Þjóðviljinn - 07.03.1957, Blaðsíða 4

S) — ÞJÓÐVILJINN — Fimmtudagur 7. marz 1957
Handritaþankar — „Andlegir sögustaðir" — Ramm-
íslenzk verk — Eignarheimild íslendinga
HÉR FER á eftir bréf um ísl.
handritin í Kaupmannahöfn. og
getur bréfritari þess, að ekki
megi minna vera, en tekið sé
undir við dönsku prestana.“
Bjólfur skrifar: „Marga er far-
íð að langa til að sjá íslenzku
skinnbækurnarð sem geymdar
eru úti í Kaupinhafn. Flestir
eru búnir að sjá sögustaðina
okkar, þar sem miklir atburðir
hafa gerzt. Margir fara’ austur
að Skálholti eða Bergþórshvoli
þegar þeim finnst að þeir séu að
týna uppruna sínum í alþjóðleg-
um hversdagsleika nútímans;
glápa þar ofan í jörðina þangað
til þeir eru orðnir nærri blindir,
en þá sjá menn bezt forfeður.
sína, og verða íslenzkir aftur.
Okkar andiegu sögustaði hafa
flestir aldrei séð, ég meina hand
ritin íslenzku, þó að þeir séu
jafnmikið ofar þeim jarðnesku.i
sem andinn er ofar efninu; og
auðvitað kynoka menn sér við
að fara til útlanda til að skoða
slíkt, það væri sama og þurfa
að fara til Danmerkur til að|
skoða liti íslenzkra fjalla. Stein-|
kista biskupsins í Skálholti er
alveg ævíntýralega heillandi,
fyrir utan það að kippa mönn-
um margar aldir aftur í tímann
verkar hún eins og sjálfur upp-
runinn og öryggið; faðmur geng-
inna kynslóða sem tekur á móti
niðjum sínum. Hvílíkt þjóðernis-
legt drottinvald mun þá ekki
fylgja skinnbókunum, með þeirri
nánu snertingu íslenzkra sálna
sem við þær loðir bó að máð sé
spyrja menn. Það er eins og
það ætli ekki að verða nóg þó
við afhendum Dönum Sigurð
Nordai og Jón Helgason í viðbót
við handritin, og Bjami M.
Gíslason verji öllum sínum rit-
höfundarhæfileikum til að sanna
uppruna þeirra, Danirnjr segja
ekki orð fram yfir það sem fólst
í tilboði þeirra um að gefa okk-
ur Ijósmyndir að skræðunum;
þó að þeir viti að það góða til
boð kæmi ekki til greina af
þeirri ástæðu einni að slík Ijós-
myndun og eftirprentun ætti að
vera heimil öllum þjóðum, sem
þess æskja af menningarlegum
ástæðum. Þeir vita iíka að sum
snilldarverkin sem handritin
fela í sér, eru alheimsleg, bæði
íslenzk og dönsk, um leið og
þau eru hvorugt. Þau eru ásamt
hliðstæðum samtíma bókmennt-í
um kjarninn í menningarsókn
fólksins á jörðinni í þann mund
sem þau voru skráð. Þess vegna
eru verkin sjálf eign alls mann-
kynsins, eins og öll andleg verð-
mæti. En það haggar ekki þeirri
staðreynd að blöðin eru íslenzk
■andlegir sögustaðir, þar sem!
undrin gerðust, rammíslenzk
ekkert síður en Skálholt og
Reykholt og Hólar. Það sæmir
■ekki nútímamönnum að neita
jafn augljósri staðreynd. Slíkri
bamalegri stríðni er ekki hægt
að reiðast. Eg þekki Danina ekk-1
ert, utan eínstaka sjómann fyrr
rr/eir og tvo pilta sem ég var
eitt sinn samhúsa, og þeir höfðu
mjög næma réttlætiskennd, og
víldu óðfúsir að við tækjum
þétta bókarusl okkar sem fyrst;
bört úr Danmörkinni. Annars
vita allir hér að Danir eru
menningarþjóð. Ö)1 mistök í
stjórn þeirra á forfeðrum okk-
ar eru löngu fyrirgefin, jafnvel
þau sem öllum er tamast að
muna, eins og þegar þeir voru
að hýða íslenzka þegna sína,
eða senda þá í ævilanga þrælk-
un á Brimarhólmi fyrir það
eitt að svíkjast um að kaupa
danskt snæri til að hengja sig
í Þetta er svo kátbrosleg
stjórnvizka að það hverfur
ekki úr minninu, þó að það sé
löngu fyrirgefið. Löngu áður
en þessar stórdönsku flenging-
ar komust í móð, höfðu íslenzk
skáld auðgað heiminn að þess-
um margnefndu handritum.
