Þjóðviljinn - 15.09.1955, Blaðsíða 2

2) — ÞJÓÐVILJINN — Fimmtudagur 15. september 1955
★ í dag er fimmtudagurinn 15.
september. Áskell. — 258.
dagur ársins. — Hefst 22. vika
sumars. — Tungl í hásuðri kl.
12.41. — Árdegisháflæði kl.
5.37. Síðdegisháflæði kl. 17.56.
Fimmtugsafmæli
Ásgeir Jakobsson bílstjóri,
Langholtsvegi 17, er fimmtugur
í dag.

Fastir liðir eins
og venjulega. Kl.
19.30 Lesin dag-
skrá næstu viku.
20.30 Erindi: —
Komdu nú á krókinn minn,
(Jónas Árnason). 20.50 Tón-
leikar: Else Mii'hl og Eric Mar-
ion syngja lög eftir Schumann.
Dr. Victor Urbancic aðstoðar.
Hljóðritað á tónleikum í Aust-
urbæjarbíói 20. júní s.l. 21.10
Upþlestur: Sjö ár fyrir friðinn,
bókarkafli eftir Trygve Lie, —
síðari lestur (Loftur Guðmunds
son). 21.30 Tónleikar: Kvartett
í B-dúr op 133 eftir Beethoven.
BúÖapest strengjakvartettinn
leikúr. 21.45 Upplestur: Þorst
Stephensen les úr Húnvetn
ingaljóðum. 22.10 Lífsgleði
njóttu, saga eftir Sigrid Boo
IX. (Axel Guðmundsson). 22.25
Sirífónískir tónleikar: Hetju-
saga eftir Richard Strauss.
Konuhglega fílharmoníska
hljómsveitin leikur, — Sir Th.
Beécham stjómar. 23.05 Dag-
skrárlok.
ifiokkunnnl
GREIÐÖ) FLOKKSGJÖLD
YKKAR SKILVÍSLEGA.
Þriðji ársfjórðungur féll í
gjalddaga 1. júlí. Skrifstofan
Tjamargötu 20 er opin dag-
lega kl. 10-12 og 1-7.
LiíAasafn Einars Jónssonar
Opið sunnudaga og miðviku-
daga kl. 1.30 til 3.30 frá 16.
september til 1. desember, síðan
verður safnið lokað vetrarmán-
uðina.
Spun
„Næionsokkar
Verð frá kr. 26,50. |
T0LED0
Fichersundi
Æ
1

SKlMOTOeRO
RfKlSINS
vesfcur um land til Akureyrar
hinn 19. þ.m. Tekið á móti
flutningi til Tálknafjarðar, Súg-
andafjarðar, Húnaflóa- og
Skagafjarðarhafna, Ólafsfjarð-
ar og Dalvíkur í dag. Farseðl-
ar seldir árdegis á laugardag.
Næturvarzla
er í lyfjabúðinni Iðunni, sími
7911.
LTFJABtÐIB
HoltsApótek | Kvöldvarzla tll
JKjr* | kl. 8 alla daga
Apótek Austur- j nema laugar-
bæjar j daga til lcL i
w.
Var Island frægt breimisteinsland?
Konungur jók enn tekjur sínar
eftir siðskiptin með ýmsum
öðrum hætti. Má þar fyrst
nefna brennisteinsnám og
brennisteinsverzlun. Var ís-
land snemma frægt brenni-
steinsland, og er það til marks,
að í tilraunum Danakonunga
til að veðsetja landið er því
einkuin til gildis talið, að þar
séu gnægðir miklar af brenni-
steini. Var þetta þá arðvænleg’
verzlunarvara, enda nauðsyn-
leg hemaðarþjóðum til púður-
gerðar, eins og hún fór þá
fram. Verð einnar timnu (200
marka) af brennistéini var um
1530 GO fiskar og jafngilti 3
tunnum mjöls. Brennisteins-
verzhm var frjáls fram til
1560. Þá lét Friðrik annar það
boð fara frá sér, að hann tæki
að sér alla verzlim með brenni-
stein á íslandi. Setíi hann síð-
an mann fyrir þessa verzlun,
til að flytja brennistein og
bræða eða hreinsa. Jafnframt
keypti hann 1563 að sonum
Þorsteins sýslumanns Finnboga-
sonar í Reykjahlíð brenni-
steinsnámur þeirra allar, en
þeir áttu mestallar þær, er
voru í Þingeyjarþingi, og hlutu
»TrJ hófninní
þeir lén mikil og fríðindi í
G A T A N
Tvo sá ég þræla
tóma og fulla,
risu upp dauðir
og rótuðu í eldi,
hengdir með snærum
og hlekkjum bundnir,
fram og aftur,
fimir til víga.
