Þjóðviljinn - 17.03.1955, Síða 6

8) — ÞJÓÐVIUINN — Fimmtudagur 17. marz 1955
þiöeviuiNN
Útgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokkurinn.
Ritstjórar: Magnús Kjartansson, Sigurður Guðmundsson (áb.)
Fréttastjóri: Jón Bjarnason.
Blaðamenn: Ásmundur Sigurjónsson, Bjarni Benediktsson, Guð-
mundur Vigfússon, tvar H. Jónsson, Magnús Torfi Ólafsson.
Auglýsingastjóri: Jónsteinn Haraldsson.
Ritstjórn, afgreiðsia, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustig
19. — Sími 7500 (3 línur).
Áskriftarverð kr. 20 á mánuði i Reykjavík og nágrenni; kr. 17
annars staðar á landinu. — Lausasöluverð 1 kr. eintakið.
Prentsmiðja Þjóðviljanp h.f.
Hvað dvelur tillögurnar?
Varla verður um þaS deilt að á fáum eða engum sviðum
kreppi eins að öllum almenningi og í húsnæðismálun-
um. Vegna skorts á nægu íbúðarhúsnæði hefur húsa-
leigan hækkað upp úr öllu valdi og 1 hana hverfur nú
sífellt stærri hluti af tekjum verkamanna og annarra
launþega. Beinar aðgerðir ríkisvaldsins eins og afnám
bindingarákvæða húsaleigulaganna eiga og sinn stóra
þátt í þeim okurkjörum sem almenningur er dæmdur
til að hlíta.
Sá fjölmenni hópur manna sem er að brjótast í aö
koma upp þaki yfir höfuðið af eigin rammleik er þannig
leikinn með lánsfjárbanni stjómarvaldanna að hann
verður annað tveggja að selja íbúðir sínar og húseignir í
-cfullgerðu ástandi eða leita á náðir okrarastéttarinnar
og una okurkjörum hennar og svívirðilegri féflettingu.
Stefna ríkisstjórnarinnar í lánsfjármálum virðist þannig
við það miðuð að koma til liðs við þá ófélegu stétt manna
sem gerir sér vandræði almennings að féþúfu. Og miklu
virðist þessum brjóstabörnum ríkisstjómarinnar verða
betur til liðs í lánastofunum en öllum almenningi sem
mætir þar aðeins lokuðum dyrum. Því ætla verður að
verulegur hluti þess fjár, sem okrararnir hafa undir hönd-
um, sé komið beint frá sömu lánastofnunum sem neita
almenningi um alla fyrirgreiðslu í sambandi við íbúða-
byggingar.
Það var eitt af loforðum ríkisstjómarinnar þegar hún
tók við völdum eftir kosningarnar 1953 að finna lausn
á sínu eigin lánsfjárbanni. Fram að þessu hefur setið við
loforðið eitt og ekkert orðið úr framkvæmdum. Að vísu
mun ríkisstjórnin hafa skipað fimm manna nefnd á s.l.
•vori sem undirbúa átti tillögur í málinu. Nefndarmenn
voru dr. Benjamín Eiríksson, Hilmar Stefánsson, banka-
stjóri, Jóhann Hafstein, bankastjóri, Hannes Pálsson,
lyrrv. bóndi á Undirfelli og dr. Björn Björnsson hag-
iræðingur Reykjavíkurbæjar. Síðar var bætt í nefndina
tveimur fulltrúum Landsbankans, Jóhannesi Nordal, hag-
fræðingi og Gunnari Viðar, bankastjóra. Mun nefndin
Iiafa skilað allviðamiklu bráðabirgðaáliti og síðar til-
lögum til ríkisstjórnarinnar og hafa talsmenn og málgögn
stjórnarinnar oft látið móðan mása um mikilvægi þeirra
bjargráða í lánsfjármálum íbúðabygginga sem vænta
megi á grundvelli tillagna húsnæðismálanefndarinnar.
En við það hefur líka setið. Þótt komið sé fast að
• þingslitum bólar ekki á bjargráðum ríkisstjómarinnar.
