Þjóðviljinn - 09.10.1956, Blaðsíða 5

Þriðjudagur 9. október 1956 — ÞJÓÐVILJINN — (5
ViEga selfca landhelgina
Framhald af 1. síðu
málið. Þama er sem sé um að
ræða hneykslissamninga þá sem
Þjóðviljinn ljóstraði upp um
fyrir kosningar um að láta af
heuði íslenzk landsréttindi gegn
sölulteyfi fyiir óverkaðan fisk í
Bretlandi. Og ofan á þetta var
Ólafur Thors reiðubúinn til
þess að láta Breta fá undan-
þágu frá íslenzkum landhelgis-
reglum, leyfa þeim að koma í
Jandhelgi með óbúlkuð veiðar-
færi, svo að þeir gætu „veitt í
skjóli“ eins og brezku útgerð-
armennimir orðuðu það sjálfir.
En uppljóstranir Þjóðviljans
urðu til þess að Ólafur Thors
þorði ekki að framkvæma leyni-
samning sinn; og eftir kosn-
ingar hefur hann sem betur
fer ekki haft aðstöðu til þess.
Engir samningar-
Ummæli Kjartans Thors tun
að núverandi ríkisstjóm hafi
átt í samningum við Breta um
þetta mál eru úr lausu lofti
gripin. Engir slíkir samningar
haí'a átt sér stað. Þvert á móti
er það stefna núverandi ríkis-
stjórnar að stækka landhelg-
ina eins fljótt og auðið er, og
hún mun aldrei gera íslenzk
landsréttindi að söluvöru í við-
skiptasamningum sínum, hvorki
við Breta né önnur lönd.
Eí íhaldið réði.
Þegar Bretar hófu löndunar-
bann sitt var tilgangurinn sá
að reyna að svelta Islendinga
til þess að falla frá stækkun
landhelginnar. Þetta snerist þó
Islendingum til mikillar hag-
sældar er þeir tóku í staðinn að
verka afla togaranna innan-
lands og selja hann;fullunninn
fyrir miklu meira a gjaideyris-
verðmæti en áður. Ef ísfisk-
sölur væm teknar upp á nýjan
leik sem aðalviðskipti: togar-
amia myndu gjaldeyristekjum-
ar rýma stómm . og atvinna
skerðast að mikltxm mun um
land allt. Það er ærið umhugs-
unarefni fyrir almenning að ef
íhaldið hefði náð stjórnarað-
stöðn í kosningunum í surnar
myndi allur togaraflotinn nú
sigla með afla sinn til Þýzka-
lands og Bretlands og atvinna
vera mjög lífll nm allt land.
Núverandi stjóm hefur hins
M jög m íIdtr• dómar kveðnir
Þrlr unglmgar, sakaBlr úg sekir funénir
um marS, dœmdir í 4—4 V2 árs fangelsi
Dómstóllinn í Poznan kvað i gær upp dóma 1 málum 1
vegar þá stefnu að tryggja að Zurck og Jerzy Stroka, báðir
sem mestur afli sé fullverkaður 18 ára gamlir. Þeir játuðu ail-
innanlands og hefur miðað ráð- ir að hafa átt þátt í að mis-
stafanir sínar við það, eins og þyrma lögreglumanninum, enda
alkunnugt er.
„Til reiðu strax"!
Thorsaramir hafa persónu-
legar ástæður til þess að herj-
ast fyrir ísfisksölum í Bret-
landi, og ákefðin leynir sér ekki
í ummælum Kjartans Thors.
Morgunblaðið hefur eftir hon-
um:
„En vandamálið er, sagði
Kjartan Thors, hvaðan við eig-
um að taka togara til þess að
veiða fyrir Bretlandsmarkaðinn
ef hann opnaðist á næstunni . .
Vandkvæði gætu skapazt ef ís-
lenzkir togarar em ekki tíl
reiðu að sigla tíl Englands
strax og markaðurinn er þar
fyrir hendi“.
Já, það væm nú meiri vand-
kvæðin, ef íslenzku togararnir
þrlggja ungra manna, sem sakaðir voru og sekir fundn-
ir um að hafa misþyrmt undirforingja í öryggislögregl-
unni til bana. Dómamir voru mjög vægir: Tveir voru
dæmdif í 4 % árs fangelsi, sá þriðji i 4 ára
um, að hann hefði skotið konu
og börn til bana.
Rétturinn komst einnig að
þeirri niðurstöðu, að lögreglu-
maðurinn myndi hafa beðið
bana af misþyrmingunum, enda
þótt sakborningarnir þrír hefðu
Hinir dæmdu heita Jozef
Foltynowicz, 20 ára, Kazimierz
voru leidd mörg vitni
höfðu staðið þá að verki.
sem
Málshætur hinna dæmdu.
