Þjóðviljinn - 11.02.1954, Blaðsíða 4

£) .— ÞJÓÐVILJINN — Fimmtudagur 10. febrúar 1954
Heimsfriðarhreyfmg esperantísta beitir
alþjóðamálinu í þágu friðarins
Blað hennar PACO kemur ut sinn mánuðinn í
hverju landi: Austurríki, Englandi, Svíþjóð,
Tékkóslóvakíu, Frakklandi
★ Heimsfrlðarhreyfins esper-
antista, Mondpaca Esperantista
Movado, var stofnáð á ráð-
stefnu, sem haldin var í St.
Pölten, Austurríki, í september
s.l.
Komu þar til fundar fulltrú-
ar frá fimm löndum, Austur-
ríki, Belgíu, Englandi, Frakk-
landi og Svíþjóð, en kveðjur
bárust frá íslandi, Danmörku,
Póllandi, Tékkóslóvakíu,
Þýzkalþndi, Búlgaríu, Ástra-
líu og fleiri löndum. Hafa víða
um lönd myndast smáhópar
esperantista sem einkum hafa
látið friðarmálin til sín taka,
og er stofnun sambandsins til-
raun að sameina þá alla til
sameiginlegs starfs.
★ Hér er ekki að ræða um
ný samtök til þess fyrst og
f'remst að útbreiða esperanto,
enda er skipulag MEM laust í
formum, engin félagsgjöld og
starf allt byggt á áhuga og
framtaki þeirra sem í hreyf-
inguna ganga. Er gert ráð fyrir
að félagar í heimsfnðarhreyf-
ipgu esperantista stairfi Sfram
í þeim samtökum, sem byggð
eru upp til þess eins að út-
þreiða esperatrtó. Nýju samtök-
in setja sér eihungis það véik-
efni að safna saman þeim
esperantistum sem sérstakan á-
þuga hafa á friðarmálum, og
beita esperanto þanoig í þágu
friðarhugsjónarinnar.
•Ar Heimsfríðarhreyfing esper-
antista hyggst starfa i nánu
gambandi við hina almennu
heimsfriöarhreyfingu, alþjóð-
lega og í hverju landi, og beita
sér fyrir því, að esperanto
verði eitt af hinum viður-
kenndu málum friðarþinganna.
Hún telur það einnig verkefni
sitt að auka menningarleg sam-
skipti milli „aústurs‘! og „vest-
urs“, vegna þeirrar sannfær-
ingar, að með því sé málstað
friðarins únnið gagn.
Af öðrum verkefnum sem
Heimsfriðarhreyfing esperant-
ista hefur sett sér, er söfnun
nafnaskrár friðarsinna í ýms-
um löndum, sem ætiunin er
að birta að staðaldri ef verða
mætti til aukinna kynna og
bréfaskipta. Þá hefur einnig
verið rætt um þýðingar á
merkum greinum varðandi frið-
arhreyfingu og friðarmál, og
fyrirhugað er að skipuleggja
mannaskipti í sumarfríum
milli landa, og ætti sú starf-
semi að geta hafizt þegar á
næsta sumri.
★ Á stofnfundi hreyfiugar-
innar í St. Pölten var mik-
ið rætt um málgagn hennar, og
töldu fundarmenn ekki tök á
því að sinni að gefa út mál-
gagn að staðaldri í sama land-
inu, vegna erfiðleika á yfir—
færslu peninga milli landa, en
þeir erfiðleikar hafa orðið fóta-
kefli margra esperantoblaða á
undanförnum árum. Ráðið sem
tekið var, kann að virðast
heldur óbjörgulegt frá útgef-
endasjónarmiði, én fátt sýnir
betur’ þanij sanna alþjóðlega
bræðralagsanda, er einkennir
Hejimsfriðarhreyfingu esperant-
ista frá upphafi: Ákveðið var
að gefa út mánaðarblað, ýmist
fjölritað eða prentað, en út-
gáfustaðurinn flyttist milli
landa mánaðarlega!
★ Blaðið nefnist PACO (frið-
ur), og kom fyrsta blaðið út
, í Austurríki í nóvembeF s.l,
annað í Englandi í desember,
það þriðja í Svíþjóð í janúar,
fjórða á að koma út í Tékkó-
slóv.akíu, fimmta í Frakklandi!
Er þetta trúlega einstakt um
blaðaútgáfu og mjög skemmti-
leg tilraun, enda. þótt það sé
fyrst og fremst fátækt og nauð-
syn hinna nýstofnuðu samtaka,
sem veldur þessari sérkenni-
legu blaðaútgáfu.
