Þjóðviljinn - 29.12.1953, Page 4

4) — ÞJÓÐVILJINN — Þriðjudagtir 29. desember 1953
í jólavikunni ber mest á
guðsorðinu og lándaktiríni. Það
eru sjaldnast svik í hljómlist
kirkjunnar, og svo var heldur
ékki að þessu sinni. Öðru máli
v.ar að gegna um hið talaða
guðsorð. Þ.að voru meiri ósköp-
■in, hve ræður prestanna, ‘er
íram komu í Útvarpinu um
þessi jól, voru lélegar. Eg vil
ekki gera ósanngjarnar kröfur
til Reykjavikurprestanna, sem
ár út og ár inn þurfa að halda
ræður, og ég skal síðastur
manna hneykslast á þvi, þótt
ekki liggi andríkið í haugum
i ræðum þeirra um hverja
helgi. En þegar maður fær 6
presta hvern af öðrum á tæp-
urp tveim sólarhringum og ekki
heyrist ein einasta spakleg eða
Ihátíðleg setning, þá þykir mér
(úr öllu hófi aka. En svo var
það að þessu sinni. Og ég gat
ekkf vafizt því að leita skýr-
inga á þessu fyrirbæri. Og ég
géfékki tekið þá skýringu
gildá,- að um sé að ræða sér-
staktuísamband heimskra og
andiausra manna, og því síður
deljtur mér það í hug, að per-
sónuleg þekking mín mælir þar
í mót. Eg hika ekki við að
sækja skýringuna til mann-
dómsskorts, sem alþjóðlegt
ástand þessara tíma gefur sér-
stakt tilefni til afhjúpunar.
Friðarmáiin eru þau mála, er
hæst ber í vitund heimsins nú
um mundir. Maður skyldi því
ætl'a, að boðberar sjálfs friðar-
höfðingj.ans þyrftu ekki að
standa orðlausir og andlausir
þegar hina árlegu friðarhátíð
kristinna manna ber að garði.
Hvenær, ef ekki á jólunum
1953, ættu flóðgáttir andans. að
opnast frammi fyrir textanum
um frið á jörðu og velþóknun
guðs yfir mönnunum. Eg held
að andleysi þessara jólaprédik-
an-a hafi að ve.rulegu leyti leg-
ið. í því, að orkan fer á flótta
frá viðfangsefnunum, sem leita
á. hugann, af ótta við að kunna
að móðga ófriðaröfhn. Vissu-
lega má halda hátíðlega ræðu
undlr skini alls þess marg-
þreytilega ijóma, sem leikur
um himin jótanna í vitund þjóð-
aijiijjPá.r, hinna trúuðu sem van-
trúuðu,, þótt lagt væri út :af
öðtum . t.exta en friðartilkynn-
ir^y, jól'aenglanna. En hitt er
næsta skiljanlegt, að sá, sem
flýr frá því er hæst ber, verði
ekki .ásóttur af öðrum hugðar-
málum andans. Útkoman verð-
ur að minnsta kosti sú, að inn-
ian um hátíðleika jólasálmanna
og jólahljómanna er stráð ger-
samlega andlausu orði, engin
hugsun, sem slær neista í sál
manns, engin snjöll setriing
sem manni verður minnisstæð,
ekkert samhengi, enginn hátíð-
leiki'. Ræða séra Bjarna átti
sérstöðu að því, að yfir henni
hvíldi andakt. Það er óneitan-
lega allt of fátækt af hendi
prestastéttarinnar um þessi' jól,
að þeir skuli ekki gerast hálf-
drættingar um boðskap friðar
og bræðralags á við brezka
fréttaþjónustu í gegnum Útvarp
Reykjavík. — Helgisögnin eftir
Balzac, sem Lárus Pálsson
flutti á jóladagskvöldið, var
mikil uppbót fyrir andleysi
hins talaða orðs þessa hátíðis-
daga. 7. presturirin sem kom
fram á sjónarsviðið þessa viku,
SigU’rbjöm Einarsson prófessor,
en þó fyrir utan jóladagskrána,
v.ar uppbót að því leyti að list-
rænn ljómi leikur um framsetn-
ingu hans og framsögn, og það
er hátíðleiki um hans trúarlegu
tjáningu. En ósköp finnst mér
vísindunum misboðið, þegar
hugsanasamsctningur, eins og
sá, er hann fór með, er í og
með látinn sigla undir þeirra
flaggi.