Ákæruvaldið hafði krafizt
þess að þeir yrðu dæmdir eftir
ákvæði hegningarlaganna sem
heimilar í mesta lagi dauða-
refsingu og í minnsta iagi 10
ára fangelsi, en saksóknarinn
hafði lýst sig ánægðan með að
þeir yrðu dæmdir í vægustu
refsingu samkvæmt því ákvæði,
þ.e. 10 ára fangelsi. Þetta á-
kvæði heimilar sérstaklega
þungar refsingar fyrir -afbrot
gegn ríkisvaldinu á tímum end-
urreisnarinnar,
1 forsendum dómsins segir
rétturinn, að hann telji ekki að
ástæðan fyrir árásinni á lög-
reglumanninn hafa verið sú
þytu ekki til strax og kallið, eingöngu, að liann var í ein-
kemur frá þeim mönnum sem kennisbúningi lögreglunnar,
ætluðu að svelta okkur til ^ heldur hafi þar verið fremur
hlýðni með löndunarbanninu! ; um að ræða falskan orðróm
ur Fawzi ©g
Þœr eru mjög á einn veg og faldar lik-
legar fil að verða samningsgrundvöllur
í gær fluttu utanríkisráðherrar Egyptalands og Sovét-
ríkjanna, dr. Mahmúd Fawzi og Dmitri Sépiloff, ræöur á
fundi Öryggisráðsins um Súezdeiluna og gerðu grein fyrir
afstöðu stjórna sinna til hennar. Tillögur þær til lausnar
deilunni, sem þeir báru fram, voru mjög á eina leið og
þykja þær líklegar til þess að geta orðið grundvöllur
samninga milli deiluaðila.
Dr. Fawzi tók fyrstur til máls.
Hann vísaði á bug kröfu vestur-
veldanna um að alþjóðleg stjórn
verði sett yfir Súezskurðinn og
lagði í þess stað til að skipuð
yrði samninganefnd hæfilega
margra manna til að finna lausn
á deilunni. Öryggisráðið legði
þ@er grundvallarreglur, sem
nefridin ætti að starfa eftir, og
ákvæði, að hvaða marki hún ætti
að leitast við að stefna.
Meginreglan yrði að vera,
sagði dr. Fawzi, að siglingafrelsi
um Suezskurðinn yrði tryggt
skipum allra þjóða, en auk þess
ætti nefndin að leggja driig að
fyrirkomulagi samvinnunnar
milli hinnar egypzku stjórnar
skurðarins og notendaþjóða hans
á grundvelli fullkominnar virð-
ingar fyrir fullveldi Egyptalands
og réttinda þess og einnig hags-
muna notendaþjóðanna.
Samninganefndin ætti einnig
að ákveða gjöld fyrir siglingar
um skurðinn, þannig að hags-
munir notenda hans væru
tryggðir og ktimið í vfeg 'fyrir að
skurðurinn væri notaður til fjár-
plógsstarfsemi. Nefndin ætti í
síðasta lagi að ákveða að hæfi-
legum hluta af tekjum skurðar-
ins væri varið til viðhalds hans
og stækkunar.
6 eða 8 manna nefnd
Sépiloff, utanríkisráðherra Sov-
étríkjanna, gerði því næst grein
fyrir sjónarmiðum stjórnar sinn-
ar í málinu, Hann sagði að til-
lögur vesturveldanna væru þess
eðlis, að ekki kæmi til mála að
Öryggisráðið styddi þær.
Hann lagði í þess stað til að
skipuð yrði nefnd, t. d. skipuð
fulltrúum Egyptalands, Bret-
lands, Frakklands, Bandaríkj-
anna, Sovétríkjanna og Indlands.
Ekki væri nauðsjmlegt að nefnd-
in væri nákvæmlega þannig skip-
uð, vel gæti komið til mála, að
fleiri ríki ættu fulltrúa í henni,
t. d. Júgóslavía og íran, eða
Indónesía og Svíþjóð, en höfuð-
atriðið væri, að ekkert eitt sjón-
armið væri alls ráðandi í henni.
Nefndin fengi ákveðinn frest
til að ganga frá nýjum alþjóða-
sáttmála sem tryggði frjálsar
siglingar um Súezskurð og sá
sáttmáli yrði síðan lagður fyrir
alþjóðlega ráðstefnu, þar sem
öll þau ríki sem skurðinn nota
ættu fulltrúa. í sáttmálanum
væri öllum kaupskipum og her-
skipum allra þjóða tryggt sigl-
1 ingafrelsi um skurðinn og nytu
j allar þjóðir sama réttar og
j greiddu sömu gjöld.
Egyptar væru skuldbundnir til
að sjá um viðhald skurðarins og
allra mannvirkja við hann og
stækka hann og fullkomna eftir
þörfum. Þeir gæfu SÞ skýrslur
um rekstur skurðarins með á-
kveðnu millibili,
Hin sex eða átta manna nefnd
Skyldi auk þess vinna að þvi að
koma á nauðsynlegri samvinnu
milli Egyptalands, eiganda og
stjómanda skurðarins, og not
enda hans.
