Þjóðviljinn - 16.11.1955, Qupperneq 7

Flóttinn frá framleiðslunni, III.
Um tv«r teiðir
• f
oð vetjo
Á undanförnum árum hefur
efnahagsástand okkar verið
að nálgast meir og meir full-
komið öngþveiti. Ber öllum
saman um að lengra verði
ekki haldið á þessari braut.
Vandfundin er sú grein
framleiðslunnar, sem ekki
þarf að knékrjúpa hinu op-
inbera um styrki í einhverri
mynd til að forðast stöðvun.
'íV Allskonar aðilar
reyta fé af fram-
leiðslunni.
í>að þarf ekki að rekja
livemig stöðugt eru lagðir á
nýir skattar eða þeir eldri
hækkaðir til að afla fjár í
þessa styrki. Þó eru þeir að-
eins brot af því fé, sem alls-
konar fégráðugir aðiljar reyta
af framleiðslunni. Bankarnir
og ríkið hafa þar forystuna.
Lúðvík Jósefsson benti í
ræðu um fjárlagafrumvarp
stjórnarinnar á það, að tekju-
afgangur ríkissjóðs á undan-
fömum árum hefur numið á-
líka upphæðum og lagðar
hafa verið vélbátaflotanum
með bátagjaldeyrinum og að
gróði bankanna hafi numið
meiru en því, sem togaraút-
gerðih héfur verið styrkt
með. Síðan lcoma olíufélögin
og taka sinn hlut, síðan
tryggingafélögin, síðan þeir,
sem verzla með veiðarfæri,
vélar og aðrar nauðsynjar til
útgerðarinnar og annars at-
vinnureksturs. Síðan þurfa
þeir, sem flytja út afurðirnar
eða annast sölu þeirra að fá
sinn rífa hlut og svona mætti
lengi telja og svo mikið er
víst, að kerfi milliliðanna þyk-
ir seint ofþanið. Hin „frjálsa
verzlun“ verður að hafa sitt.
Það hefur áður verið rætt
hér í blaðinu hver tilgangur-
inn sé með þessu mergsugu-
og styrkjakerfi. Hér er um
sjónhverfingaleik auðmanna-
stéttarinnar að ræða. En nú
duga engar blekkingar leng-
ur. Staðreyndir flóttans frá
framleiðslunni blasa við.
★ Kapphlaupið milli
verðlags og kaup-
gjalds.
Fyrir aðgerðir stjórnar-
valdanna er kapphlaupið milli
kaupgjalds og verðlags að
komast í alglcyming. Eins
og alkunnugt er, var það
reiknað út af heiðarlegum
hagfræðingum í vetur, að
kaupmáttur launa liefði þá
minnkað um 20% frá því ár-
ið 1947. Þar var þó ekki
reiknað með húsnæðiskostn-
aði, sem allir vita að vaxið
hefur iangtum meir. Kaup-
hækkun sú, sem verkalýðs-
félögin knúðu fram í vor, nam
því ekki nema hluta af því,
sem kaupgjaldið var orðið á
eftir. Ríkisstjórnin svaraði
þessum réttmætu kjarabótum
með því, að hleypa af stað
skriðu verðhækkana, sem ekki
getur leitt annað af sér en að
verkalýðsfélögin vei'ði aftur
að segja upp samningum til
að hækka kaup sitt.
^ Barátta um ríkis-
valdið.
Verkalýðssamtökin eiga nú
við alveg sérstakar aðstæður
að búa í baráttu sinni. Rík-
isvaldið hefur opinskátt ver-
ið gert að aðilja gegn verka-
lýðnum. Þetta ríkisvald hefur
alla þræði verðlags og við-
skiptamála í sinum höndum.
Það getur því í krafti þess,
ógnað verkalýðnum með verð-
hækkunum, ef krafizt er kaup
hækkana. Þótt ríkisvaldið hafi
vegna eðlis síns að jafnaði
verið hliðhollt atvinnurekend-
um í átökum þeirra við verka-
lýðinn, þá er það nýtt við-
horf, þegar það beint og op-
inskátt tekur að sér aðild
gegn verkalýðssamtökunum.