Og það sem vekur slæman grun er að málgögn hennar
eru orðin næsta hljóðlát og orðfá um fyrirætlanir hennar
í þessu mikla hagsmunamáli. En hvað sem dvelur tillög-
ur ríkisstjórnarinnar ætti henni að vera ljóst að því verð-
ur ekki tekið þegjandi og möglunarlaust af þeim sem
hafa lagt trúnað á áróður hennar og yfirlýsingar, reynist
þær hjóm eitt og svik þegar til alvörunnar kemur. Þús-
undir félítilla manna sem eiga íbúðir í’byggingu en eru
stöðvaðir vegna lánsfjárskortsins, svo og þeir sem ekki
hafa getað hafizt handa af sömu ástæðum þrátt fyrir
rðkallandi þörf á bættum húsakosti, hafa treyst á loforð
stjórnarflokkanna. Að gera ekkert eða koma með ein-
liverjar sýndartillögur sem fáum eða engum koma að
gagni væru hrópleg og óverjandi svik af hálfu ríkis-
stjórnarinnar og stuðningsflokka hennar.
Það er áreiðanlega ömggara fyrir almenning að fylgj-
ast vel með aðgerðum stjórnarvaldanna í þessum efnum.
Áróður íhaldsleiðtogans Ólafs Bjömssonar og annarra
•slíkra fyrir minni fjárfestingu beinist framar öðm að í-
• búðabyggingunum. Þar telur íhaldið heppilegast að bera
niður til þess að koma hugsjón sinni um hæfilegt at-
vinnuleysi í framkvæmd og draga þannig úr hættunni á
kauphækkun! Og þá er ekki mikið verið að huga að því
þótt biðin lengist á því að íbúðabyggingamar svari til
, nauðsynlegrar fjölgunar íbúða og að fólkið sem býr í
herskálum og öðm heilsuspillandi húsnæði eigi þess kost
að losna úr prísundinni. 3 v . í ;
i®
Áleitnl USA knýr Arabaríki út
á braut hlutleysisstelnu
Vaxandi samdráttur me8 Egyptalandi og
Indlandi gegn handamönnum Vesturvelda
¥ Tndanfarnar vikur hefir verið
mikið um að vera í löndun-
um við Miðjarðarhafsbotn.
Hver ráðstefnan hefir rekið
aðra, þjóðhöfðingjar og forsæt-
isráðherrar hafa verið á ferð
og flugi fram og aftur höfuð-
borganna á milli í samningaer-
indum. Ný hemaðarbandalög
hafa verið mynduð en önnur
eldri liðið undir lok. Allur þessi
erill virðist ætla að hafa þær
afleiðingar, að staða þessara
landi á taflborði heimsmálanna
raskist verulega. Slíkum breyt-
ingum er vissulega töluverður
gaumur gefandi, því að ríkin
sem í hlut eiga liggja á kross-
götum þar sem þrjár heimsálf-
ur mætast og undir eyðimerk-
ursandi þeirra er geymdur obb-
inn af kunnum olíubirgðum
heimsins.
¥»egar Frakkar slepptu völdum
* í Sýrlandi og Líbanon í lok
heimsstyrjaldarinnar síðari,
voru allár þjóðirnar við Mið-
jarðarhafsbotn búnar að fá
sjálfstæði að nafninu til. Brezka
utanríkisráðuneytið átti drjúg-
an þátt í því að bola Frökkum
í burt. De Gaulle var Bretum
ævareiður en fékk ekki að gert.
Anthony Eden, sem þá eins og
nú var utanríkisráðherra Chur-
chills, átti síðan frumkvæði að
því að myndað var bandalag
allra ríkja Araba frá Irak í
austri til Egyptalands í vestri.
tögl og hagldir í Arababanda-
laginu.
17 r SÞ ákváðu gegn vilja Breta
•*-! að stofna sjálfstætt ríki
gyðinga í Palestínu töldu Ara-
barikin sig hafa loforð Breta
fyrir stuðningi til að koma hinu
nýja ríki fyrri kattarnef. Eins
Erlend
tídindi
og kunnugt er fór það allt á
annan veg. Arabaríkin fóru hin-
ar mestu hrakfarir og kenndu
um svikum Breta. Ósigrarnir
í stríðinu gegn ísrael voru und-
irrót þess að Farúk konungur
hröklaðist frá völdum í Egypta-
landi og til valda komust her-
foringjar, sem eru mun harð-
ari í horn að taka en hinn gjá-
lífi konungur. Herforingjar
þessir, með Gamal Nasser í
fylkingarbroddi, voru að vísu
hlynntir allnánum tengslum við
Vesturveldin, en töldu það ráð
vænlegast til að styrkja aðstöðu
sína innanlands að Araba-
bandalagið héldi í orði kveðnu
hlutleysi í deilumálum aust-
urs og vesturs.
Við þetta vildi Dulles, utanrík-
isráðherra Bandaríkjanna,
með engu móti sætta sig.
