Þjóðviljinn - 24.06.1954, Blaðsíða 6

6) _ ÞJÓÐVILJINN — Fimmtudagtir 24. júní 1954
súwwmm
ötg'etandl: Samelnlngarfloklcur alþýðu — Sósíalistaflokkurinn.
Hitstjórar: Magnús Kjartansson (é,b.), Sigurður Guðmundsson,
Fréttastjóri: Jón Bjarnason.
Blaðaxnenn: Ásmundur Sigurjónssor., Bjarni Benediktsson, GuB-
aaundur Vigfússon, Magnús Torfi Ólafsson.
Auglýsingastjórl: Jónsteinn Hsyaldsson.
Kitstjórn, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustíg
19. — Sími 7500 (3 linur).
Áakriftarverð kr. 20 á mánuði í Reykjavfk og nágrenni; kr. 17
hnnars staðar á landinu. — Lausasöiuverð 1 kr. eintakið.
Prentsmiðja Þjóðviljans h.í.
Mlkilvægasta verkefnið
Öll skrif Morgunblaðsins og Vísis um íslenzk verklýðsmál og
stjórnmál bera um þessar mundir augljós einkenni þess ótta
sem grípur um sig meðal auðstéttarinnar við vaxandi einingar-
vilja íslenzkrar alþýðu. Auðmannakiíkurnar sem fleytt hafa
rjómann af erfiði alþýðunnar og öllu því framleiðslustarfi sem
unnið er í landinu þykjast nú sjá fram á það að sá tími kunni
að vera skammt undan þegar íslenzkur verkalýður þjappar sér
saman í órofa heild, tekur höndum saman við. önnur fram-
faraöfl þjóðarinnar og ’neimtar rétt sinn úr höndum auðvalds og
íhalds.
Það er þessi ótti auðstéttarinnar við að misr.a illa fengna að-
stöðu og gróðamöguleika sem stjórnar skrifum íhaldsblaðar.na.
Þessi málgögn íhaldsins eru eign og tæki auðstéttarinnar, kost-
uð af grcðakiikunum sem drottna yfir út- og innflutningi lands-
manna og hirða af hvorutveggja stórar fjárfúlgur í gróðahít
sína. Verkefni íhaldsblaðanna er því að telja kjark í liðskost
sinn og þjóna þannig hagsmunum húsbændanna, sem nú ugga
alvarlega um valdaaðstöðu sína og framtíðarhorfur. Húsbænd-
ur- íhaldsblaðanna greina glöggt þá hættu sem öflug eining
verkalýðs og allrar alþýðu boðar þeirri fjárplógsstarfsemi sem
þeir reka á kostnað almennings og valdaaðstöðunni sem sundur-
þykkja alþýðuhreyfingarinnar hefur fært þeim í hendur.
Þetta er orsök þess a.ð íhaldsblöðin reyna nú, meir þó af vilja
en mætti, að hressa up^ á liðsmenn sína og húsbændur með sí-
endurteknujn fullvrðingum um að forystuflokkur verklýðsstétt-
arinnar og öflugasta einingarvopn hennar, Sósíalistaflokkurinn
sé „einangruð“ og „fylgis!aus‘‘ klíka sem enginn „ábyrgur
stjórnmálamaður meðal lýðræðisflokkanná, telur nú mipnstu
möguleika á samstarfi við“ eins og Morgunblaðið orðar það í
gær. Eru þessar og aðrar svipaðar staðhæfingar Morgunblaðsins
sýnilega ætlaðar auðstéttinni og bröskurunum til hughreyst-
ingar.
Bn bak við hreystiyrði Morgunblaösins leynist nagandi ótti
við þá öldu einingar og samstarfsvilja alþýðunnar sem nú er að
rísa um al!t land og boðar ný og markverð þáttaskipti í íslenzk-
um verklýðsmálum og stjómmálum, Ilvarvetr.a sem til spyrst
rísa kröfur hinnar vin’iandi alþýðu um að samtök hennar séu
t-fld að einingu og styrkleika, gefinn nýr og aukinn máttur til
að gegna með fullri sæmd sínu mikilvæga hlutverki í hags-
munabaráttu hins vinnandi fólks. Alþýðan sem fylgt hefur verk-
lýðsflokkunum skilur nú betur en nokkra sinni áður að sundr-
ungin hefur orðið vatn á myllu auð3téttar og íha'ds en að í
samstarfi þeirra og öflugri ststtareiningu alþýðunnar eru fclgin
mikil fyrirheit um ný;ia sólcn alþýðunnar og stórfellda sigra.
Fólkið innan verklýðshreyfingarinnar í landinu þarf að auka
þennan ótta Morgunblaðsmanna á næstu vikum og mánuðum.
