Þjóðviljinn - 27.11.1953, Side 4

'a).— ÞJÓÐVILJINN— Föstúdagur 27. nóvember 1953
Spítalastjórnir hafa í nærri hálft ár
þrjózkazt við að semja við
StarfstúIknafélagiS
Starfsstúlkarnar nmna standa saman sem einn
maður um réttindi sín
Við hittum :að máli Mar-
gréti Auðunsdóttur formann
samninganefndar starfsstúíkna-
félagsins Sóknar og stjómar-
konu, og talið barst að verk-
fallsyfirlýsingu félagsins sem
skýrt var frá í blaðinu nú fyr-
•ír skömmu.
•— Getur þú skýrt okkur i
' stuttu máli frá deilu þeirri,
sem félagið Sókn stendur nú í
við stjórnir spítalanna? spyrj-
um við.
— í stuttu máli verður ekki
sögð saga þessarar löngu deilu,
segir Margrét, en í fáum- orð-
um.skal ég skýra frá því, sem
'fhaét finnst helzt skipta rnáli nú.
Frá og með síðustu áramót-
um hækkaði stjórn Ríkisspítal-
anna fæðisverð starfsstúlkna
um 100 krónur á mánuði, án
samráðs við starfsstúlkurnar og
í bág við ákvæði samninga.
Deilan út af þessu var leyst
seint í .apríl þannig að stúlk-
■ urnar fengu náð fram rétti sín-
um bg endurgreidda hina röngu
verðhækkun frá nýári.
En hér með var deilan við
spitalastjómirnar ekki búin,
því á sjúkrahúsinu á Kleppi
hafði stúlkunum verið neitað
um að fá keyptar einstakar
jmáltíðir, þvert ofan í þann rétt,
sem stúlkur t. d. á Lands-
spitalanum hafa haft árum
saman og ákvæði 3. greinar
kjarasamnings okkar, en 3. gr.
gaf stúlkunum frjálsar hendur
um það hvort þær keyptu fæði,
leigðu vinnufatnað, húsnæði
o. 'fl.‘, sem vinnuveitandinn laet-
ur fólkinu í té með ákveðnu
verði eða hvort þær yrðu sér
úti um þetta á annan hátt t. d.
hefðu þetta heima hjá sér.
Þetta ákvæði í gömlu samn-
ingunumt heldur Margrét áfram,
var og er mjög þýðingarmikið
fyrir stúlkurnar.
í fyrsta lagi væri það mikið
óhagræði fyrir stúikur, sem
eiga heimili í bænum að þurfa
að kaupa á spítálárium ýmsa
hluti sem þær hafa heima hjá
sér svo sem húsnæði, fatnað
og fæði utan vinnustaðar.
í öðru lagi er það fráleitt að
stúlkur greiði t. d. fæði sem
þár alls ekki neyfca, því á
vinnuvaktir þeirra falla ekki
iíkt því allar máltíðir, og með
því móti að vera í fastafæði
myndu þær verða að greiða
tvisvar sinnum matinn, sem
þær þarfnast utan vinnustaðar
eða sem því svarar.
í þriðja lag> hefur þetta á-
kvæði um frjálst val stúlkn-
anna varðandi þessi viðskipti
við atvinnurekandann átt sinn
þátfc í að haida niðri verðinu
þeim ý |ag, sem eru í fullu
fæði Offivt'i'zla að öðru leyti við
atvinnurekandann með áður-
áðumefridar nauðsvnjar.
— Hvers vegna fóruð þið
ekki í mál og létuð úrskurða
ykkur þennan rétt samkvæmt
3. grein samningsins?
— Vegna þess :að i forystu
félagsins varð ofan á sú skoð-
un að segja bæri upp samn-
ingum meðal annars með það
fyrir augum að styrkja orða-
lag greinarinnar.
— Og hvað hefur þú svo
frekar að segja okkur um þetta
mál?