Götumynd frá Karachi, höfuðborg Pakistan. Algengustu
farartœkin eru úlfaldamgnar.
Hugðist Eden myndi tryggja að-
stöðu Breta á þessum slóðum
með stofnun Arababandalags-
ins. í tveim ríkjanna, Irak og
Jórdan, fer með völd konungs-
ætt Hashemíta, sem Bretar
hófu þar til valda eftir heims-
styrjöldina fyrri. Höfðu Has-
hemítar orðið að láta ríki sitt
í Arabíu fyrir herkonunginum
Ibn Saud en fengu nú ný og
stærri lén af Bretum. Að auki
þóttust Bretar hafa ráð Egypta-
lands i hendi sér; pg þar með
Skömmu eftir að A-bandalagið
komst á laggirnar reyndu
stjórnir Bretlands og Banda-
ríkjanna í sameiningu að fá
Arababandalagið í heild í hem-
aðarbandalag við sig ásamt
Tyrklandi, Iran og Pakistan. Sú
tilraun mistókst. Þá var sá
kostur tekinn að innlima .Grikk-.
land og Tyrkland í A-bandalag-
ið. Síðastliðið sumar var svo
myndað Suðaustur-Asíubanda-
lag Vesturveldanna með þátt-
töku Pakistans; Erumkyöðullað
stofnun þess var Dulles en
hann lét ekki þar staðar numið.
Draumur hans er og hefur lengi
verið að slá hring ríkja í
traustu hernaðarbandalagi við
Bandaríkin um Sovétríkin, Kína
og bandamenn þeirra. Þangað
til fyrir ári síðan var stærsta
skarðið í þennan garð í vestan-
verðri Asíu. Nú er verið að
fylla *upp í skarðið. Fyrst gerðu
Pakistan og Tyrkland með sér
hernaðarbandalag, sem var
tengiliður milli A-bandalagsins
og Suðaustur-Asíubandalagsins.
Þvínæst hófust viðræður milli
stjórna Tyrklands og Iraks og
í síðustu viku var sáttmáli um
hernaðarbandalag þeirra á milli
undirritaður. Nú vinnur banda-
ríska utanríkisráðuneytið að
því að fylla í skarðið í múrinn
með því að koma á hernaðar-
bandalagi Irans við Pakistan í
austri og Tyrkland og Irak í
vestri.
Hefði Dulles gefið sér tima til
að fara að öllu með hægð
og gát myndi honum vafalítið
hafa tekizt með tímanum að
ánetja í hernaðarbandalag sitt
Arabaríkin öll með tölu. Hinar
fámennu yfirstéttir sem eru
einvaldar í löndum þessum eiga
völd sín að miklu leýti undir
vopnasendingum frá Vestur-
veldunum og brézk og banda-
rísk olíufélög eiga rriikil ítök í
flestum ríkjanna. En Dulles er
flest betur gefið en þolinmæðin.
Eftir ósigurinn mikla þegar
friður var saminn í Indó Kína
þvert gegn vilja hans, verður
hann að geta sýnt jákvæðan
árangur af utanríkisstefnu
sinni í öðrum hlutum heimsins.
Hann lagði því allt kapp á að
ánetja Irak sem fyrst enda þótt
það kostaði það að Araba-
bandalagið leystist upp og hin
Arabaríkin yrðu óvinveittari
Vesturveldunum en áður.
Tlfl'eð því að semja við Irak eitt
hafa Vesturveldin stór-
móðgað Egypta. Þeir eru álíka
fjölmennir og hinar Arabaþjóð-
irnar til samans og telja sig
því kjörna til forystu í samtök-
um þeirra. Þegar kunnugt varð
um samning Tyrklands og Iraks
kallaði egypzka stjórnin saman
aukafund utanríkisráðherra
Arababandalagsins. Þar var til-
kynnt að Egyptaland myndi
segja sig úr bandalaginu og
stofna annað með þeim ríkjum,
sem staðráðin væru í að halda
sér utan við stórveldaátök.
Hafa Saudi Arabía og Sýrland
þegar lýst yfir að þau muni
fylgja Egyptalandi að málum.
Jórdan fer vafalaust að vilja
Breta í þessu máli sem öðrum
en Líbanon og Jemen, máttar-
minnstu Arabaríkin, vita ekki
í hvom fótinn þau eiga að
stíga.
Athyglisvert er, að um sama
leyti og egypzka stjórnin
boðaði stofnun nýs Araba-
bandalags þeirra ríkja, sem
íli iJWiití Frambaldii& 11. eíðu.