Það kom ósköp mikið af
köflum úr nýjum, bókmenntum,
og mun sá flutningur ekki sízt
miðaður við auglýsingagildi,
skal ekki nánar út í það farið.
— Náttúrlegir hlutir voru góð-
ir hjá Áma Friðrikssyni' að
þessu sinni, skýrir og hressi-
legir. — Þá komu tveir frétta-
aukar, sem vert var að veita
athygli. Anuan kom Kristján
Albertson með af starfssviði
Sameinuðu þjóðanná og gefur
fyri.rheit um meira seinna. Frá-
sögn hans var hófsamari og
kurteisari en búast mátti við,
enda tók hann það fram í upp-
hafi má'Is sírís, að hann vildi
skýra hlutlaust frá. — Frétta-
aukj Kristins Guðmundssonar
utanríkisráðherra, þegar hann
kom af ráðherrafundi Atlanz-
hafsrikjanna, v.ar miklu átak-
anlegri. Harm var enn ein- end-
urtekning þess, hvernig íslenzk-
ir fr.ammámenn giata gersam-
lega öllum þjóðlegum sjónar-
miðum og sjálfstæðum persónu-
leika,' þcgar þeir eru innleidd-
ir í dýrð aiþjóðlegra kjafta-
klúbba undir andlegu forsæti
bandarískr.a kreppuráðstafana
og stríðssjónarmiða. Engar
nauður virðast hafa rekið dr.
Krlstin til að henda sér inn í
íslenzka stjórnmálabaráttu til
að japla á því, að frið í dag
• eigum við að þakka hernaðar-
undirbúningi Bandaríkjanna og
stríðsöskri. Mann tekur í hjart-
að í hvert sinn er ný persóna
af íslenzku ber.gi brotin hendir
sér út í ósóma þess að rétt-
læt-a hervæðingu íslands til
nýrrar heimsstyrjaldar. Það er
því átakanlegra því ljósara
sem það verður með degi hverj-
um að öll slík réttlæting hlýt-
ur að standa sem viðurstyggð
frammi fyrir ásjónu sögunnar
um alla framtíð.
Um leið og ég að lokum
ítreka þakklæti fyrir mikinn og
dýrðiegan iólasöng, bæði úr
Útvarpssal og frá Dómkirkj-
unni. bæði í barnatíma og
hlnni almennu dagskrá, þá vil
ég sérstaklega færa þakkir
fyrir hátíðleika laugardags-
kvöldsins með flutn'lngi Brands,
sem var í alla staði hinn áaæt-
asti. Með því að fella í
.síðasta þátt, fær leiI~”':-‘‘-
iraunverulega nýja þungamlðju
brennipunktur hans færist aí
Brandi. yfir á Agnesi, ■ verður
þýðari og mennskari, en um
leið harmfyllri og harmdýpri.
En þetta er of stórt efni til að
taka í framhiáhlaupi í almennu
rabbi um Útvarp vikunnar.
Guð gefi Útvarpinu gott og
farsælt ár og hlnum nýja for-
Vnanni Útvarpsráðs náð til að
leysa hlutverk sitt af hendi
með meiri glæsibrag en raun
varð á i Útvarpssal á aðfanga-
dagskvöld. G. Ben.
Fjsndur Sífsins cg dénar danðans
Fyrst ekki tókst að koma á
heirrisstríði í hasti, hlutu lýð-
ræðislattarnir og landráðaung-
ar þeirra, að hefja kast á and-
legum atómbombum og ekki má
gleyma garminum honum
Katli.
íslenzka stjórnin tilkynnti
hátíðlega í útvarpi og blöðum,
að milljónatug hefði nú verlð
varið til að koma hér upp vörn-
um gegn atómbombum.
Höfuðið á þessari hjálpai’-
starfsemi er auðvitað læri-
sveinn Hitlers heitins, gasbýt-
irinn frá 30. marz.
