Þjóðviljinn - 15.01.1956, Blaðsíða 6

hí .<;£
6) — ÞJÓÐVILJINN — Stuuxudagur 15. janúar 1956
ir
Útgefandi:
Sameiningarflokkur alþýðu
— Sósíalistaflokkurinn —
^------------------—-------J
Sigur Brdi
Hinn söguríki brezki her, sem
á að baki sér margra alda styrj-
aldarsögu og hefur verið mærð-
ur af þjóðskáldum og sagna-
enillingum, hefur unnið nýjan
og frækilegan sigur, veglegt af-
i‘ek sem sómir sér snilldarlega
við hlið hinna fyrri og mun
lengi halda á loft þeirri stað-
reynd að brezkur drengskapur
er ekki síðri á miðri tuttugustu
öid en áður fyrr. I fyrradag
tóku hinir vöslcu og hugrökku
istríðsmenn heimsveldisins nokk-
ur skólabörn á eynni Kýpur og
létu húðstrýkja þau á almanna-
færi, siö svipuhögg hvert, og
yar afbrotið það að skólabörn-
in höfðu látið í ljós að þau
viidu ættjörð sína frjálsa. Mað-
urinn sem afrekið framdi faldi
sig á bak við grímu, eins og
böðla er háttur, enda skiptir
nafn hans ekki máli; hinn mikli
sigurvegari er sir John Hard-
ing, hernámsstiórinn á evnni,
en hann er aftur umboðsmaður
hins heimsfræga sétilmanns,
Edens forsætisráðherra.
Þessi mikli sigur brezka her-
valdsins á eynni Kýnur í fyrra-
dag er ekkert einsdæmi, það
mætti skrifa margar bækur um
hliðstæð afreksverk. Fólki um
allan heim óx m iög í augum
framferði Þióðveria í hernumd-
um löndum Evrópu á stvrjaldar-
árunum, en þó gerðu þýzku naz-
istarnir eklcert sem þeir höfðu
ekki áður lært af brezku heið-
ursmönnunum; og allt sem
þýzku nazistarnir gerðu hafa
Bretar unnið á nýjan leik eftir
styriöldina í löndum eins og
Malakkaskaga og Kenýja. Þýzku
naz’starnir voru aðeins mjög
lEerdómsfúsir, . ákaflyndir og
mikilvirkir nemendur, og þeir
kunnu ekki að setýa upp heil-
agleikasvip að loknum afrekum,
beria sér á brióst og segja:
sjáið livílíkir drengskaparmenn
við erum; k jörorð okkar er
„fair play“.
Sú var tíð að íslendingar
kunnu að kveða upn dóma um
slíkt athæfi; þeir skiptust ekki
í neina flokka um það, hvort
það væru frækileg sigurverk
að strýkja skólabörn eða ekki.
En nú er svo að siá sem her-
námsb’öðin telji þetta ekki um-
talsverða atburði. Tíminn birtir
litla einc dálka klausu um
húðstrýkingu skólabarnanna.
Morgunbiaðið segir að nokkr-
ir skólastrákar hafi verið
„dæmdir til hegningar“, Al-
þýðublaðið og Vísir steinþegia.
Enginn skvldi þó æria að hug-
arfar Islendinga birtist í
þessu tómlæti hernámsblaða.nna.
Sja'dan munu menn hafa orðið
jafn innilega reiðir og er þeir
hevrðu fregnina um þennan
nýja sigur brezka heimsveldis-
ins, Margir höfðu við orð að
taka húðstrýkiugarfuUtrúa
þann sem hér dvelst, brezka
sendiherrann, og strýkja hann
sjálfan á Lækiartorgi. Hann
mun þó ekki þurfa að óttast
að hann hreppi örlög vamar-
lausra skólabarna á Kýpur, en
vel má hann koma þessari af-
stöðu íslendinga á framfæri við
yfirboðara sína.
Spurnlng sem enn er ósvaraS:
Umræður þær, sem farið
hafa fram undanfarið um
landhelgismálin, hafa að von-
um vakið mikla athygli al-
mennings. Einkum hafa öll
viðbrögð ríkisstjórnarinnar og
þá fyrst og fremst Ólafs
Thors vakið ugg og tortryggni
manna.
Það er stjórnin sjálf, sem
hefur vakið tortryggni.
Stjórnarblöðin hafa reynt að
draga úr ótta manna um að
svik væru í tafli, með illyrð-
um um kommúnista, sem séu
að ástæðulausu að vekja úlfúð
um þetta mál. Það er nú svo
sem ekkert nýtt, að allt væri
í bezta lagi, ef ekki væru þess••
ir óhræsis kommúnistar.
En það eru bara ekki
kommúnistar, sem valdir eru
að tortryggni almennings,
heldur framkoma sjálfrar rík-
isstjórnarinnar og enga mvndi
það gleðja meir en scsíalista,
ef sú tortryggni reyndist á-
stæðulaus.