Mikilvægasta verkefnið sem nú þarf að vinna að af festu og
djörfung er að hreinsa erindreka íhaldsins út úr öllum trún-
aðarstöðum í verklýðshreyfingunni. Hlutverkið sem þeim hefur
verið falið verður ekki lengur dulið fyrir neinum heilskyggn-
um meðlimi verklýðssamtakanna. Hlutverk þeirra er að tefja
cg lama alla raunhæfa hagsmunabaráttu verkaiýðsins og draga
lokur frá hurðum á úrslitastundum átakanna við afturhald og
atvinnurekendavald. Hættan sem fylgir því að fela slíkum
mönnum yfirstjórn og húsbóndavald í sjálfum heildarsamtök-
um verklýðsins er augljós og óumdeilanleg enda fækkar þeim
nú óðum sem reyna að verja slíka óhæfu.
Verkalýðurinn er nú reynslunni ríkari eftir nær sex ára
valdaaðstöðu íhaldsins í heildarsamtökum alþýðunnar. Þrátt
fyrír öflugt viðnám hinna heilbrigðu afla í verkalýðsTireyfingunni
hafa kjörin farið stórlega versnandi. Flokkur auðstéttarinnar
hefur einnig kunnað áð hagnýta sér ágreininginn sem verið hef-
ur milli verkalýðsflokkanna. íhaldspúkinn hefur fitnað og auð-
stéttin safnað ómælanlegum gróða vegna þess að verkalýðinn
skorti afl faglegrar og pólitískrar einingar.
Með efldri verkalýðseiningu í Iandinu, stéttvísri og traustri
forustu fyrir Alþýðusambandi íslands og aukinni samvinnu
v^i-klýðsf!okkanna myndi ekki aðeins skapast stórauknir mögu-
leijkar á öflugri sókn fyrir bættum lífskjörum verklýðsins.
þróun boðar gjörbreytt valdahlutföll milli alþýðu og auð-
stéttar, nýja sigurmöguieika hins vinnandi fólks á vettvangi
islenzkra stjóramála.
LýSrœöíssfjórn í hananalýÖveídi ógnar
gróSamöguleiku m þeirra
TJngin skepna er eins tryllt
og borgari sem óttast um
pyngju sína“, sagði Georg
Brandes eitt sinn, og finnist
einhverjum þörf á að sannprófa
sannleiksgildi þessara orða,
þarf hann ekki annað en kynna
sér viðhorf .bandarískra mekt-
armanna til smáríkisins Guate-
mala í Mið-Ameríku. Til þess
að vernda gróðamöguleika auð-
félagsins United Fruit Company
hefur verið gerð innrás í land-
ið til aðs;, steypa af stóli um-
bótasinnaðri, borgaraíegri
stjórn. Aðal hvaíamenn að inn-
rásinríi og skipuleggjendur
hennár eru bræður tveir, báðir
í tölu stærstu hluthafa í Unit-
ed Fruit. Menn þessir heita
John Foster Dulles og Allen
Dulles. Sá fyrrnefndi er utan-
ríkisráðherra Bandaríkjanna en
hinn síðarnefndi stjómar stofn-
un sem nefnist Central Intelli-
gence Agency, en það er nafnið
á leyniþjónustu Bandaríkja-
stjórnar, sem að sögn New
Allen Dulles
York Times s.l. sunnudag hefur
það hlutverk „að fremja
myrkraverk á lmattmæli-
kvarða“.
Ísama blaði, sjöttu blaðsíðu,
skýrir .James Reston, aðal-
fréttaritari New York Timcs í
Washington, frá því hvernig
Dullesbræðurnir hafa skipt með
sér verkum. Hann segir berum
orðum, að síðan Guatemala-
stjórn barst vopnasending frá
Póllandi fyrir mánuði síðan
hafi C.I.A. undir stjórn Allen
Dulles unnið að því að leggja
á ráðin, hvernig Guatemala
verði komið á kné. Innrásin í
landið hafi verið ákveðin í
Vfashington eftir að skýrslur
njósr.ara Allen Dulles í Guate-
mala gáfu til kjmna að herinn
þar væri klofinn og hluti hans
að minnsta kosti myndi ekki
veita Arbenz forseta og stjórn
hans ef i odda skærist. Reston
skýrir ekki frá því, hvern þátt
dollaraseðlar af milljarðinum,
sem C. I. A. fær á ári hverju
úr ríkissjóði Bandaríkjanna,
hafa átt í því að veikja holl-
ustu liðsforingja j Guatemala
við stjórn Iandsins. Hinn bróð-
irinn og hluthafinn í United
Fruit, John Foster Dulles, vann
ekki í kyrrþey eins og Allen.