Þjónusta dauðans skal oss þó
veitt. Það er "auðséð að nú skal
óttl# ryðja leiðlna, sem er að
lokast.
Þjóðln er á krossgötum og
blekkingavefur striðsæsinga-
mannanna er að greiðast sund-
ur. Fólklð er að þoka sér sam-
an til að reyna að smeygja hels-
inu af hálsi sér.
Því koma sölumennirnir með
flotskjöld feigðarinnar og reyna
að fá fólkið til að bíta í, svo
ærslin geti hafizt á ný. Óttinn
við þjáningu og dauða skal
á ný byrgja hvern sálarglugga.
Nú var hægt að eyða mill-
jóna tug í sjúkrarúm og hjálp-
arlyf og fláutumar þeirra
skulu skrækja og skafia skyn-
semina úr hlustum vorum.
Auðvitáð er Þetta -bara byrj-
ó'unin. Það verður annar mi.Hj-
cnatugur tekinn til að reisa
sprengjuhelda’ kumbaida fyrir
sjúknárúmin og þar niður í
gólfviði úcrðn lyfin 'grafin.
Þá eru til nóglr peningar.
Þetta er samstofna við það, að
á me'sfu neyðartímum teygja
kirkjuturnarnir sig hæst, en þó
er aldrei lengra en þá í þann
himin sem fóikið þarf og
þráir.
Hvað gerir til þó þúsundir
manna b-ði dauðans hjúkrim-
arvana í skúmaskotum, á skít-
ugum fletum, fyrst við eigum
þessi rúm og lyf svona vel
geymd. Þjónustan við lífið má
bíða, dónar dauðans skulu
standa vaktina. En hvað allt
ér samxæmt í þessum stóra
heimi.
Fyrir nokkrum dögum var
það rætt hjá svoncfndri mat-
vælaráðstefnu Sameinuðu þjóð-
anna, að gallinn væri sá, að
njaturinn kæmist ekki til
þeirra sem v-antaði hann, gróða-
möguleikamir réðu.
Mjög svo merkilegt mál, að
svona sjónarmið skulu -slæðast
upp á þessum stað. Þaroa var
á það bent, að nú hrúguðust
matarbirgðir upp -í 'Bandaríkj-
unum, sem sjálfsagt verða
sprautaðar og gerðar óvirkar
mönnum.
Þrátt fyrir þetta var fulltrúí
Bandaríkjanna fráhverfur því
■að koma hinum sveltandi millj-
ónum til hjálpar. Þá veit mað-
ur .það. Hvað getum við gert
hérna heiina? Væri ekki ráð að
snúa dæminu við, taka ráðín
af dónum dauðans og leggja
þær milljónir í þjónustu lífsins
sem nu er verið að sóa á sví-
virðilegan hátt.
Það mun sannast, að við
atomstríði eru engar varnir og
þeir mjinu sælastir, sem fljót-
ast geispa golunni ef í það fer.
Hörmungarnar bíða þeirra sem
reynt verður að tj.asla í og
ganga í arf til komandi kyn-
slóða.
Hvernig væri að taka þessar
milljónir sem ennþá stendur til
að eyða og byggja fyrir þær
sjúkrahús, flytja rúmin og lyf-
in þangað ásamt því fólki sem
nú bíður þess að hefja sína
síðustu innistæðu, Hkklæðin og
kistuna.
Mundi það ekki verða okkur
minnisvarði að sjá bros barn-
anna, sem búa með rottunum,
þegar þau kæmu í mariinabú-
staði, bera þau út, ekki út á
götuna, heldur út í sólina,'svo
fagnaðaróður lífsins nái eyrum
þeirra.
Til hvers erum við hér, ef
við eigum að standa í þjónustu
dauðans, en ekki lífsins. Valið
ætti ekki að vera erfitt. Notum .
hverja einustu kosningu til að
hrinda þjónum og dónum.
dauðans úr sessi og setja þang-
að menn sem .yilja istarfa í
þjónustu lífsins, 'þfónustu okk-"
ar sjálfra.
Látum hina bera flotskjöld
feigðarinnar fyrir s'g sjál-fa.
