Þjóðviljinn - 29.04.1954, Qupperneq 6

6) — ÞJÓÐVILJINN •— Fimmtudagur. 29; apríl 193-1
tMÓOVIUINN
Ctgefandl: Satneinlngarílokluir aíþýðti — Sósíalistaflokkurinn.
Ritstjórar: Magnús Kjartansson (éb.), Sígurffur Guðmundsson.
Fréttastjóri: Jón Bjarnason.
Blaðamenn: Asmundur Sigrurjónsson, Bjarni Benedlktsson, Guð-
mundur Vigfússon, Magnús Torfi Ólafsson.
Auglýsingastjórl: Jónsteinn Haraldsson.
Rltstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skó'.avörðustíg
13. — Sími 7500 (3 línur).
AakrlftarverS kr. 20 á mánuðl i Reykjavík og nágrennt; kr. 17
annars staðar é landinu. — Lausasöluverð 1 kr. eintakið.
Prentsmiðja Þjóðviljans h.f.
..................................—----------------'
Óhreint mjöl í pokahorninu
Morgunblaoió birtir í gær forustugrein um þá kröfu
verklýðssamtakanna að uppsagnarfrestur samninga verði
styttur niður í einn mánuð, og tekur blaðið auðvitað
svari atvinnurekenda eins og alltaf fyrr. Telur það m.a.
upp kartöflur, mjólk, sykur, saltfisk og brennsluolíur og
segir að' engin þeirra vörutegunda hafi hækkaö í verði í
hálft annað ár og sumar jafnvel iækkað, þótt ríkisstjórn-
in hafi að vísu svikið loforð sín um kaffiverð. Þannig sé
allt harla gott og engin ástæða fyrir verklýðssamtökin
að' vera óánægð meö sinn hag.
Nú er þa'ð svo a'ó' þótt almenningur sé ekki þurfta-
frekur þarf hann þó fleira til viðurværis en þær vörur
sem Morgunblaðið telur. T.d. þurfa menn að búa í hús-
um, og húsaleiga heldur sífellt áfram að hæklca og
gleypir æ meiri hluta af kaupi manna, þeiira sem eru svo
lánsamir að komast yfir eitthvert húsaskjól. Og ekki er
síður ástæða til að' bcnda á hitt að’ verklýðssamtökin eiga
margt ógert til að rétta hlut sinn eftir árásir síðustu
ára; þannig er það óvefengjanleg staðreynci að átta
stunda vinnudagur verkamanna má nú heita nafnið
eitt, ætli þeir að komast sæmilega af verða þeir aö vinna
-mun lengur.
Það væri hægt að rekja þessa þætti ýtarlega fyrir Morg-
unblaðinu, en krafa verklýössamtakanna snýst raunar
alls ekki um þetta. Þau hafa hvorki hótað a'ð beita sam-
takamætti sínum til þess að fá hækkaö kaup eöa aukiö
og ódýrara húsnæði, aö þessu sinni. Þau fara fram á það
eitt að uppsagnarfrestur verði einn mánuöur ti! þess að
vera viðbúin, ef enn frekari tilraunir veröa gerðar til að
skerða kjörin. Þetta er varúðarráðstöfun en ekki ný sókn,
og hefur þó almenningur ríka nauð'syn á kjarabótum.
Og verklýðssamtökin grípa ekki til varúöarráðstafana
sinna a'ð ástæöulausu. Morgunblaðið játar í gær að
stefna stjórnarvaldanna hafi nú leitt til þess ,.að’ ein
þýðingarmesta atvinnugrein þjóðarinnar, togaraútgerö-
in, er komið á heljarþröm“. Togaraeigendur, vinir Morg-
unblaðsins, hafa margsinnis undanfarnar vikur borið
fram kröfur um það að þau vandamál verði leyst á
kostnað almennings, með því t.d, að bátagjaldeyririnn
verði stóraukinn, dýrtíðin þannig mögnuð og kjörin
skert. Almenningur hefur sára reynslu af því að þegar
auðmannastétt landsins ber fram sl-ikar kröfur, er þess
ekki lengur að bíða að ríkisstjórnin Iilýði boðinu. Og það
er ekki góðs viti að Alþingi var sent heim án þess að gera
nokkrar ráðstafanir í málefnum togaraútgerðarinnar;
það eru ekki nema nokkur ár síðan ríkisstjórnin sendi
Alþingi heim og lagði svo á bátagjaldeyrisokrið án laga-
heimildar, en þær byrðar nema á annað' hundraö milljón-
um króna á ári.