— Ekki annað en það, að
svo mikið hagsmunamál teljum
við starfsstúlkur þessi um-
ræddu réttindí 3. greinar okk-
ar gamla samnings, að við
munum standa sem einn maður
gegn því að þau verði af okk-
ur tekin. Við höfum nú, eins
og þið vitið, notað okkar rétt
til að beita vinnustöðvun ef
ekki er hægt með öðru móti
að fá viðkomandi atvinnurek-
endur til að virða starfsstúlk-
umar þess að semja við þær.
Við höíum nú bráðum beðið
þolinmóðar í heilt ár, og munu
því engir sanngjarnir menn lá
okkur þótt við loks neytum
réttar okkar.
Við þökkum Margréti Auð-
unsdóttur fyrir greinagóða frá-
sögn og óskum henni og féiagi
hennar alls hins bezta.
I Þjóðviljanum í dag, birt-
ist grein eftir þig, Einar
Bragi, sem bú kallar Ljóðlist
■— eða laumuspil?
Að loknum lestri hennar, þá
datt m»r það fyrst í hug,
hvort þú værir búinn að
stokka, og hvort þú ætlaöir
ekki að fara að gefa.
Þú ætlar kannske að hafa
öll spilin á he.ndinni sjálfur.
Þú nefnir ekki neina vísu,
sem betur hefði verið ort
öðruvísi en gert var, rím-
laust, en þó með sama hug-
blæ. Kannske þú viljir um-
skapa þessar tvær, sem ég
tilfæri hér af handahófi. Um
höfundana þarf ekki að geta,
því þeir eru svo alþekktir.
Þvi lifði þjóðin, að þraut ei
ljóðin, átti fiöll fögur og forn-
ar sögur. mælti á máli, mátt-
ugra stáli, geymdi goðhreysti
og guði treysti. — Og hér er
hin: Þeir sem fremst á frárri
skeið, faldana drifnu skáru,
eiga mörkin alla leið, eftir á
hverri báru.
Kannske þú sjáir ofsjónum
yfir riminu, og viljir losna við
það?
Alice Babs og Normans-tríóið
Það mun alls ekki ofsögum
sagt, ,að Alice Babs sé vinsæl-
asta songkona Svíþjóðar, og í
flestu tilliti verðskuldar hún
vinsæ’-dir sínar. Hún heíur ó-
venjulegan yndisþokka til að
bera, og söngrödd hennar er
með afbrigðum hreimfögur, þó
að það kæmi ekki fram nema
að hálfu leyti í Austurbæjar-
bíói síðastliðinn föstudag, senni-
lega af því að söngkonan var
oftast of nærri hljóðnemanum.
Henni er þar að auki fágæt
sönggáfa gefin, og er hryggi-
legt til þess að vita, að hún
skuli sóa henni á algerlega
verðiaus viðfangsefni, eins og
hún gerði þarna og oft endra-
nær. Það voru helzt fáein
„jóðl'úlögj-sem segja mætti, að
hafi átt sér nokkurt listgildi í
meðförum hennar þetta kvöid.
Engin slík viðurkenning verð-
ur hins vegar veitt þremenn-
ingunum félögum hennar. h nu
svonefnda Norman-tríói. F óns-
legur gauragangur þekra og
loddaralæti áttu ekkert skylt
við list, þó að hann færi að
vísu fram af miög samæfðri
tækni, og varla var, að þar
vottaðj fyrir skemmtilegri
kímni, enda þótt allt umstang
þeirra væri reyndar st'lað upp
á það, — nema þá helzt í þætti
Normans, þar -sem hann var
að leika á pianóið með afkára-
legri fingrasetningu og með því
að velta e’nhvers konar epli
fram og aftur yfir nóturnar.
