Þjóðviljinn - 15.01.1956, Blaðsíða 3

Sunnudagur 15. janúar 1956 — ÞJÓÐVILJINN — (3
Utanríkisráðherro í gapastokki
Sl. fimmtudag birtu stjórn-
arblöðin, Tíminn og Morgun-
blaðið, flatarmálsfrekar fyrir-
sagnir og frásagnir þess efnis
að ég hefði fyrir hálfum öðr-
um mánuði ,,falsað“ ummæli
sem White hernámsstjóri lét
sér um munn fara í viðtali við
íslenzka blaðamenn, að ég hefði
„rangfært“ og „logið upp“,
enda væri ég bæði „ritstjórnar-
tóki“ og „föðurlandsgrátandi
leynispæjari" með „með dular-
fullan leynikeglasvip“. Heimild-
armaður þessarar fréttar var
dr. Kristinn Guðmundsson ut-
anríkisráðherra, og sönnun
hans hljóðaði orðrétt á þessa
leið: „Ég hef spurt aðra blaða-
menn, sem voru staddir sam-
tímis í Keflavík, og það heyrð’
enginn þiessa yfirlýsingu nema
ritstjóri Þjóðviljans".
kNæsta dag færði ég sönnur á
það með vitnisburði hér í blað-;
inu að Kristinn utanríkisráð-
herra hafði sagt ósatt í skjóli
þinghelginnar; hann lxafði alls
ekki haft fyrir því að spyrja
„aðra blaðamenn“ — heldur að-
eins rætt við Guðna Þórðarson
sem landsfrægur varð fyrir
fréttir sínar um „brúanjósnir
komúnista". Ráðherrann bjó'
sem sagt til vitnisburð blaða-
manna til þess að sanna upp á
xnig ósannindi, en vopnin snc-r-
ust í höndum honum; og þarna
var ekki um nein mistök að|
ræða, engan misskilning, heldur
vísvitandi óheiðarleika.
Það hefur auðsjáanlega feng-
ið mjög á hinn sléttmála ráð-
herra að fá það sannað á minn-
isstæðan hátt a? undir liinu
prúðmannlega yixrbragði bjó
öllu óskemmtilegri manngerð,
og viðbrögð hans birtast í Tím-
anum ,í gær. Er nú hörfað yfir
á nýjan vettvang, og reynt'að
koma með nýjar „sannanir", en
þær eru sígild dæmi um það
hvernig unnið er í smiðjum
falsaranna.
Tíminn hefur það eftir þeim
séra Emil Björnssyni frétta-
manni og Gísla J. Ástþórssyni
ritstjóra að þeir hafi ekkert
heyrt um það að „fjölga ætti
radarstöðvum" og birtir yfir-
lýsingu frá tveim lögreglu-
mönnum á Keflavíkurflugvelli,
sem segjast hafa hlustað á
segulbandsupptöku af fundi
hernámsstjórans og blaða-
manna og hvergi heyrt „að til
standi að fjölga radarstöövum
hér á landi“. Ekki skulu nein-
ar brigður bornar á þessar yf-
irlýsingar, en þær fjalla um
allt annað en það sem um er
deilt. Á blaðamannafundinum
flutti White hernámsstjóri langt
mál um gildi radarstöðvanna
og lýsti yfir því að herstjórnin
teldi nauðsynlegt að auka þær
og efla og hefði þegar gert á-
ætlanir um það; þær þyrftu
að spenna um landið allt, þann-
ig að hvergi væri gloppa. Síðar
var hann spurður að því hvort
til stæði að fjölga radarstöðv-j
unum hérlendis; kom þá nokk-
urt hik á hann, en síðan svar-;
aði hann að það væri mál ís-j
lenzku ríkisstjórnarinnar, hún
yrði að taka ákvarðanir um
það. Það kom því aldrei fram
að það „ætti að“ fjölga radar-
stöðvunum, eða að það „stæði
til“; heldur að Bandaríkjamenn
hefðu áform um það og hefðu
gert um það áætlanir. Ekkert
annað hefur staðið í Þjóðvilj-
anum, og yfirlýsingar um ann-
að eru því gersamlega út í hött.
