Þjóðviljinn - 04.11.1953, Qupperneq 6

6) — X>JÓÐVTLJINN — Miðvikudagur 4. nóvember 1953 —
IIIÓOVIUINN
ötgefandi: Samelnlngarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokkurinn.
Ritstjórar: Magnús Kjartansson (áb.), Sigurður Guðmundssoa
B'réttastjóri: Jón Bjarnason.
Blaðamenn: Ásmundur Sigurjónsson, Bjarnl Benediktsson, Guð-
mundur Vigfússon, Magnús Torfi Ólafsson.
Auglýsingastjóri: Jónsteinn Haraldsson.
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsniiðja: Skólavörðustíg.
10. — Sími 7500 (3 linur).
Askriftarverð kr. 20 é mánuðl i Reykjavík og nágrenni; kr. 17
annars staðar á landinu. — Lausasöiuverð 1 kr. eintakið.
Prentsmiðja Þjóðviljans h.f.
V_____________________„ _______________________y
YerkalýSshreyfingin einhuga um nauð-
syn atvinnuleysistrygginga
FramsögurœSa Gunnars Jóhannssonar v/3
1. umr. frumvarps sóslalista um atvinnuleys-
istryggingar á vegum VerklýBsfélaganna
Fram fi! sáknar
9. þingi Sósíalistaflokksins lauk í fyrrinótt eftir ýtarleg-
ar umræður um brýnustu vandamál þjóðarinnar. Þetta
þing var haldið eftir 15 ára störf flokksins, og þingheim-
ur minntist þess af hvílíkri giftu og þrótti þau störf hafa
tekizt, hvílíkum stórvirkjum flokkurinn hefur áorkað fyr-
ir íslenzka alþýðu, hvernig hann hefur gerbreytt atvinnu-
lífi og afkomu þjóðarinnar og háð hina árangursríkustu
baráttu fyrir sjálfstæði íslands. En meginhhiti starfanna
beindist að framtíðinni, og þau voru mótuð af sömu bjart-
sýni og þreki og öll saga flokksins ber vitni frá upphafi.
Ferill Sósíalistaflokksins hefur verið baráttusaga og sig-
ursaga. Allt frá stofnun hans má segja að öll stjórnmála-
átökin 1 landinu hafi snúizt um hann. Mikill meirihluti af
rúmi borgarablaöanna hefur veriö helgaður honum,
störf hans og stefna hafa veriö uppistaðan í öllum þorra
af stjórnmálaræðum þeim sem haldnar hafa verið hér á
landi í hálfan annan áratug, störf borgaraflokkanna hafa
að langmestu leyti beinzt að því að reyna að hnekkja
gengi hans. í þeirri baráttu hefur einskis verið svifizt,
hverskyns ofsóknir hafa verið hagnýttar, og það hefur
allan tímann reynt mjög á stjórnlist og hæfni flokksfor-
ustunnar og manndóm og þrek hvers einasta flokks-
manns. Reynslan er gleggst vitni um það hvernig flokk-
urinn hefur staðizt hverja raun og komið styrkari úr
hverjum átökum, og flokksþingiö nú er ferskasta sönnun
þess.
í kosningum þeim sem orðið hafa á þessu tímabili hefur
Sósíalistaflokkurinn jafnan bætt við sig fylgi, þar til í
kosningunum í sumar, þegar hernámsflokkunum tókst að
sundra sjálfsögöum bandamönnum flokksins meö lævís-
legu herbragöi. Fjandmenn flokksins hafa gert sér vonir
um að þetta áfall myndi veikja flokkinn, lama innviði
hans, líkt og tíðkast hjá borgaralegum flokkum þegar á
móti blæs. En flokksþingiþ sannaöi á eftirminnilegan hátt
að Sósíalistaflokkurinn stendur undir nafni, að hann á
þann bakhjarl vísindalegrar fræðikenningar sem gerir
honum fært aö sameinast hiklaust um réttar skilgrein-
ingar og réttar niðurstöður. Það var rætt ýtarlega og af
fullri hreinskilni um stefnu flokksins óg störf, en niður-
stöðurnar voru sameiginlegar öllum þingfulltrúum.
Einkenni flokksþingsins var eining, sú eining sem skap-
ast eftir rökrænar umræður. Sú eining er forsenda að bar-
áttuþrótti og eldmóði flokksins, hann gengur til starfa
jafn samhentur og í upphafi sóknar sinnar.
Og verkefnin sem framundan eru hafa aldrei verið
stærri. Enn sem fyrr hvetur flokkurinn til þjóðfylkingar
íslendinga gegn hernáminu og öllum afleiðingum þess og
það er meginverkefni hans aö beita sér fyrir þeirri bar-
áttu. Hernámsflokkarnir allir eru nú á undanhaldi vegna
sóknar Sósíalistaflokksins, þeir reyna að bera fram sýnd-
artillögur til að dylja fyrri verk sín; þeir vita að Sósíalista-
flokknum hefur þegar tekizt að sannfæra meirihluta þjóð-
arinnar um hinar geigvænlegu hættur af hernáminu,
þótt enn hafi ekki tekizt aö finna þessari sannfæringu
sameiginlegan farveg. Það verkefni er nú nærtækast og
brýnast að finna réttar leiðir til samvinnu allra andstæð-
inga hernámsins, til nýrrar sóknar fyrir frjálsu landi og
vaxandi velmegun alþýðunnar.