Hann hefur ekki linnt skömm-
um í garð Guatemala ríánuðum
saman og nú síðast, þrem dög-
um áður en innrásin í Guate-
mala hóíst., sagði hann við
blaðamenn, að enginn vafi væri
á að ríkisstjórn Guatemala
væri „kommúnistisk ógnar-
stjórn“ og bætti við: „Ég er
ekki í nokkrum vafa um það
að mikill meiri hluti íbúa Gu-
atemála hefur bæði vilja og
getu til að hreinsa til hjá sér“.
Næsta dag lýsti Eisenhower
forseti yfir fyllsta samþykki
við þessa hvöt utanríkisráð-
herra síns tii uppreisnar gegn
löglega kjörinnl stjórn lítils
nágrannaríkis.
Frá því um síðustu aldamót
þangað til 1933, þegar
Franklin D. Roosevelt kom til
valda, leið varla nokkurt ár
svo að bandarískum her væri
ekki beitt til þess . að kúga
„bananalýðveldin“ í Mið-Ame-.
ríku og á eyjunum i Karíba-
hafi. Landgöngusveitir flotans
gengu á land á Haiti, Kúbu,
Dominiska lýðveldinu, Hon-
duras og Nicaragua. Bandaríski
herinn réðist hvað eftir annað
inn í Mexikó. Erindi bandarísks
herliðs á þessar slóðir var jafn-
an hið sama, að vernda hags-
muni bandarísku stórfyrirtækj-
anna, sem hafa gert þessi ríki,
þótt sjálfstæð eigi að heita að
nafninu til, að bandarískum
hálfnýlendum. Bandarískir her
foringjar stjórnuðu Kúbu og
Haiti árum saman í þágu
bandaríska sykurhringsins og
Nicaragua í þágu United Fruit.
John Foster Dulles
En þetta var aðeins opinskáa
hliðin á bandarísku íhlutuninni
um stjórnarfar þessara laitda.
Þegar einræðisherrarnir, sem
stjórnuðu fyrir náð bandarísku
auðfélaganna töldu sig svo
fasta í sessi að ■ þeir þyrftu
ekki lengu.r á bandarískum Hf-
Jacobo Arbenz
verði að halda, var þeim ó-
spart séð fyrir bandarískum
vopnum handa eink.aherjum
sínum, enda var helzta hlut-
verk þeirra jafnan að drekkja
í blóði hverri tilraun soltinna
og klæðlítilla þræla á banda-
rísku plantekrunum til að bæta
kjör sín. Talið er að allt að
30.000 manns haíi verið brytj-
aðir niður þegar verkfall starfs-
manna á bandarísku kaffiekr-
unum í E1 Salvador var brotið
á bak aftur árið 1932.
Enginn af undirkonungum Un-
ited Fruit í bananalýðveld-
unuffi vár miskunnarlausari og
vikalipurri en Jorge Ubico,
sem stjórnaði Guatemala frá
1930 til 1944. Meðan hann sat
að völdum var sérhver tilraun
alþýðu manna til að stofna
verkalýðsfélög og berjast fyrir
rétti sínum barin niður með
harðri hendi. United Fruit fékk
jafnframt ný og ný einkaleyfi.
Það á einu járnbrautiná í land-
inu, allar rafstöðvarnar, hafn-
armannvirkin í hafnarborgun-
um Puerto Barrios og San
José, símakerfið og ávaxta- og
kaffiplantekrur sem ná yfir
hundruð þúsunda hektara. En
síðan 1944, þegar Ubico var
steypt af stóli, hefur United
Fruit ekki þekkt sitt gamla
og gróðavænlega Guatemala
fyrir sama land.
Umbótasinnaðir menntamenn
og undirforingjar í hernum
hrundu gamla einræðisherran-
um frá völdum. Þeir komu á
lýðræðislegu stjórnarfari í
landinu í fyrsta skipti í sögu
þess. Verkamenn fengu að
stofna verkalýðsfélög, sett voru
lög um almannatryggingar og
skyldur atvinnurekenda við
verkamenn, tekið var að koma
á almennri skólagöngu, en um
60 af hundraði landsmanna
voru hvorki læsir né skrifandi.
Loks var tekið að skipta órækt-
uðu landi í eigu stórjarðeig-
enda milli jarðnæðislausra
landbúnaðarverkamanna. Farið
var mjög vægt í sakirnar og
landið greitt að fullu á sama
verði og eigendumir höfðu met-
ið það til skatts. United Fruit
er langstærsti jarðeigendinn í
Guatemala og því var óhjá-
Framhald á ll, s;ðu.