Þjóðviljinn - 15.10.1954, Blaðsíða 4

4) — ÞJÓÐVILJINN — Föstudagur 15. október 1954
Óverjandi íramkoma stjórnar Sóknar:
Neiíar að haída íimd umkjaramálin
þrátt fyrir lögmæta kröfu félagskvenna
LæSur samumgsbrot aísklptalaus þrátl íyrir margendurtekuar
kvartanir starfsstúlknanna
1 Innan skamms ver'ö'ur væntanlega kosið á Alþýðu-
sambandsþing í Starfsstúlknafélaginu Sókn og setur í
því sambandi mikinn kvíða að stjórn félagsins sem hef-
ur gjörsamlega brugðizt skyldu sinni í félagsmálum
starfsstúlknanna. Má greina þennan ótta af dólgslegri
rammagrein í Alþýðublaðinu í gær þar sem ráðizt er
af óvenjulegu offorsi á einn af meðlimum félagsins,
Margréti Auðunsdóttur, starfsstúlku á Landsspítalanum
Af þessu tilefni átti Þjóð-
viljinn í gær örstutt samtal við
Margréti Auðunsdóttur, en hún
hefur árum saman verið ein
af ötulustu forustukonum
stúlknanna á spítölunum, og á
því ekki upp á pallborðið hjá
hinni sofandi félagsforustu
som studd er af afturhaldinu og
nýtur „hollráða“ Þorsteins Pét-
urssohar og annarra slíkra. Fer
viðtalið við Margréti hér á eft-
ir:
Tilhæfulaus uppspuni
— Þeir vanaa bér ekki kveðj-
una í Alþýðublaðinu í morgun.
Kvað viltu segja um allar þess-
ar ásakanir og skammir sem
á þér dynja í rammagrein
þess?
„Ég get nú ekki sagt að ég
kippi mér upp við' skammir
Alþýðublaðsins og tel mér þær
frekar til inntekta. En varðanöi
umsögn þess um að ég kynni
mig meðal stéttarsystra minna
spm umboðsmann stjórnar
Sóknar og lofi þeim 200 króna
kauphækkun á mánuði auk
verðlagsuppbótar nái listi vinstri
kvenna kosningu á sambands-
þing, er það fljótsagt að hér
er um tilhæfulaus ósannindi
að r'æða sem enginn fótur e'r
fyrir. Það eina í þessu efni '
sem ég hef sagt við stúlkurnar,*
og það ætla ég að standa við, I
er að tíminn sé nú óvenjulcga
hagstæður til þess að knýja |
fram bætt kjör á spítölunum, en |
mikil óánægja er ríkjandi með!
kjörin. Að þetta er ekki alveg úi
í bláinn sézt bezt á því að
mikil ekla liefur verið á vinnu-
krafti á spítölunum í allt sum-
ár og er jafnvel enn, þótt eiít-
hvað kunni að hafa úr rætzt
með haustinu.“
Neitar að halda fund
— Hefur félagsstjórnin ekk-
ert aðhafzt til þess að fá betri
kjör fyrir stúlkurnar?
„Nei, þrátt fyrir áskorun
þess fjölda félagskvenna sem
tilskilinn er í lögum félagsins
um að kalla saman fund til þess
að ræða kjaramálin og taka á-
kvörðun um hvort rétt þyki að
segja upp samningum eða ekki,
fæst stjórnin ekki til að boða
til fundarins. Við sendum áskor.
unina fyrir meir en 3 vikum.
Ég hef gengið eftir svari hjá
formanni en fengið þau svör
ein að mér og öðrum félagskon-
um komi það bókstafiega ekkert
við hvort fundur verði haldinn
eða ekki, það sé hennar einnar
að ákveða slíkt og óviðkomandi
meðlimum félagsins!“
Þykja ekki eftirsóknarverð
— Eitthvað er þetta nú grugg-
ug afstaða til meðlimanna og ó-
venjuleg í verkalýðsfélagi.
Hvert er kaupið nú samkvæmt
gildandi samningum?
„Fyrstu 3 mánuðina 1658
krónur, næstu 9 1698 og eftir
eitt ár 1898 krónur. Kaupið er
miðað við átta stunda vinnudag
en þess ber að gæta að vinnan
á spítölunum er framkvæmd
jafnt helga daga sem virka og
að kvöldi jafnt sem degi. Við
teljum því ærna ástæðu til
þess ,að fá kaupið hæikkað
enda sýnir reynslan frá í sumar
að þessi kjör þykja ekki sérlega
ÍBÚI við Breiðholtsveg skrifar:
„Fyrir tveimur árum þurfti
kona sem hafði komið upp litlu
húsi hérna við Breiðholtsveginn
að fá rafmagn leitt í íbúð sína.
Fékk hún heimtaugina eins og
lög gera ráð fyrir og greiddi
fyrir 900 krónur. 15—20 metr-
ar eru frá staurnum sem leitt
var.frá og að húsinu.