Ekkert hefði verið auðveld-
ara fvrir ríkisstjórnina en að
fvrirbyggia alla tortrvggni.
Til þess hefur hún haft hvert
tækifærið af öðru.
Það eru um tveir mánuðir
síðan erlend blöð skýrðu frá
tillögunni um að löndunar-
banninu yrði aflétt ef lofað
væri að friðunarlínan yrði ekki
færð út. Og mun þá hafa ver-
ið miðað við á meðan málið
væri til athugunar hjá alþjóð-
legum stofnunum.
Muudi gilda um áratugi.
Rétt er að menn geri sér
ljóst, að slíkt loforð m.vndi
binda hendur oltkar um ára-
tugi. Bretar legðu ekki kapp
á þá „lausn“ ef um væri að^
ræð'i aðeins eitt eða tvö ár. Þk
létu þeir sig slíkt loforð litlu
skipta.
Það er einnig rétt að gera
sér ljóst, að á núverandi stigi
stendur einmitt spurningin
um það hvort ríkisstjórnin
ætli sér að gefa einhveria
slíka „bráðabirgða“-skuld-
bindingu. Allar heitstrengiug-
ar um að línan verði ekki færð
inn eru út í hött að því levti,
að enginn hefur sakað stjórn-
ina um slíkt.
Hinsvegar hefur hún verið
vænd um það að hún ætli sér
að ganga að tillögu Efnahags-
stofnunarinnar, sem einmitf
fjallar um ,,bráðabirgða“-afsa1
réttarins til að stækka frið-
unarsvæðin. Og staðrevndin er
að spurningu um það hefur
ríkisst.iórnin ekki fengizt til
að svara.
Væri stjórnin hinsvegar
jafn eindregið andvíg s'íku
réttindaafsali og látið er í
veðri vaka, þá hefði hún not-
að tækifærin til að taka af öll
tvímæli um það.
Þá hefði hún strax lýst yfir
þegar umrædd tillaga kom
fram, að hún léði ekki máls á
sliku. Það gerði hún ekki.
Þá hefði hún afdráttar-
laust svarað fyrirspurniun
Einars Olgeirssonar eins og
lög stóðu til, en það gerði hún
ekki, heldur fór undan í flæm-
ingi á annan mánuð og svaraði
þá að nokkru leyti út í hött.
Sannleikurinn er sá, að það
hefur orðið að kreista út úr
stjórninni hvert orð, sem hún
hefur sagt um þetta mál. Öll
hennar framkoma bendir til
þess að hún ætli að samþvklria
tillöguna, en ekkert, hvorki
orð né gerðir, benda til hins.
Þetta er líka svo gott sem
játað í leiðara Morgunblaðsins
í fyrradag.
Tillöguruar um stækkun
friðunarsvæða.
Það var sagt hér í fr’aðinu
fyrir nokkru að afgreiðsla til-
lagna þeirra sem liggia fvrú'
Alþingi um stækkanir á fri.ð-
unarsvæðunum væri bezti
prcfsteinninn á afstöðu stjórn-
arinnar.
Á síðasta þingi hindraði rík-
isstjórnin alla afgreiðslu sfrkra
tillagna og það sem af er
þessu þingi hefur eng’nn bess-
ara tillagna femýð ne‘nskonar
afgreiðslu, þrátt f.vrir eð vit-
að er að þær eiga yf'rgnæf-
andi þingfvlgi, jafnvel ein-
róma fylgi ef þingmenn fá «ð
greiða atkvæði eftir sannfær-
ingu sinni.
Hversvegna eru þessar til-
lögur stöðvaðar? Hversvevna
má Alþingi ekki sambvkkia
þær ef ekki gæti komið til
mála af stjórnarinnar hálfu
nokkurskonar afsláttur af
rétti þingsins?
Yfirlýsingar sem ekki hafa
verið gefnar.
Tíminn segir m.a. 5 fvri'a-
dag; „Eft.ir að ríkisstjórnin
hefur gefið út yfiriýsingu um
það, að hvergi verði hvikað í
þessu réttlætismáli þjóðarinn-
ar og ekki komi til mála að
taka á sig nokkrar skuldbind-
ingar varðandi útvíkkun
landhelginnar í framtíðinni“ o.
s.frv. En það er einmitt það,
sem stjórnin hefur ekld gert.
Öll tortryggnin stafar ein-
mitt af því að stjórnin hefur
ekki viljað lýsa yfir því að
engar skuldbindingar komi til
greina, hvorki til skamms né
langs tíina. Þnð var einmitt
um það, sem þinprmenn spurðu
stiórnina sl. miðvikudag, en
hún neitaði að svara Um þetta
snúast einmitt 9ner umræður
núna. Antler sticmin að gefa
einhver'ar sku’db'ndingar sem
binda heudur A ^bingis um ein-
hvem tíma? Sticrnin getur
svarað bessu með einu orði og
hún er búin að hafa málið t'l
athugunar a.m.k í tvo mánuði
svo hún ætti að vera búin að
gera sér grein fvrir því. En
hún fæst ekki ti' að svara.