Á öðrum stað hér á síðunni
skýra þeir Emil Björnsson og
Gísli J. Ástþórsson svo nánar
frá viðskiptum sínum við Guðna
Þórðarson, segja báðir að
fulltrúa lögreglustjórans á
Kerlavíkurflugvelli, en hann
hefur hlýtt á bandið og stað-
fest endurrit af því. Hann
kvaðst ekki geta aðstoðað mig,
því endurritið hefði aðeins verið
í einu eintaki og hefði það ver-
í ið sent varnarmáladeild utan-
rikisráðuneytisins. Þá ræddi ég
við Tómas Árnason skrifstofu-
stjóra í varnarmáladeildinni og
bað um að fá að sjá enaurrit-
ið; tók hann beiðni minni vel
og bað mig hringja í sig hálf-
tíma síðar. Er ég hringdi á
nýjan leik hafði skrifstofustjór-
inn talað við utanríkisráðherra
og var nú annar gáll á honum.
Hann sagði að ekki kæmi til
mála að ég fengi að sjá C’.dur-
ritið samdægurs, og ekki að vita
rá yfir alla IsWiaga, sem
vitað er ui frá Wuáistii
Fram er komið frumvarp á Alþingi frá Jóni Sigurðs-
syni á Reynistað „um skráningu íslendinga til stuönings
mannfræði- og ættfræðirannsókna hér á landi“.
1. og 2. grein frumvarpsins
eru svohljóðandi:
„1. gr. Gera skal spjaldskrá
yfir alla íslendinga, er náð hafa
15 ára aldri og vitað er um frá
landnámstíð og ekki hafa ver-
ið færðir á spjaldskrá Hagstofu
Islands, er hefst 16. okt. 1952.
Sama gildir um fólk af íslenzk-
um eða útlendum uppruna, ef
það hefur öðlazt íslenzkan rík-
isborgararétt á þessu tímabili.
Spjaldskrá þessi skal vera í
tvíriti og varðveitt á Þjóðskjala
hvort ég fengi nokkru sinni að safninu. Þessi ákvæði taka
sjá það, hins vegar gæti ég
fengið að hlýða á segulbandið
einhvern tíma eftir helgi.
Hljóp samdægurs frá
tilboði sínu!
Guðni Þórðarson hafi játað í
viðtali \ið þá að White hers-
liöfðingi hafi rætt um eflingu
radarkerfisins, og sanna hvern-
ig það sé að eiga ummæli sín
undir húnaði hans og heiðar-
leika.
Þá býður Tíminn mér í gær
að kynnast því sem á segul-
bandinu ,er hvenær sem mér
þóknist. Ég sneri mér því í gær
dl Magnúsar E. Guðjónssonar,
Þannig stóðst ekki fremur en
annað tilboðið um að ég fengi
að kynnast því sem á segul-
bandinu er, hvenær sem mér
þóknaðist. Væntanlega fæ ég í
staðinn að kynnast því þegar
utanríkisráðherra og herstjórn-
inni þóknast, hvernig svo sem
á tregðu þeirra stendur. Og
vonandi kemur þá í ljós að
einmg til spjaldskrár afrita
þeirra, er um ræðir í 5. gr.
2. gr. Hvern mann* karl og
konu, skal skrá á sérstakt
spjald með fullu nafni og föður-
nafni.
Á spjald hvers einstaklings
skal ennfremur færa, ef unnt
er og eftir því sem heimildir
segja til um, fæðingardag hans
og ár, sömuleiðis dánardag
hans og dánarár, nöfn foreldra
hans og upplýsingar um þá,
svo að ekki verði um villzt,
heiðarlegar hefur verið farið hverjir þeir voru. Þá skal skrá
með viðkvæmt og varnarlaust nafn og föðurnafn maka og
segulband en ummæli manna giftingardag ásamt hliðstæðum
sem hafa getað borið hönd fyrir upplýsingum um hann og áður
skrásetjara Þjóðskjalasafnsins,
sem skuli hafa alla yfirstjórn
skráningarinnar í samvinnu við
áhugamenn, sem hann fái til
liðs við sig og um skyldu Hag-
stofunnar til að láta honum í
té gögn, sem honum eru nauð-
synleg. Einnig skuli starfsmenn
ríkisins og opinberar stofnanir
láta i té upplýsingar og gögn
sem að lialdi geta komið.