Morgunbl. segir í gær um kröfur verklýðsamtakanna:
„Við höfum nægilega beizka reynslu af afleiðingum verð'-
hólgu og dýrtíöar. Vi'ð kærum okkur ekki um að neyðast út
í nýja gengisfellingu ísl. krónu“. Það er einmitt þessi
uggur sem er forsenda þess að verklýðssamtökin vilja nú
hafa samninga sína sem óbundnasta. Verðbólga og dýr-
tíð hafa verið aðferðir stjórnarvaldanna til að skeröa kjör-
in. Gengislækkunin var áhrifamesta aögeröin á þeiri'i
braut og bátagjaldeyririnn síðan beint áframhald. Verk-
lýðsfélögin munu ekki sætta sig við að enn verði vegið í
sama knérunn; verði það reynt munu þau svara með
hörðu og samsíilltu áhlaupi. Með kröfu sinni um mán-
aðar uppsagnarfrest eru verklýðssarrrtökin að segja rík-
isstjórninni þessi sannindi.
Engin getur haldið öðru fram en að þessi viöbrögð verk-
lýðssamtakanna séu hófsamleg og sjálfsögö. Atvinnu-
rekendur og ríkisstjórn þeirra þurfa ekki að búa yfir
öðrum eiginleikum en lágmarkssanngirni til þcss að
ganga að þessum sjálfsögðu ráðstöfunum umyrðalaust.
Ef þessir aðilar hafa ekki í huga neinar nýjar ráðstafanir
til þess að skeró'a kjör alþýðu ætti þeim að vera ljúft aö
fallast á sjónarmið verklýðssamtakanna. En andstaða sú
sem birtist í svari atvinnurekenda og leiðara Morgun-
blaðsins sýnir að mjölið í pokahorninu er ekki hreint, og
það' getur ekki orðið til annars -en að styrkja þessa sjálf-
sögöu vamarráðstöfun verkamanna.
Hryggbrot Churchills
setur Bandoríkiezstfórn í klípu
Étur hún stóru orSin ofan í sig eða kemur ein
sömul til liSs v/ð Frakka í Indó Klna?
Iannað skipti síðan heims-
styrjöldinni siðari iauk hef-
ur brczk ríkisstjóm neitað
skýrt og skorinort bandarískri
kröfu uin hernaðaraðgerðir
sem hefðu getað haft í för með
sér stórstyrjöld í Austur-Asiu
og jafnvel tendrað alheimsbál.
Nú er það íhaldsforinginn
Winston Churchill sem gegnir
sama hlutverki og Verka-
niannaflokksforinginn Attlee
gegndi þegar hann fór gagn-
Anthony Eden
gert til Washington í desem-
ber 1950 til að fá Truman þá-
verandi forseta ofan af því að
fyrirskipa bandaríska árás á
Kína. MacArthur yfírhershöfð-
ingi í Kóreu liafði látið her
sinn sækja fram án minnstu
fyrirhyggju allt norður að
landamærum Kína og allar að-
varanir kínversku ríkisstjóm-
arinnar um að hún gæti ekki
látið slíkt viðgangast voru
virtar að véttugi. Þegar svo
Kínverjar komu til sögunnar
og hröktu Bandarikjamenn við-
stöðuiaust langt suður fyrir 38.
breiddarbaug krafðist Mac-
Arthur leyfis til að láta flota
og flugher ráðast á Kína með
kjarnorkuvopnum.
Svör Trumans á blaðamanna-
fundi urðu ekki skilin á
anrian veg en að hann ætlaði
að gefa MacArthur frjálsar
hendur. Nokkrum mínútum
eftir að þessi fregn barst til
brezka þinghússins höfðu
hundruð þingmanna undirritað
áskorun á Attlee, þáverandi
forsætisráðherra, að fljúga
vestur um haf til að reyna að
koma vitinu fyrir Bandaríkja-
stjóm. Attlee fór og tilkynnti
Truman og ráðnerrum hans að
almenningsálitið í Bretlandi
væri þannig að stjóm sín gæti
ekki annað gert en kallað
brezka herinn heim frá Kóreu
ef Eandaríkjamenn réðust á
Kina. Ivröfu MacArthurs um
frjálsar hendur gagnvart Kína
var hafnað og hlauzt af deila
milli hans og forsetans sem
ekki lauk fyrr en hershöfðing-
inn var settur af fyrir aö ó-
hlýðnast fyrirmælum æðsía
yfirboðara síns.
Nú cru níu mánuðir liðnir síð-
an vopnin voru slíðruð í
Kóreu við svipaða hernaðarað-
stöðu og var áður en MacArt-
hur flanaði norður yfir 38.
breiddarbaug. Helzta púður-
tunna Austur-Asíu er nú orðið
Indó Kína. Þar sjá Frakkar
fram á ósigur setuliðs síns í
Dienbienphu. Stórkostiegir yf-
irburðir i vopnabúnaði hafa
ekki megnað að vega það upp
að við cr að eiga her sem berst
fyrir sjálfstæði iands síns.