Sépiloff sagði, að sovétstjórn-
in viðurkenndi að frjálsar sigl-
ingar um Súezskurðinn væm
lífsnauðsynlegar mörgum þjóð-
um, og þá ekki sízt Breturn og
Frökkum, og hann vonaðist til
að tillögur hennar yrðu til þess
að auka líkur á skjótri lausn
deilunnar.
Jozef Foltynowicz,
einn hinna daemdu, í réttarsaln-
um í Poznan.
ekki tekið þátt í þeim, þar sem
margir aðrir hefðu verið þar
að verki. Mál sakbominganna
þriggja hefðu horft öðruvísi
við, ef þeir hefðu verið einir
um árásina.
I dómnum er gerð grein fyr-
ir á hvern hátt lögreglumaður-
inn Zygmunt Izdebny, var
Höfimctar aureo-
mycinsins
Benjamin M. Duggar, sem
átti hvað mestan þátt í upp-
finningu lyfsins aureomycin,
lézt í New Haven í Bandai’íkj-
unum 10. september sl. Hann
hafði gaman af að benda á,
að hann hóf ekki rannsóknir
þær, sem stuðluðu að uppfinn-
ingu aureomycin, fyrr en hann
var neyddur til að hætta störf-
um í þágu Wisconsin-háskól-
ans sjötugur að aldri. Þá var
hann ráðinn sem ráðunautur
við rannsóknir við Lederle-til
raunastofurnar í Pearl River í
New York-ríki. Það var 1945,
að hópur sá, sem hann hafði
forystu fyrir, bjó til anreomy'
cin eftir þriggja ára rannsókn-
ir. Duggar var 84 ára gamall,
drepinn. Hann var á leið heim-
an frá sér til lögreglustöðvar-
innar, þegar hópur ungra
manna réðist á hann. Einn á-
rásarmannanna hrópaði upp, að
Izdebny hefði skotið konu og
nokkur börn til bana. Mann-
fjöidinn tók þá að misþyrrna
honum, berja hann og sparka í
hann. Honum tókst að sleppa
undan böðlum sínum og
stökkva upp í sporvagn sem var
á leið eftir götunni þar sem á-
rásin átti sér stað. Hann var
þó þegar rifinn niður úr vágn-
inum, en komst aftur undan
og flýði' inn í járnbrautarstöð,
og tókst að komast inn í ’lest,
sem þar beið. Einn hinna
dæmdu unglinga veitti hon.im
eftirför ásamt nokkrum öðmm
og var hann dreginn út úr le.it-
inni og lagður milli járnbrant-
arsporanna. Þar var traðkað á
honum og sparkað í hann, ] ar
til hann missti meðvitund. Þ g-
ar honum barst hjálp, var e) k-
ert lífsmark méð honum leng ir.
Hálfs máíiaðar umhugsunar-
frestur.
Dauðaþögn var í dómsaln m
meðan dómurinn var lesinn’vpp
og sakborningarnir virt st
taka hoiium án nokkurrar gc js-
hræringar. Dómarinn tilkyi. \ti
þeim -að þeir fengju hálfs m'u-
aðar frest til að áfrýja dór m-
um.
Lögregla var á Verði í næ tu
götum við dómshúsið og við
hvorn enda götunnar, sem I að
stendur við, voru um 50 vo in-
aðir lögreglumenn, sem hley ;tu
engum fram hjá sér nema þ im.
sem höfðu aðgöngumiða að
dómshúsinu.
Emi einn datafe-
démur á Kýpur
Enn einn ungur maður r f
grískum ættum var í g r
dæmdur til dauða á Kýp v.
Maður þessi, 22 ára gamr 1,
er sakaður um að hafa sk -
ið undirforingja í brez i
lögreglunni ttl bana í Lar r-
aca x júní í sumar. Ha a
neitaði sekt sinni. Hann rr
eliefti Kýpurbúinn sem Bv >
ar dæma tíl dauða á síðuf u
18 mánuðum. Átta hafa þ( ;>
ar verið teknir af lífi.
Dagar auðvaldsi s
nú taldir
Nehru forsætisráðherra Ind-
lands, flutti ræðu í gærmor un
og sagði m. a. að kommúnisrninn
væri ekki rétta leiðin til þess að>
koma á sósíalisma í Indlandi.
Hann sagði að valdbeiting h'ytí
að hafa mikla hættu í för neð
sér fyrir indversku þjóðina. Iid-
verjar yrðu að finna aðrar lci iir
til þess að leiða sósíalisnv nix
til sigurs í landi sínu. Auðva ds-
skipulagið hefði þúsundfaldað
framleiðsluna í heiminum, en
dagar þess væru nú taldir og
tímabil sósíalismans væri frr.m-
undan.