Það er verst að vera ekki svo
sögufróður að vita hvað dansk-
ir menntamenn voru að af-
reka á þeim tíma sem trölla-
dýrð skáldskaparins var að
bjástra við að ná fótfestu á ís-
lenzku kálfsskinni, í gegn um
fjöðurstaf í hendi beirra for-
feðra okkar, sem að vísu áttu
hina andlegu spekt, en vissu
það ekki og hirtu því ekki um
að setja nöfn sín undir rit-
verkin, því miður. Annars áttu
þessir gleymdu rithöfundar
ekkert víst nema einangrun og
drepsóttir, ásamt djöfulgangi
náttúruaflanna og sviksemi
háttsettra landa sinna við ís-
lenzkan málstað. Ugglaust hafa
danskir þeirra tíma rithöfund-
ar afrekað eitthvað merkilegt,
þó að ég viti það ekki, því að
engum dettur í hug að fleng-
ingakúltúrinn hafi ríkt meðal
þeirra. A. m. k. hafa dansk-
ir menntamenn, sem tóku á
móti þessum gömlu blöðum
okkar kunnað að meta þau,
annars hefðu þeir leigt sér
hestvagn og keyrt þessu ís-
lenzka blaðadóti á fornsölur,
í stað þess að geyma það. Þetta
er ekki sagt af virðingarleysi
fyrir starfi þeirra manna sem
um handritamálið fjalla. Þeim
er fullkomlega treyst til að
ráða því formlega til lykta. En
íslenzk alþýða á líka þessi
blöð, og einhver úr hennar
hópi þarf að tjá óskir hennar.
Margur alþýðumaðurinn mun
flýta sér að fara og skoða
handritin þegar þau eru komin
heim, en allur dráttur á bví er
raunverulega ekkert annað en
gamla stórdanska flengingar-
hugsjónin afturgengin, en
marklaus eins og allir draugar,
og út i hött gagnvart oss, þar
eð við erum ekki danskir þegn-
ar. Ólin sú nær ekki til okkar
lengur sem betur fer og getur
því ekki lamið úr okkur eign-
arheimildina á handritunum.
Bjólfur.
Haraldur m Tfeor
★ Alþýðublaðið sér í gser á-
stæðu tii að „verja“ það að
Finnbogi Rútur Valdimarsson
er einn af fulltrúum íslands á
þingi sameinuðu þjóðanna, en
Morgunblaðið hefur af því til-
efni nefnt hann einn áhrifa-
ríkasta og aðsópsmesta Moskvu
kommúnista á íslandi! Það er
þó alger óþarfi að Alþýðúbláð-
ið sé að „afsaka“ þá ráðstöfun
og „verja“ Finnboga Rút; þjóð-
in veit það fullvel að fáir fs-
lendingar eru eins vel til þes*
fallnir að koma fram fyrir
hönd þjóðarinnar á alþjóða-
vettvangi. Hitt væri meiri á-
stæða að utanríkisráðhéi-ra
gerði grein fyrir ýmsum öðrum
ákvörðunum sínum í þessu
sambandi, skýrði t. d. frá því
hvort Thor Thors ætti að vera
eilífur augnakarl í Washington
og maraþonfulltrúi íslands hjá
Framhald á 10. síðu.

