur-Þýzkalandi, og lætur
Alþýðublaðið í gær í ljós óánægju
sína yfir þeirri útgáfu. Finnur
það henni einkum til foráttu að á
„kápu bókarinnar" skuli þess get-
ið að samtímis því sem bókin sé
sögulegs efnis víki hún að ís- (
lenzkum sjálfstæðismálum síð-^
astliðins áratugs. Óttast Alþýðu-
blaðið þa mjög að sagan muni
sveigja að Bandarikjamönnum,
en hinsvegar v.æri það óréttmætt
þar sem bókin sé „komin út fyrir
1944“ — eða „áður“ en Banda-
ríkjamenn hafi farið að seilast til
áhrifa hér á landi!
!
Sannleikurinn er sá að einungis
þriðji hlutij ' íslandsklukkunnar
kom út „fyrir 1944“, og eru bók-
menntafræðingar Alþýðublaðsins,
enn sem fyrr í dálitlum kroggum
með staðreyndirnar. Hitt vita
einnig allir, nema þeir á Alþýðu-
blaðinu, að í seinasta bindi ís-
landsklukkunnar sérstaklega eru
allmjög á dagskrá íslenzk sjálf-
stæðismál eins og þau horfðu
við er verkið var ritað. Og raunar
hafa ýmsir þættir þeirra mála
ekki breytzt meira en svo að
sumir kaflar íslandsklukkunnar
gætu verið ritaðir í dag. Það er
líka af þeim sökum öllum að Al-
þýðublaðinu er ekki um íslands-
klukkuna gefið — hvorki á ís-
landi né í Austur-Þýzkalandi.
Hitt er þannig jafnvíst að það er
farið rétt með staðreyndir á
„kápu bókarinnar" í austurþýzku
útgáfunni, þótt Alþýðublaðinu
kæmu falsanir betur — af ástæð-
um sem gllir þekkj.a.