Augljóst er að kapphlaup
getur ekki farið fram nema
tveir keppi, og þeim, sem á
eftir er, er það vorkunnar-
mál þótt hann reyni að kom-
ast jafnfætis hinum. Eins og
áður er sagt, hefur kaup-
gjaldið á síðustu árum orð-
ið á eftir. Verðlagið hefur
hækkað meir og það er rík-
isvaldið, sem hefur þar alla
þræði í sínum höndum. Rík-
isstjórninni væri því í lófa
lagið að stöðva þetta kapp-
hlaup, ef hún vildi. Verka-
lýðurinn verður að draga þær
ályktanir af hinu nýja við-
horfi, að honum er það nauð-
synlegt að færa baráttu sína
meira yfir á svið stjórnmála-
baráttunnar til að skapa sér
aðstöðu til áhrifa á ríkis-
valdið. Baráttan um kaup og
kjör hlýtur í vaxandi mæli
að verða barátta um ríkis-
valdið eins og nú er komið.
Tveir kostir íyrir
hendi.
Ástandinu nú svipar í
sumu til ástandsins haustið
1944. Það sem þá markaði
þáttaskil voru lolt styrjald-
arinnar, sem allir sáu að var
á næsta leiti. Þjóðinni buðust
þá tveir möguleikar. Annar
möguleikinn var sá, að áfram
yrði haldið á þeirri braut, sem
gengin hafði verið á tíma ut-
anþingsstjórnarinnar. Haldið
yrði áfram stríði við verka-
lýðssamtökin. Verkföll þau,
sem þá stóðu yfir, látin halda
áfram, sett lög er þröngvuðu
kosti verkalýðsins, hinar er-
lendu innstæður síðan látnar
étast upp og notaðar í her-
kostnað gegn verkalýðnum.
Það vantaði ekki, að þeir voru
til, sem vildu fara þessa leið.
En gifta þjóðarinnar réð því,
að hinir urðu yfirsterkari,
sem fara vildu nýsköpunar-
leiðina.
Nú hljóta einnig að verða
þáttaskil. Stefna rikisstjórn-
arinnar er komin í strand og
nú eru einnig tveir kostir fyr-
ir hendi.
^ Stefnuskrá aftur-
haldsins.
Afturhaldið hefur fyrir sitt
leyti birt sína stefnuskrá.
Hún felst m. a. í ritstjóm-
argrein 1 síðasta hefti tíma-
rits Landsbankans. Þar er
það boðað, að nú þurfi að
grípa til „róttækra ráðstaf-
ana“. Þar segir, að sú stefna
krefjist „harðfylgis og áræð-
is, því að hún mun vafalaust
koma víða hart niður“. Og
þessi róttæka stefna er fólg-
in aðallega í eftirfarandi:
Minnka verður fjárfestingu
innanlands með samdrætti á
útlánum bankanna. Nú þegar
er farið að fi’amkvæma þetta
stefnuskráratriði með þeim
afleiðingum m. a. að fyrstu-S-
uppsagnir verkamanna hafa
átt sér stað. Enda liggur
þarna á bak við að koma
aftur á „hæfilegu atvinnu-
leysi“.
Næsta atriði er að stór-
hækka tekjuafgang ríkissjóðs.
Eins og áður er sagt nem-
ur tekjuafgangur ríkissjóðs,
sem fenginn er með aukningu
dýrtíðar, svipaðri upphæð og
bátagjaldeyrisálagið hefur
numið. Nú á að raka meira
fé í sjóðinn og liækka enn
dýrtíðina.
Hækkaðir vextir er eitt
bjargráðið. Þegar framleiðslan
stynur undir óbærilegri vaxta-
bjrrði og vextir vegna hús-
næðis höggva stórt skarð í
Miðvikudagur 16. nóvember 1955 — ÞJÓÐVILJINN — (7
atvinnutekjur almennings, þá
ætlar afturhaldið enn að auka
þá byrði. Aíleiðingin er aug-
ljós aukning dýrtíðar, skert
kjör alþýðu og auknir erfið-
leikar framleiðslunnar.
Þá skal afnema allar þær
ívilnanir, sem útflutnings-
framleiðslan nú hefur um
vaxtakjör og afnema allar
hömlur á innflutningi. Þetta
getur ekki þýtt annað en yf-
irlýsingu um gengislækkun.
Ennfremur skal afnema
vísitölubindingu á kaupi. Er
nú þegar komið frá íhaldinu
frumvarp um þetta á alþdngi,
svo að sýnt er, að ekki á að
láta sitja við orðin tóm.
Stríðsyíirlýsing.