1 ■
AIEf fór vel —
en það var ekki œfltinin
Ungur maður I mikiili ástar-
sorg var með miklar bolla-
leggingar um að svipta sjálf-
an sig lífi, og svo alvarlega
þenkjandi gekk hann fram á
manníausan bíl sem stóð við
benzíntank nokkurn. Það
skipti engum togum ,hann tók
bílinn traustataki ákveðinn í
að kveðja þennan heim með
því móti að aka bílnum í spað.
Og svo steig hann benzínið í
botn og von bráðar sýndi
hraðamælirinn 100 km liraða.
Þá sá hann stóran og voldug-
an granítstólpa — það heyrð-
ist mikið brauk og braml, bUI-
iim snérist í hring — en ungi
maðurinn steig út úr honiun
að heita mátti óskaddaður.
Myndin sýnir bílinn, sem er
Renault 4CV, eftir þennan
harða árekstrur. Það má ef
til vill segja að þessi saga
beri vott um að öryggisráð-
stafanir hinna frönsku fram-
leiðenda hafi borið góðan á-
rangur. Farangursgeymslan
að framan ’ og haglegt fyrir-
komulag varahjólsins hafa
dregið mjög úr högginu.
En hversu ágæt sem bygg-
ing bílsins er, þá skyldi samt
varast að draga þá ályktun að
Þetta eru ekki
sérstaklega fal-
legir bílar en þe'
eru líka ætlað:
til annars en r
sýnast. Þetta er
rúmensk bílteg-
und sem ætluð r
fyrir þarlenda
lækna til að not
við störf sín út
landsbyggðinni.
slys geti ekki orðið eins al-
varleg í þessum bílum sem
öðrum. Sagan var um ungan
mann sem ætlaði að stytta sér
aldur — endalokin verða ekki
alltaf svo farsæl enda þótt
ökumaðurinn vilji eiga Iangt
líf fyrir höndum.
1 fáui orlui
Árið 1945 voru framleiddir
aðeins 1785 Volkswagen bílar
en 1956 395.211 og þar af
voru 218.540 fluttir út. Sam-
anlögð framleiðsla er nú kom-
in upp í 1.565.697 þar af
697.415 til útflutnings.
o—o
General Motors hafa skýrt
frá að þeir hafi lagt 630 millj-
ónir í framleiðslu 1957 teg-
undanna.
o—o
Hinn mikli benzínskortur í
Englandi hefur orðið til að
auka mjög eftirspum eftir
litlum og spameytnum bílum.
British Motor Corporation
upplýsti nýlega að eftirspurn
eftir Morris Minor hefði auK-
izt svo að þeir 3500 menn sem
vinna við þá hefðu orðið að
vinná yfirvinnu allan síðast-
liðinn mánuð. 1600 bílar eru
fullgerðir í hverri viku. Morr-
is Minor eyðir 1 lítra á 21 km.
Ut í löndum er ekki óalgengt
að bílum sé ekið 100.000 km
án þess að það þurfi að gera
upp hreyfilinn. Aftur á móti
er það mjög sjaldgæft að bíl-
um sé ekið 250.000 km án
þess að veruleg viðgerð fari
fram. Þetta hefur samt dönslr
um manni tekist. Hann á Hill-
man bíl sem liann notar mikið
til ferðalaga. Skipt hefur vér-
ið um stimpilhringi og ventla,
og er það allt og súmt sem
gert hefur verið við hreyfil-
inn. Myndin sýnir hinn stolta
eiganda þar sem hann stendur
við bíl sinn.
tór geymsla
Þetta farartœki væri nú eitthvað
fyrir sendlana sem purfa að stíga
hjðl hlaðin nýlenduvörum og sitthverju öðru. Farartœk-
ið heitir Lambretta og framleiðendurnir halda pví fram
að í geymslurúmið megi setja allt að 350 kg. án pess að
farartœkiö muni um aö draga bað. Lambretta er útbú-
in meö vökva fóthemli, sérstökum skiptiútbúnaði og
benzíneyðslan er 1 liter á hverja 32 km, reiknaö ’með
jullu hlassi <Þafi<>vazri gaman að vera sendill d svorea
famrtœkú
(