Að öðru leyti var samspil
þeirra sambland af amerískri
dellumúsík í Spike Jones stíl og'
skrípalátum Andrésar aridar-
karls á bíó, í stuttu máli sagt
fárániega andlaúst frá upphafi
til enda. Þá hlýtur þó Snoddas
að hafa verið skárri. Gegnir
furðu, að SÍBS, sem hefur þó
á sér mannúðarblæ og menn-
ingar í hugum almennings,
skuli vera að draga hingað til
’cmds svona lagaða skemmti-
krafta, sem eru auk þess
sænskri menningu til he’dur
lítils sóma. Það eru vissulega
takmörk fyrir því, hvað hægt
er að gera í f járaflaskyni og þó
meó sæmilegri samvizku. Bíóin
hérna og hví-stöðin á Kefla-
víkurvelli ættu að geta fuli-
nægt íslenzkum markaðsþörf-
um, að því er varðar svona
menningarframleiðslu. — Frá-
munalegt smekkleysi var það
líka og raunar frekleg móðgun
við hlustendur að láta Svíam
flytja erindi sín á ensku. Þá
er illa komið fyrir íslendmg-
um, ef þeir skilja það mál bet-
i'r en tunvur frænda sinna á
Norðurlöndum, enda mun svo
ekkj vera enn sem komið er.
Björn Franzson.
Svona liöfðu þeir það, en
þeir liafa kannske gleymt að
stokka.
Þegar þú ferð að búa til
vísu, sem einhver tekur mark
á, þá ættir þú að íhuga orðið
mamma, og kom'a með annað
í staðinn, sem börnum er Ijúf-
ara í munni. Þú vilt kannske
kalla hina heitu þrá ungling-
anna, sem hittast í Hljóm-
skálagarðinum, einhverskonar
andardrátt hrynjandi urðar í
miðjum hlíðum mosagróinna
skafla. Eða setja húsdyr
þversum á þakið. Eða láta
kcnu halda á brjósti sínu með
einni nögl efst á fingri fyrir
aftan hælinn. Klikk.ja svo út
með rjómabússmjöri, sem
flýgur burtu á storknuðu
vatni. Þá verður þú kannske
kallaður vandað skáld.
Þú skrifar óbundið mál vi'ð-
líka og miðlungsmenn, þú ætt-
ir að breyta því, fyrst þú
vilt breyta því rímaða.
Legðu nú höfuðið í bleyti,
en ekki samt í vatn, þvi þá
kemur þú aðeins blautur upp
úr.
Bjóð þú svo þjóð þinni
kvæði á borð við þetta, sem
Egill kvað:
Þó bólstrverð of bera þorðak
maka hæitigs markar dróttni,
svát Yggs full ýranda kom
at hvers manns hlusta munn-
um.
Órímað mál getur verið fag-
urt, og mörgum minnisstætt,
enda veltur mest á því hvað
sagt er.
Rím Egils var þróttmikið
og fagurt. Svo kom annað
rím, annað hljóð í storkkinn,
líka frgurt. Nú vilt þú koma
með nýtt hljóð, órímuð ljóð,
og vel sé þér, ef ljóð þín verða
við það betri og minnisstæð-
ari en hin;
14. nóv. 1953.
Guðmundur Ólafsson.
m
innincjarspj
ö(á
Neskaííi hækkar í verði — Gagnrýni á „Gettu nú"
—Er kjaftshögg hlutur? — Vankunnátta í talningu.
éiÚSMCíÐIR hefur vakið athygli
Bæjarpóstsins á því, að Nes-
kaffi hafi nýlega hækkað úr kr,
14.25 og upp í 19 krónur. Nes-
kaffi hefur náð allmiklum vin-
sældum í seinni tíð; það er
þægilegt að hafa það við hend-
ina ef mann langar í einn
toaffibolla -en finnst of mikil
t'yrirhöfn að hella upp á könn-
una. Húsmóðir var að vonum
óánægð með þessa hækkun og
henni var forvitni á að vita af
hverju hún stafaði. Ef til vill
geta einhverjr ábyrgir aðilar
upplýst Bæjarpóstinn um það.
PG SVO HEFUR borizt bréf út
1 af nýja útvarpsþættinum hans
'Sveins Ásgeirssonar, „Gettu
nú“. Bréfritarinn er allharð-
orður í garð þáttarins, svo
harðorður að það liggur við að
ég skammist mín fyrir að hafa
skemmt mér yfir fyrsta þættin-
■um, cn ég verð að játa að ég
hafði gaman af honum. Hins
vegar er ég sammála „Erni“
am að það er heldur leiðinlegt
þegar þátttakendur segja speki
sína og fyndni allir í einu, en
mér finnst það aðeins vegna
þess, að ég óttast að ég sé að
rnissa af einhverju skemmti-
legu se.n fer þeiri'a á milli.
Hér kemur svo bréfið:
„KÆRI BÆJARPÓSTUR! Það
er j tilefn; af nýja þættinum
„Gettu nú“, sem okkar heitt-
elskaða og . margupita.laða Rík-
isútvarp hefur nýlega ýtt á
fiot, að ég rita þér þessar lín-
ur. En mér finnst hann í fáum
orðum sagt með litlum glæsi-
brag, og mér Firinst Það einnig
meira en lítil móðgun við út-
varpshlustendur að bjóða þeim
svo meingallaða vöru. Það er
engu líkara en forráðamenn
þessa þáttar hafi ímyndað sér
það, að útvarpshlustendur
gerðu yfirleitt ektoi meiri kröf-
ur til efnis þess sem í útvarp-
inu er flutt en óvitakrakkar
eða þá menn á takmörkuðu
þroskastigi, sem geymdir eru
á virðulegri stofnun hér í ná-
grenni bæjarins. Það er þá
fyrst, að stjórnandi þessa þátt-
ar gefur laðstoðarmönnum
sínum oft: -rangar og villandi
upplýsingar eða svör við því
sem þeir spyria hann að í sam-
bandi við getraunina. Eg hef
til dæmis aldrei heyrt það fyrr
en á sunnudagskvöldið var, að
kjaftshögg væri kallað hlutur.
Væri ekki nær að kalla það
verknað eða framkvæmd. Það
er einnig talað um, að menn
slái vámagla til þess að koma
í veg fyrir; þetta eða hitt, án
.þess að þar sé átt við nag'a
ur tré eða járni, heldur er það
i þessu sambandi beinlínis hug- ’
tak. Vera má þó iað vamagli sé
einnig til sem slíkur áþreifan-
legur hlutur, án þess iað ég
hafi heyrt þess getið. Þá er það
eins og stjómandi þáttarins
kunni ekki að telja og hlýtur
það að vera átakanlega baga-
legt fyrir mann í hans stöðu.
Samkvæmt leikreglum þessar-
ar getraunar eru þátttakendur
sprungnir eða hafa tapað, þeg-
ar þeir hafa spurt 20 spurn-
inga. Nú hafa þeir hins vegar
oft verið komnir hátt á þriðja
tug spurninga, þegar stjórn-
andinn liefur komizt yfir það
að telja upp að tuttugu og þá
f.vrst er tilkynnt tap. Þannig
hafa þá þátttakendur einnig oft
unnið þótt þeir hafi verið bún-
ir með 21 spumingu, því að
stjórnandinn hefur þá ekki
verið kominn lengra en í 15
að telja. Enn eitt, málæðið og
hávaðinn í sjálfum getrauna-
köppunum er stundum svo
mikili, að þeir steypa stömpum
hver um annan þveran, þannig
að illmögulegt er fyrir hlust-
endur að henda reiður á þvi,
hvað þeir eru að segja. Þá
hlæja þeir einnig svo mikið að
sinni eigin ímynduðu fyndni,
að mpnni dettur Páll ísólfsson
ósjálfrátt í hug. Sá er þó mun-
ur á Páli og þeim, að Páll
hlær ekki upphátt. Nú er ég
víst orðinn heldur langorður,
en að síðustu þetta: Ef þáttur-
inn er ætlaður til þess að
skemmta vistfólki á einni vel-
þekktri og velmetinni stofnun
hér í útjaðri bæjarins, þá er
sennilegfc að hann nái tilætluð-
umái'angri (lítil von samt), en
það er sú mesta viðurkenning
sem hægt er að veita þessum
þætti. Með fyrirfram þökk fyr-
ir birtingu. —> Örn“.