Þessi stefnuskrá er skýr
og ákveðin. Hún þýðir at-
vinnuleysi, aukna dýrtíð án
___XStf.
ur tekið frumkvæði að þvi, að
koma á viðræðum miíli vinstri
flokkanna um samvinnu. Fjöl-
margar samþykktir hafa ver-
ið gerðar í verkalýðsfélögum,
þar sem hvatt er til slíkrar
samvinnu. IJni það er ekki að
villast, að alþýðan teiur það
nú vera mál dagsins. Byggist
sú afstaða á þeirri rökréttu
ályktun, að allur árangur
kjarabaráttunnar velti nú
orðið í svo ríkum mæli á af-
stöðu ríkisvaldsins, að alþýð-
unni sé lífsnauðsyn, að taka
það í sínar hendur.
Stefnuskrá slíkrar vinstri
fylkingar er þegar orðin mót-
uð í aðaldráttum í vitund
fólksins. Það hefur ákveðnar
skoðanir á því, hverjir skuli
vera höfuðdrættir þessarar
stefnuskrár. Og þær skoðanir
markast fyrst og fremst af
Aðgerð um borð í togara — tákiunynd af stefnu alþýðustétt-
anna sem leiðir til farsældar.
vísitöluuppbótar, stöðnun at-
vinnulífsins og að þjóðarbú-
ið verður enn háðara fjár-
hagslega hinum erlenda her
í landinu.
Þessi stefnuskrá er stríðs-
yfirlýsing á hendur verka-
lýðssamtökunum, ein sú ó-
svífnasta, sem sett hefur ver-
ið fram. Afturhaldið gerir
sér það líka 1 jóst, því að
gert er ráð fyrir að það þurfi
„harðfylgi og áræði“ til að
héyja það stríð.
Þetta er sem sé annar kost-
urinn.
Alþýðan vill vinstra
samstarf.
Hinn kosturinn er sá, að
framfaraöfl þjóðarinnar þoki
sér saman, að alþýðustétt-
imar geri með sér víðtækt
bandalag, sem hafi það að
markmiði, að reisa. framleiðsl-
una á ný til vegs og virðing-
ar til hagsbóta fyrir hinn
vinnandi fjölda.
Alþýðusamband íslands hef-
nauðsyninni á að snúa á aðra
leið en þá sem nú er farin.
Uppbygging íslenzks atvinnu -
lífs, lausn undan erlendu her-
námi, lækkun dýrtíðar á
kostnað milliliðagróðans, —
þetta em höfuðatriði þeirrar
stefnu, sem fólkið í landiira
vill.
Styrkur alþýðunnar
er samtök hennar.
Það er nú um tvær stefn-
ur að ræða og þar er sannar-
lega ekki erfitt að velja á
milli. Og alþýðan hefur þegar
valið, það er ekki um að vill-
ast hver hennar vilji er.
Spumingin er fyrst og fremst
um styrk, og styrkur alþýð-
unnar felst í samtökum henn-
ar. Spumingin er, hvort al-
þýðan beri gæfu til að mynda
sér nógu sterk samtök til að
koma vilja sínum fram. Á
því veltur gengi hennar og
gengi íslenzku þjóðarinnar i
heild á komandi tímum.
Á. A.
SR greiði minnst
5ð til Ranf-
arhafuarhrepps
í gær kom til 1. umr. nýtt
frumvarp Gísia Guðmundssonar,
um gjald Síldarverksmiðja ríkis-
ins til Raufarhafnarhrepps.
Er þar kveðið svo á, að gjald
verksmiðjunnar til hreppssjóðs
Raufarhafnarhrepps verði aldrei
minna en 50 þús kr.
f greinargerð er á það bent,
að á siðasta þingi hafi verið
ákveðið með lögum, að gjald
Síldarverksm. til Siglufjarðar sá
aldrei minna en 100 þús. kr. Hér
sé farið fram á að sett verði
hliðstætt ákvæði um Raufar-
höfn. þegar Raufarhöfn hafi
verið gerð að sérstökum hreppi,
hafi verið gert ráð fyrir því,
að framleiðslugjald verksmiðj-
anna stæði undir verulegum
hluta af útgjöldum hreppsins,
en nú hafi gjaldið farið minnk-
andi síðustu árin og t.d. verið
aðeins 5% álagðra útsvara á
þessu ári. Hinsvegar hafi út-
gjöld hreppsins farið mjög vax-
andi.