Ráðning síðustu gátu: ÁREÐ.
Nýlega hafá op-
inbérað tríúlofun
sína ungfr. Hulda
Sigurðardóttir
frá Siglufirði og
Guðbrandur Sörensen Austur-
götu 26 Keflavík.
17. hefti bún-
aðarblaðsins
Freys á þessu
ári er nýkom-
ið út. Þar er
fyrst grein um
félagsstarfsemi bænda, eftir
ritstjórann Gísla Kristjánsson.
Birt er niðurlag greinar eft-
ir Júlíus J. Danielsson: Rækt-
aðir og skipulagðir bithagar.
Þá er þýdd grein um ryð. Hall-
dór Pálsson segir frá fjárrækt-
arbúinu á Hesti. — Þá eru
fréttir frá bændaskólunum báð-
um og smíðaskólanum í Hólmi.
Þá er húsmæðraþáttur, AJi-
fuglarækt — og sitthvað fleira
smávegis.
___ Morgunblaðið
MBp segir í leiðara í
gær: „Það er
auðséð á* „Tím-
anum“, að hann
er orðinn dauðhræddur við út-
varpsfrelsi S.I.S., og það er
sannarlega ekki að ástæðu-.
lausu“. Eklii virðist alveg ljpst
hvað blaðið á við með þessum
orðum, en þó er sennilegt að
hér sé sveigt. á listrænan hátt
að þætti Benedikts Gröndals,
ritstjóra Samvinnunnar, í út-
varpinu: Af stað burt í fjar-
lægð; en í fyrradag var blaðið
einmitt með tillögu um að þátt-
urinn skyldi lagður niður.
Krossgáta nr. 684
Millilandaflug
Sólfaxi fór í
morgun til Kaup-
mannahafnar og
Hamborgar. —
Væntanlegur aft-
ur til Reykjavíkur klukkan
17.45 á morgun.
Edda er væntanleg frá N. Y.
kl. 9, flugvélin fer kl. 10.30 til
Stafangurs -— Kaupmannahafn-
ar — Hamborgar. Einnig er
væntanleg Saga úr aukaflugi
no. 5 í eftirmiðdag frá N. Y.
f' 'vélin fer eftir stutta við-
^.LÓðu til Stafangurs. Einnig er
v.: nlanleg Hekla frá Noregi kl.
1..45, flugvélin fer til N. Y.
klukkai. .9.50.
Innanlandsflug
1 dag eru áætlaðar flugferðir
til Akureyrar 2, Egilsstaða,
Hellu, Hornafjarðar, Isafjarðar,
Sands og Vestmannaeyja 2. —
Á morgun er ráðgert að fljúga
til Akureyrar 3, Egilsstaða,
ísafjarðar, Kópaskers, Sauðár-
króks og Vestmannaeyja 2.
Orðsending frá Bræðrafélagi
Óháða fríkirkjusafnaðarins
Félagsmenn — vinsamlegast
safnið góðum munum á hluta-
veltuna sem haldin verður í
þessum mánuði.
Lárétt: 1 hoppar 7 flan 8 æpa
9 þrír eins 11 skst 12 ármynni
14 ákv. greinir 15 boði 17 Hk-
amshluti 18 'hrós 20 dýr (flt.)
Lóðrétt: 1 rétt 2 sprengiefni 3
knattspyrnufélag 4 drykkju-
stofa 5 á fiski 6 ógangna 10
nam 13 sævardýrs 15 und 16
hvassviðri 17 einkennisstafir
19 ending.
Lausn á nr. 683
Lárétt: 1 sjá 3 sól 6 ká 8 la
9 flein 10 TF 12 ND 13 terra
14 al 15 en 16 raf 17 vin.
Lóðrétt: 1 skattar 2 já 4 ólin
5 landinn 7 klára 11 fela 15 ei.
staðinn. Tók konungur þá einn-
ig að sér brennisteinsnám þar.