Þetta er mál sem allir er
ánægju hafa af ættfræði og
mannfræði munu fagna. Þetta
er að vísu ekki ný hugmynd,
ýmsir menn hafa áður sett hana
fram í mismunandi formi. ís-
lendingar hafa öllum þjóðum
betri aðstöðú til að hafa full-
komin gögn um ættir sinar.
Gizkað hefur verið á að það
mundi vera um 2 milljónir
manna sem þarna þyrfti að
skrásetja, en það er ekki meira
en núverandi íbúar sumra er-
lendra borga. Þetta er því ekki
meira verkefni en svo að við
ættum vel að valda því og af
slíkri spjaldskrá má hafa marg-
víslegt gagn og dýrmætan fróð-
leik.
höfuð sér.
M. K.
Greinargerð að gefnu tilefni
fm Emil Björnssyni 09 Gísla J. Ásiþórssyni
28. nóvember sl. áttu yfir-, höfðinginn hefði sagt og vís-
menn varnarliðsins á Keflavík- uðum til minnis Magnúsar
urflugvell’ i/iðta.1 bor sy^ra við
fi’éttamenn frá blöðum og út-
varpi og voru undirritaðir
þeirra á meðal. 1 þessu viðtali
svaraði White hershöíðingi fyr-
irspurn frá Guðna Þórðarsyni
blaðamanni um radarstöðvam-
ar á íslandi.
Nú hafa þeir Magnús Kjart-
sjálfs og annarra sem í viðtal-
inu voru, ef þeir myndu betur.
Daginn eftir hafði Magnús
vitnisburð okltar eftir í Þjóð-
viljanum og sama dag talaði
Guðni Þórðarson við okkur og
innti eftir því, hvort rétt væri
eftir okkur haft í Þjóðviljanum.
Við kváðum svo vera og spurð-
ansson ritstjóri Þjóðviljans og um í móti, hvort hann minntist
Guðni Þórðarson blaðamaður þess eigi sem fyrirspyrjandi, að
við Tímann ekki orðið á eitt
sáttir um það, hverju hershöfð-
inginn hafi svarað þessari
spurningu Guðna, og hafa þeir
undanfarið verið að hringja til
undirritaðra til.þess að fá okk-
ur til að bera sannleikanum
vitni í þessu máli. Síðan hafa
þeir ritað í blöð sín og það
hershöfðinginn hefði rætt eitt-
hvað um eflingu radarkerfis-
eru taldar. Sama gildir um
barnsmóður eða barnsföður, ef
um ógiftar persónur er að ræða.
Á spjaldið skal enn fremur
færa böm hlutaðeigandi spjald-
hafa ásamt fæðingardegi þeirra
og ári og nafni barnsmóður eða
barnsföður, ef um konu er að
ræða. Gera skal í örfáum orðum
grein fyrir hverju bami, ef
unnt er, hvað um það verður,
til aðgreiningar og auðkennis
frá öðrum samnefndum.
Við ævilok skal færa á spjald
hvers einstaklings helztu ævi-
atriði hans, eftir þvi sem við
verður komið.“
Síðan. eru ákvæði um skipun
okkur í Þjóðviljanum. Þó hafði
Gísli Ástþórsson beðið Guðna
þess sérstaklega að geta þessa,
Framlag
1
ins, og viðurkenndi Guðni það. eða hafa eftir þetta orðalag ef
En þá kom hann með aðra hann hefði eitthvað eftir hon-
spurningu, hvort við myndum um, svo að ekki liti út fyrir það
nokkuð eftir því að hershöfð- að hann segði eitt við Þjóð-
inginn hefði nokkuð minnzt á viljann og annað við Tímann
f jölgun radarstöðva hér á landi. um sama atriðið.
Eigi kváðumst . við minnast Að svo mæltu vildum við
sem þeir hafa eftir okkur er þess, að hann hefði minnzt á helzt vera lausir við þann heið-
sitt með hvora móti, þannig að f jölgun þeifra stöðva eða fleiri ur að vitnað sé til okkar minnis
útlit er fyrir að við höfum stöðvar, enda hefði það hvergi í þessu máli og síðan sé það
orðið tvísaga í þessum vitna-
leiðslum þeirra.