Gegn þéim málstað koma alger
Er le n d "
t i ð S it tl i
yfirráð í iofti og fullkomin
drápstækni þaulæfðra málaliðs-
manna frá Þýzkalandi og Mar-
okkó fyrir ekki. Franska stjórn-
in sér fram á að annað hvort
verður hún að semja frið eða
fá öfluga, utanaðkomandi að-
stoð. Frá þessu skýrði Bidault
utanríkisráðherra starfsbræðr-
um sínum Eden og Duiles. á
fundi þeirra í París fyrir síð-
ustu helgi. Dulles bauð fram
bandarískan flugher cf Bretar
gerðu slíkt hið sama.
jKannig stóðu málin þegar
Eden fór óvænt heim til
viðræðna við Churchill og
* ráðuneytisfundur var haldinn á
sunnudegi í London í fyrsta
skipti í sjö ár. Ákvörðun þessa
fundar birti \Churchill svo
brezka þfnginu í fyrradag. Hún
er sú að ekki komi til mála að
heita Frökkúm i Indó Kína
brczkum herstyrk að svo
Nebru
stöddu. Dienbienphu sé ekki
þess virði að hætt sé á stór-
styrjöld í Asíu. Bandaríkja-
stjóm hefur hingað til ckki
séð sér fært að hefja beina
þátttöku í stríðinu í Indó Kina
nema Bretar fylgist með, svo að
fyrst um sinn mun sitja við
sarna austur þar.
Churchill lagöi megináherzlu
á það i þingræðu sinni að
ákvörðun brezku stjómarinnar
væri tekin í samráði við
stjórnir samveklislandanna.
Þrjú samveldislönd, Kanada,
Astralía og Nýja Sjáland, eiga
fulltrúa á Asíuráðstefnunni í
Genf. Forsætisráðherrar þriggja
annarra, Indlands, Pakistan og
Ceylon, sitja þcssa dagana á
ráðstefnu í Colombo ásamt for-
sætisráðherrum Burma og Indó-
nesíu. Fyrir Breta skiptir það
meginmáli að halda samveidinu
suman og i afstöðunni til Indó
Kína hefur samvcldið orðið
þyngra á metiinum en Banda-
ríkin. Hefði brezkt herlið verið
sent gegn sjálfstæðishernum i
Indó Kína hefði Indland að
minnsta kosti sagt sig úr sam-
veldinu.
IJnginn fulltrúi Indlands-
stjórnar situr Asíuráðstefn-
una í Genf en engu að síður
bar Nehru íorsætisráðherra
fram tillögur um frið í Indó
Kína i þingræðu í Nýju Dehli
í síðustu viku. Meginatriðið í
þeim tillögum er að bardögum
í Indó Kína verði hætt tafar-
laust. Stríosaðilar setjist siðan
við samningaborð jafnframt því
sem önnur ríki, einkum Banda-
ríkin og Kína, Bretland og Sov-
étríkán hætti strax öllum
vopnasendingum til herjanna í
Indó Kína. I.oks, telur Nehru
að Frökkum beri að afsala sér
með öllu yírráðum yfir Indó
Kína. ■ Þessar tillögur hafa
íengið hinar beztu viðtökur í
brezkum blöðum. Verkamanna-
flokksblaðið Daily Herald skor-
ar á ríkisstjórnina að gera þær
að sínum og Tiroes telur þær
allrar athygli verðar. Hinsveg-
ar láta Bandaríkjamenn sér
fátt um finnast, segja að vopna-
hlé í Indó Kína sé óframkvæm-
anlegt vegna þess &ð ef hætt
sé að berjast verði allt landið
komið á vald sjálfstæðishreyf-
ingarinnar áður en nokkur
viti af.
TTm þessa bandarisku afstöðu
kemst frjálslynda, brezka
borgarablaðið Manchester
Guardian svo að orði, að það
sé deginum ljósara að Duiles
iíti ekki svo á að ráðstefnan i
Gcnf sé tækifæii til að finna
friðsamlega lausn á málum
Indó Kína. Þvert á móti vilji
hann hóta Kínyérjum öllu illu
og reyna með því að hræða þá
frá að veita sjálfstæðishernum
í Indó Rína fulítingi. En þess-
ar hótanir um bandarískar
hernaðaraðgerðir gegn Kína
eru svo óákveðnar og innan-
tómar, segir hið brezka blað,
að Kínverjar munu ekki gera
atinað en hlægja að Dulles.
Bandarískt hafnbann og loít-
árásir með tundursprengjum
gætu aldrei komíð Kína á kné.
Hótanir um kjarnorkuárásir
eru hizisvegar innantóm orð því
að Bandaríkjamenn eru hvorki
þau fífl né illmenni að þeir
hefji kjamorkusíyrjöld. Þetta
vita Kínverjar mæta vel, segir
Mancliester Guardian.
TTlaðið sem svona kemst að
■* *■" orði er cinhver skelegg-
Framhald á 8. siðu.