Sósíalistaflokkurinn er ósigrandi vegna þess að stefna
hans er rétt, sagði Brynjólfur Bjarnason í snjallri ræðu
undir þinglokin. í þessari setningu er dregið saman and-
rúmsloftið á 9. þingi Sósíalistaflokksins, þessi örugga
vissa er veganesti hvers sósíalista. Sósíalistaflokkurinn
hlýtur aö sigra vegna þess að stefna hans er rétt, vegna
þess að hann er flokkur verkalýðshreyfingarinnar, vegna
þess að hann er flokkur þjóðarinnar allrar í sókn hennar
til sjálfstæðis og frelsis.
Það frumvarp, sem hér ligg-
ur fyrir á þskj. 104 er sam-
hljóða frumvarpi, sem hefur
verið flutt að undanförnu af
þingmönnum Sósía'.istaflokks-
ins á þremur undanförnum ár-
um, þremur undanförr.um
þingum.
Frumvarpið hefur verið
flutt að tilhlutaa verkamanna-
félagsins Dagsbrúnar, og tel
ég það vel farið, að það við-
urkennda baráttufélag verka-
lýðssamtakanna hér í Reykja-
vík skuli hafa haft forgöngu
um þetta mikla hagsmunamál
íslenzkrar alþýðu, enda hefur
fé'agið notið til þess fyllsta
stuðnings verkalýðssamtak-
anna um allt land. Það hefur
m. a. sýnt sig í því að til Al-
þingis hafa borizt á hverju
ári, frá því fjTrst að frum-
varpið var flutt, fjölmargar
áskoranir víðsvegar að um
það, að frumvarpið yrði að
lögum, ennfremur hafa borizt
til hv. A'þingis áskoranir frá
þingum Alþýðusambands 'ís-
lands um sama mál.
Frumvarpi þessu fylgir all-
löng greinarðerð, sem ég vona
að hv. þingmenn hafi kynnt
sér ásamt frv., og get ég því
orðið stuttorðari en ella um
málið. Það eru þó nokkur at-
riði, sem ég vildi í sambandi-
við þetta mál benda alveg'
sérstaklega á.
Það má fullyrða að um fá
hagsmunamál verka'ýðsstétt-
arinnar sé meiri og almennari
eining en að komið verði á
lögboðnum atvinnuleysis-
tryggingum. Það má vel vera
að einhver ákvaíði séu í þessu
frumvarpi, sem menn geti
deilt um, hvórt það ætti að
vera á þennan veg eða hinn,
Hitt eru meðhmir verkalýðs-
samtakanna sammála um, að
hina mestu nauðsvn beri til
að koma á atvin.nuleysistrvgg
ingum. í heilum bvggðarlög-
um og heilum héruðum á
landi voru býr verkalýður
bæja. og kauptúna við óbæri-
legt atvinnuleysi í marga
mánuði ár hvert. Á það þó
aðallega við Norðurland, Vest
firði, og um flest kauptún og
kaupstaði á Austfjörðum.
Að sjálfsögðu er atvinnu-
Jeysi mismunandi mikið eða
lítið eftir árferði. Þó fullyrði
ég, að t.d. á Norðurlandi hef-
ur verið, og þó máski aldrei
meira en nú, stöðugt atvinnu-
leysi í fjóra til átta mánuði
á ári undanfarin ár. Svo al-
varlégt er þetta ástand að
hundruð dugandi manna flytja
sig búferlum frá kauptúnum
og kaupstöðum á Norðurlandi,
suður til bæja og sjávarþorpa
hér við Faxaflóa. Valda þar
að s'álfsögðu al’miklu þær
hernaðarframkvæmdir, semnú
er verið að framkvæma á
Keflavíkurflugvelli, og fólkið
hefur nauðugt, vil ég segja,
orðið að fara og vinna þar
við, en það fullyrði ég, að is-
lenzkar verkamannahendur
vildu heldur vinna við fram-
leiðslustörf, sem rekin væru
af íslendingum sjálfifm, held-
ur en gerast vinnumenn lijá
erlendu herliði.
Það gefur að skilja, hvern-
ig afkoma þessa fólks muni
vera, sem ekki hefur atvinnu
nema kannski í hæsta lagi
há'ft árið og tæplega það.