Úr því að okkur hefur þahn-
ig verið blandað inn í þrætur
um það, hvað hershöfðinginn
hafi sagt, viljum við taka fram
ef tirfarandi:
Magnús Kjartansson hringdi
til okkar fimmtudaginn 12. þm.
og spurði hvort við minntumst
þess ekki, að hershöfðinginn
hefði rætt um radarstöðvarnar.
Jú, við minntumst þess. Og
hvað hafði hann þá sagt? Það
kváðumst við eigi muna glögg-
léga eftir allan þennan týna,
en efnislega þættumst við þó
muna svo mikið, að hann hefði
eitthvað verið að tala um efl-
verið haft eftir okkur, heldur teygt og togað, sem við segj-
orðalag um eflingu radarkerfis- um. Við höfum ekki meiri á-
ins og það væri aðeins efnis- huga á þessu radarstöðvamáli
leg lýsing á máli hershöfðingj- en öðru, sem hershöfðinginn
ans, orðrétt myndum við ekk- talaði um í viðtalinu, og minni
ert. i okkar er tæpast trúrra en ann-
Eftir þetta viðtal við okkur arra, sem voru viðstaddir. En
skrifar Guðni Þórðarson í Tím- það er eitt vitni, sem ætti að
ann og segir þar ekki allan vera óskeikult og það er segul-
sannleikann. Hann hefur það bandið, sem viðtalið 28. nóvem-
eftir okkur, að við minnumst ber var tekið a. Þar átti sýni-
þess ekki úr samtalinu við lega ekkert að fara milli mála,
hershöfðingjann, að hann hafi og hví er segulbandið þá ekki
rætt um fjölgun radarstöðv-! leitt sem vitni í stað þess að
anna. Þetta er rétt eftir okkur' eltast við misjafnt minni
haft, svo langt sem það nær.' manna? 1 þessu máli sem öðr-
Guðni gat þannig þess, sem um ætti hin gullvæga regla að
við minnumst ekki að hafa gilda, að hafa það sem sann-
heyrt, en sleppti hinu, sem ara reynist.
ingu radarkerfisins. Að öðru við minntumst að hafa heyrt
leyti kváðumst við ekki geta efnislega um eflingu radarkerf-
borið neitt um það sem hers- isins, eins og haft var eftir
Framhald af 12. síðu.
sveit Vestmannaeyja er sú næst-
elzta hér á landi, yfir 50 ára
og á undanförnum 16 árum hef-
ur sveitinn starfað vel og verið
í framför, enda notið stjórnar
mikils hæfileikamanns, sem lagt
hefur mjög mikið á sig fyrir nær
því enga greiðslu. Taldi Karl
sanngjarnt, að Lúðrasveit Vest-
mannaeyja væri sett við hliðina
á Lúðrasveit Akureyrar, sem fær
20 þús. og er sízt of hátt. Flutn-
ingsmenn hefðu þó viljað fara
hið vægasta í sakirnar og lagt til
að það yrðu 12 þúsund.
i
Til flugvalla utan ak-
vegakerfisins
Ennfremur flytja þeir Karl
og Jóhann tillögu um að ef rekst-
ur flugmála verði hagstæðari
en gert er ráð fyrir í fjárlaga-
frv. þá sé heimilt, að nota þann
mismun til flugvallagerða á
þeim stöðum, sem þjóðvegakerfi
landsins nær ekki til, en sam-
kvæmt frumv. má nota slíkan
reksturságóða til flugvallagerða
hvar sem er. Sagði Karl að
það væri skoðun þeirra flutn-
ingsmanna, að þessum tilfallandi
ágóða ætti að verja til þeirra
staða, sem við örðugastar sam-
göngur eiga að búa og eru ekki
í sambandi við akvegakerfið.
Væru það fyrst og fremst Vest-
mannaeyjar, Öræfin og fieiri
staðir. Þótt nú væru komnir
flugvellir á þessa staði, þá væru
þeir ófullkomnir, í byggingu og
þyrftu mikillar lagfæringar við.
Karl lagði áherzlu á það, að
í þessum 4 tillögum fælist raun-
verulega ekki nerna 8 þús. kr.
útgjaldaaukning fyrir ríkið. Vildi
hann því láta í ljós þá bjart-
Reykjavik, 14. janúar 1956 sýni, að þær yrðu samþykktar.
Emil Björnsson I Koma þær til atkvæða við
Gísli J. Ástþórsson. ‘ þriðju umræðu.