Er það svo að skilja, að námið
fór mestmegnis svo fram, að
einstakir menn söfnuðu brenni-
steáni, sem þá var auðvelt,
með því að hann var í hrönn-
um ofanjarðar, og seldu for-
stöðumanni konungs. Fyrir
brennistein fékk konungur eft-
ir árið 1561 30 dali á hverja
tunnu, sem liann seldi, og var
þá andvirð)K ^lls^ bre;nnisteins,
sem hann fargaði og forstöðu-
maður hans, 11 þús. rd. En
gera má og ráð fyrir, að kon-
ungur hafi og notað mikinn
brennistein í púðursmiðjum
sínum. Eftir þann tíma er ekki
auðvelt að gera grein fyrir arði
konungs af brennisteini, enda
mun hann sjáifur hafa þurft
mikið til púðurgerðar í styrjöld
þeirri, sem stóð með Dönum og
Svíum 1563—70. Þó var kon-
ungur svo birgur, að benda má
á það, að 1567 sendi hann 50
Iestir til Hollands til sölu, og
ef gert er ráð fyrir 30 dala
verði á tunnu, hefir þessi eina
sending fært konungi 18000
rd., þótt ekki væri beinn arð-
ur. Þess má þó geta, að ekki
var verð á brennisteini jafnan
svo hátt. Þess er enn að geta,
að 1572 fékk konungur brenni-
steinsréttindi sín og alla verzl-
un norðanlands nafngreindum
manni fyrir 4500 dala ársleigu
og 2 iestir af hreinsuðum
brennistein sér til handa. En
brennisteinsarður mun síðan
hafa farið þverrandi. Þó var
konungi árið 1579 boðið í árs-
leigu fyrir brennisteinshafnir
norðaniands 1500 dala og 2
lestir af hreinsuðum brenni-
steinL Ekki vildi hann samt
ganga að þessu og hélt sjáifur
verzluninni.
Skipaútgerð ríkisins
Hekla er væntanleg til Reykja-
víkur árdegis í dag frá Norð-
urlöndum. Esja verður væntan-
lega á Akureyri í dag á. austur-
leið. Herðubreið fer frá Reykja-
vík á hádegi í dag austur um
land til Vopnafjarðar. Skjald-
breið er á Breiðafirði. Þyrill er
í Reykjavík. Skaftfellingur fer
frá Reykjavík á morgun til
Vestmannaeyja.
(Saga Islendinga, IV. bindi.
eftir Pál Eggert Ólason).
Eimsldp
Brúarfoss fór frá Hull 12. þm
til Rvíkur. Dettifoss fór frá
Hamborg í fyrradag til Hull og
Rvíkur. Fjallfoss fer frá Ak-
ureyri í dag til Rvíkur. Goða-
foss fór frá Rvík 12. þan til
Vestfjarða, Austfjarða, og það-
an til Hamborgar, Gdynia og
Ventspils. Gulifoss fór frá R-
vík kl., 22 í gærkvöld tii Leith
og ITauþríi'ahriahafnar. Lagar-
foss kom til Rvikur í gærmorg-
un frá Hamborg. Reykjafoss
kom til Hamborgar í gær frá
Rotterdam. Selfoss kom til
Lysekil 12. þm, fer þaðan til
Gautaborgar, Flekkefjord og
Faxaflóahafna. Tröllafoss fór
frá N.Y. 8. þm til Reykjavíkur.
Tungufoss fór frá Lysekil 12.
þm til Stokkhólms og Ham-
borgar.
Skipadeild SlS
Hvassafell fór 9. þm frá Hjalt-
eyri áleiðis til Finnlands. Arn-
arfell fór 12. þm frá Siglufirði
áleiðis til Helsingfors og Ábo.
Jökulfell er í N.Y. Dísarfell fór
20. þm frá Keflavík áleiðis til
Hamborgar, Rotterdam og Ant-
verpen. Litlafell er í Rvík.
Helgafell er í Rvik. Seetramper
væntanlegur til Kefiavíkur í
dag. Valborg losar kol í Stett-
ín.
Bazar
Húsmæðrafélags Reykjavíkur
verður haldinn n.k. sunnudag.
Eru félagskonur og velunnar
beðnir að koma munum í Borg-
artun 7.
SKÓÚTSALA
BARNASKÓR frá kr. 20,00
ENSKIR KVENSKÓR kr. 20,00
HÁHÆLAHIR KVENSKÓR kr. 55,00
KVENBOMSUR fyrir kvart-hæla kr. 45,00
KVEN-KULDASTIGVEL kr. 98,00
RANDSAUMAÐIR KARLMANNASKÓR kr. 98,00.
Gförið svo vel að líta irni 09 þér munið iá það sem yður vautar með ó-
trúlega lágu verði.
Garðastræti 6

tmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmiMmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmi
mmmmmmMmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmi
mmmmðmmummmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmi