Þjóðviljinn - 27.11.1953, Side 6

6) — ÞJÓÐVILJINN — Föstudagur 27. nóvember 1953
Iuóoviuinn
Otgefandl: Sameintngarflokkur alþýSu — Sósialistaflokkurlnn.
I Ritstjórar: Magnús Kjartansson (éb.), Sigurður Guðmundssoö.
' Fréttastjóri: Jón Bjarnason.
i Blaðamenn: Ásmundur Sigurjónsson, Bjarnl Benediktsson, Guð-
mundur Vigfússon, Magnús Torfi Ólafsson.
Auglýsingastjóri: Jónsteinn Haraldsson. -
Ritstjórn, afgreiðsia, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustig.
lfl. — Simi 7600 (3 línur).
Áakriftaxverð kr. 20 á mánuðl i Reykjavík og nágrennl; kr. 17
•nnars staðar á landinu. — Lausasöluverð 1 kr. eintaklð.
. Prentsmiðja Þjóðviljans h.f.
Tökum öli til starfa
Nú er aðeins rúm vika eftir þar til dregið verður í happ-
drœtti Þjóöviljans, og þessa viku þarf að nota vel ef ár-
arigur á að verða nægilega góður. Að vísu hefur vei’ið
góður skriður á sölu og skilum .undanfarið, en verkefnið er
stórt. Að þessu sinni hefur Þjóöviljinn snúið sér beint
til langtum fleiri en áöur og beðið þá um aö taka þátt
í sölu happdrættismiða, og það er nú þegar ljóst að sú
beiðni fær mjög gcðar undixtektir. Vill blaðið nú þegar
þakka öllum þeim sem bfugðizt hafa viö af prýði og er
ekki að efa aö sömu undirtektir munu móta þá viku sem
nú er eftir.
í samkeppni 'deildanna er mjög' vei’ulegur munur á
frammistöðu. En það er vert að leggja áherzlu á þaö að
góður árangur er þegar tryggður ef állir taka til starfa.
Það er jafngott sannmæli, þótt það hafi oft verið notað,
að margar hendur vinna létt verk. Hver sá sem heltist úr
hópnum leggur hins vegar aukið verkefni á félaga sína,
þeim mun meiri sem fleiri láta líða hjá að sinna störfum
sínum. Ef allir leggjast á eitt, er verkefni hvei’s fyrir sig
hins vegar ekki örðugt.
Það hefur verið lögð mikil vinna í þetta happdrætti, og
þá væri illa að verki staðið ef sú vifína skilaði ekki fyllsta
árangri. þaö ei'u tök á aö færa Þjóðviljanum nú þær
tekjur sem munu endast honum um langan tíma, og þá
gefst langt hlé til annarra starfa. Verði möguleikar happ-
drættisins hins vegar ekki hagnýttir til hlítar verður þeim
mun fyrr að sinna sömu verkefnum og nýri'i undirbún-
ingsvinnu, og þaö væri slæmt verklag.
Notum þess vegna þá átta daga sem eftir eru af fullum
þrótti. Tökum öll til stai’fa. Gerum happdrættiö að nýjum
sigri Þjóðviljans og Sósíalistaflokksins.
Frambo^ starfandi sjómanna
Næstu tvo mánuði sténdur yfir stjórnarkjör í Sjó-
mannafélagi Reykjavíkur. Hafa sjómenn milli tveggja
lista að velja, annarsvegar lista sem. þorinn er fram og
studdur af núverandi foi’ystu félagsins og hinsvegar B-
listans, sem starfandi sjómenn hafa sjálfir lagt fram.
Það fer ekki á milli mála, enda almennt viðurkennt af
islenzkum sjómönnum, að þaö hefur mjög staöiö í vegi
árangursríkrar baráttu fyrir bættum kjörum sjómanna-
stéttarinnar á undanförnum árum að stærsta stéttarfélagi
hennar hefur verið stjórnað af mönnum sem fæstir eiga
lífsafkomu sína tengda sjómennsku eða gildandi sjó-
mannakjörum. Forysta Sjómannafélags Reykjávíkur hef-
ur um áratugaskeið verið skipuð mönnum sem lagt hafa
sjómennskuna á hilluna og því ekki haft sama skilning og
starfandi sjómenn sjálfir á því hvar skórinn kreppti að
og hverra úrbóta var þörf á kjörum og aðbúnaði sjó-
manna.
Það hefur og komið fyrir hvaö eftir annað þegar sjó-
menn hafa staðið í þýðingarmiklum launadeilum að
sjálf forysta Sjómannafélags Reykjavíkur hefur brugðizt
málstað þeirra þegar mest á í’eyndi. Eru um þetta fjöl-
mörg dæmi úr hagsmunabaráttu sjómanna á undan-
förnum árum, ekki sízt togarasjómanna, sem hlotið hafa
mjög dýrkeypta reynslu af því hvað'það gildir fyrir stétt-
ina að eiga forsjá mála sinna í höndum félagsforystu
sem lýtur að meira eöa minna leyti vilja atvinnui’ekenda.
Starfandi sjómenn ei’u eðlilega fyrir löngu orðnir þreytt-
ir á því að verða í samningum við atvinnui’ekendur að
hafa svipaöa gát á sínum eigin forystumönnum og viö-
semjendum úr hópi útgerðarmanna. Er þetta vitanlega
með öllu óviöunandi og sjómenn því ráðnir í því að vinna
öfluglega að því aö skapa stéttarfélagi sínu hæfa forystu
sem þeir geta treyst í hveri’i raun. Slík forysta kemur
ekki annars staðar frá en úr hópi þeii’ra sjálfra. Skiiningur
á þessu fer nú óöfluga vaxandi meðal allra. starfsgi’eina
reykvískrar sjómannastéttar, og hafa starfandi sjómenn
því bundizt samtökum um eigið framboð við stjómarkjör-
ið og hafa mikinn hug á að fylgja því fram til sigúrs.
Togarasmiðar innanlands og efling
fogaraflofans þjéðarnayisyn
Sósíalistaþingmenn ieggfa til að smíðaðir
verði tveir togarar innanlands
og hegptir 8 erlendis frá
VerSa tvclr slíldr togarar byffgðir á Islandi á næstu árum?
Hér fer á eftir frum-
varp Karls 'Guðjónsson-
ar, Lúðvíks Jósefsson-
ar, Gunnars Jóhanns-
sonar og Einars Olgeirs-
sonar um smíði 10 tog-
ara á næstu árum,
tveggja innanlands og
átta erlendis.
. 1. gr. Ríkisstjór.nin skal
leita eftir samningum vfð ís-
lenzkar skipasmíðastöðvar um
byggingu tveggja togara af
fullkomnustu gerð. Jafnframt
skal rikisstjómin kaupa er-
lendis frá 8 fullkomna tog-
ara. Undirbúning þessara
framkvæmda skal miða við
það, að smíði þessara 10 skipa
Ijúki á áruniun 1955 og 1956
2. gr. Til framkvæmda sam-
kvæmt 1. gr. er ríkisstjórn-
inni heimilt að taka lán allt
að sextíu milljónum króna.
3. gr. Skip þau, er um ræðir
í 1. gr-, er heimilt að selja
cinstaklingum, félögum, bæj-
arfélögum eða sveitarfélögum
eða hafa þau og reka í eigu
rikisins til atvinnujöfnunar.
★
1 greinargerð segir:
Togaraútgerðin er afkasta-
mesta og að ýmsu leyti bezta
útgerð ísleridinga þjóðhags-
lega séð. Má í því sambandi
benda á, að útvegur þessi hef-
ur á síðustu ámm notið minni
fyrirgreiðslu af hálfu ríkisins
en öll önnur útgerð. Báta-
gjaldeyrir hefur aldrei verið
lagður á afurðir þessa útvegs
honum til styrktar.
• Þá liggur það í augum uppi,
að íslendingar em sífeút að
sækja á fjarlægari fiskimið,
og bendir aht til, að nauðsyn
þess að auka .veiðarnar á f jar-
lægu miðunum, t.d. við Græn-
land, muni fara vaxandi, er
tímar liða frarri- Engin ís-
lenzk fiskiskip era vel til
slíkra veiða fallin nema tog-
ararnir, og eru þó flestir
þeir togarar, sem nú eru í
eigu íslendinga, að nokkru
vanbúnir til mjög langsóttra
veiða. Það er þvi augljóst., að
hinir ágætu nýsköpunartog-
arar, en þeir elztu eru nú
að verða 7 ára gamlir, ganga
úr sér og úreldast, og endur-
nýjun flotans fer að kalla
að smám saman á næstu ár-
um, og þar að auki er nú-
verandi togarafloti of lítill.
Á árunum fyrir síðustu
heimsstyrjöld voru jafnan upp
undir 40 togarar gerðir út
hérlendis, — 36-37 togarar á
árunum 1934-1939, og hafði
togaraflotinri þá hrörnað um
skeið. Þeir 33 togarar, sem
fest voru káun á á nýsköpun-
-arárunum. áttu fyrst og
fremst, að bæta upp langvar-
andi skort á endumýjun skipa
stólsins, en hinu var ekki
reiknað með, að gömlu tog-
ararnir hyrfu jafnskjótt úr
sögunni og raun hefur á orð-
ið. Á skipaskrá 1952 voru
raunar enn 9 gamlir togarar.