Ári síðar fær konan reikning
fyrir „viðbótargjaldi" einnig að
upphæð 900 krónur. Fylgdi hót-
un um lokun yrði reikningur-
inn ekki greiddur. Konan, sem
taldi sig hafa greitt raunveru-
legt kostnaðarvérð loftlínunn-
ar, dró að gera þetta upp, enda
taldi hún þessa innheimtu
hæpna.
í maí s. 1. vor sendir svo Raf-
magnsveitan menn til að klippa
rafmagnslínuna frá húsinu og
taka þannig rafmagnið af kon-
unni sem þarna býr með tvö
ung börn. Sá konan sér þá
ekki annað fært en fara á skrif-
stofu Rafmagnsveitunnar og
eftirsóknarverð þegar næg
vinna er í boði.
Engin afskipti af
samningsrofum
— Hefur nokkur leiðrétting
fengizt á hinum vangoldna íæð-
ishluta hjá Kleppsspítalanum
og hvernig hefur stjórnin stað-
ið i því máli?
„Engin heildarleiðrétting hef-
ur fengizt enda varla við að
búast þar sem félagsstjórnin
hefur með afskiptaleysi sínu í
raun og veru lagt blessun sína
yfir samningsbrotin. Dæmi mun
til um að stúlku hafi verið end-
urgreitt það sem ranglega hafði
verið af henni haft, en að-
eins vegna þess að hún gekk
hart eftir því sjálf og lét sig
ekki fyrr en endurgreiðslan
fékkst. En þetta er hrein undan-
tekning. Hinar stúlkurnar eiga
þessa peninga inni og fá enga
aðstoð frá félagsstjórninni til
þess að fá hlut sinn réttan,
þrátt fyrir mikia eftirgangs-
muni. Er hér um allháar fjár-
upphæoir að ræða hjá stúlkum
sem unnið hafa allan tímann
frá því ákvæði 3. greinarinnar
komst inn í samningana."
Langþreyttar á
félagsstjórninni
— Er ekki almenn og vaxandi
óánægja meðal stúlknanna út af
svona frammistöðu í hagsmuna-
málum?
„Jú, stúlkurnar eru eðlilega
orðnar mjög langþreyttar á fé-
lagsstjórninni og óánægjan fer
reyna að fá þessu kippt í lag.
Þegar í skrifstofuna kom var
konunni vísað á mann þann,
Jóhannes Kristjánsson að nafni,
sem hefur með höndum þessa
ihnheimtu. Vildi konan fá upp-
lýsingar um rétt Rafmagnsveit-
unnar til þessa „viðbótar-
gjalds“, en mætti þá hinni
megnustu ókurteisi af hendi
þessa manns. Hér yrðu engar
upplýsingar veittar, henni bæri
aðeins að greiða refjalaust það
sem upp væri sett, um annað
væri ekki að ræða o. s. frv.
Sá konan sér þá ekki annað
fært en láta af hendi 150 kr.
sem hún var með í veski sínu
og skuldbinda sig til að greiða
eftirstöðvarnar með mánaðar-
legum afborgunum. Menn at-
hugi aðstæður konunnar með
tvö börn og rafmagnslaust
heimili. Hér var ekki margra
góðra kosta völ og vissi konan
þó ekki hvernig standa skyldi
í skiium með þær 750 kr. sem
eftir stóðu. En rafmagnið varð
Framhald á 8. síðu.
Raímagn leitt í hús — Hæpin innheimta — Kulda-
legar aðíarir Raímagnsveitunnar
(Jóð viðskipti
Þcgar íslendingar hófu við-
skipti að nýju við Sovétrikin á
miðju s. 1. ári, urðu þegar í
stað mikil umskipti í afurða-
sölu sjávarútvegsins.
Fram að þeim tíma hrúgaðist
frosinn fiskur upp í flestum
frystihúsum landsins og gefin
hafði verið út fyrirskipun um
takmörkun á frystingu vegna
söluerfiðleika. Verðlag á ýms-
um fisktegundum hafði farið
lækkandi í Bandaríkjunum og
Bretland var hætt kaupum frá
íslandi að mestu leyti.
Með viðskiptasamningnum
við Sovétríkin var ákveðin sala
þangað á 20 þúsund tonnum af
frosnum fiski, sem afhendast
átti á 12 mánuðum.
Við þessa samninga gjör-
breyttist ástandið. Frosni fisk-
urinn hætti að hrúgast upp og
framleiðslubanninu var létt af.
Hver skipsfarmurinn af öðrum
fór austur og þegar leið á árið
má segja að hver uggi hafi ver-
ið sendur út jafnóðum og hann
var framleiddur. Hagur frysti-
húsanna stórbatnaði. Vaxta-
greiðslur minnkuðu og fisk-
skemmdir sem alltaf vilja
fylgja langri geymslu hurfu úr
sögunni.
Fiskverðið hjá Sovétrikjunum
var hagstætt. Þannig reyndist
strax hægt að hækka karfa-
verð til togaranna úr 65 aurum
hvert kíló í 85 aura og þó hefði
hækkunin getað orðið enn meiri
• ef karfaverðið hefði þá ekki
lækkað í Bandaríkjunum.