Og engan þarf að undra, þó
að dugandi fólk uni ekki slíku
fyrirkomulagi og leiti til
staöa, þar sem einhver von
er um betri fjárhagslega af-
komu. Hinu má maður þó
ekki gleyma að brottflutn-
ingur þessa fólks er hin mesta
blóðtaka fyrir byggðarlögin
sem fyrir brottflutn'ngn-
verða. Og ekki nóg með
það, heldur flytur þetta
fólk í flestum tilfellum sár-
nauðugt í burtu frá fyrri
heimkynnum, enda við marg-
víslega örðugleika að etja
í sambandi við slíka flutn-
inga, svo sem útvegun á
húsnæði, koma sér í atvinnu
og fleira þess háttar.
Mér er það fyllilega ljóst og
okkur flutningsmönnum, að
atvinnuleysistryggingar geta
ekki nema að nokkru leyti
bætt upp atvinnuleys'sbölið.
Sú krafa, sem verkalýðshreyf-
ing'n hefur borið fram og mun
halda áfram að berjast fyrir,
er næg atvinna handa öllum,
sem vilja og geta unaið. Þetta
er svo sjálfsögð krafa, að eng-
inn mun nú orðið treysta sér
t'l að mæla henni á móti.
Hitt er svo annað mál, að
fögur loforð stjómmálaflokk-
anna fyrir hverjar kosningar
um næga atvinnu í þessu eða
hinu byggðarlaginu, hafá
reynzt til þessa inantóm orð
án athafna í alltof mörgum til-
fellum.
Eg gat þess áðan að verka-
lýðshreyfing'n stæði sarnan um
það að krefjast þess að komið
verði á atvinnuleysistrygging-
um. I þessu sambandi leyfi ég
niér að benda á, til viðbótar
því, sem ég hef áður sagt, að
í desemberverkfall'nu í fyrra-
vetur var ein aðalkrafa verka-
lýðssamtakanna um fullkomn-
ar atvinnuleysistryggingar.
Þessi krafa fékkst ekki fram,
en ég fullyrði að verkalýðs-
lireyfingin hefur aldrei ver:ð
ákveðnari en einmitt nú að
koma málinu áleiðis, Stéttar-
samtök verkafólksins munu
berjast fyrir þessari kröfu
með festu og einurð og ekki
láta staðar numið fyrr en hv.
Alþ. hefur séð sóma sina í þvi
að mæta óskum og kröfum
verkalýðssamtakanna í þessu
máli.
Á hv. Alþ. í fyrravetur var
sá háttur viðhafður með af-
greiðslu þessa máls, að því var
vísað til hæstv. ríkisstjórnar.
Ekkert hefur heyrzt um málið
frá fyrrverandi eða núverandi
hæs.tv. rík:sstjórn. Bendir það
ótvírætt til þess, að hæstv. rík-
isstjórnir eða hæstv. ríkis-
stjórn ætli sér að liggja á mál-
inu og hafast ekkert að. Vald-
hafarnir mættu þó vera þess
m'nnugir, að verkalýðshreyf-
ingin hefur í hagsmunabaráttu
sinai á undanförnum árum
látið skilningslausar og þröng-
sýnar afturhaldsstjórnir ekki
stöðva sig í baráttumálum sín-
um. Má í því sambandi benda
á tólf stunda hvíldartíma tog-
arasjómanna og átta klukku-
stunda vinnudag í landi. Þau
miklu hagsmunamál fengu
verlcalýðssamtökin í gega með
samningum við atvinnurekend-
ur, vitanlega eftir harða bar-
áttu, en sem hefði máski ver-
ið hægt að komast hjá, ef hv.
Alþ. hefði litið raunhæft á
málin og stuðlað að lausn
þeirra með lagasetningu eða á
annan hátt.
Því miður hefur hv. Alþ.
ekki séð sóma s'nn í þvi að
lögfesta t.d. tólf stunda hvíld
við togveiðar, og má það
merkilegt teljast, þegar þess
er gætt að engin starfsgrein
í okkar þjóðfélagi afkastar
meiru heldur en sjómanna-
stóttin, og engin vinnur hættu
legri störf heldur en einmitt
sjómannastétt þessa lands. Af-
staða hv. þ'ngmanna Sjálfstfl
cg Framsfl. er hin furðuleg-
asta í þessu máli. Nú á þessu
,hv. Alþ. gefst þingmönnum
enn á ný tækifæri til að mæta
óskum og kröfum sjómann-
anaa um að lögfesta tólf
klukkustunda hvíld.
1 frv. þessu, sem hér liggur
fyrir, er gert ráð fyrir að
verkalýðsfélögin ráði miklu
um það hvern:g tryggingunum
verði hagað, þó vitanlega inn-
an þeirra takmarkana, sem
lögin ákveða um. Mundi slík
tilhögun affarasælust, enda
aðstæður m'smunandi í hinum
ýmsu félögum og atv'anugrein
um. Eg vil svo að lokum óska
þess, að hv. alþm. ljái þessu
mikla hagsmunamáli verka-
lýðshreyfingarinnar brautar-
gengi og að lokum leggja til,
að lok'nni þessari umr., að frv.
verði vísað til 2. umr. og til
heilbr- og félmn.“