Etiginn þeirra var það ár í
fullum rekstri og sumir með
öllu ónotaðir. Ólíklegt er, að
þeir verði þannig gerðir út í
framtíðinni, að afla þeirra
gæti að nokkru í heildarfram-
leiðslunni.
Auk tcgaranna frá tíð ný-
sköpunarstjóraarinnar hefur
ríkissjóður látið smíða 10 tcg-
ara, svo að nú eru í eigu
landsmanna 43 nýlegir togar-
ar, og eru þeir einu botn-
vörpuskipin, sem nokkurn
veginn stöðugt eru starfandi-
En þegar þess er gætt að
möguleikarnir til að hagnýta
þau verðmæti, sem togaramir
færa á land, eru nú marg-
faldir við það, sem áður var,
þegar eingöngu varð að flytja
fiskinn út ísvarinn eða salta
hann, sést, að það er marg-
falt hagfelldara nú en áður
að leggja kapp á aukna tog-
araútgerð. Er það fyrst og
fremst vegna tilkomu hrað-
frystihúsanna, en einnig á
skreiðarv’erkunin sinn þátt í
því.
Nú em á því fuliir mögu-
leikar að tvöfalda togara-
aflann í verðmæti með vinnu-
ófli landsmanna, sem íelHa
skortir oft verkefhi og týnist
í atvinnulevsi.
Flutningsmenn þossa frum-
varps telja augljóst, að tog-
araútgerðin liljóti á komandi
áram að verða í vaxandi mæli
ein styrkasta stoðin undir
sjálfstæðu atvinnulífi íslenzku
þjóðarinnar og beri þvi hið
bráðasta að gera ráðstafanir
til þess, að ekki komi til
stöðnunar í þróun he.nnar. Þvi
er hér lagt til, að undinn
verði bugur að því að auka
toga.raflotarn uri 10 skip, sem
i ölln svari kröfum timans,
og fullbúin séu til langsóttra
veiða.
Það hefur ekki þótt rétt að
binda það í lögum, hvort um-
rædd skip yrðu knúin eim-
vélum eða dieselvélum. —
Rey.nslan sýnir, að þeir diesel-
togarar, sem hér era reknir
nú, eru mun sparari á elds-
neyti en gufuskipin, en hitt
er margra grunur, að mis-
munur á viðhaldskostnaði
muni jafna þann mun, þegar
til lengdar dregur. Um þetta
efni, eins og raunar mörg
f’eiri tæknileg vandamál, væri
sjálfsagt að leita umsagnar
hinna fróðustu manna, áður
en gerð skipanna yrði afráðin-
I frumvarpinu er gert ráð-
-fyrir, að tvö af þeim skipum,
sem hér um ræíir, verði smið-
uð innanlands.
Smíði stálskipa hérlendis er
þegar hafin, og innlendar
skipasmíðastöðvar hafa þegar
allmikla reynslu í skipavið-
gerðum. Flutningsmenn vita,
að það er engum torleystum
vandkvæðum bundið að kom-
ast að samningum við skipa-
smíðastöðvarnar hér um smíði
togara, enda telja þeir það
hina brjtnustu nauðsyn, að
slíkum smíðum verði hrandið
af stað hérlendis hið allra
fyrsta, svo að endurnýjun
skipastólsins og aukning í
framtfðinni geti orðið verk ís-
lenzkra handa og hugvits í
sívaxandi mæli.
I nánustu framtíð er lík-
legt, að togarafloti lands-
manna verði eitthvað ýfir 50
skip. Óvarlegt er að reikna
mcðalendingu skipanna mikið
vfir 25 ár. Endumý.junarþörf-
in verður þvi 2 skip á ári,
og ætti það að verða fast
verkefni innlendra skipasmiða.
Af tveim ástæíum er hér
þó ekki lagt til, að fleiri en
2 skip af þeim, sem nm ræð-
ir í þsssu framvarpi, verði
smíðuð hérlendis. Hin fyrri
er sú, að ólíklegt má teljast,
áð íslenzkir aðiljar séu við
þvi búnir að afkasta meiri
sm’ði innan þess tíma, sem
aukuing flot.ans verður að
teliast nauðsynleg. Síðari á-
stæðan er sú, að bvgging
þessara skipa yrði nokkur til-
rarinasmíði, sem öHum — sjó-
mHinum cg útgerðarmönnum '
■ia'.nt sem skipasm'ðum og
þjóðinni allri — er hin mesta
nauðsyn að fá á nokkra raun-
prófun. áður en mótuð er gerð
og búnaður margra skipa-
Ríkisstjóminni eru í frum-
Framhald á II. síðu.