Nú hefur verið samið við Sov-
étrikin að nýju. Þau voru fús

heimilið að.fá, eða það fannst
könunrii að vonum þar sem hún
stóð fyrir framan þennan inn-
heimtuherra bæjarins.
Eftir þetta var rafmagnið tengt
að nýju. En vegna erfiðra á-
'stæðna reyndist konunni ekki
fært að standa í skilum með
hinar mánaðarlegu afborganir.
Og í sept. s. 1. var henni send
tilkynning um að rafmagnið
yrði tekið af húsinu hennar. 4.
okt. voru svo 100 krónur
greiddar upp í „skuldina".
En viti menn: Þann 12. okt.
sendir Rafmagnsveitan menn
til þess að klippa rafmagnið úr
sambandi. Var konan þá ekki
heima og engin aðvörun gefin
áður en athöfnin fór fram.
Þessi framkoma opinberrar
stofnunar þykir mér svo furðu-
leg og vítaverð að ég vil beina
þeirri spurningu til ráðamanna
fyrirtækisins t. d. rafmagns-
stjóra og borgarstjóra, hvort
það sé í samræmi við vilja
þeirra að þannig sé komið fram
af hálfu Rafmagnsveitunnar.
Þá væri ekki úr vegi að starfs-
maðurinn, sem konan átti tal
við og kunni vægast sagt ekki
mannasiði, yrði áminntur um
að temja sér framvegis aðra
og betri framkomu við við-
skiptamenn Rafmagnsveitunn-
ar“.
á að kaupa 30 þúsund tonn af
fiskflökum og ganga enn inn á
hækkun á karfaverðinu.
Hefði öll sú verðhækkun ver-
ið látin koma fram í hráefnis-
verði karfans, þá hefði verðið
átt að vera 93 aurar á kíló.
Frystihúsin féllust á hækkun í
90 aura en töldu sig ekki geta
fallizt á meiri hækkun vegna
lágs verðs í Bandaríkjunum, en
enn fer talsvert af karfanum
þangað.
Söluerfiðleikar sem áður voru
á frosna fiskinum eru nú al-
gjörlega úr sögunni og er nú
svo komið að ekki er hægt að
mæta eftirspurn Sovétríkjanna
og ýmissa annarra landa í þess-
um efnum. Austur-Evrópulönd-
in hafa reynzt íslendingum sér-
staklega góð markaðslönd.
Tékkóslóvakía hefur lengi greitt
hærra verð en önnur lönd fyrir
frosinn fisk. Nú vildu Tékkar
kaupa 10 þúsund tonn af fiski,
en ekki þótti fært að lofa þeim
nema 6 þúsund tonnum. Aust-
ur-Þýzkaland vildi semja .um
7 þúsund tonn af frosnum fiski
til næstu áramóta en þangað
verður varla hægt að afgreiða
nema 4 þúsund tonn. Austur-
Þýzkaland óskaði einnig eftir
kaupum á 9 þúsund tonnum af
ísvörðum togarafiski. Fiskurinn
átti að afhendast í Hamborg og
fast verð að fást fyrir hann.
Verðið var 25—30% hærra en
fengizt hefur í Vestur-Þýzka-
landi fyrir samskonar fisk á
uppboðsmarkaði.
Nú hafa nýlega verið undir-
skrifaðir samningar við Aust-
ur-Þýzkaland en vegna tregðu
stjórnarvalda okkar og stirð-
leika Landsbankans verður að
þessu sinni aðeins samið um
2000. tonn af togarafiski þang-
að.
Viðskiptin við Austur-Evrópu-
ríkin og þá sérstakléga við Sov-
étríkin eru hagkv'æmustu við-
skipti íslendinga nú.
Sérstaklega eru þessi viðskipti
þýðingarmikil fyrir sjávarút-
veg okkar.
Með þessar staðreyndir í
huga er ekki ófróðlegt að minn-
ast allrar þeirrar andstöðu, sem
viðskipti við þessi lönd hafa
átt áð mæta hjá ýmsum for-
ystumönnum stjórnarflokk-
anna. Bjarni Benediktsson og
Eysteinn Jónsson strieittust við
að halda því fram í nokkur ár,
að viðskipti íslendinga við
þessi lönd væru hættuleg.
Jöfnum höndum var því hald-
ið fram að þessi lönd vildu eng-
in viðskipti við okkur og gætu
heldur ekkert keypt.
Nú haga þessir menn stjórn
íslenzkra atvinnumála þannig
að fleiri landsmenn sogast frá
framleiðslunni og leita í yfir-
borgaða hernámsvinnu eða rétt-
ara sagt hernámsiðjuleysi.
íslendingar verða að neita
góðum viðskiptaþjóðum um
fiskafurðir af þeirri ástæðu
einni að vinnuaflið er bundið í
gróðabralli rikisstjórnargæð-
inganna sem nú hafa tekið af
sér yfirstjórn hernámsvinnunn-
ar.
En hvað segja hugsandi fs-
lendingar um þá þróun að
leggja fiskiskipunum en val-
kóka þess í stað kringum her-
menn suður á Miðnesheiði?
(Úr Austurlandi).