í 2. biaðinu: nf Paco er grein
um Halldór Kiijan Laxness og
ísienzka menningu eftir Krist-
í útvarpinu í gœrkvöld, þriðjudaginn 9. febrúar, var birt
p-éttatilkynning um að bandaríski flugherinn' mundi
næstu daga senda stóra hljómsveit til ísiands til að safna
fé handa Sambandi íslenzkra berklasjúklinga með hljóm-
leikaháldi í Reykjavík, en Tónlistarfélag Reykjavíkur
annast undirbúning. "V
_ Vegna þessarar tilkynningar er eftirfarawU. fyrirspurn-
um beint til forráðamanna S.Í.B.S.:
1. Hafa nefndír aöilar — bandaríski flngherinn og Tón-
lútarfélag Rcykjavíkur — haft samrd) rio yöur um þessa
fjársöfnun?
2.. Ef svo er ekki, hyggst þá Samband íslenzkra berkla-
sjúklinga veita viötöku fé því sem hinum erlendu víga-
mönnum tekst að aura saman meö starfsemi sinni í Þjóð-
ieikhúsi íslendinga.
10. febr. 1954.
Sigursveinn D. Kristinsson.
in E. Andrésson og þýðing á
kvæði Kristjáns frá Djúpa-t
læk „Aðvörun“.
Merki hreyfingarinnar verð-
ur merki kínversku esperantist-
anna, mjmd af hnetti og áletr-
un: Per Esperanto por Mond
paco. („Með esperanto í þágu
heimsfriðar“.)
★ Stjórn hreyfingarinnar
skipa:
Forseti: Ruðolf Burða,
(Tékkóslóvakíu ).
Varaforseti: Ahlberg (Sví-
þjóð).
Ritarí: A. Balague < (Austur
ríki).
Meðstjóruenður: Dr, Hal-
bedl (Austurríki), W. Gilbert
(Frakkland) C. Fielding (Eng-
land), G. Holmkvist (Svíþjóð),
E. Vokal (Austurríki), A. Sindl
(Austurríki).
Auk þess eiga aðalfuiltrúar
sambandsins'* í hverju landi
sæti í stjórn hreylingarinnar.
★ Síðustu árin hefur starfað
í Reykjavík Esperantohópurinn
Mateno, (morgunn), á svipuð-
úm grundveili og hin nýju al-
þjóðasamtök. Mateno hefur nú
gerzt aðili að hinni nýju hreyf-
ingu, og er formaður hans, JÞor-
steinn Finnbjarnarson guii-
smiður, Njálsgötu 48, aðalfull-
trúi M.E.M. hér á landi og út-
sölumaður blaðsins Paco. Geta
þeir sem áhuga hafa á þessum
Vísir og sjmnannakjörín
Vísir ,er najög hneykslaður
yfir þvi í gær að sjómaima-
samtökin skuli ekki taka því
fagnandi að fluttir verði inn
erlendir sjómenn ti! vinnu á
togurunum og vélbátaflotan-
um, á gama tima ,og íslenzkir
sjómenn treysta sér ekki til
að stuzída sjómennsku upp á
þau kjör sem gildandi eru
t. d. á sáltfiskveiðum.
Helzta röksemd Vísis er
sú að upp á þetta hafi sjó-
mannasamtökin samið. — En
heildsalablaðið gleymir því að
sjómannasamtökin hafa fyrir
löngu síðnn haldið því fram
og m.a. við samningagerðir
við útgerðarmenn, að það sem
sjómern bera úr býtum, t.d.
við veiðar togaranna í salt,
sé ekki á neinn hátt í sam-
ræmi við þá vinnu sem sjó-
menn leggja fram né kaup
þein-a sem aðra vinnu stunda.
A þetta hafa útgerðarmenn
ekki viljað hlusta. Og það sem
áunnizt hefur hafa sjómanna-
sámtökin orðið að taka me’ð
miklum eftirgangsmunum og
harðfvlgi, leggja út í Iöng
verkföll o.s.frv. Röksemd Vís-
is um að samtök sjómanna
megi sjálfum sér urn kenna
hve kjörin. séu rýr -fellur því
gjörsamlega um sjálfa sig.
Ef til vill er Vj’sí og að-
standendum hans ekki l.jós sú
staðreynd að þess eru dæmi
á togfi'aflotanumi si. ár að
hásetar hafi borið litlu meira
samtökum eða blaði þeirra
snúið*sér, til hans. :
Mateno var eitt þeirra
féíaga sem stóðu að þjóðar-
ráðstéfnu Andspyrnuhreyfing-
arinnar vorið 1953 og á full-
trúa í ráði hennar, Kristófer
Grímsson verkstjóra.
úr þýtum en,sem. svarar kaúpi
landverkamanna miðað við
átta stunda vinnudag. Vinnu-
tími sjómanna er hinsvegar 12
stundir í sólarhring og að-
staða öll örðugri en við land-
\dnnu. Og af þessu eiga sjó-
memi að greiða hlifðarföt, en
sú upphæð skiptir þúsundum
króna á ári hverju,
Néi, -Vísir sæll, ráðið er ekki
að hrúga erlendu vimiuafli inn
í landió en f!æma íslendinga í
hernaðarstörf. Það sem þarf
að gera og verður að gera er
að viðurkerma þá staðeynd að
sjómannastéttin býr við skarð-
an hlut, Kjör hennar verða að
batna og þá mun það sjást
að ísleiizkir sjómenn kjósa
hcldur að stunda þá atvi.nnu
sem þeir hafa gert að lífs-
starfi sínu, og öll áfkoma
þjóðarinnar í bráð og lengd
byggist á að sé rekin óslitið
og af myndarskap, en að
hrekjast suður á Miðnesheiðl
á vegum hins ameríska her-
námsliðs. — Rjómaður.