Það skal vera vor hinzta
kveðja til þeirra.
Halldór Pétursson.
Allt tekur enda— Baslið við þrautir og myndagátur
— Mánudagur mánudaganna — Lítið ljóð
ALLT ‘TEKUR ENDA, lík,a stóru
Brandajól. Þegar horft'er fram
á hálfan fjórða helgidag finnst
niárírii felkilegur' lúxust'mi fara
h hönd. Og maður ætlar að
koma einhverjum ósköpum í
verk, les,a jólagjafabækur sín-
ar og annarra, ráða allar verð-
iaunakrossgátur og myndagátur
' í þeim blöðum sem maður
ikemst höndum undir, sofa til
hád-egis á hverjum degi, borða
kjöt í allar máltíðir, spila púkk,
fara í , jólaheimsóknir, drekka
kaffi og súkkulaði og borða
tuttugu tegundir af kökum. Og
allt þetta gerði ég, en helgi-
dagarnir entust mér ekki; mér
tókst ®ð komast örlítið niður
í myndagátu Þjóðviljans —
las út úr henni eitthvað um er-
lendan her, halaklepp og
bandarískan kapítalisma, en ég
vár -ekki búin að koma þessu
í samhengi þegar helgidagam-
ir voru liðnir hjá. Eg fann
líka paradísarmissi' út úr
myndagátu Moggans, en það
var allt og sumt, enda er mér
margt annað ,'betur gefið en
ráða myndagátur, þótt ég sé .að
rembast við þetta um hver jól.
Og ég var búin að viða að mér
krossgátum úr öllum áttum og
mér gekk betur með þær, en
aðeins örfáar .þeirra buðu upp
á verðlaun. En, ef ég fæ fyrstu
verðlaun fyr'r allar myndagát-
nrnar og krosgáturnar sem ég
hef gutlað- við, reiknast mér
svo til, að ég hafi unnið mér
fvrir ellefu hundruð krónum
þessa dagana og má það telj-
ast gott.
Og svo vaknar maður einn
morgun í myrkri' og eitthvert
hugboð segir manni að dýrðin
sé á enda. Og viti menn, það
er kominn mánudagur, grár og
hversdagslegur mánudagur, að
vlsu enginn venjulegur mánu-
dagur, því að mánudagur sem
kemur á eftir hálfum fjórða
helgidcgi hlýtur að mega telj-
ast mesti mánudagur ársins og
um leið er hann síðasti mánu-
dagur ársins. Og þessi' mikli
mánudagur hefur öll einkenni
venjulegs fnánudags, morgun-
leti, e. t. v. höfuðverk, þreytu,
slen, tros á borðum (eða leifar
frá undanförnum kjötmáltíð-
um), og eins og allir vita er
því nær óhugsandi að vera
andríkur á venjulegum mánu-
degi, hvað þá á þessum mánu-
degi mánudáganna, svo að ég
held ég geflst upp á því. Eg
luma líka einhvers staðar á
Ijóðabréfí, sem' barst Bæjar-
póstinum rétt íyxir jólin, átti
að birtast á Þorláksmessu en
varð útrekið fyrir auglýsinga
sakir. og nú er bezt við endum
póstinn á því í dag.
★
MORGUNSTJARNAN
(Framtíðarspá)
Þú milda morgunstjarna,
sem maenir yfir fjöll,
þú sérð hann Bingó-Bjarna
í brjósti landsins „varna"
um Keflavíkurvöll.
Þú milda morgunstjarna,
sem mænir yfir torg,
þú brosir hlýtt til barna,
nei, börn eru engin þarna,
en eydd ög brunnin borg.
Þú miida morgunstjarna,
sem mætir sólarglans,
nú alger auðn er þarna.
Það eru 'verk hans Bjarna
og hernámsliðsins hans.
Hinn fagri frelsisandi
hér fer um norðurpól.
Nú hrekjum her úr landi,
þvi her er okkar fjandi —
en eigum islenzk jól.
Sv. Sv.
SKIPflUTCfRÐ
._Bf KISINS ,
vestur um land til Akureyrar
hinn 4. jan. n.k.