Hverskonar s'Pcar skuld-
h'ndiov-r væru svik v;ð mái-
stað þ'óðariuuar Oa hað er
hetfa se*u átt er v*ð þegar
húu er söknð um að búa yfir
svikráðum.
Eun er hæsrt að eyða
torirvggniuui.
Þótt seint sé. getur ríkis-
stiórnin ennfrá fevkt allri tor-
trvggni ú+ í veður og vind.
Það getur hún með bvi að upp-
lýsa afdráttarlaust eftirfar-
andi atriðí;
★ Hefur ríkisst.iórnin
gefið höfnndum tillöguun-
ar. Bretum eða nokkrum
öðmm. í skvu að hún væri
til v;ðtals um þessa lausn?
★ Telur ríkisstjórnin
Frambold á 10. síðu
Ðr. Bgörn Bgörnsson
Fáein kveðjnorð
Á morgun verður gerð út-
för Dr. Bjöms Björtisa'onar
hagfræðings, formanns niður-
jöfnunarnefndar Reykjavíkur.
Ekki kom mér til hugar, þeg-
ar við kvöddumst skömmu fyr-
ir jól, að það yrði okkar síð-
asti fundur, og vissi ég þó
að hann gekk ekki heill til
skógar.
JSg er ekki til þess fær að
rekja æviferil Dr. Björns,
hvorki við nám né störf, að-
eins vil ég minnast samvinnu
okkar nokkur undanfarin ár.
Dr. Björn var starfsmaður
'mikill, en aldrei hvarflaði að
honum að flaustra neinu af,
hvert mál vildi hann kanna
eftir því sem föng voru á, áð-
ur en því væri ráðið til lykta.
Mun vandfundinn samvizku-
samari embættismaður.
Við vorúm gjarnan ósammála
í mörgum greinum og verður
það ekki rifjað upp hér, en
ætíð yar hann manna fúsást-
ur til þess að hlýða á tillög-
ur andstæðinga í skoðunum
og vildi fremur hafa það er
honum fannst sannast í hverju
máli, var þessvegna gott með
honum að starfa, enda hafði
hann allra manna bezta þekk-
ingu á málefnum Reykjavík-
ur.
Fjölskyldu hans og vinum
flyt ég samúðarkveðju, og
minnist þess ætíð að hann var
drengur góður.
B.K.
íi-;
íú
SKÁKBN
Ritstj.: Guðmundur Arnlaugsson
I.
Skákþin? Norðurlanda
í Osló 1955.
Guðjón M. H. Kahra.
(ísland) (Finnland)
1. Egl—f3 Eg8—f6
2. d2—d4 d7—(15
3. c2—c4 d5xc4
4. e2—e3 g7—g6
5. Bflxc4 Bf8—g7
6. 0—0 0-0
7. Ddl—e2 Rf6—d7
8. Hfl—dl Rd7—b6
9. Bc4—b3 Rb8—c6
10. a2—a4 a7—a5
11. h2—h3 Bc8—-d7
12. e3—e4 DJ8—e8
13. Bcl—e3 Rc6—b4
14. Ebl—c3 De8—d8
15, d4—d5 Ha8—c8
16. e4—e5 Rb4—a6
17. e5—e6 Bd7—e8
18. Be3xb6 19. d5—d6! c7xb6
og Kahra gafst upp, því að
hann hlýtur að tapa manni
(19. — exd6 20. e7 eða 20.
— fxe6 21. d7! Bxd7 22. Hxd7
og vinnur). Að mig mmnir
var þessi skák tef’d í síðustu
umferð mótsins og er því Íík-
lega síðasta kappskák, er
Guðjón heit'nn te'ldi á opin-
beru skákmóti.
n.
Haustmót Taflfélags
Reykjavíkur 1953
Guðjón M. Sigurðsson
« ) H
Eggert Gilfer
Myndin sýnir taflstöðuna eft-
ir 30. leik svarts. Hrókurinn
er kominn á d3 eftir krókótt-
um leiðum (Ha8—a6—b6—b4
-—d4—d3!) Og taflstaðan er
orðin hættuleg hvít. Næsti
leikur hvíts er nettur og nauð-
synlegur, því að svartur hótar
Dc4. T.d. 31. Kg2 Dc4 32.
Hel Bh6! (hótar Hd2f) 33.
He2 Be3 og svartur ætti að
vinna.
31. Bxa5! c4 32. Bel! Dc5t
33. Kfl (33. Kg2 De3 og
svartur vinnur). Hxh3 34. Bf2
Dc8 35. De2 Hhlf 36. Bgl
Bh6 37. Kg2 Hh4 38. Kg3 Bg;5
39. Be3 li5! 40. Bxg5 Hxg4f
41. Kh2 Hxg5 42. Hgl (svart-
ur hótaði Dg4) Hxgl 43. Kxgl
Kg7 44. De3 Da6 45. a3 Da4
og svartur vann.
Framhald á 10. síðu.