°öUr ys&
um
Sigfus Sigurhjartarsoa
Minningarkortin eru til dölU'
*í skrifstofu Sósiaiistaflokks-
ins, Þórsgötu 1; afgreiðslu
Þjóðviljans.: Bókabúð Kroc.
Bókabúð Máls og inennmgar,
§kólavörðuntíg 21; og 5'
Bókaverzlun Þorvaldar'
, .Bjarnasonar í Hafnarfirði
ÚTVARPSDAGSKRÁNNI er ný-
lokið og við erum um það
bil að ganga til náða þegar
síininn hringir. Eg svara.
Dimm og stórkarlaleg manns-
rödd er í símanum: „Getið þér
ekki náð fyrir mig í hann
Bjarna málara?" „Því miður
er það víst erfitt, ég veit ekk-
ert hver maðurinn er.“ „Ha,
það þykir mér skritið, það
var þó náð í hann fyrir mig í
gærkvöldi, en þá talaði ég við
einhvern annan.“ „Það get ég
betur skilið, og það hefur
sjálfsagt verið í öðru húsi
líka.“ „Ég veit vel hann leig-
ir þama uppi á lofti, en ef
þér nennið ekki að sækja hann
fyrir mig, þá þér um það.“
„Segið mér svona að gamni,
hvar hann á heima hann
Bjarni?" „Heima? Nú hami á
heima í Sörlaskjólinu." „Þá
ættuð þér að skilja, að ég
nenni ómögulega að sækja
/
hann í þessum kulda, — þetta
er nefnilega inni í Hlíðum.“
„Nú, hver andskotinn,“ og um
leið skellti maðurinn tólinu á
með miklu brauki og bramli.
Svona ganga þau stundum
fyrir sig símtölin undir mið-
nættið í henni Reykjavík.
N.N. HEFUR SENT Bæjarpóst-
inum bréf, sem er svar við
bréfi póstmeistara, sem birt-
ist hér í dálkunum í janúar-
lok. N. N. skrifar:
„f Bæjarpóstinum 27. jan-
úar svarar póstmeistari nokkr-
Miðnætursímtal — Afsökunarbeiðni óþekkt fyrir-
bæri — Svar til póstmeistara frá N.N. — Meira
um bréf og snæri.
um atriðum úr fyrirspurnum
er ég behidi til póststofunnar
20. jan. En- meginatriðunum 'er
ósvarað enn:
1. Hvers'vegna var jólapóst-
lirínn ekk! Iésinh sundur og
borinn út á T., 2. eða 3. dag
jóla. Öðru eins hefur þó ver-
ið hægt að afkasta á póststof-
unni hlngáð til.
2. Hvar stendur það í póst-
lögunum að ekki sé heimilt að
líma aftur bréf sem inniheldur
prentað mál? Aðeins er bann-
að að innsigla bréfin, svo að
eigi sé hægt að ganga úr
skugga um innihald þeirra.
Hin aðferðln sem notuð hefur
verið að klippa horn af bréf-
inu, svo að innihald þess sjáist.
brýtur hvergi í bága við á-
kvæði póstlaga, að því er ég
get séð.
Vera má að póstmeistari sé
það valdamikill í stöðu sinni
áð ■ hann geti sett nánari fyrir-
mæli en uin getur í reglugerð
um meðferð pósts. Ef svo er,
hvérju -er hann þá að „kippa
í' iag"?
Næsta skrefið hjá póstmeist-
ara í lagfæringum sínum yrði
þá að banna okkur að líma
umbúðapappírinn sem við vefj-
um dagblöðin í, þegar við send-
um þau í pósti. Póstmeistari
endar svar sitt á því að atjd-
mæla því, að heimtað sé að
snæri sé hnýtt utan um bréf
sem innihéldi prentað mál. Síð-
ast var þetta þó heimtað fyrir
tæpri viku af starfsmanni
póststofunnar. Þar var um að
ræða 2 niánaðarrit, er voru í
umslagi sem límt hafði verið
aítur en eitt, hornið klippt
af. Umslagið varð að rífa upp
og þegar búið var samkvæmt
fyrirskipun póstmannsins að
hnýta snæri .utan um bréíið,
var hægt að veita því viðtöku.
Þessu þýðir ekki fyrir póst-
meistara áð andmæla. Að encl-
ingu þakka ég svo póststofunni
fyrir viðskiptin á liðnu ári,
nema þau 2 bréf, sem glatazt
hafa hjá hennl á leiðinrd tii
mín.
Læt'ég svo málið útraett af
minni- hálfu. — N'. -N.“